3 UYGULAMA
3.5 MUAYENE
Genel Gerekler
Gövdeler ve donanımı, birlikte veya ayrı olarak, hizmete alınmadan önce ilk muayeneye tabi tutulacaklardır.
Bu denetim aşağıdaki hususları kapsayacaktır:
- onaylanmış tasarım tipine uygunluğun kontrolü;
- tasarım özelliklerinin kontrolü;
- iç ve dış koşulların incelenmesi;
- tank üzerine yerleştirilecek işaretleme plakasında gösterilen test basıncında yapılan bir hidrolik basınç testi*
- donanımın sızdırmazlığının testi ve tatmin edici şekilde çalıştığının kontrolü;
* Özel durumlarda, bu tür bir operasyon herhangi bir tehlike içermiyorsa, hidrolik basınç testi yerine başka bir sıvı veya gazın kullanıldığı bir basınç testi uygulanabilir.
Sınıf 2 (gazlar) durumu hariç, hidrolik basınç testi için test basıncı hesaplama basıncına bağlıdır ve en az aşağıda gösterilen basınca eşit olacaktır:
Hesaplama basıncı (bar) Test basıncı (bar)
G G
1.5 1.5
2.65 2.65
4 4
10 4
15 4
21 10 (4*)
* UN No.1744 brom veya UN No.1744 brom çözeltisi için asgari test basıncı
Sınıf 2 için asgari test basınçlar İlgili Uluslararası Sözleşmede Geçen - ‘Gazlar ve Gaz Karışımları Tablosu’nda verilmektedir.
Sayfa 21 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
Hidrolik basınç testi, gövde üzerinde bir bütün olarak ve bölmeli gövdelerde her bölmede ayrı ayrı olmak üzere yapılacaktır.
Hidrolik basınç testi, gerekli olduğunda, ısıl yalıtımının kurulumundan önce yapılacaktır.
Eğer gövdeler ve donanımları ayrı ayrı teste tabi tutulmuşsa, montajdan sonra da sızdırmazlık testine tabi tutulacaklardır.
Sızdırmazlık testi, bölmeli gövdelerde her bölme üzerinde ayrı ayrı uygulanacaktır.
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve
batarya tipi araçlar Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
Test her bölme üzerinde asgari çalışma basıncının en az 1.3 katına eşit bir basınçta
uygulanacaktır
-
Periyodik Muayene
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
6 yıl 5 yıl
‘dan çok olmayan periyotlarda periyodik muayeneye tabi tutulacaktır.
Genel Gerekler Bu ara muayeneler şunları kapsayacaktır:
- Dış ve iç inceleme
- Gövdenin donanımıyla beraber sızdırmazlık testi ve tatmin edici şekilde çalıştığının kontrolü
- Genel bir kural olarak, bir hidrolik basınç testi (gövdeler ve varsa bölmeleri konusundaki test basıncı için bakınız *).
* Özel durumlarda, bu tür bir operasyon herhangi bir tehlike içermiyorsa, hidrolik basınç testi yerine başka bir sıvı veya gazın kullanıldığı bir basınç testi uygulanabilir.
Isıl veya diğer yalıtım kaplamaları sadece gövdenin karakteristik özelliklerinin güvenilir bir biçimde değerlendirilmesine yetecek kadar kaldırılacaktır.
Toz veya granül (tanecikli) maddelerin taşınması amacına yönelik tanklar söz konusu olduğunda, periyodik hidrolik basınç testi yapılmayabilir ve yerine en az azami çalışma basıncına eşit etkili iç basınçta uygun olan sızdırmazlık testleri yapılabilir.
Sayfa 22 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
Ara Muayene
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
3 yıl +/- 3 Ay 2.5 yıl +/- 3 Ay
İlk muayene ve her periyodik muayeneden sonra gövdeler ve donanımları en çok periyotlarda ara muayeneye tabi tutulacaktır. Bununla birlikte, ara muayene belirlenen tarihten önce herhangi bir
zamanda yapılabilir. İki ara muayene tarihi arasında en fazla aşağıdaki süreler bulunmalıdır.
3 yıl 2.5 yıl
Genel Gerekler
Bu ara muayeneler, gövdenin teçhizatıyla birlikte sızdırmazlık testine tabi tutulmasını ve tüm teçhizatların tatmin edici şekilde çalışıp çalışmadığının kontrolünü içerecektir.
Bu amaçla tank, en az azami çalışma basıncına eşit bir etkin iç basınca tabi tutulacaktır.
Sıvıların veya tanecikli ya da toz halindeki katıların taşınmasına yönelik tanklar için sızdırmazlık testinde bir gaz kullanıldığı zaman, test en az azami çalışma basıncının %25'ine eşit bir basınçta yapılacaktır.
