TEHLİKELİ MADDE VE KOMBİNE

(1)

Sayfa 1 / 32

HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:

Tehlikeli Madde ve Kombine Taşımacılık

Müdürlüğü TANKLAR, MOBİL PATLAYICI

ÜRETİM BİRİMİ (MPÜB), ÇOK ELEMANLI GAZ KONTEYNERLERİ (ÇEGK) VE VAKUMLA ÇALIŞAN ATIK

TANKLARININ TASARIM ONAY, İLK MUAYENE VE PERİYODİK MUAYENE

TALİMATI

Bu belge, tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan sabit tanklar (tankerler), sökülebilir tanklar, tank konteynerleri, tank takas gövdeleri, tüplü gaz tankerleri (batarya aracı), çok elemanlı gaz konteynerlerinin (ÇEGK), vakumla çalışan atık tanklarının ve mobil patlayıcı üretim birimi (MPÜB)’ün tasarım onay, ilk muayene ve periyodik muayene süreçlerini ortaya koymaktadır.

Türk Standartları Enstitüsü

(2)

Sayfa 2 / 32

1 GİRİŞ ... 3

1.1 TANIMLAR ... 4

1.2 STANDARTLAR ... 5

2 KAPSAM... 11

3 UYGULAMA ... 12

3.1 SÜREÇ ... 12

3.2 BAŞVURUSIRASINDAİSTENENEKDOKÜMANLAR ... 16

3.3 TESTLER ... 17

3.4 ÜRETİMDENETİMİ ... 18

3.5 MUAYENE ... 20

4 İŞARETLEME ... 28

5 KAYITLAR VE DOKÜMANTASYON ... 30

6 ÜCRETLENDİRME ... 31

EK-1 TANK MUAYENESİ İÇİN UYGULANABİLİR HÜKÜMLER - İNCELEME TABLOSU ... 32

(3)

Sayfa 3 / 32

1 GİRİŞ

Tehlikeli Madde ve Kombine Taşımacılık alanlarında yapılan düzenlemelere adaptasyon sürecinde olan ülkemizin; ihtiyaç duyduğu tasarım onay ve sertifikalandırma işlemlerine yönelik hazırlanmış olan bu doküman ile TSE Tehlikeli Madde ve Kombine Taşımacılık Müdürlüğü’ne yapılacak başvurular ve başvurularda izlenecek sürecin başvuru sahiplerine açıklanması amaçlanmıştır.

Bu talimat, tehlikeli madde taşınması için tasarlanan Tanklar, Mobil Patlayıcı Üretim Birimi (MPÜB), Çok Elemanlı Gaz Konteynerleri (ÇEGK) ve Vakumla Çalışan Atık Tankların tasarım onay ve muayene incelemeleri sırasında dikkat edilmesi gereken hususları ve testleri taşıma modları açısından detaylandırmaktadır.

NOT:

1. Bu bölümün zorunluluklarına ek olarak, aksi belirtilmedikçe, tadil edilmiş haliyle 1972 tarihli Uluslararası Güvenli Konteynerler Konvansiyonu’nun (International Convention on Safe Containers – CSC) ilgili hükümleri, bu Konvansiyonun terminolojisi kapsamındaki “konteyner” tanımına uyan her türlü çok modlu tank için ek zorunluluklar geçerli olabilir.

2. Tehlikeli malların MPÜB (Mobil Patlayıcı Üretim Birimi) ile taşınmasına yönelik yığın konteynerler, BK2 tipi yığın konteynerler için ön görülen zorunlulukları karşılayacaktır. Bu tip MPÜB`ler için başvuru Konteyner bölümünden yapılacaktır.

(4)

Sayfa 4 / 32

1.1 TANIMLAR

TABLO 1 - Tanımlar

TANIM AÇIKLAMA

Sabit Tank (Tanker)

Bir araca kalıcı olarak eklenmiş veya böyle bir aracın iskeletinin gerekli bir parçası olup, 1000 litreden fazla kapasiteye sahip tank anlamına gelir (eklentiden sonra araç, tanker olarak anılır).

Sökülebilir Tank

Sabit tank dışındaki, portatif tank, tank konteyner veya bir akülü aracın bir parçası veya kapasitesi 450 litreden çok olan bir ÇEGK anlamına gelir ve yükün parçalara ayrılmadan taşınmasına yönelik tasarlanmamış olan ve genellikle, sadece boş iken elleçlenebilen bir tanktır.

Tank Konteyneri

Bir konteynerin tanımını karşılayan ve bir gövde ve teçhizat parçaları içeren bir taşıma teçhizatı anlamına gelir. Buna tank konteynerin hareketini önemli bir değişiklik olmadan kolaylaştıran teçhizat da dahildir. Bu tank konteynerler gaz, sıvı, toz veya granül maddelerinin taşınmasında kullanılır ve gazların* taşınmasında kullanıldığında kapasiteleri 0,45 m³ (450 litre) ‘den büyüktür.

Tank Takas Gövdesi Bir tank konteyner olarak kabul edilir.

Batarya Aracı

Birbirlerine manifoldlarla bağlı ve bu araca kalıcı olarak sabitlenmiş parçalar içeren bir araç anlamına gelir. Şu sıralananlar batarya aracının parçalarındandır: Silindirler, tüpler, silindir demetleri (şasiler de denir), basınç varilleri gazların* taşınmasına yönelik 450 litreden fazla kapasitedeki tanklar.

Çok Elemanlı Gaz Konteyneri (ÇEGK)

Manifoldla birbirine bağlı ve bir yüzeye tutturulmuş elemanlar içeren birim anlamına gelir. Şu elemanlar çok elemanlı gaz konteyneri elemanları olarak düşünülebilir: Silindirler, tüpler, basınç varilleri ve silindir demeti ayrıca gazların* taşınmasında kullanılan 450 litreden daha fazla kapasiteli tanklar.

Vakumla Çalışan Atık Tankı

Öncelikle tehlikeli atıkların taşınmasında kullanılan atıkların yükleme ve indirme işlemlerini kolaylaştırmak üzere özel yapısı ve/veya teçhizatı olan sabit bir tank, sökülebilir tank, tank konteyner veya tank takas gövdesi anlamına gelir.

Mobil (Gezgin) Patlayıcı Üretim Birimi (MPÜB)

Patlayıcı olmayan tehlikeli maddelerden patlayıcı üretmek veya bu maddelere patlayıcı yüklemek için kullanılan bir ünite veya bir üniteye yerleştirilmiş düzenek anlamına gelir.

(5)

Sayfa 5 / 32

*Gazlar

İlgili Uluslararası Sözleşmede belirtildiği üzere Sınıf 2 başlığı, saf gazlar veya gaz karışımları ile bir veya birden fazla madde ve nesne içeren gaz ve gaz karışımlarını kapsar.

Gaz:

(a) 50 °C'de buhar basıncı 300 kPa'dan (3 bar) büyük olan veya

(b) 101,3 kPa standart basıncında 20 °C'de tamamen gaz halde olan maddedir.

NOT 1: Bununla birlikte, BM No. 1052 HİDROJEN FLORÜR, SUSUZ Sınıf 8'de sınıflandırılır.

NOT 2: Saf bir gaz, üretim süreçlerinde oluşan veya ürünün dengesini koruma amacıyla katılan diğer bileşenleri, bu bileşenlerin seviyesi gazın sınıflandırılmasını veya taşıma koşullarını (örneğin, dolum oranı, dolum basıncı, test basıncı gibi) değiştirmemesi kaydıyla içerebilir.

1.2 STANDARTLAR

Firmalar ürettikleri ürünün tasarım, yapım, prototip testleri ve ilk muayenelerini ilgili sözleşmenin yapım kriterlerine ve aşağıda belirtilen ilgili standartlara göre yapacaklar ve bu kriterleri/standartları başvuru sırasında belirtecektir.

ADR, RID, IMDG CODE ve IATA DGR’nin hükümlerinde tanımlanan standartların güncellik durumlarına yönelik ilgili uygulama kuralları ve süreci geçerlidir.