Test basıncı hiçbir şekilde 20 kPa’dan (0,2 bar) (ölçüm basıncı) az olmayacaktır.
Devrilmeleri durumunda içeriğin dökülmesini engellemek için havalandırma cihazları bir güvenlik cihazıyla donatılmış tanklar için, test basıncı, doldurulan maddenin statik basıncına eşit olacaktır.
Sızdırmazlık testi, bölmeli gövdelerde her bölme üzerinde ayrı ayrı uygulanacaktır.
Tankın veya donanım tamir, değişiklik veya kaza sonucu zarar gördüğü zaman, istisnai bir kontrol gerçekleştirilecektir. Periyodik muayene veya ara muayene de istisnai kontrol olarak düşünülebilir.
Testler, denetimler ve kontroller TSE TMKT Müdürlüğü Uzmanları tarafından yapılacaktır. Bu işlemlerin sonuçlarını, olumsuz sonuçlar olsa bile, gösteren sertifikalar hazırlanacaktır. Bu sertifikalar, bu tankın taşımasına izin verilen maddelerin listesine veya uygun tank koduna ve özel gereklerin alfa nümerik kodlarına atıfta bulunacaklardır.
Bu sertifikaların bir kopyası her test edilen tankın, batarya tipi aracın veya ÇEGK’in tank kaydına eklenecektir.
Sayfa 23 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
SINIF 2 İÇİN GEÇERLİ ÖZEL ZORUNLULUKLAR
Test Basıncı İçin Temel Zorunluluklar
Silindirler, tüpler, basınçlı variller ve silindir gruplarının parçası olan silindirler hariç, batarya aracının veya bir ÇEGK'in elemanı olan her kaynaklı gövdenin malzemeleri, Çarpma Mukavemeti Testinde belirtilen yönteme göre test edilecektir.
Sıkıştırılmış gazların taşınması için kullanılan tanklardaki tank basıncı, çalışma basıncının (tam basınçlı bir haznede 150C referans sıcaklığında sıkışmış bir gazın kararlı basıncı) en az 1.5 katı olur.
Yüksek basınca sahip sıvılaştırılmış gazlar ve çözünmüş gazlar için;
Tank gövdesi azami dolum oranında doldurulduğu zaman, maddenin sıcaklık yalıtımlı tanklarda 55°C'de gövde içinde yarattığı basınç ya da sıcaklık yalıtımı bulunmayan tanklarda 65°C'de yarattığı basınç, test basıncını geçmemelidir.
Düşük basınçlı sıvılaştırılmış gazların taşınmasında kullanılan tankların test basıncı şu şekilde olacaktır:
a. Tank ısı yalıtımıyla donatılmışsa, en az test basıncına eşit; sıvının 60°C'deki buhar basıncının 0,1 MPa (1 bar) altındaki değerde, ancak 1 MPa'dan (10 bar) düşük;
b. Tank ısı yalıtımıyla donatılmamışsa, en az test basıncına eşit; sıvının 65°C'deki buhar basıncının 0,1 MPa (1 bar) altındaki değerde, ancak 1 MPa'dan (10 bar) düşük;
Litre başına, en yüksek kabul edilebilir içerik kütlesi aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Litre başına en yüksek kabul edilebilir içerik kütlesi = 0,95 x sıvı fazda 50°C'deki yoğunluk (kg/l olarak)
Ayrıca, buhar fazı 60°C'nin altında ortadan kalkmayacaktır.
Gövde çapının 1,5 metreden fazla olmaması halinde, ambalaj talimatına uygun test basıncı ve en yüksek dolum oranı geçerli olur.
Soğutularak sıvılaştırılmış gazların taşınması amacıyla kullanılan tanklardaki test basıncı, kabul edilebilir en yüksek çalışma basıncının 1,3 katından daha az olmayacak ve tank üzerinde gösterilecektir;
ancak bu basınç, 300 kPa'ın (3 bar) altında olamaz; vakum izolasyonlu tanklarda test basıncı ise kabul edilebilir azami çalışma basıncına 100 kPa (1 bar) ilave edilerek bulunan değerden daha az olmayacaktır İlk hidrolik basınç testi ısıl yalıtım döşenmeden önce gerçekleştirilecektir. Gövde, bağlantı parçaları, boru sistemi ve teçhizat parçaları ayrı olarak test ediliyorsa, tank, montajdan sonra sızdırmazlık testine tabi tutulacaktır.