(6)

Sayfa 6 / 32

TABLO 2 - Metalik Malzemeden Mamul Gövdeli Sabit Tanklar, Sökülebilir Tanklar, Tank Konteynırları, Tank Takas Gövdeleri ve Tüplü Gaz Tankerleri, Çok Elemanlı Gaz

Konteynırları, Vakumla Çalışan Atık Tanklarını Kapsayan Standartlar STANDART NUMARASI AÇIKLAMA

TS_11764_ISO_1496-3 Seri 1 Yük Konteynerleri – Özellikler ve Deneyler – Bölüm 3: Sıvılar, Gazlar ve Sıkıştırılmış Kuru Yükler İçin Tank Konteynerleri

TS_EN_1252-1 Tanklar - Kriyojenik Tanklar - Malzemeler - Bölüm 1: -80^oC Sıcaklığın Altındaki Dayanım Özellikleri

TS_EN_1252-2 Kriyojenik Kaplar – Malzemeler – Bölüm 2: -80°C ve -20°C Arasındaki Sıcaklıklar İçin Tokluk Özellikleri

TS_EN_1591-1+A1 Flanşlar ve Bağlantıları – Contalı Dairesel Flanş Bağlantıları İçin Tasarım Kuralları – Bölüm 1: Hesaplama Yöntemi

TS_EN_12285-1 Çelik Tanklar - Fabrika Yapımı - Bölüm 1: Yanıcı ve Yanıcı Olmayan Su Kirletici Sıvıların Yer Altında Depolanması İçin - Tek ve Çift Cidarlı - Yatay Silindirik

TS_EN_12561-6 Demiryolu Uygulamaları - Tank Vagonlar Bölüm 6:

Tanka Giriş Delikleri (Adam Delikleri)

TS_EN_13094 Tehlikeli Maddelerin Taşınması İçin Tanklar Çalışma Basıncı 0,5 Bar'ı Geçmeyen Metalik Tanklar - Tasarım ve Yapılış

TS_EN_13445-2 Basınçlı Kaplar – Ateşle Temas Etmeyen – Bölüm 2: Malzemeler TS_EN_13445-3 Ateşle Temas Etmeyen Basınçlı Kaplar - Bölüm3: Tasarım TS_EN_13445-4 Basınçlı Kaplar – Ateşle Temas Etmeyen – Bölüm 4: İmalât

TS_EN_13530-1 Kriyojenik Kaplar - Bölüm, Taşınabilir Vakum Yalıtımlı Kaplar - Bölüm 1: Temel Özellikler

TS_EN_13530-2 Kriyojenik Tanklar - Taşınabilir Vakumlu Tanklar Bölüm 2: Tasarım, İmalat, Muayene ve Deneyler

TS_EN_13530-2+A1 Kriyojenik Tanklar - Taşınabilir Vakumlu Tanklar Bölüm 2: Tasarım, İmalat, Muayene ve Deneyler

TS_EN_13530-2+AC Kriyojenik Tanklar - Taşınabilir Vakumlu Tanklar Bölüm 2: Tasarım, İmalat, Muayene ve Deneyler

TS_EN_13807 Taşınabilir Gaz Tüpleri - Akülü Araçlar Tasarım, İmalat, İşaretleme ve Deneyler

TS_EN_14286 Alüminyum ve Alüminyum Alaşımları – Tehlikeli Malzemelerin Stoklanması ve Nakliyesi İçin Kullanılan Tanklarla İlgili Kaynak Edilebilir Haddelenmiş Mamuller

(7)

Sayfa 7 / 32

TS_EN_14398-2+A2 Kriyojenik Kaplar - Vakumsuz Yalıtımlı, Taşınabilir Geniş Kaplar - Bölüm 2: Tasarım İmalat Muayene ve Deney

TS_ISO_7005-1 Flanşlar - Metalik - Bölüm 1: Çelik Flanşlar

TS_EN_14025 Tanklar - Tehlikeli Maddelerin Taşınmasında Kullanılan – Basınçlı Metalik Tanklar – İmalat ve Tasarım

TS_EN_13445-3 Ateşle Temas Etmeyen Basınçlı Kaplar - Bölüm3: Tasarım

TS_EN_13807 Taşınabilir Gaz Tüpleri - Batarya Araçlar - Tasarım, İmalat, İşaretleme ve Deneyler

TS_EN 12493+A1 Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG) İçin Kaynaklı Çelik Tanklar - Karayolu Tankerleri - Tasarım ve İmalat

EN_14717 Welding and Allied Processes – Environmental Check List

TS_11429_EN_ISO_6520-2 Kaynak ve İlgili İşlemler – Metalik Malzemelerde Geometrik Kusurların Sınıflandırılması – Bölüm 2: Basınç Kaynağı

TS_EN_287-1 Kaynakçıların Yeterlilik Sınavı – Ergitme Kaynağı - Bölüm 1: Çelikler TS_EN_462-1 Tahribatsız Muayene - Radyografların Görüntü Kalitesi - Kısım 1:

Görüntü Kalite Göstergeleri (Tel Tipi) - Görüntü Kalite Değerinin Tespiti

TS_EN_462-2 Tahribatsız Muayene - Radyografların Görüntü Kalitesi - Kısım 2:

Görüntü Kalite Göstergeleri (Kademeli/Delik Tipi) – Görüntü Kalite Değerinin Tespiti

TS_EN_473 Tahribatsız Muayene - Tahribatsız Muayene Personelinin Vasıflandırılması ve Belgelendirilmesi - Genel Kurallar

TS_EN_571-1 Tahribatsız Muayene Penetran Muayenesi - Bölüm 1: Genel Kurallar TS_EN_837-2 Basınç Ölçerler - Bölüm 2 - Basınç Ölçerler İçin Seçim ve Montaj

Tavsiyeleri

TS_EN_1321 Metalik Malzemelerdeki Kaynaklarda Tahribatlı Muayene - Kaynakların Makroskobik ve Mikroskobik Muayenesi

TS_EN_1418 Kaynak Personeli - Metalik Malzemelerin Tam Mekanize ve Otomatik Ergitme Kaynağı İçin Kaynak Operatörlerinin ve Direnç Kaynak Ayarcılarının Yeterlilik Sınavı

TS_EN_1435+A1 Kaynak Dikişlerinin Tahribatsız Muayenesi - Kaynaklı Birleştirmelerin Radyografik Muayenesi

TS_EN_1435+A2 Non-Destructive Testing of Welds – Radiographic Testing of Welded Joints

(8)

Sayfa 8 / 32

TS_EN_4443 (EN) Havacılık Serisi - Somunlar, Eliptik Şekilli, Kendi Kendine Kilitlenebilen, Mj Dişli, Isıya Dirençli Çelik Fe-Pa2601 (A286)'ten İmal Edilmiş, Mos2 Kaplamalı - Sınıflandırma: 900MPa (Ortam Sıcaklığında)/425 °C

TS_EN_10025-2 Sıcak Haddelenmiş Yapı Çelikleri - Bölüm 2: Alaşımsız Yapı Çeliklerinin Genel Teknik Teslim Şartları

TS_EN_10028-2 Çelik Yassı Mamuller – Basınç Amaçlı Bölüm 2: Belirtilmiş Yüksek Sıcaklık Özelliklerine Sahip Alaşımsız ve Alaşımlı Çelikler

TS_EN_10028-3 Çelik Yassı Mamuller - Basınç Amaçlı - Bölüm 3: Normalize Edilmiş, Kaynak Edilebilir İnce Taneli Çelikler

TS_EN_10204 Metalik Mamuller – Muayene Dokümanlarının Tipleri

TS_EN_12252+A1 Sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) karayolu tankerlerinin teçhiz edilmesi TS_EN_13445-2 Basınçlı Kaplar - Ateşle Temas Etmeyen - Bölüm 2: Malzemeler TS_EN_ISO_148-1 Metalik Malzemeler- Charpy Vurma Deneyi -Bölüm 1: Deney Metodu TS_EN_ISO_3834-2 Metalik Malzemelerin Ergitme Kaynağı İçin Kalite Şartları - Bölüm 2:

Kapsamlı Kalite Şartları

TS_EN_ISO_4136 Metalik Malzemelerin Kaynakları Üzerinde Tahribatlı Deneyler - Enine Çekme Deneyi

TS_EN_ISO_5173 Metalik Malzemelerde Kaynak Dikişleri Üzerinde Tahribatlı Muayeneler - Eğme Deneyleri