Kütlece doldurulmuş sıkıştırılmış gazlar, sıvılaştırılmış gazlar veya çözünmüş gazların taşınmasına yönelik her gövdenin kapasitesi, yetkili kurum tarafından onaylanmış bir uzmanın gözetiminde, tartılarak veya gövdeyi dolduran su miktarının hacminin ölçülmesi yoluyla saptanacak; gövde kapasitesinin ölçümü %1 sınırları içerisindeki bir hassasiyette olacaktır. Gövdenin boyutlarını temel alan bir hesaplamayla elde edilecek bir saptamaya izin verilmemektedir. Test basınçları için temel zorunluluklar ile ilgili uluslararası sözleşmenin ambalajlama talimatına göre izin verilen azami doldurma kütleleri, onaylanmış uzman tarafından belirlenecektir.
Sayfa 24 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
Periyodik Muayene
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
Hizmete alındıktan sonra en az 6 yıl sonra Hizmete alındıktan sonra en az 8 yıl sonra Periyodik ve ara muayeneler genel gereklere göre gerçekleşir. Soğutularak sıvılaştırılmış gazların
taşınması tasarlanmış tankların ise en az her 12 yılda bir.
Ara Muayene
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
Her bir periyodik muayeneden sonra en az altı yıl içerisinde yürütülecektir.
Yapılan ara muayene veya sızdırmazlık testi, yetkili otoritenin talebi üzerine iki ardışık periyodik muayene
arasında gerçekleştirilebilir.
Gövde, bağlantı parçaları, boru sistemi ve teçhizat parçaları ayrı olarak test ediliyorsa, tank, montajdan sonra sızdırmazlık testine tabi tutulacaktır.
Batarya Araç ile ÇEGK’lere Yönelik Muayeneler ve Testler
Her bir batarya aracın veya ÇEGK'in elemanları ve teçhizatları, ilk kez servise konulmadan önce birlikte veya ayrı olarak muayene ve test (genel hükümlerde belirtildiği şekilde, ilk muayene ve test) edilecektir.
Daha sonra elemanları haznelerden oluşan tüplü gaz tankerlerinin veya ÇEGK'lerin elemanları beş yılı aşmayan aralıklarla muayene edilecektir.
Elemanları tanklardan oluşan batarya aracı veya ÇEGK'ler Sınıf 2 taşıyan tanklar için geçerli periyodik ve ara muayene gereklerine göre muayene edilecektir
Silindirler, tüpler, basınç varilleri ve silindir gruplarının parçaları olan silindirler, ilgili uluslararası sözleşmede belirtilen ambalajlama talimatına göre( Ör: ADR P200 veya P203) test edilecektir.
Batarya aracın veya ÇEGK'in manifoldunun test basıncı, tüplü gaz tankerlerinin veya ÇEGK'lerin elemanlarınınkiyle aynı olacaktır. Manifoldun basınç testi, bir hidrolik test olarak veya yetkili kurumun veya bu kurumun yetkili mercisinin onayıyla başka bir sıvının veya gazın kullanımıyla icra edilebilir.
Bu zorunluluktan farklı olarak, batarya aracın veya ÇEGK’in test basıncı, BM No. 1001, çözünmüş asetilen için 300 bardan az olmayacaktır.
Sayfa 25 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
Elemanlar ve boru bağlantılarının testleri, ilgili uluslararası sözleşmede tanımlandığı zorunluluklarına uygun şekilde yürütülecektir. Elemanlar ve teçhizatı ayrı ayrı basınç testine tabi tutulduklarında, montajdan sonra birlikte bir sızdırmazlık testine tabi tutulacaklardır.
Batarya aracında veya ÇEGK'de hasarlı veya paslanmış alanlar veya sızıntı ya da batarya aracın veya ÇEGK'in bütünlüğünü etkileyebilecek bir bozukluk görüldüğünde, istisnai bir muayenenin ve testin yapılması gereklidir.
İstisnai muayene ile testin ölçüsü ve gerekli görüldüğünde elemanların sökülmesi, batarya aracındaki veya ÇEGK’deki hasar veya bozulma miktarına bağlıdır.
İstisnai incelemeler aşağıdaki hususları sağlayacaktır:
a. Elemanlar, batarya aracı veya ÇEGK’i taşıma için güvensiz kılabilecek oyuklar, korozyon veya sürtünme aşındırmaları, çöküntüler, biçim bozulması, kaynaklardaki bozukluklar veya sızıntılar dahil diğer koşulları saptamak amacıyla dış muayeneye tabi tutulacaktır.
b. Batarya aracı veya ÇEGK doldurma, boşaltma ve taşıma için güvensiz kılabilecek borular, valfler ve contalar, aşınmış alanlar, bozukluklar veya sızıntılar dahil diğer koşulları saptamak amacıyla muayene edilecektir.
c. Herhangi bir flanşlı bağlantıdaki veya boş flanştaki kayıp veya gevşek cıvatalar veya somunlar değiştirilmiş veya sıkılaştırılmış olmalıdır.
d. Hiçbir acil durum cihazında ve valfinde korozyon, biçim bozulması ve normal çalışmalarını engelleyen herhangi bir hasar veya bozukluk olmamalıdır. Uzaktan kapama cihazları ve kendi kendine kapanan durdurma valfleri, doğru çalışıp çalışmadıklarının saptanması için çalıştırılacaklardır.
e. Batarya aracı veya ÇEGK üzerindeki gerekli işaretler okunaklı olup ilgili zorunluluklara uyum göstermelidir.