TS_EN_ISO_5817 Kaynak - Çelik, Nikel, Titanyum ve Bunların Alaşımlarında Ergitme Kaynaklı (Demet Kaynağı Hariç) Birleştirmeler - Kusurlar İçin Kalite Seviyeleri

TS_EN_ISO_6520-1 Kaynak ve İlgili İşlemler – Metalik Malzemelerde Geometrik Kusurların Sınıflandırılması - Bölüm 1: Ergitme Kaynağı

TS_EN_ISO_6892-1 Metalik Malzemeler - Çekme Deneyi - Bölüm 1: Oda Sıcaklığında Deney Metodu

TS_EN_ISO_9016 Metalik Malzemelerde Kaynaklar Üzerinde Tahribatlı Deneyler - Vurma Deneyleri – Deney Numunesi Yeri, Çentik Yönü ve Muayene TS_EN_ISO_15614-1 Metalik Malzemeler İçin Kaynak Prosedürlerinin Şartnamesi ve

Vasıflandırılması - Kaynak Prosedürü Deneyi - Bölüm 1: Çeliklerin Gaz ve Ark Kaynağı, Nikel ve Nikel Alaşımlarının Ark Kaynağı

(9)

Sayfa 9 / 32

TS_EN_ISO_17637 Ergitme Kaynaklarının Tahribatsız Muayenesi - Ergitme Kaynaklı Birleştirmelerin Gözle Muayene

TS_EN_ISO 17640 Kaynakların Tahribatsız Muayenesi - Ultrasonik Muayenesi - Teknikler, Deney Sınırları ve Değerlendirme

TS_ 12972 Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Metalik Tankların Test Edilmesi, Muayene Edilmesi ve İşaretlenmesi

TANK TEÇHİZATLARIYLA İLGİLİ OLAN STANDARTLAR

EN 13082 Buhar İletim Vanası

EN 13308 Basınç Dengesi Olmayan Ayar Vanası

EN 13314 Doldurma Deliği Kapağı

EN 14432 Sıvı Kimyasalların Taşınması İçin Tank Donanımları Ürün Boşalma ve Hava Girişi Vanası

EN 14433 Emiş Çek Vanası

EN 12493+A1 LPG Equipment and Accessories - Welded Steel Tanks for LPG – Road Tankers – Design and Manufacture

EN 12252 Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG) Karayolu Tankerlerinin Teçhiz Edilmesi

EN 13316 Basınç Dengeli Ayar Vanası

EN 13317 Adam Giriş Kapağı Grubu

EN 14595 Basınç ve Vakum Havalandırma Bacası

EN 13083 Buhar İletim Vanası (Alttan Yükleme ve Boşaltma Adaptörü Olmalı) EN 13315 Kendi Ağırlığı ile Boşaltma Bağlantısı

EN 13922 Sıvı Yakıtlar için Aşırı Doldurmayı Engelleyen Sistemler EN 14596 Acil Durum Tahliye Vanası

EN 15208 Sızdırmaz Dolum Sistemleri Çalışma Prensipleri ve Bağlantı Özellikleri

(10)

Sayfa 10 / 32

TABLO 3 - Fiber Takviyeli Plastik Sabit Tanklar, Sökülebilir Tanklar, Tank Konteynırlar ve Tank Takas Gövdelerini Kapsayan Standartlar

STANDART NUMARASI AÇIKLAMA

EN ISO 527-5 Plâstikler - Çekme Özelliklerinin Tayini - Bölüm 5: Tek Yönlü Elyaf Takviyeli Plâstik Kompozitler İçin Deney Şartları

ISO 75-1 Plastics – Determination of Temperature of Deflection Under Load - Part 1: General Test Method

ISO 14125 Elyaf Takviyeli Plâstik Kompozitler - Eğilme Özelliklerinin Tayini

EN ISO 14130 Plastik Kompozitler - Elyaf Takviyeli - Katmanlar Arası Kayma Mukavemeti - Kısa Kiriş Metodu

EN 977 Tanklar - Yeraltında Kullanılan - Cam Elyaf Takviyeli Plastikten (GRP) Mamul - İç Yüzeyin Sıvılara Maruz Bırakılması Metodu EN 978 Tanklar - Yer Altında Kullanılan - Cam Elyaf Takviyeli

Plastiklerden (GRP) Yapılan - Alfa ve Beta Faktörlerinin Tayini ISO 2078 Textile Glass - Yarns - Designation

TABLO 4 - Mobil Patlayıcı Üretim Birimleri (MPÜB) Kapsayan Standartlar STANDART NUMARASI AÇIKLAMA

EN 14025+ AC Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Metalik Basınçlı Tanklar – Tasarım ve Yapım

EN 14025 Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Metalik Basınçlı Tanklar – Tasarım ve Yapım

EN 14432 Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Sıvı Kimyasalların Taşınmasına Yönelik Tank Teçhizatı – Ürün Boşaltım ve Hava Giriş Valfleri

EN 14433 Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Sıvı Kimyasalların Taşınmasına Yönelik Tank Teçhizatı – Taban Valfleri

(11)

Sayfa 11 / 32

EN 13094 Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Çalışma Basıncı En Fazla 0,5 Olan Çalışma Basıncına Sahip Metalik Tanklar – Tasarım ve Yapım

EN 13094+ AC Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Çalışma Basıncı En Fazla 0,5 Olan Çalışma Basıncına Sahip Metalik Tanklar

EN 13094 Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Çalışma Basıncı En Fazla 0,5 Olan Çalışma Basıncına Sahip Metalik Tanklar – Tasarım ve Yapım

EN 13094+ AC Tehlikeli Malların Taşınmasına Yönelik Tanklar – Çalışma Basıncı En Fazla 0,5 Olan Çalışma Basıncına Sahip Metalik Tanklar – Tasarım ve Yapım

2 KAPSAM

Bu bölümde sabit tankların, sökülebilir tankların, tank konteynerlerinin, tank takas gövdelerinin, tüplü gaz tankerlerinin, ÇEGK’lerin, vakumla çalışan atık tanklarının ve MPÜB’lerin; onayı, ilgili belgeleri, başvuru sahibi ve üretimde bulunması gereken teknik ve idari dokümanları, prototip ve ilk muayene deneyleri hakkında bilgi verilmektedir.

NOT: Başvuru sahibi taşıyacağı maddelerin BM kodlarını, taşınacak madde/maddelerin sınıfını, yapım işlemleri, asgari test basınçları, asgari gövde kalınlıkları, kapasite, kontrol sıcaklıkları tahliye zorunlulukları ve diğer hükümlerle ilgili talimatları; ilgili uluslararası sözleşmeden yararlanarak tespit etmeli ve gerekli ön hazırlığı üretim öncesi yapmalıdır.

(12)

Sayfa 12 / 32

3 UYGULAMA 3.1 SÜREÇ

Tankların/ÇEGK`lerin Onaylanması İle İlgili Genel Gerekler Aşağıda Belirtilmiştir.

Bir tasarım onayı başvurusunda Tasarım Onayı ve Üretim Denetimi aynı anda gerçekleştirilebilir.

Tasarım onayı;

Üretim denetimi, ilk muayene ve test;

Başvuru şunları içerir:

 Başvuru sahibinin adı ve adresi,

 Başvuru sahibinin başvuru sahibi olmadığı durumlarda uygunluk değerlendirmesi için başvuru sahibinin adı ve adresi,

 Başka bir yetkili kuruma, temsilcisine veya inceleme kurumuna aynı başvurunun yapılmadığına dair yazılı bildirim,

 TSE temsilcisinin inceleme amacıyla üretim, muayene, test ve depolama alanlarına girmesine yetki tanıyan ve ilgili tüm bilgileri sağlayan beyan,

 İlgili teknik belgeler (uygulama bölümünde belirtilmiştir).

Tasarım Onayı:

 Başvuru sahibi Tank/ÇEGK`ler ile ilgili olarak, TSE’ye üretimi öngörülen ürünün teknik dosyasını sunar. TSE, test programı için gerekliyse daha fazla bilgi talep edebilir.

 Tasarımın, geçerli tüm hükümleri yerine getirdiği durumlarda TSE başvuru sahibine tasarım onayı sertifikası verir.

 Tasarım onayları ile onayın geçerli olduğu süre boyunca Tank/ÇEGK`lerin üretimi için yetki verilir.

 Tasarım onayı, Tank/ÇEGK`in özelliğine bağlı olarak azami 10 yıldır. Bu süre zarfında ilgili teknik zorunluluklar (referans standartlar dâhil) değişirse ve onaylanan tasarım bu değişikliklere uymuyorsa, tasarım onayı iptal edilir ve tasarım onayı sahibi bu konuda bilgilendirilir.

 Bir tasarım onayı sona erdiyse veya iptal edildiyse, bu tasarım onayına bağlı olarak Tank/ÇEGK`lerin üretimine izin verilmez. Bu durumda, sona eren veya iptal edilen tasarım onayına dâhil Tank/ÇEGK`ler, kullanımına, periyodik muayenesine ve ara muayenesine dair ilgili hükümler, tasarım onayının sona ermesinden veya iptal edilmesinden önce üretilen bu Tank/ÇEGK`ler için geçerli olmaya devam eder.

(13)

Sayfa 13 / 32

 Tasarım yenilenmesi gerçekleştiği zaman geçerli olan uluslararası sözleşmenin uygunluğu açısından tam bir gözden geçirme ve uygunluk değerlendirmesi ile tasarım onayları yenilenir. Tasarım onayı geri çekildikten sonra yenileme mümkün değildir.

Mevcut bir tasarım onayında uygulanan ara değişiklikler (örn. Tank/ÇEGK`lerin uygunluğunu etkilemeyen küçük değişiklikler ) sertifikanın özgün geçerlilik tarihini uzatmaz veya değiştirmez.

 Tank/ÇEGKìn geçerli, süresi dolmuş veya geri çekilmiş tasarım onayı ile tadilatı durumunda, test edilme, muayene ve onay sadece bu Tank/ÇEGKìn tadil edilmiş parçaları ile sınırlıdır. Tadilat o sırada geçerli olan uluslararası sözleşme hükümlerine uygun olmalıdır. Tank/ÇEGKìn tadilattan etkilenmeyen bütün parçaları için, ilk tasarım onayı belgesi geçerlidir.

 Bir tasarım onayının kapsamında bir veya birkaç Tank/ÇEGK`in tadilatı yapılabilir.

TSE tarafından tadilatı onaylamak için başvurana bir sertifika verilir.

Üretim Denetimi

 Üretim süreci, ürünün tasarım onayı hükümlerine uygun bir biçimde üretildiğinden emin olmak için TSE´nin incelemesine tabidir. İnceleme başvuruda belirtilen üretim yerinde gerçekleştirilir ve onay belgesi üzerine bu üretim yerinin adresi yazılır.

 Başvuru sahibi, üretim sürecinin geçerli uluslararası sözleşme hükümlerine, tasarım onayı sertifikasının ve eklerinin hükümlerine uymasını sağlamak için gerekli tüm önlemleri alır.

 Üretim denetimi ve ilk muayene sonucunda TSE ilk muayene ve test raporu düzenler ve üretim hükümleri yerine getirildiyse üretimin uygunluğunu gösteren yazılı bir sertifika düzenler ve tescili markasını takar.

 Üretim yeri sertifikası 3 yıl geçerlidir.

(14)

Sayfa 14 / 32

Tasarım Onay Sürecin Akış Şeması;

TESPİT EDİLEN UYGUNSUZLUĞUN BAŞVURU SAHİBİNE

İLETİLMESİ

UYGUN

ÜRETİM VE ÜRETİM YERİ ONAY BELGESİ

DÜZENLENMESİ UYGUN

DEĞİL

TASARIM ONAY BELGESİ DÜZENLENMESİ

DEĞERLENDİRME VE RAPORLAMA UYGUN

DEĞİL

UYGUN DEĞİL

SAHA DENETİMİ BAŞVURU DOSYASININ

TEKNİK YETERLİLİĞİNİN

İNCELENMESİ

UYGUN TASARIM ONAYI İÇİN BAŞVURU

BAŞVURU DOKÜMANLARININ ELEKTRONİK VE BASILI DOKÜMAN

OLARAK TMKT MÜDÜRLÜĞÜNE ULAŞTIRILMASI

DOKÜMAN lİ İNCELEMESİ EKSİKLİĞİN BAŞVURU

SAHİBİNE İLETİLMESİ

İLETİLMESİ

UYGUN DEĞİL

(15)

Sayfa 15 / 32

Saha Denetim Faaliyetleri Akış Şeması;

TESPİT EDİLEN UYGUNSUZLU

ĞUN BAŞVURU SAHİBİNE İLETİLMESİ

UYGUN DEĞİL PROTOTİP ÜZERİNDE TANIMLANAN DENEYLERİN

FİRMADA YAPILMASI

PROTOTİP ÜZERİNDE TANIMLANAN DENEYLERİN ONAYLANMIŞ

LABORATUVARLARDA YAPILMASI

İLK MUAYENE

İLK MUAYENE ONAY BELGESİ DENEY VE İNCELEME SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLME

Sİ

UYGUN

(16)

Sayfa 16 / 32

3.2 BAŞVURU SIRASINDA İSTENEN EK DOKÜMANLAR

Başvuru sahibi firmalar, aşağıdaki belgelere sahip olmalı ve başvuru sırasında web sitesinden yüklemelidir.

Tasarım Onayı, İlk Muayene, Ara Kontrol, Periyodik Muayene, İstisnai Muayene Başvurularında İstenen Dokümanlar

Kalite Yönetim Sistemi belgesi

Firma bünyesinde yapılabilen deneylerin listesi (bkz. Tank Tasarım Onay Süreç Dokümanları) Tasarım ve üretim için kullanılan standartların listesi

Tüm varyasyonlar dahil olmak üzere ilgili taşıma biriminin tanımı

Taşınacak tehlikeli maddelerle ilgili olarak beyan (başvuru sayfasından indirilerek doldurulmuş, kimyasal ve fiziksel özelliklerin belirtildiği belge)

İlgili uluslararası yönetmelikleri doğrultusunda Bölüm 3.2 Tablo A’nın ilgili sütununa göre talimatlar veya ürüne özel olarak taşınan tehlikeli maddelerin listesi

Tahliye kapasitesi dahil güvenlik aletleriyle ilgili bilgi ve teknik verilerle birlikte hizmet teçhizatının listesi, kapasiteleri ve tip onay sertifikaları

Genel montaj çizimi veya çizimleri, hesaplamalar için kullanılan boyutlar; ürünün, hizmet teçhizatının, yapısal teçhizatının boyutları; uygunluğu doğrulamak için gerekli işaretlemeler ve/veya etiketlemeler dahil ayrıntılı çizimler*

*Tasarım dosyaları basılı halde ve elektronik ortamda CAD, STP, VDA ve LGES formatlarından herhangi birinde teslim edilecektir

Hesaplama notları ve sonuçları (azami net kütle, kapasite, dolum miktarı hesapları, et kalınlıkları, dolum basınçları, test basınçları, maksimum izin verilebilir çalışma basıncı )

Her parça, alt parça, astar, hizmet ve yapısal teçhizat (contalar/sızdırmazlık elemanları/kapaklar…) için üretimde kullanılan standartta istenilen malzemelerin ve eşdeğer malzeme niteliklerinin listesi veya ilgili uluslararası sözleşmeye uygunluğu gösteren eşdeğer beyan

Kalıcı olarak bir araya getirme işleminin onaylanmış niteliği (Kaynak Prosedürü Şartnamesi –WPS-, Kaynak Yöntem Testleri -PQR- )

Kalıcı olarak bir araya getirme operatörlerinin sertifikaları Tahribatsız test operatörlerinin onaylanmış nitelikleri Isıl işlemin (işlemlerin) tanımı

Tasarım onayı ve üretim için standartlarda veya ilgili uluslararası sözleşmelerde listelenen tüm ilgili testler için hazırlanmış prosedürler (test yöntemi ve geçme kriterleri)

İmalat Akış Şeması (hangi aşamadan sonra ilgili hangi testin yapılacağı bu kısımda verilecektir).

Kalite Planı (organizasyon şeması, kuruluş içi yetkilendirmeler, ilgili prosedürlere atıflar burada belirtilecektir) Tüm başvuru sahiplerince onaylı imza sirküleri getirilecektir

Marka tescil belgesi ya da müracaat ettiğine dair belge

Kuruluşun tüzel kişiliğini gösterir belgeler (Ticari sicil kaydı, oda sicil kaydı gibi) 6 Mart 2013 tarihinden önce ürüne ait tasarım onay belgesi varsa, belge fotokopisi

Başvuru sahibi dışında, başka bir tesiste üretim var ise, üretim tesisinde denetleme yapılabileceğine yönelik üretim yeri sorumlusunca imzalanmış taahhütname

(17)

Sayfa 17 / 32

3.3 TESTLER

Prototip ve ilk muayene deneyleri aşağıda verilmiştir. Bu liste bilgi amaçlı olup başvuru yapılan tasarım türüne göre deneyler değişiklikler gösterir.

TESTLER

Hidrolik Basınç Testi Vakum Test

Sızdırmazlık Test

Çarpma Mukavemeti Testi

Isı Altında Deformasyon Sıcaklığı (HDT) Tayini

Fiber Takviyeli Plastik Sabit Tanklar, Sökülebilir Tanklar, Tank Konteynerleri ve Tank Takas Gövdelerine İlişkin İlave Deneyler

Çekme Testi

Bükme Sürünmesi Testi Kimyasal Uyum Testi Ateş Girdabına Tutma Testi Top Düşürme Testi

Bükme Deneyi

(18)

Sayfa 18 / 32

3.4 ÜRETİM DENETİMİ

Üretim denetiminde başvurulan tasarım tipi için firmanın yapabilirliği;

- Üretim kayıtları,

- Tahribatlı ve tahribatsız testlerin raporları, - Isıl işlem kayıtları,

- Kalibrasyon kayıtlarının incelenmesi, - Kalite sisteminin,

- Firma teknik alt yapısı, - İlk muayene testleri

incelenmesi yoluyla denetlenecektir.

Kalite Denetimi:

TSE Tehlike Madde ve Kombine Taşımacılık Müdürlüğü başvuru sahibinin kalite sistemini idame ettiğinden ve kalite sistemini uyguladığından emin olmak için yetki süresi boyunca periyodik denetimler yapabilir. Aşağıdaki hükümlere uyulmalıdır:

 Bir yıllık süre zarfında asgari bir adet denetim yapılır.

 TSE TMKT Müdürlüğü ek ziyaretler, eğitimler, teknik değişiklikler, kalite sisteminde değişiklikler isteyebilir; başvuru sahibi tarafından yapılan muayenelerde ve testlerde sınırlamalar veya yasaklamalar uygulayabilir.

 TSE TMKT Müdürlüğü, kalite sistemindeki değişiklikleri değerlendirir ve değiştirilen kalite sisteminin ilk denetim zorunluluklarını karşılayıp karşılamayacağına veya tam bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığına karar verir.

İlgili zorunluluklara uyulmaması durumunda, TSE TMKT Müdürlüğü düzeltici önlemlerin alındığından emin olur. Düzeltici önlemler belirlenen süre içinde alınmazsa, TSE TMKT Müdürlüğü kurum içi muayene hizmetinin faaliyetlerine devam etmesi için gerekli izni askıya alır veya iptal eder. TSE TMKT Müdürlüğü’nün aldığı kararın nedenleri ile ilgili ayrıntılı bilgiyi içeren bir rapor başvuru sahibine verilir.

(19)

Sayfa 19 / 32

İmalatçının Kalite Sistemi

Kalite sistemi başvuru sahibinin benimsediği tüm unsurları, gereksinimleri ve hükümleri içermelidir. Bu sistem, yazılı politikalar, prosedürler ve talimatlar şeklinde sistemli ve düzenli olarak belgelendirilmelidir. Özellikle aşağıda belirtilen hususların yeterli açıklamaları yer almalıdır:

 Organizasyonel yapı, personelin tasarım ve ürün kalitesi bakımından sorumlulukları,

 Tank tasarımı esnasında kullanılacak tasarım kontrolü ve tasarım doğrulama teknikleri, süreçler, tankların tasarımı sırasında izlenecek prosedürler,

 Tanklarla ilgili olarak başvurulacak üretim, kalite kontrol, kalite güvence ve süreç işlem talimatları,

 Muayene raporları, test verileri ve kalibrasyon verileri gibi kalite kayıtları,

 Kalite sisteminin verimli çalışmasını sağlamak üzere yönetim incelemeleri,

 Müşteri gereksinimlerinin nasıl karşılandığını açıklayan süreç,

 Belgelerin ve revizyonlarının kontrolüne ilişkin süreç,

 Uygun olmayan tankların, satın alınan aksamların, ara ve nihai malzemelerin kontrol yöntemleri ve İlgili personel için eğitim programları ve kalifikasyon prosedürleri.

Kalite Sisteminin İdame Edilmesi

Üretici, kalite sistemini idame ederek yeterli ve etkili sürdürülmesini sağlamalıdır. TMKT Müdürlüğü, başvuru sahibince kalite sisteminde planlanan her türlü değişiklik hakkında bilgilendirmelidir.

Değişikliklerin kalite sisteminin ilgili hükümleri karşılayıp karşılamadığının belirlenmesi amacıyla değerlendirme TMKT Müdürlüğü tarafından yapılır.

İlk Muayene Şunları İçermektedir:*

 Dokümanların incelenmesi

 Tasarım karakteristiklerinin incelenmesi

 Tank içinin incelenmesi

 Tank dışının incelenmesi

 Hidrolik basınç testi

 Sızdırmazlık testi

 Kapasite kontrolü

 Hizmet ekipmanlarının incelenmesi

 Çerçeve ve diğer yapısal ekipmanların incelenmesi (portatif tank ve tank konteynerleri için)

*TS EN 12972 ‘ye göre

(20)

Sayfa 20 / 32

3.5 MUAYENE İlk Muayene Genel Gerekler

Gövdeler ve donanımı, birlikte veya ayrı olarak, hizmete alınmadan önce ilk muayeneye tabi tutulacaklardır.

Bu denetim aşağıdaki hususları kapsayacaktır:

- onaylanmış tasarım tipine uygunluğun kontrolü;

- tasarım özelliklerinin kontrolü;

- iç ve dış koşulların incelenmesi;

- tank üzerine yerleştirilecek işaretleme plakasında gösterilen test basıncında yapılan bir hidrolik basınç testi^*

- donanımın sızdırmazlığının testi ve tatmin edici şekilde çalıştığının kontrolü;

* Özel durumlarda, bu tür bir operasyon herhangi bir tehlike içermiyorsa, hidrolik basınç testi yerine başka bir sıvı veya gazın kullanıldığı bir basınç testi uygulanabilir.

Sınıf 2 (gazlar) durumu hariç, hidrolik basınç testi için test basıncı hesaplama basıncına bağlıdır ve en az aşağıda gösterilen basınca eşit olacaktır:

Hesaplama basıncı (bar) Test basıncı (bar)

G G

1.5 1.5

2.65 2.65

4 4

10 4

15 4

21 10 (4^*)

* UN No.1744 brom veya UN No.1744 brom çözeltisi için asgari test basıncı

Sınıf 2 için asgari test basınçlar İlgili Uluslararası Sözleşmede Geçen - ‘Gazlar ve Gaz Karışımları Tablosu’nda verilmektedir.

(21)

Sayfa 21 / 32

Hidrolik basınç testi, gövde üzerinde bir bütün olarak ve bölmeli gövdelerde her bölmede ayrı ayrı olmak üzere yapılacaktır.

Hidrolik basınç testi, gerekli olduğunda, ısıl yalıtımının kurulumundan önce yapılacaktır.

Eğer gövdeler ve donanımları ayrı ayrı teste tabi tutulmuşsa, montajdan sonra da sızdırmazlık testine tabi tutulacaklardır.

Sızdırmazlık testi, bölmeli gövdelerde her bölme üzerinde ayrı ayrı uygulanacaktır.

Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve

batarya tipi araçlar Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler

Test her bölme üzerinde asgari çalışma basıncının en az 1.3 katına eşit bir basınçta

uygulanacaktır

-

Periyodik Muayene

Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar

Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler

6 yıl 5 yıl

‘dan çok olmayan periyotlarda periyodik muayeneye tabi tutulacaktır.

Genel Gerekler Bu ara muayeneler şunları kapsayacaktır:

- Dış ve iç inceleme

- Gövdenin donanımıyla beraber sızdırmazlık testi ve tatmin edici şekilde çalıştığının kontrolü

- Genel bir kural olarak, bir hidrolik basınç testi (gövdeler ve varsa bölmeleri konusundaki test basıncı için bakınız *).

* Özel durumlarda, bu tür bir operasyon herhangi bir tehlike içermiyorsa, hidrolik basınç testi yerine başka bir sıvı veya gazın kullanıldığı bir basınç testi uygulanabilir.

Isıl veya diğer yalıtım kaplamaları sadece gövdenin karakteristik özelliklerinin güvenilir bir biçimde değerlendirilmesine yetecek kadar kaldırılacaktır.

Toz veya granül (tanecikli) maddelerin taşınması amacına yönelik tanklar söz konusu olduğunda, periyodik hidrolik basınç testi yapılmayabilir ve yerine en az azami çalışma basıncına eşit etkili iç basınçta uygun olan sızdırmazlık testleri yapılabilir.

(22)

Sayfa 22 / 32

Ara Muayene

3 yıl +/- 3 Ay 2.5 yıl +/- 3 Ay

İlk muayene ve her periyodik muayeneden sonra gövdeler ve donanımları en çok periyotlarda ara muayeneye tabi tutulacaktır. Bununla birlikte, ara muayene belirlenen tarihten önce herhangi bir

zamanda yapılabilir. İki ara muayene tarihi arasında en fazla aşağıdaki süreler bulunmalıdır.

3 yıl 2.5 yıl

Genel Gerekler

Bu ara muayeneler, gövdenin teçhizatıyla birlikte sızdırmazlık testine tabi tutulmasını ve tüm teçhizatların tatmin edici şekilde çalışıp çalışmadığının kontrolünü içerecektir.

Bu amaçla tank, en az azami çalışma basıncına eşit bir etkin iç basınca tabi tutulacaktır.

Sıvıların veya tanecikli ya da toz halindeki katıların taşınmasına yönelik tanklar için sızdırmazlık testinde bir gaz kullanıldığı zaman, test en az azami çalışma basıncının %25'ine eşit bir basınçta yapılacaktır.

Test basıncı hiçbir şekilde 20 kPa’dan (0,2 bar) (ölçüm basıncı) az olmayacaktır.

Devrilmeleri durumunda içeriğin dökülmesini engellemek için havalandırma cihazları bir güvenlik cihazıyla donatılmış tanklar için, test basıncı, doldurulan maddenin statik basıncına eşit olacaktır.

Sızdırmazlık testi, bölmeli gövdelerde her bölme üzerinde ayrı ayrı uygulanacaktır.

Tankın veya donanım tamir, değişiklik veya kaza sonucu zarar gördüğü zaman, istisnai bir kontrol gerçekleştirilecektir. Periyodik muayene veya ara muayene de istisnai kontrol olarak düşünülebilir.

Testler, denetimler ve kontroller TSE TMKT Müdürlüğü Uzmanları tarafından yapılacaktır. Bu işlemlerin sonuçlarını, olumsuz sonuçlar olsa bile, gösteren sertifikalar hazırlanacaktır. Bu sertifikalar, bu tankın taşımasına izin verilen maddelerin listesine veya uygun tank koduna ve özel gereklerin alfa nümerik kodlarına atıfta bulunacaklardır.

Bu sertifikaların bir kopyası her test edilen tankın, batarya tipi aracın veya ÇEGK’in tank kaydına eklenecektir.

(23)

Sayfa 23 / 32

SINIF 2 İÇİN GEÇERLİ ÖZEL ZORUNLULUKLAR

Test Basıncı İçin Temel Zorunluluklar

Silindirler, tüpler, basınçlı variller ve silindir gruplarının parçası olan silindirler hariç, batarya aracının veya bir ÇEGK'in elemanı olan her kaynaklı gövdenin malzemeleri, Çarpma Mukavemeti Testinde belirtilen yönteme göre test edilecektir.

Sıkıştırılmış gazların taşınması için kullanılan tanklardaki tank basıncı, çalışma basıncının (tam basınçlı bir haznede 15⁰C referans sıcaklığında sıkışmış bir gazın kararlı basıncı) en az 1.5 katı olur.

Yüksek basınca sahip sıvılaştırılmış gazlar ve çözünmüş gazlar için;

Tank gövdesi azami dolum oranında doldurulduğu zaman, maddenin sıcaklık yalıtımlı tanklarda 55°C'de gövde içinde yarattığı basınç ya da sıcaklık yalıtımı bulunmayan tanklarda 65°C'de yarattığı basınç, test basıncını geçmemelidir.

Düşük basınçlı sıvılaştırılmış gazların taşınmasında kullanılan tankların test basıncı şu şekilde olacaktır:

a. Tank ısı yalıtımıyla donatılmışsa, en az test basıncına eşit; sıvının 60°C'deki buhar basıncının 0,1 MPa (1 bar) altındaki değerde, ancak 1 MPa'dan (10 bar) düşük;

b. Tank ısı yalıtımıyla donatılmamışsa, en az test basıncına eşit; sıvının 65°C'deki buhar basıncının 0,1 MPa (1 bar) altındaki değerde, ancak 1 MPa'dan (10 bar) düşük;

Litre başına, en yüksek kabul edilebilir içerik kütlesi aşağıdaki şekilde hesaplanır:

Litre başına en yüksek kabul edilebilir içerik kütlesi = 0,95 x sıvı fazda 50°C'deki yoğunluk (kg/l olarak)

Ayrıca, buhar fazı 60°C'nin altında ortadan kalkmayacaktır.

Gövde çapının 1,5 metreden fazla olmaması halinde, ambalaj talimatına uygun test basıncı ve en yüksek dolum oranı geçerli olur.

Soğutularak sıvılaştırılmış gazların taşınması amacıyla kullanılan tanklardaki test basıncı, kabul edilebilir en yüksek çalışma basıncının 1,3 katından daha az olmayacak ve tank üzerinde gösterilecektir;

ancak bu basınç, 300 kPa'ın (3 bar) altında olamaz; vakum izolasyonlu tanklarda test basıncı ise kabul edilebilir azami çalışma basıncına 100 kPa (1 bar) ilave edilerek bulunan değerden daha az olmayacaktır İlk hidrolik basınç testi ısıl yalıtım döşenmeden önce gerçekleştirilecektir. Gövde, bağlantı parçaları, boru sistemi ve teçhizat parçaları ayrı olarak test ediliyorsa, tank, montajdan sonra sızdırmazlık testine tabi tutulacaktır.

Kütlece doldurulmuş sıkıştırılmış gazlar, sıvılaştırılmış gazlar veya çözünmüş gazların taşınmasına yönelik her gövdenin kapasitesi, yetkili kurum tarafından onaylanmış bir uzmanın gözetiminde, tartılarak veya gövdeyi dolduran su miktarının hacminin ölçülmesi yoluyla saptanacak; gövde kapasitesinin ölçümü %1 sınırları içerisindeki bir hassasiyette olacaktır. Gövdenin boyutlarını temel alan bir hesaplamayla elde edilecek bir saptamaya izin verilmemektedir. Test basınçları için temel zorunluluklar ile ilgili uluslararası sözleşmenin ambalajlama talimatına göre izin verilen azami doldurma kütleleri, onaylanmış uzman tarafından belirlenecektir.

(24)

Sayfa 24 / 32

Periyodik Muayene

Hizmete alındıktan sonra en az 6 yıl sonra Hizmete alındıktan sonra en az 8 yıl sonra Periyodik ve ara muayeneler genel gereklere göre gerçekleşir. Soğutularak sıvılaştırılmış gazların

taşınması tasarlanmış tankların ise en az her 12 yılda bir.

Ara Muayene

Her bir periyodik muayeneden sonra en az altı yıl içerisinde yürütülecektir.

Yapılan ara muayene veya sızdırmazlık testi, yetkili otoritenin talebi üzerine iki ardışık periyodik muayene

arasında gerçekleştirilebilir.

Gövde, bağlantı parçaları, boru sistemi ve teçhizat parçaları ayrı olarak test ediliyorsa, tank, montajdan sonra sızdırmazlık testine tabi tutulacaktır.

Batarya Araç ile ÇEGK’lere Yönelik Muayeneler ve Testler

Her bir batarya aracın veya ÇEGK'in elemanları ve teçhizatları, ilk kez servise konulmadan önce birlikte veya ayrı olarak muayene ve test (genel hükümlerde belirtildiği şekilde, ilk muayene ve test) edilecektir.

Daha sonra elemanları haznelerden oluşan tüplü gaz tankerlerinin veya ÇEGK'lerin elemanları beş yılı aşmayan aralıklarla muayene edilecektir.

Elemanları tanklardan oluşan batarya aracı veya ÇEGK'ler Sınıf 2 taşıyan tanklar için geçerli periyodik ve ara muayene gereklerine göre muayene edilecektir

Silindirler, tüpler, basınç varilleri ve silindir gruplarının parçaları olan silindirler, ilgili uluslararası sözleşmede belirtilen ambalajlama talimatına göre( Ör: ADR P200 veya P203) test edilecektir.

Batarya aracın veya ÇEGK'in manifoldunun test basıncı, tüplü gaz tankerlerinin veya ÇEGK'lerin elemanlarınınkiyle aynı olacaktır. Manifoldun basınç testi, bir hidrolik test olarak veya yetkili kurumun veya bu kurumun yetkili mercisinin onayıyla başka bir sıvının veya gazın kullanımıyla icra edilebilir.

Bu zorunluluktan farklı olarak, batarya aracın veya ÇEGK’in test basıncı, BM No. 1001, çözünmüş asetilen için 300 bardan az olmayacaktır.

(25)

Sayfa 25 / 32

Elemanlar ve boru bağlantılarının testleri, ilgili uluslararası sözleşmede tanımlandığı zorunluluklarına uygun şekilde yürütülecektir. Elemanlar ve teçhizatı ayrı ayrı basınç testine tabi tutulduklarında, montajdan sonra birlikte bir sızdırmazlık testine tabi tutulacaklardır.

Batarya aracında veya ÇEGK'de hasarlı veya paslanmış alanlar veya sızıntı ya da batarya aracın veya ÇEGK'in bütünlüğünü etkileyebilecek bir bozukluk görüldüğünde, istisnai bir muayenenin ve testin yapılması gereklidir.

İstisnai muayene ile testin ölçüsü ve gerekli görüldüğünde elemanların sökülmesi, batarya aracındaki veya ÇEGK’deki hasar veya bozulma miktarına bağlıdır.

İstisnai incelemeler aşağıdaki hususları sağlayacaktır:

a. Elemanlar, batarya aracı veya ÇEGK’i taşıma için güvensiz kılabilecek oyuklar, korozyon veya sürtünme aşındırmaları, çöküntüler, biçim bozulması, kaynaklardaki bozukluklar veya sızıntılar dahil diğer koşulları saptamak amacıyla dış muayeneye tabi tutulacaktır.

b. Batarya aracı veya ÇEGK doldurma, boşaltma ve taşıma için güvensiz kılabilecek borular, valfler ve contalar, aşınmış alanlar, bozukluklar veya sızıntılar dahil diğer koşulları saptamak amacıyla muayene edilecektir.

c. Herhangi bir flanşlı bağlantıdaki veya boş flanştaki kayıp veya gevşek cıvatalar veya somunlar değiştirilmiş veya sıkılaştırılmış olmalıdır.

d. Hiçbir acil durum cihazında ve valfinde korozyon, biçim bozulması ve normal çalışmalarını engelleyen herhangi bir hasar veya bozukluk olmamalıdır. Uzaktan kapama cihazları ve kendi kendine kapanan durdurma valfleri, doğru çalışıp çalışmadıklarının saptanması için çalıştırılacaklardır.

e. Batarya aracı veya ÇEGK üzerindeki gerekli işaretler okunaklı olup ilgili zorunluluklara uyum göstermelidir.

Batarya aracı veya ÇEGK’leri kaldırmaya yönelik her türlü iskelet, destek ve düzenleme için düzgün durumda olmalıdır.

(26)

Sayfa 26 / 32

Özel Hükümler

TT1 Saf alüminyum tankların yalnızca 250 kPa (2,5 bar) (ölçüm basıncı) basınçta başlangıç ve periyodik hidrolik basınç testlerine tabi tutulmaları gerekmektedir.

TT2 Gövdelerin astarlarının durumu, yetkili kurum tarafından onaylanmış ve gövdenin içini denetleyecek bir uzman tarafından her yıl denetlenecektir.

TT3

Periyodik muayeneler en az sekiz yılda bir yerine getirilecek ve uygun aygıtların kullanımıyla yapılacak bir kalınlık kontrolünü kapsayacaktır. Bu tür tanklar için, en az dört yılda bir, sızdırmazlık testi ve kontrolü yapılacaktır.

TT5

Hidrolik basınç testi en az şu aralıklarla gerçekleşecektir:

Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar

3 yılda bir 2 buçuk yılda bir

TT6

Hidrolik basınç testini de kapsayan periyodik testler en az 3 yılda bir

yapılacaktır. -

TT7 Periyodik muayene yerine yetkili kurumun onaylayacağı bir program kullanılabilir.

TT8

BM No. 1005, AMONYAK, ANHİDRİT, adının Tank üstünde işaretlendiği ve akma mukavemeti, malzeme standardı uyarınca 400 N/mm²’den fazla olan ince tanecikli metalden mamul tanklar,

Her periyodik test sırasında, yüzey çatlaklarının tespit edilmesi amacıyla manyetik partikül* muayenelerine tabi tutulacaktır.

Her bir gövdenin alt kısmı için, her bir çevresel ve boylamasına kaynak, tüm enjektörlü kaynaklar ve her türlü onarım ve topraklama alanıyla birlikte muayene edilecektir.

Tankın veya tank levhasının üzerindeki madde işaretinin kaldırılırken son bir manyetik partikül muayenesi yürütülecek ve bu eylemler tank kaydına iliştirilecek muayene sertifikasına kaydedilecektir.

*Bu tür manyetik parça muayenesi EN 473 (Tahribatsız deney yöntemi - NDT personelinin sertifikasyonu ve yeterliliği - Genel ilkeler)’e göre, bu yöntem için yetkin nitelikli bir uzman kişi tarafından yürütülür

TT10

Periyodik muayeneler aşağıda belirtilen sürelere göre yapılacaktır.

En az her üç yılda bir En az her 2,5 yılda bir

(27)

Sayfa 27 / 32

MPÜB

Kapasitesi 1000 litreden az olan tankların ilk ve periyodik muayeneleri, MPÜB kullanıcısının veya sahibinin sorumluluğu altında yürütülecektir. Gövdeler ve

teçhizatları, dış ve iç durumları için görsel bir inceleme ile en az üç yılda bir sızdırmazlık testine tabi tutulacaktır.

FİBER TAKVİYELİ

TANK

Çekme testi ve bükme sünmesi testinin süresi 100 saate düşürülmesi haricinde, gövdeden alınan örnekler üzerinde malzeme testleri yapılacaktır. Gövdeden parçaların kesilerek alınması mümkün değilse, sadece paralel olarak üretilen örnekler

kullanılabilecektir. Onaylanmış tasarım değerleri karşılanmalıdır.

VAKUMLA ÇALIŞAN ATIK TANKI

Vakumla çalışan atık tankları, sabit tanklar veya sökülebilir tanklar için her üç yılda bir, tank konteynerleri ve tank takas gövdeleri için ise her iki buçuk yılda bir iç

durum incelemesine tabi tutulacaktır.

(28)

Sayfa 28 / 32

4 İŞARETLEME

İşaret, tankın başarıyla test edilmiş bir tasarım tipine tekabül ettiğini ve sertifikada anılan zorunlulukları karşıladığını ifade etmektedir. Uluslararası anlaşmalara uygun imal edilen ve kullanımı amaçlanan her tanka kalıcı, okunaklı ve kolayca görülen bir yere yerleştirilmiş olan bir tank kodunu da içeren bir işaret taşımalıdır.

Sınıf 2 (Gaz) Taşıyan Tankların, tüplü gaz tankerlerinin ve ÇEGK'lerin kodlanması

Kısım Açıklama Tank Kodu

1 Tank tipi, tüplü gaz tankeri veya ÇEGK

C = sıkıştırılmış gazlar için tank, tüplü gaz tankeri veya ÇEGK

P = sıvılaştırılmış veya çözülmüş gazlar için tank, tüplü gaz tankeri veya ÇEGK R = Soğutularak sıvılaştırılmış gazlar için tank

2 Hesaplama basıncı

X = ilgili asgari test basıncının değeri; ya da 22 = asgari hesaplama basıncı (bar olarak)

3 Ağızlar B = 3 kapaklı, alttan doldurmalı ya da boşaltmalı tank; ya da sıvı yüzeyinin altında ağzı bulunan veya sıkıştırılmış gazlar için tüplü gaz tankeri ya da ÇEGK

C = 3 kapaklı üstten doldurmalı ya da boşaltmalı, sıvı yüzeyinin altında sadece temizlik ağzı bulunan tank

D = 3 kapaklı üstten doldurmalı ya da boşaltmalı tank; ya da sıvı yüzeyinin altında ağzı olmayan tüplü gaz tankeri ya da ÇEGK

4 Emniyet

vanaları/tertibatları N = emniyet vanası bulunan, ancak hava geçirmez (sızdırmaz) olarak kapatılmayan tank, tüplü gaz tankeri ya da ÇEGK

H = hava geçirmez (sızdırmaz) tüplü gaz tankeri ya da ÇEGK

(29)

Sayfa 29 / 32

Sınıf 1 ve 3 ila 9 Maddeleri Taşıyan Tankların, Tüplü Gaz Tankerlerinin ve ÇEGK'lerin Kodlanması

Kısım Açıklama Tank Kodu

1 Tank tipleri L = Sıvı haldeki maddeler için tanklar (eriyik halde taşımaya sunulan sıvılar veya katılar)

S = Katı haldeki maddeler için tanklar (toz veya tanecikli) 2 Hesaplama basıncı G = asgari hesaplama basıncı veya

1.5; 2.65; 4; 10; 15 ya da 21 = asgari hesaplama basıncı, bar 3 Ağızlar A = 2 kapaklı, alttan doldurmalı ve boşaltmalı ağızlara sahip tank

B = 3 kapaklı, alttan doldurmalı ve boşaltmalı ağızlara sahip tank C = üstten doldurmalı ya da boşaltmalı, sıvı yüzeyinin altında sadece

temizlik ağzı bulunan tank

D = üstten doldurmalı ya da boşaltmalı ağızlara sahip, sıvı yüzeyinin altında ağız olmayan tank

4 Emniyet

vanaları/tertibatları V = havalandırma aygıtına sahip fakat alevin yayılmasına engel olacak aygıtı olmayan tank veya patlamama basıncına dirençli tank F = havalandırma aygıtına sahip fakat alevin yayılmasına engel olacak

aygıtı olmayan tank veya patlama basıncına dirençli tank N = havalandırma aygıtına sahip olmayan ve sızdırmaz olarak

kapatılmamış tank

H = sızdırmaz olarak kapatılmış tank

(30)

Sayfa 30 / 32

5 KAYITLAR VE DOKÜMANTASYON

Üretici veya başvuru sahibi tasarım onayı için teknik belgeler dahil, tasarım onay sertifikalarını ve uygunluk sertifikalarını muhafaza eder; üretici değilse, TSE TMKT Müdürlüğü, aynı tip ürünlerin son üretim tarihinden sonraki 20 yıl boyunca bu belgeleri muhafaza eder.

Başvuru sahibi veya işletme sahibi üretimi durdurmaya karar verdiğinde, bu belgeleri TSE Tehlikeli Madde ve Kombine Taşımacılık Müdürlüğü’ne gönderir. Bu durumda, TSE TMKT Müdürlüğü 20 yıl boyunca belgeleri muhafaza eder. Yapılan ilk, periyodik ve ara muayenelerin ve testlerin raporları, en az bir sonraki periyodik muayeneye kadar başvuru sahibi tarafından muhafaza edilir. Standartlara göre ayrılan ürünlerde tip çeşidine göre tasarım onay sertifikası geçerliliği 10 ila 20 yıl arasında değişmektedir.

Her tankın Tasarım Onay Sertifikasının bir kopyası tank kaydına* eklenmelidir.

* Tankla ilgili tüm önemli bilgileri içeren bir dosya olan tank kaydı, tank sahibi veya operatörü tarafından saklanacak; bu kişi bu belgeleri TSE`nin talebi üzerine ibraz edecektir.

Tank kaydı, tankın kullanım ömrü boyunca ve tankın hizmetten alınmasından itibaren 15 ay boyunca saklanacaktır. Tank sahibinin veya operatörün tankın kullanım ömrü sırasında değişmesi durumunda, tank kaydı yeni tank sahibine veya operatöre teslim edilecektir. Tank kaydının veya tüm gerekli belgelerin nüshaları, periyodik muayeneler ve istisnai kontroller halinde tanklar üzerinde yürütülmesi gereken testler, muayeneler ve denetimler için uzmana sunulacaktır.

Tank Kaydı İçeriği:

 Tasarım Onay Sertifikasının Bir Kopyası

 Muayenesi Yapılan Tankın Teknik Resimleri

 İlk Muayene Sertifikası

 Tank Plakası Kopyası

 Muayenesi Yapılan Tankta Kullanılan ve Onarılırken Kullanılabilecek Muadil Teçhizat Listesi

 Muayenesi Yapılan Tankta Kullanılan Malzeme Listesi

 Tankta Yapılan Muayene ve Testlerin Raporları

 Üretim Sırasında Tankta Yapılan Tamir ve Bakımların Kaydı (Eğer yapılmışsa)

Tasarım onay sertifikası 10 yıl geçerli olup kayıtlar 20 yıl boyunca saklanacaktır.

(31)

Sayfa 31 / 32

6 ÜCRETLENDİRME

Ücretlendirmede başvuru işlemleri, tasarım ön değerlendirme aşaması ve Birleşmiş Milletler Numarası Kayıt Ücreti peşin alınmaktadır. Saha denetimi, üretim yeri incelemesi ve varsa prototip üzerinde gerçekleştirilecek deneyler, deney sonuçlarının tasarım şartlarına göre değerlendirilmesi ve raporlama ile onay sertifikası düzenleme aşamalarına yönelik ücretleri kapsamaktadır.

Tasarımı yapılan her bir tanka yönelik gerçekleştirilecek deneyler ve süreçlerdeki farklılıklar nedeniyle; ücret hesaplaması ayrı ayrı yapılarak başvuru sahibine bilgi verilecektir.

(32)

Sayfa 32 / 32

Muayene Türü

Tip onayı muayenesi Başlangıç muayenesi Periyodik muayene Ara muayene

İstisnai Kontrol Tankın darbe

alması ya da tankın tamiri sonrası

Hizmet teçhizatının değişimi ya da tamiri sonrasında

Isı uygulamaları ile ilgili ekipmanların değişimi sonrası

Tankta değişiklik sonrası

Çerçeve yapının ya da yapısal

ekipmanların değişimi ya da tamiri sonrası

Koruyucu astar veya kaplamanın değişimi ya da tamiri öncesinde ve sonrasında

Tip onayında değişikliğe izin vermek için

Belgelerin incelenmesi X X X X X X X X X X X

Tasarım özelliklerinin

kontrolü X X - - X X X X X - X

Tankın iç muayenesi X X X X^b X - - X - X X

Tankın dış muayenesi X X X X X - - X - - X

Hidrolik basınç testi X X X - X X X X - - X

Vakum testi X - - - - - - X - - X

Sızdırmazlık testi X^a X X X X X X X - - X

Su kapasitesinin tespiti X X - - - - - X - - X

Hizmet teçhizatının

muayenesi X X X X X X X X - - X

Çerçeve yapı muayenesi X X X X^b X - - - X - X

Test raporu, belgelendirme ve işaretleme

X X X X X X X X X X X

a sadece hizmet teçhizatı için

b regülasyon gerektirdiği taktirde