Batarya aracı veya ÇEGK’leri kaldırmaya yönelik her türlü iskelet, destek ve düzenleme için düzgün durumda olmalıdır.
Sayfa 26 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
Özel Hükümler
TT1 Saf alüminyum tankların yalnızca 250 kPa (2,5 bar) (ölçüm basıncı) basınçta başlangıç ve periyodik hidrolik basınç testlerine tabi tutulmaları gerekmektedir.
TT2 Gövdelerin astarlarının durumu, yetkili kurum tarafından onaylanmış ve gövdenin içini denetleyecek bir uzman tarafından her yıl denetlenecektir.
TT3
Periyodik muayeneler en az sekiz yılda bir yerine getirilecek ve uygun aygıtların kullanımıyla yapılacak bir kalınlık kontrolünü kapsayacaktır. Bu tür tanklar için, en az dört yılda bir, sızdırmazlık testi ve kontrolü yapılacaktır.
TT5
Hidrolik basınç testi en az şu aralıklarla gerçekleşecektir:
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
3 yılda bir 2 buçuk yılda bir
TT6
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
Hidrolik basınç testini de kapsayan periyodik testler en az 3 yılda bir
yapılacaktır. -
TT7 Periyodik muayene yerine yetkili kurumun onaylayacağı bir program kullanılabilir.
TT8
BM No. 1005, AMONYAK, ANHİDRİT, adının Tank üstünde işaretlendiği ve akma mukavemeti, malzeme standardı uyarınca 400 N/mm2’den fazla olan ince tanecikli metalden mamul tanklar,
Her periyodik test sırasında, yüzey çatlaklarının tespit edilmesi amacıyla manyetik partikül* muayenelerine tabi tutulacaktır.
Her bir gövdenin alt kısmı için, her bir çevresel ve boylamasına kaynak, tüm enjektörlü kaynaklar ve her türlü onarım ve topraklama alanıyla birlikte muayene edilecektir.
Tankın veya tank levhasının üzerindeki madde işaretinin kaldırılırken son bir manyetik partikül muayenesi yürütülecek ve bu eylemler tank kaydına iliştirilecek muayene sertifikasına kaydedilecektir.
*Bu tür manyetik parça muayenesi EN 473 (Tahribatsız deney yöntemi - NDT personelinin sertifikasyonu ve yeterliliği - Genel ilkeler)’e göre, bu yöntem için yetkin nitelikli bir uzman kişi tarafından yürütülür
TT10
Periyodik muayeneler aşağıda belirtilen sürelere göre yapılacaktır.
Sabit tanklar, sökülebilir tanklar ve batarya tipi araçlar
Tank konteynerleri, tank trampa gövdeleri, ÇEGK’ler
En az her üç yılda bir En az her 2,5 yılda bir
Sayfa 27 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN:
MPÜB
Kapasitesi 1000 litreden az olan tankların ilk ve periyodik muayeneleri, MPÜB kullanıcısının veya sahibinin sorumluluğu altında yürütülecektir. Gövdeler ve
teçhizatları, dış ve iç durumları için görsel bir inceleme ile en az üç yılda bir sızdırmazlık testine tabi tutulacaktır.
FİBER TAKVİYELİ
TANK
Çekme testi ve bükme sünmesi testinin süresi 100 saate düşürülmesi haricinde, gövdeden alınan örnekler üzerinde malzeme testleri yapılacaktır. Gövdeden parçaların kesilerek alınması mümkün değilse, sadece paralel olarak üretilen örnekler
kullanılabilecektir. Onaylanmış tasarım değerleri karşılanmalıdır.
VAKUMLA ÇALIŞAN ATIK TANKI
Vakumla çalışan atık tankları, sabit tanklar veya sökülebilir tanklar için her üç yılda bir, tank konteynerleri ve tank takas gövdeleri için ise her iki buçuk yılda bir iç
durum incelemesine tabi tutulacaktır.
Sayfa 28 / 32
HAZIRLAYAN: KONTROL EDEN: ONAYLAYAN: