Madencilik ve Çevre Đlişkilerinin Ekonomik Boyutu

Madencilik ve Çevre Đlişkilerinin Madencilik ve Çevre Đlişkilerinin

Ekonomik Boyutu Ekonomik Boyutu

Yrd.Yrd.Doç.DrDoç.Dr. M. Suat DELĐBALTA. M. Suat DELĐBALTA

Niğde Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölü Niğde Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümümü

Sunu içeriği Sunu içeriği

Giriş Giriş

Sürdürülebilir Kalkınma ve Madencilik Sürdürülebilir Kalkınma ve Madencilik

Madencilik Madencilik - - Çevre Đlişkilerinin Ekonomik Boyutu Çevre Đlişkilerinin Ekonomik Boyutu

•• Arazi Rehabilitasyonunun Ekolojik DeğerlendirmesiArazi Rehabilitasyonunun Ekolojik Değerlendirmesi

•• Arazi Rehabilitasyonunun Ekonomik DeğerlendirmesiArazi Rehabilitasyonunun Ekonomik Değerlendirmesi

•• Rekültivasyon Maliyetlerinin Bir Kalker Ocağında Rekültivasyon Maliyetlerinin Bir Kalker Ocağında Hesaplanması

Hesaplanması

•• Maden Kapatma ve FinansmanıMaden Kapatma ve Finansmanı

Sonuçlar Sonuçlar

Teşekkür Teşekkür

GĐRĐŞ GĐRĐŞ



Madencilik, toplumsal yaşamın olmasa olmaz Madencilik, toplumsal yaşamın olmasa olmaz faaliyetlerinden biridir.

faaliyetlerinden biridir.



Madenciliğin amacı, ulusal kalkınma ve Madenciliğin amacı, ulusal kalkınma ve ekonominin gelişmesi için gerekli olan ekonominin gelişmesi için gerekli olan hammaddeleri endüstriye sağlamaktır.

hammaddeleri endüstriye sağlamaktır.



Ancak; madencilik faaliyetleri sırasında ve Ancak; madencilik faaliyetleri sırasında ve sonrasında kaçınılmaz olarak pek çok arazi sonrasında kaçınılmaz olarak pek çok arazi

bozulmaları, gaz emisyonları, atıklar, toz ve bozulmaları, gaz emisyonları, atıklar, toz ve

gürültü

gürültü meydana gelmektedir. meydana gelmektedir.



Sanayileşme ve hızlı nüfus artışına bağlı Sanayileşme ve hızlı nüfus artışına bağlı olarak hammaddelere olan talep sürekli olarak hammaddelere olan talep sürekli

artmakta, bunun neticesinde söz konusu artmakta, bunun neticesinde söz konusu

tahribatlar da yaygınlaşmaktadır.

tahribatlar da yaygınlaşmaktadır.

Đzmir girişiĐzmir girişi-Belkahve’den-Belkahve’den görünümgörünüm



Genel olarak, açık işletme madenciliğinin Genel olarak, açık işletme madenciliğinin çevre üzerindeki olumsuz etkileri, yeraltı çevre üzerindeki olumsuz etkileri, yeraltı

madenciliği ve cevher hazırlama madenciliği ve cevher hazırlama

çalışmalarına oranla çok daha fazladır.

çalışmalarına oranla çok daha fazladır.



Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan araştırmaları yansıtan Şekil 3 ve 4

araştırmaları yansıtan Şekil 3 ve 4

incelendiğinde, en büyük tahribata açık ocak incelendiğinde, en büyük tahribata açık ocak

kömür üretim çalışmalarının neden olduğu kömür üretim çalışmalarının neden olduğu

anlaşılmaktadır.

anlaşılmaktadır.

Madencilik çevre etkileri ve üretilen mineral türleri ile ilişki Madencilik çevre etkileri ve üretilen mineral türleri ile ilişkisisi

17%

13%

5%

2%

4%

48%

3% 8%

Kömür Kum, Kırma taş Taş Fosfat kayası

Demir cevheri Kil Bakır Diğer mineraller

Madencilik çevre etkileri ve faaliyet türleri ile ilişkisi Madencilik çevre etkileri ve faaliyet türleri ile ilişkisi

2% 3%

10%

16%

69%

Tasman etkisindeki saha Yeraltından çıkan atıklar Cevher hazırlama atıkları Açık ocak atıkları

Kazılmış saha



Madencilik faaliyetleri sırasında ve sonrasında Madencilik faaliyetleri sırasında ve sonrasında çevreye verilen zararları en aza indirgemek için, çevreye verilen zararları en aza indirgemek için,

bütünsel bir maden işletme ve kapatma planlaması bütünsel bir maden işletme ve kapatma planlaması uygulamak gerekmektedir.

uygulamak gerekmektedir.



Söz konusu arazi rehabilitasyon çalışmaları, mutlaka Söz konusu arazi rehabilitasyon çalışmaları, mutlaka üretim süreci ile aynı zamanda planlanmalı ve

üretim süreci ile aynı zamanda planlanmalı ve uygulanmalıdır. Ancak bu durumda, madencilik uygulanmalıdır. Ancak bu durumda, madencilik faaliyetleri sürdürülebilir kalkınma modeli

faaliyetleri sürdürülebilir kalkınma modeli kapsamında gerçekleştirilebilir.

kapsamında gerçekleştirilebilir.

SÜRDÜRÜLEBĐLĐR KALKINMA VE MADENCĐLĐK SÜRDÜRÜLEBĐLĐR KALKINMA VE MADENCĐLĐK



Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma

Komisyonu tarafından yapılan tanıma göre, Komisyonu tarafından yapılan tanıma göre,

sürdürülebilir kalkınma

sürdürülebilir kalkınma ; _; “gelecek nesillerin “gelecek nesillerin ihtiyaçlarını sağlayabilme yeteneklerini

ihtiyaçlarını sağlayabilme yeteneklerini tehlikeye atmadan, günümüz dünyasının tehlikeye atmadan, günümüz dünyasının

ihtiyaçlarını karşılayabilmektir”.

ihtiyaçlarını karşılayabilmektir”.



Bu ifadeye göre, yapılacak tüm üretim Bu ifadeye göre, yapılacak tüm üretim

süreçlerinde dünyadaki doğal ve tükenebilir süreçlerinde dünyadaki doğal ve tükenebilir

kaynakları mümkün olan en iyi düzeyde kaynakları mümkün olan en iyi düzeyde

değerlendirme gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

değerlendirme gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Entegre bir maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma planlaması

 Sürdürülebilir kalkınma; Sürdürülebilir kalkınma; ekonomik gelişme, sosyal adalet ve çevre ekonomik gelişme, sosyal adalet ve çevre koruma

koruma olmak üzere üç ana bileşeni olan bir kavramdır. Ancak, her olmak üzere üç ana bileşeni olan bir kavramdır. Ancak, her biri pek çok alt bileşene sahip bu üç unsur, birlikte ve ortak

biri pek çok alt bileşene sahip bu üç unsur, birlikte ve ortak yönetildiklerinde sürdürülebilir kalkınma sağlanabilmektedir.

yönetildiklerinde sürdürülebilir kalkınma sağlanabilmektedir.



 Ekonomik gelişmeEkonomik gelişme;; rekabet, ticaret, finansman, yatırım ve teknoloji rekabet, ticaret, finansman, yatırım ve teknoloji alanlarını,

alanlarını,

 Sosyal adaletSosyal adalet;; yoksulluğu yok etme, eşitsizliği azaltma, insan yoksulluğu yok etme, eşitsizliği azaltma, insan haklarına

haklarına saygı, demokrasi, iyi yönetim ve sivil toplum ortaklığı saygı, demokrasi, iyi yönetim ve sivil toplum ortaklığı alanlarını,

alanlarını,

 Çevre koruma;Çevre koruma; doğal kaynakların yönetimi, biyolojik çeşitliliği doğal kaynakların yönetimi, biyolojik çeşitliliği koruma, iklim değişikliğini önleme ve çevre yönetimi alanlarını koruma, iklim değişikliğini önleme ve çevre yönetimi alanlarını kapsamaktadır.

kapsamaktadır.

Maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırmanın üç boyutu Maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırmanın üç boyutu



Buna göre; uygun bir maden kapatma ve doğaya Buna göre; uygun bir maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma planlaması, ancak ekonomik, yeniden kazandırma planlaması, ancak ekonomik, sosyal ve çevre koruma faktörlerinin dikkate alındığı sosyal ve çevre koruma faktörlerinin dikkate alındığı sürdürülebilir bir yaklaşımla gerçekleştirilebilir.

sürdürülebilir bir yaklaşımla gerçekleştirilebilir.



Bunun için gelişmiş ülkelerde Çevresel Etki Bunun için gelişmiş ülkelerde Çevresel Etki

Değerlendirmesi (ÇED), Sosyal Etki Değerlendirmesi Değerlendirmesi (ÇED), Sosyal Etki Değerlendirmesi (SED) ve maddi taahhüt gibi tüm yasal

(SED) ve maddi taahhüt gibi tüm yasal

düzenlemeler uygulanırken, gelişmekte olan düzenlemeler uygulanırken, gelişmekte olan ülkelerde ise en yaygın düzenlemeler ÇED ve ülkelerde ise en yaygın düzenlemeler ÇED ve doğaya yeniden kazandırma uygulanmaktadır.

doğaya yeniden kazandırma uygulanmaktadır.

Ülkemizde ilk ÇED yönetmeliği’nin yayınlandığı 1993 yılından Ülkemizde ilk ÇED yönetmeliği’nin yayınlandığı 1993 yılından

2010 yılı sonuna kadar verilen ÇED kararları (Ek I ve Ek II) 2010 yılı sonuna kadar verilen ÇED kararları (Ek I ve Ek II) sayısal dağılımı,

sayısal dağılımı,

2055 32

31285

452

ÇED OLUMLU ÇED OLUMSUZ ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR

ÇED GEREKLİDİR

1993-2010 DÖNEMİ ÇED KARARLARI

ÇED olumlu kararları ve ÇED gerekli değildir kararları sektörel ÇED olumlu kararları ve ÇED gerekli değildir kararları sektörel

dağılımı dağılımı

ÇED OLUMLU KARARLARI SEKTÖREL DAĞILIMI

TURİZM- KONUT ULAŞIM-KIYI 9%

10%

TARIM-GIDA 7%

ATIK-KİMYA

16% MADEN

25%

ENERJİ 19%

SANAYİ 14%

ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR KARARLARI SEKTÖREL DAĞILIMI

TURİZM- KONUT ULAŞIM-KIYI 7%

2%

TARIM-GIDA 13%

ATIK-KİMYA 10%

MADEN 51%

ENERJİ 6%

SANAYİ 11%

 Ayrıca; sürdürülebilir kalkınma için Dünya Đş Konseyi, Ayrıca; sürdürülebilir kalkınma için Dünya Đş Konseyi,

Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi’nde şunu söylemiştir:

Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi’nde şunu söylemiştir:

‘‘Ekosistemler ve sağladıkları hizmetler Ekosistemler ve sağladıkları hizmetler --su, biyoçeşitlilik, gıda su, biyoçeşitlilik, gıda ve iklim gibi

ve iklim gibi-- bozulursa ya da dengesiz bir hale gelirse ticaret bozulursa ya da dengesiz bir hale gelirse ticaret işleyemez hale gelir...

işleyemez hale gelir...’.’.

 Ekonomik faaliyeti destekleyen ekolojik hizmetlerin Ekonomik faaliyeti destekleyen ekolojik hizmetlerin

bütünlüğünü tehdit eden şey, bu ekonomik kalkınmanın hızı ve bütünlüğünü tehdit eden şey, bu ekonomik kalkınmanın hızı ve ölçeğidir.

ölçeğidir.

 Artık, kaynak kullanımının temel oluşturduğu ekonomik Artık, kaynak kullanımının temel oluşturduğu ekonomik büyümeye devam etmenin önünde fiziksel limitler olduğu büyümeye devam etmenin önünde fiziksel limitler olduğu genel olarak kabul edilmektedir.

genel olarak kabul edilmektedir.

 Etkili çevre idaresi sağlamak için ekonomik zenginlik gereklidir.Etkili çevre idaresi sağlamak için ekonomik zenginlik gereklidir.

Dünya ekonomik büyüme 1900

Dünya ekonomik büyüme 1900––2001 ve çevresel hizmetlerin 2001 ve çevresel hizmetlerin kullanımı ile ilişkiler

kullanımı ile ilişkiler

MADENCĐLĐK

MADENCĐLĐK - - ÇEVRE ĐLĐŞKĐLERĐNĐN ÇEVRE ĐLĐŞKĐLERĐNĐN EKONOMĐK BOYUTU

EKONOMĐK BOYUTU



Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin yeniden düzenlenmesi ve arazilerin yeniden düzenlenmesi ve

iyileştirilmesinde temel amaç;

iyileştirilmesinde temel amaç; bu arazilerin bu arazilerin eski ekolojik ve ekonomik değerine

eski ekolojik ve ekonomik değerine

kavuşturulması veya daha da geliştirmesidir kavuşturulması veya daha da geliştirmesidir . _.



Bu ise; alan kullanım planlaması, yeniden Bu ise; alan kullanım planlaması, yeniden düzenleme, iyileştirme, bakım ve kontrol düzenleme, iyileştirme, bakım ve kontrol

faaliyetleri ile sağlanabilmektedir.

faaliyetleri ile sağlanabilmektedir.

 Öngörülen arazi kullanım şekli ve işletme koşulları, Öngörülen arazi kullanım şekli ve işletme koşulları, uygulanacak arazi rehabilitasyon programının seçimini uygulanacak arazi rehabilitasyon programının seçimini

etkilemektedir. Açık işletme sonrası bozulan arazilerin ıslahı etkilemektedir. Açık işletme sonrası bozulan arazilerin ıslahı için, bir yöntem belirlemede mevcut sahanın;

için, bir yöntem belirlemede mevcut sahanın;

 daha önceden tamamen su ile dolu olması,daha önceden tamamen su ile dolu olması,

 kısmen su ile dolu olması,kısmen su ile dolu olması,

 susuz olması arasında farklılıklar vardır. susuz olması arasında farklılıklar vardır.

 Madencilik-Madencilik-çevre ilişkilerinin ekonomik boyutunun çevre ilişkilerinin ekonomik boyutunun belirlenmesinde, maden kapatma ve doğaya yeniden belirlenmesinde, maden kapatma ve doğaya yeniden

kazandırma maliyetinin hesaplanması kadar bu maliyetlerin kazandırma maliyetinin hesaplanması kadar bu maliyetlerin fizibilite hesaplarına nasıl yansıtılacağı da önemlidir ve ülkem fizibilite hesaplarına nasıl yansıtılacağı da önemlidir ve ülkemiz iz için üzerinde çalışılması gereken bir konudur.

için üzerinde çalışılması gereken bir konudur.

Arazi Rehabilitasyonunun Ekolojik Değerlendirmesi Arazi Rehabilitasyonunun Ekolojik Değerlendirmesi

 Açık işletme sonrası bozulan arazilerin yeniden Açık işletme sonrası bozulan arazilerin yeniden

düzenlenmesinde, jeoteknik bakımdan duraylı ve güzel bir düzenlenmesinde, jeoteknik bakımdan duraylı ve güzel bir peyzaj görünüme ulaşmak kadar, buradan ekolojik ve

peyzaj görünüme ulaşmak kadar, buradan ekolojik ve

ekonomik olarak yararlanmakta hedeflenmelidir. Bu maksatla, ekonomik olarak yararlanmakta hedeflenmelidir. Bu maksatla, arazi geri dönüşüm çalışmaları;

arazi geri dönüşüm çalışmaları;

 Ziraat (tarım, bahçe, mera vs.),Ziraat (tarım, bahçe, mera vs.),

 Orman (ticari ve ticari olmayan),Orman (ticari ve ticari olmayan),

 Rekreasyon (eğlence ve dinlenme yerleri, parklar vs.), Rekreasyon (eğlence ve dinlenme yerleri, parklar vs.),

 Su kullanımı (balıkçılık, gölet vs.), Su kullanımı (balıkçılık, gölet vs.),

 Bayındırlık ve inşaat (hafifBayındırlık ve inşaat (hafif endüstriyel yapılar, konut ve yol vs.), endüstriyel yapılar, konut ve yol vs.),

 Yaban hayatı (Yaban hayatı (biyotop, doğal koruma alanları vb.) gibi toplumsal biyotop, doğal koruma alanları vb.) gibi toplumsal amaçlar için kullanılabilir.

amaçlar için kullanılabilir.

Tarım, orman ve dinlenme alanları için farklı şev tasarımları

Arazi Rehabilitasyonunun Ekonomik Değerlendirmesi Arazi Rehabilitasyonunun Ekonomik Değerlendirmesi

 Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin reklamasyon Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin reklamasyon maliyeti, etkilenen toprak hacmine göre hesaplanır ve üretilen maliyeti, etkilenen toprak hacmine göre hesaplanır ve üretilen beher ton cevher esas alınarak metrekare ya da hektar başına beher ton cevher esas alınarak metrekare ya da hektar başına düşen para birimi olarak gösterilmektedir.

düşen para birimi olarak gösterilmektedir.

 Fakat; günümüzdeFakat; günümüzde maden kapatma ve reklamasyon maliyeti, maden kapatma ve reklamasyon maliyeti, hazırlanan plan üzerinden hesaplanmalıdır. Çünkü bu maliyet hazırlanan plan üzerinden hesaplanmalıdır. Çünkü bu maliyet tüm kapatma faaliyetlerini içerir ve doğaya yeniden

tüm kapatma faaliyetlerini içerir ve doğaya yeniden kazandırma bunun sadece bir maliyet kalemidir.

kazandırma bunun sadece bir maliyet kalemidir.



 Ayrıca maden işletmesinin iflas etmesi ya da kapatmayı Ayrıca maden işletmesinin iflas etmesi ya da kapatmayı gerçekleştirememesi durumunda, devletin bu işlemleri gerçekleştirememesi durumunda, devletin bu işlemleri

yapabilmesini karşılayacak şekilde maliyetler belirlenmelidir.

yapabilmesini karşılayacak şekilde maliyetler belirlenmelidir.



Yapılan geniş kapsamlı araştırmalara göre, ABD’nin Yapılan geniş kapsamlı araştırmalara göre, ABD’nin Batı Kentucky maden havzasında bu değerin toplam Batı Kentucky maden havzasında bu değerin toplam işletme maliyetinin %8’i civarında olduğu

işletme maliyetinin %8’i civarında olduğu hesaplanmıştır.

hesaplanmıştır.



Diğer bir incelemede, örtü/kömür oranı 8:1 ve her Diğer bir incelemede, örtü/kömür oranı 8:1 ve her 1000 ton üretim için 0,2 hektarlık arazinin

1000 ton üretim için 0,2 hektarlık arazinin bozulduğu bir açık işletmede reklamasyon bozulduğu bir açık işletmede reklamasyon maliyetinin 0,32 $/ton veya toplam maliyetin maliyetinin 0,32 $/ton veya toplam maliyetin

%7,6’sı olduğu belirlenmiştir.

%7,6’sı olduğu belirlenmiştir.



Literatürde bu değer hektar başına 1.000 ~ 20.000 Literatürde bu değer hektar başına 1.000 ~ 20.000 ABD Doları ($) olarak değişim göstermektedir.

ABD Doları ($) olarak değişim göstermektedir.

1-4 Yıkama ve mekanik temizleme

Cevher Hazırlama

1-5

1-2 Yüzey madenciliğinden geri

kazanma

Yeraltı madenciliğinde atık tanzimi

Madencilik

1982 Yılı Maliyeti

$/ton Kontrolün Tipi

Faaliyet T Faaliyet Tüürrüü

Kömür işletmeciliğinde çevre kontrol maliyeti

Farklı ülkelerde madencilik sonrası arazi iyileştirme maliyetleri

58,5 TL/hektar Türkiye (TKĐ-Genel)

8530 €/hektar Almanya

7000 $/hektar Đngiltere

2370 $/hektar Kanada

<1-10 $/ton 400-3300 $/hektar ABD

Yeniden Düzenleme Maliyeti Ülke

 Almanya’da Lausitzer und Mitteldeutsche BergbauAlmanya’da Lausitzer und Mitteldeutsche Bergbau--VerwaltungsgesellschaftVerwaltungsgesellschaft (LMBV) kurumu tarafından üretimi tamamlanmış linyit ocaklarının

(LMBV) kurumu tarafından üretimi tamamlanmış linyit ocaklarının ıslahı ıslahı projesinde, 1990’dan 2010’a kadar 9 milyar Avro (€) harcanarak 1

projesinde, 1990’dan 2010’a kadar 9 milyar Avro (€) harcanarak 100.000 00.000 hektardan fazla alan tekrar kullanılabilir hale getirilerek doğa

hektardan fazla alan tekrar kullanılabilir hale getirilerek doğal çevreye entegre l çevreye entegre edilmiştir. Halen devam etmekte olan rehabilitasyon çalışmaların

edilmiştir. Halen devam etmekte olan rehabilitasyon çalışmalarının ın tamamlanması için, tahmini finansal ihtiyacın 1,5 milyar € civar

tamamlanması için, tahmini finansal ihtiyacın 1,5 milyar € civarında olduğu ında olduğu bildirilmektedir.

bildirilmektedir.

LMBV Kano park, Leipzig/ Almanya

 Türkiye’de maden sahalarının rehabilitasyonu çalışmalarıyla Türkiye’de maden sahalarının rehabilitasyonu çalışmalarıyla ilgili harcamalara ait sayısal değerler vermek son derece ilgili harcamalara ait sayısal değerler vermek son derece zordur.

zordur.

 Ancak; Đstanbul Ağaçlı-Ancak; Đstanbul Ağaçlı-Kemerburgaz bölgesinde özel sektöre Kemerburgaz bölgesinde özel sektöre ait kömür işletmeleri tarafından sürdürülen, orman amaçlı ait kömür işletmeleri tarafından sürdürülen, orman amaçlı reklamasyon çalışmalarında toplam harcamaların %40

reklamasyon çalışmalarında toplam harcamaların %40--50’sinin 50’sinin arazinin düzenlenmesi için yapıldığı belirtilmektedir. Aynı

arazinin düzenlenmesi için yapıldığı belirtilmektedir. Aynı işletmeye ait 1988

işletmeye ait 1988--1996 dönemini kapsayan çalışmalar 1996 dönemini kapsayan çalışmalar sırasında, 1247 hektar alan yeniden düzenlenerek

sırasında, 1247 hektar alan yeniden düzenlenerek

ağaçlandırılmış ve bu uygulama için 200.000 TL’nin üzerinde ağaçlandırılmış ve bu uygulama için 200.000 TL’nin üzerinde harcama yapılmıştır.

harcama yapılmıştır.



 Bu maliyetler TKĐ Bu maliyetler TKĐ GüneyGüney Ege Linyitleri Đşletmesi (GELĐ) Muğla Ege Linyitleri Đşletmesi (GELĐ) Muğla bölgesi için ortalama 58,5 TL/hektar gibi çok daha düşüktür.

bölgesi için ortalama 58,5 TL/hektar gibi çok daha düşüktür.

 Gelişmiş ülkelere oranla, ülkemizde bu tür sahalarda arazi Gelişmiş ülkelere oranla, ülkemizde bu tür sahalarda arazi ıslah çalışmaları olarak genellikle

ıslah çalışmaları olarak genellikle rekültivasyonrekültivasyon yani teraslama, yani teraslama, çapalama, tel

çapalama, tel--çit ve ağaçlandırma faaliyetleri yapılmaktadır. çit ve ağaçlandırma faaliyetleri yapılmaktadır.

 Fakat; son yıllarda gerek zorunlu yasal mevzuatlar gerekse Fakat; son yıllarda gerek zorunlu yasal mevzuatlar gerekse artan çevre bilinci dolayısıyla, ülkemizde de başarılı maden artan çevre bilinci dolayısıyla, ülkemizde de başarılı maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma faaliyetleri

kapatma ve doğaya yeniden kazandırma faaliyetleri sürdürülmektedir.

sürdürülmektedir.

TKĐ-GELĐ Zeytin fidanları dikimi, Muğla/ Türkiye

Rekültivasyon Maliyetlerinin Bir Kalker Ocağında Rekültivasyon Maliyetlerinin Bir Kalker Ocağında

Hesaplanması Hesaplanması



Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin rekültivasyonu çalışmalarında başlıca maliyet rekültivasyonu çalışmalarında başlıca maliyet unsurlarını;

unsurlarını;

 basamak ve şev düzenleme maliyetleri, basamak ve şev düzenleme maliyetleri,

 çukur ve kanal açımı, çukur ve kanal açımı,

 toprak serimi, toprak serimi,

 gerekli olduğu durumlarda set yapım maliyetleri ile gerekli olduğu durumlarda set yapım maliyetleri ile

 sahanın daha önceki durumuna getirilmesi için dikimi sahanın daha önceki durumuna getirilmesi için dikimi yapılacak bitki ve ağaç maliyetleri oluşturmaktadır.

yapılacak bitki ve ağaç maliyetleri oluşturmaktadır.

 Yapılan çalışmada maliyetler ve fiyatlandırma basamak ve Yapılan çalışmada maliyetler ve fiyatlandırma basamak ve şevler için ayrı ayrı ele alınmaktadır. Hesaplanma sürecinde şevler için ayrı ayrı ele alınmaktadır. Hesaplanma sürecinde basamak genişliği 8m, şev yüksekliği 12m ve şev açısı 76˚

basamak genişliği 8m, şev yüksekliği 12m ve şev açısı 76˚

olarak alınmıştır.

olarak alınmıştır.

 Basamak düzenleme maliyetlerini; toprak serimi, hidrolik kırıcı Basamak düzenleme maliyetlerini; toprak serimi, hidrolik kırıcı ile çukur ve kanal açımı, taşlı toprakla set yapımı, toprak

ile çukur ve kanal açımı, taşlı toprakla set yapımı, toprak

yükleme ve nakil maliyetleri oluşturmaktadır. Şev düzenleme yükleme ve nakil maliyetleri oluşturmaktadır. Şev düzenleme maliyetlerini ise hidrolik kırıcı ile cep teras açımı, toprak na maliyetlerini ise hidrolik kırıcı ile cep teras açımı, toprak nakli kli ve serimi gibi maliyetler oluşturmaktadır.

ve serimi gibi maliyetler oluşturmaktadır.



Basamak ve şev üzerine dikilecek bitkiler hem Basamak ve şev üzerine dikilecek bitkiler hem estetik hem de zemin özellikleri dikkate alınarak estetik hem de zemin özellikleri dikkate alınarak seçilmelidir. Basamak uçları, dip kısımlara göre seçilmelidir. Basamak uçları, dip kısımlara göre parçalanma ve heyelana karşı daha hassastır. Bu parçalanma ve heyelana karşı daha hassastır. Bu nedenle

nedenle gövde gövde yükü az ve derin kök salabilen, yükü az ve derin kök salabilen, nispeten daha küçük ağaçların basamak uçlarına nispeten daha küçük ağaçların basamak uçlarına dikilmeleri daha uygundur.

dikilmeleri daha uygundur.



Ayrıca, basamak diplerine boylu ve geniş taç yapılı Ayrıca, basamak diplerine boylu ve geniş taç yapılı ağaçların dikilmesi basamak görünüm etkisini

ağaçların dikilmesi basamak görünüm etkisini

azaltacaktır. Ağaçların dikilebilmesi için 1m çapında, azaltacaktır. Ağaçların dikilebilmesi için 1m çapında, 1m derinliğinde dikim çukurları açılmaktadır.

1m derinliğinde dikim çukurları açılmaktadır.

Basamak yüzeyi uygulama planı

 Aşağıda bu hesaplamalara esas alınan rekültivasyonAşağıda bu hesaplamalara esas alınan rekültivasyon işlemi işlemi için, gerekli giderleri teşkil eden parametreler çizelgelerde için, gerekli giderleri teşkil eden parametreler çizelgelerde verilmektedir.

verilmektedir.

 Bu parametrelerde ülkemiz koşullarında çok değişken olan Bu parametrelerde ülkemiz koşullarında çok değişken olan işçilik giderleri gözardı edilmiştir.

işçilik giderleri gözardı edilmiştir.

 Basamaklar ve şevler için ayrı ayrı yapılan maliyetler Basamaklar ve şevler için ayrı ayrı yapılan maliyetler sonucunda 1m

sonucunda 1m²² basamak ve 1mbasamak ve 1m²² şev düzenleme ve toplam şev düzenleme ve toplam bitkilendirme

bitkilendirme maliyetlerinin bulunması hedeflenmiştir.maliyetlerinin bulunması hedeflenmiştir.

 Maliyetler belirlenirken her iki yüzey alanı için %10 Maliyetler belirlenirken her iki yüzey alanı için %10 beklenmeyen giderler de çizelgelere eklenmiştir.

beklenmeyen giderler de çizelgelere eklenmiştir.

4,25 9,41

TOPLAM

0,39 0,85

Beklenmeyen giderler (%10)

3,86 8,56

1m²basmak düzenleme maliyeti

3112,48 6847,45

425,67 945,00

3,00 315

4 km. Mesafeden toprak yükleme ve nakli

99,66 221,25

2,95 75

100m x 1,5m x 0,5m. Taşlı toprak ile set yapımı

1364,86 3030,00

30,30 100

100m x 1m x 1m. Hidrolik kırıcı ile kanal açımı

563,60 1251,20

36,80 34

34 Ad. 1m x 1m x 1,5m. Hidrolik kırıcı ile çukur açımı

414,41 920,00

36,80 25

25 Ad. 1m x 1m x 1,5m. Hidrolik kırıcı ile çukur açımı

109,09 240,00

1,00 240

100m x 8m x 0,3m. Toprak serimi

109,09 240,00

1,00 240

100m x 8m x 0,3m. Taşlı toprak serimi

Euro*

TL TL/m³

m³ Yapılan Faaliyetler

Basamaklar için düzenleme maliyetleri

2,92 6,41

TOPLAM

0,27 0,58

Beklenmeyen giderler (%10)

2,65 5,83

1m²şev düzenleme maliyeti

3178,82 6993,40

34,09 75

1,00 75

100m x 1,5m x 0,5m. Kanala toprak serimi

3144,73 6918,40

36,80 188

100m x 1,5m x 2,5m. Hidrolik kırıcı ile kanal açımı

Euro TL

TL/m³ m³

Yapılan Faaliyetler

Şevler için düzenleme maliyetleri

185 TOPLAM

125 5 TL/m³

25 m³/dönüm Serpilen tohum üzerine “kapak”

hayvan gübresi (nakliye dahil)*

Tohum üstü gübre örtü

60,00 6 TL/kg

10 kg/dönüm Uygun tohum cinslerinden oluşan

karışım Karışım tohum

Maliyet (TL/dönüm) Birim

Fiyat Kullanılan

Miktar Açıklama

Malzeme Cinsi

Basamak çimlendirme (yeşillendirme) maliyetleri

 GrupGrup ağaçlandırma, çimlendirme, kazı işlemleri, ağaç dikimleri, toprak serimi ağaçlandırma, çimlendirme, kazı işlemleri, ağaç dikimleri, toprak serimi ve nakliyatı gibi yapılacak diğer işlemlerin daha doğru ve gerçe

ve nakliyatı gibi yapılacak diğer işlemlerin daha doğru ve gerçekçi maliyetleri kçi maliyetleri yansıtması için basamak ve şevin 100m uzunluğundaki kesimlerinin

yansıtması için basamak ve şevin 100m uzunluğundaki kesimlerinin toplam toplam maliyetlendirilmesi

maliyetlendirilmesi yapılmış ve çıkan sonuç basamak için [(100x8) = 800]’e, yapılmış ve çıkan sonuç basamak için [(100x8) = 800]’e, şev için ise [(100x12)=1200]’e bölünerek gerek basamağın gerekse

şev için ise [(100x12)=1200]’e bölünerek gerek basamağın gerekse şevin ayrı şevin ayrı ayrı birim m

ayrı birim m²² rekültivasyonrekültivasyon maliyetleri elde edilmiştir.maliyetleri elde edilmiştir.

20,00 Dikim çukuru malç maliyeti

3,07 Ortalama bodur ağaç fiyatı

9,2 Toplam

3 2 yaşında fidan

Đğde

5,5 4 yaşında, 1,5m boylu fidan

Mimoza

0,7 2 yaşında, 50cm boylu fidan

Kıbrıs akasyası Bodur ağaçlar

3,99 Ortalama yüksek ağaç fiyatı

39,93 Toplam

2 2 yaşında fidan

Demir ağacı

0,58 2 yaşında fidan

Meşe

1,2 2 yaşında fidan

Fıstık çamı

0,8 2 yaşında fidan

Kızılçam

1 2 yaşında fidan

Kara servi

6,5 3 yaşında, 1,5m boylu fidan

Yalancı karabiber

1 2 yaşında fidan

Yalancı akasya

1 2 yaşında fidan

Badem

3,8 3 yaşında, 100cm boylu fidan

Çeviz

22 4 yaşında, 1,5-2m boylu fidan

Çınar

Yüksek ağaçlar

Birim Fiyatı (TL) Açıklama

Ağaç Türleri

Basamaklara dikilecek ağaç maliyetleri

1,12 Ortalama maki-funda fiyatı

4,45 Toplam

0,25 Mazı

2,5 Ardıç

1 Katır tırnağı (Sparticum Juncoum)

0,7 Defne

Birim Fiyatı (TL) Maki-Funda Bitkileri

Basamak kenarları için maki-funda bitkileri ve maliyetleri

Basamak uçlarındaki yer örtücü ve yayılıcı bitkiler ve maliyeti

Bitki maliyeti (TL) 320

Birim fiyatı (TL/adet) 1,6

Sıra üstüne 2 adet/m olmak üzere 100m için

Yer örtücü, yayılıcı, sarılıcı bitki

20,00 TOPLAM

0,50 5 TL

1/10m³ Toprağa karışacak

Yanmış hayvan gübresi

16,00 16 TL/m³

1m³/çukur Yüzeye serilecek dolgu

dahil, bir çukurun hacmi 1.2m³

Bahçe toprağı (nakliye dahil)

3,50 10,5 TL/torba

1/3 torba bir ağaç çukuru

için 12 numara 60-90kg/m³,

satışı 100 lt polietilen torbalarda

Perlit

Dolgu Maliyeti (TL) Birim Fiyatı

Miktar Özelliği, Açıklama

Malzeme Cinsi

Dikim çukuruna konulacak malzemeler (malç) ve maliyetleri

24.01.2012

24.01.2012 msdelibalta@nigde.edu.trmsdelibalta@nigde.edu.tr 4646



Buna göre; 100m uzunluğundaki bir basamak için Buna göre; 100m uzunluğundaki bir basamak için dikilmesi gereken yüksek ağaç maliyeti 599,75 TL, dikilmesi gereken yüksek ağaç maliyeti 599,75 TL, bodur ağaç maliyeti 815,66 TL ve maki

bodur ağaç maliyeti 815,66 TL ve maki- - funda funda maliyeti 224 TL

maliyeti 224 TL dir dir . Basamak üstü çimlendirmenin . Basamak üstü çimlendirmenin tohum ve

tohum ve gübre gübre yönünden maliyeti 185 TL/dönüm yönünden maliyeti 185 TL/dönüm olup, burada 1 dekar yaklaşık 100m basamakla

olup, burada 1 dekar yaklaşık 100m basamakla eşleştirilmiştir. Yayılıcı ve örtücü bitki maliyeti de eşleştirilmiştir. Yayılıcı ve örtücü bitki maliyeti de 100m basamak için 320 TL

100m basamak için 320 TL dir dir. .



Yukarıda verilen genel maliyetler ve yapılan maliyet Yukarıda verilen genel maliyetler ve yapılan maliyet analizi sonucunda basamak ve şev

analizi sonucunda basamak ve şev rekültivasyon rekültivasyon birim m

birim m

maliyetleri Çizelge 11’de TL ve Euro olarak maliyetleri Çizelge 11’de TL ve Euro olarak verilmiştir.

verilmiştir.

3,82 8,50

TOPLAM (1m² şev maliyeti)

0,94 2,09

Şev bitkilendirme maliyeti

2,88 6,41

Şev düzenleme maliyeti

5,55 12,31

TOPLAM (1m² basmak maliyeti)

1,38 2,90

Basamak bitkilendirme maliyeti

4,28 9,41

Basamak düzenleme maliyeti

Euro TL

Yapılan Faaliyetler

Basamak ve şev rekültivasyon m² birim maliyetleri

Basamak ve şev rekültivasyon çalışmalarına örnek tasarım görselleri

Maden Kapatma ve Finansmanı Maden Kapatma ve Finansmanı

 Madencilik faaliyetleri ekonomik ömrünü dolduran diğer endüstriyel Madencilik faaliyetleri ekonomik ömrünü dolduran diğer endüstriyel işletmelerden çok da farklı değildir.

işletmelerden çok da farklı değildir.

 Tarihi bir hanı, müzeye veya çarşıya dönüştürmenin getirdiği Tarihi bir hanı, müzeye veya çarşıya dönüştürmenin getirdiği ekonomik canlılık buna bir örnektir. Đstanbul

ekonomik canlılık buna bir örnektir. Đstanbul SilahtarağaSilahtarağa termik termik santrali ve Đzmir tarihi havagazı fabrikasının kültür merkezi ol

santrali ve Đzmir tarihi havagazı fabrikasının kültür merkezi olarak arak kullanıma sunulması, Çankırı tuz madeninin tuz müzesi yapılması, kullanıma sunulması, Çankırı tuz madeninin tuz müzesi yapılması, bir bir işletmenin ekonomik ömrünü kısmen veya tamamen doldurmasından işletmenin ekonomik ömrünü kısmen veya tamamen doldurmasından sonraki kullanımları açısından madencilik sektörüne güzel örnekl

sonraki kullanımları açısından madencilik sektörüne güzel örneklerdir. erdir.

 Bütün bu ekonomik dönüşümlerin püf noktası, bu yerlerin çocuk Bütün bu ekonomik dönüşümlerin püf noktası, bu yerlerin çocuk bahçesi ya da park yapılarak

bahçesi ya da park yapılarak “doğaya yeniden kazandırılması”“doğaya yeniden kazandırılması” yoluna yoluna başvurulmasının altında yatan sebep

başvurulmasının altında yatan sebep toplumsal gereksinimlerdirtoplumsal gereksinimlerdir. . Çevre, fayda

Çevre, fayda--maliyet değerlendirmesi kapsamında birkaç boyuttan maliyet değerlendirmesi kapsamında birkaç boyuttan biri olarak ele alınmalıdır.

biri olarak ele alınmalıdır.

 Maden kapatma konusunda çalışanlar arasında anlatılan ibret olacak Maden kapatma konusunda çalışanlar arasında anlatılan ibret olacak bir vaka vardır:

bir vaka vardır:

“ABD’li bir şirket Meksika’daki bir işletmeyi satın almak ister. “ABD’li bir şirket Meksika’daki bir işletmeyi satın almak ister. Đşletme Đşletme sahibi kapatma planı yaptırmamıştır. Hatta kapatma planının ne

sahibi kapatma planı yaptırmamıştır. Hatta kapatma planının ne olduğunu ilk defa duymuştur. ABD’li şirket sorumlukları gereği olduğunu ilk defa duymuştur. ABD’li şirket sorumlukları gereği işletmeyi kapatmak için ne kadar harcama yapılması gerektiğini işletmeyi kapatmak için ne kadar harcama yapılması gerektiğini hissedarlarına sağlıklı beyan edebilmek amacıyla bir danışman hissedarlarına sağlıklı beyan edebilmek amacıyla bir danışman firmaya çalışma yaptırmıştır. Đşletmenin belirli bir değeri vard

firmaya çalışma yaptırmıştır. Đşletmenin belirli bir değeri vardır ama ır ama Meksika’da (en azından o zaman) belli standartlarda işletme kapa

Meksika’da (en azından o zaman) belli standartlarda işletme kapatma tma mevzuatı olmadığı için, işletmenin sahibi faaliyetlerin sonunda

mevzuatı olmadığı için, işletmenin sahibi faaliyetlerin sonunda işletmeyi kapatmak için herhangi bir harcama yapmayacağını, her işletmeyi kapatmak için herhangi bir harcama yapmayacağını, her türlü ekipmanın sökülüp satılmasının ardından 20 milyon dolar hu türlü ekipmanın sökülüp satılmasının ardından 20 milyon dolar hurda rda geliri elde edileceğini iddia etmektedir. Potansiyel alıcının da

geliri elde edileceğini iddia etmektedir. Potansiyel alıcının danışmanı nışmanı ise tecrübesine dayanarak bir benzer işletmeyi örnek alır, emek

ise tecrübesine dayanarak bir benzer işletmeyi örnek alır, emek gibi gibi girdilerin farkını dikkate alarak işletme kapatma yükümlülüğünün girdilerin farkını dikkate alarak işletme kapatma yükümlülüğünün işletme sahibine olacak faturasını çıkarır: 350 milyon dolar. El

işletme sahibine olacak faturasını çıkarır: 350 milyon dolar. Elbette bette bu sonuç iki taraf arasındaki pazarlığın gidişatını etkilemiştir

bu sonuç iki taraf arasındaki pazarlığın gidişatını etkilemiştir.”.”

 Đster alınan derslerden doğan yasal zorunluluktan olsun, ister Đster alınan derslerden doğan yasal zorunluluktan olsun, ister çevre bilinci ve sosyal sorumluluk gibi nedenlerden olsun, çevre bilinci ve sosyal sorumluluk gibi nedenlerden olsun,

dünyanın önde gelen maden şirketleri projelerinin ön fizibilite dünyanın önde gelen maden şirketleri projelerinin ön fizibilite aşamasından itibaren kapatma kaynaklı maliyetleri hesaba aşamasından itibaren kapatma kaynaklı maliyetleri hesaba katar ve projenin ilerleyen aşamalarında farklı ayrıntı

katar ve projenin ilerleyen aşamalarında farklı ayrıntı düzeylerinde kapatma planları hazırlar.

düzeylerinde kapatma planları hazırlar.

 Böyle bir uygulama, fizibilite çalışmalarının öneminin yeni Böyle bir uygulama, fizibilite çalışmalarının öneminin yeni anlaşılmaya başladığı ülkemizde kulağa oldukça yabancı anlaşılmaya başladığı ülkemizde kulağa oldukça yabancı geliyor olabilir, ancak dünyada bir işletmenin, bir maden geliyor olabilir, ancak dünyada bir işletmenin, bir maden rezervinin son bulmasıyla işletmenin sökülüp hurda olarak rezervinin son bulmasıyla işletmenin sökülüp hurda olarak

satılıp yükümlülüklerin biteceği anlayışından uzaklaşılmaktadır.

satılıp yükümlülüklerin biteceği anlayışından uzaklaşılmaktadır.

 Bu konu hakkında dünyada artan çevresel bilince paralel olarak Bu konu hakkında dünyada artan çevresel bilince paralel olarak ülkemizde de

ülkemizde de “doğaya yeniden kazandırma”“doğaya yeniden kazandırma” ötesinde bazı gelişmeler ötesinde bazı gelişmeler olması beklenmektedir.

olması beklenmektedir.

 Ülkemizin Avrupa Birliği müktesebatı kapsamında uyum sağlaması Ülkemizin Avrupa Birliği müktesebatı kapsamında uyum sağlaması gereken iki direktif vardır: Maden Atıkları Direktifi ve Çevrese

gereken iki direktif vardır: Maden Atıkları Direktifi ve Çevresel l Yükümlülük Direktifi.

Yükümlülük Direktifi.

 Maden atıkları direktifi, maden kapatma konusuna değinir ve hatta Maden atıkları direktifi, maden kapatma konusuna değinir ve hatta bu konuda işletmeciyi bağlayıcı finansal enstrümanların kullanım bu konuda işletmeciyi bağlayıcı finansal enstrümanların kullanımını ını zorunlu tutar.

zorunlu tutar.

 Madenlerin işletilmesi ve kapatılmasının çevre boyutu ele alındığında Madenlerin işletilmesi ve kapatılmasının çevre boyutu ele alındığında ise, çevresel yükümlülük direktifi işletmeciyi yaptığı ihmalkârl

ise, çevresel yükümlülük direktifi işletmeciyi yaptığı ihmalkârlıklar için ıklar için 30 yıla kadar sorumlu tutar. Bu direktif

30 yıla kadar sorumlu tutar. Bu direktif “kirleten öder”“kirleten öder” ilkesinden yola ilkesinden yola çıkar ve sadece madencilikle ilgili değildir.

çıkar ve sadece madencilikle ilgili değildir.

 Maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma için yeterli Maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma için yeterli finansal kaynak bulunması, planın başarıya ulaşmasının en finansal kaynak bulunması, planın başarıya ulaşmasının en önemli faktörlerinden biridir.

önemli faktörlerinden biridir.

 Kapatma maliyetinin hesaplanması her ne kadar madencilik Kapatma maliyetinin hesaplanması her ne kadar madencilik yapan firmanın sorumluluğunda olsa da, bu maliyet için uygun yapan firmanın sorumluluğunda olsa da, bu maliyet için uygun mali mekanizmaların geliştirilmesi devletin

mali mekanizmaların geliştirilmesi devletin görevidirgörevidir. Bu . Bu

mekanizmalar; güven fonu, teminat senetleri/mektupları veya mekanizmalar; güven fonu, teminat senetleri/mektupları veya sigortalama gibi araçlarla ya da bunların kombinasyonları ile sigortalama gibi araçlarla ya da bunların kombinasyonları ile sağlanabilir.

sağlanabilir.



 Bu konuda ülkemizde henüz bir yasal düzenleme olmamasına Bu konuda ülkemizde henüz bir yasal düzenleme olmamasına rağmen, bilim adamları tarafından yapılan çalışmalar

rağmen, bilim adamları tarafından yapılan çalışmalar mevcuttur.

mevcuttur.

SONUÇLAR SONUÇLAR

 Maden yataklarının aranması, üretimi ve zenginleştirilmesi Maden yataklarının aranması, üretimi ve zenginleştirilmesi

süreçlerinde uygulanan işlemler; hava, toprak, su kaynaklarını, süreçlerinde uygulanan işlemler; hava, toprak, su kaynaklarını, dolayısıyla çevreyi ve çevrede yaşayan canlıları etkilemektedir.

dolayısıyla çevreyi ve çevrede yaşayan canlıları etkilemektedir.

Genel olarak, açık işletme madenciliğinin çevre üzerindeki Genel olarak, açık işletme madenciliğinin çevre üzerindeki olumsuz etkileri, yeraltı işletmesi ve cevher hazırlama

olumsuz etkileri, yeraltı işletmesi ve cevher hazırlama

çalışmalarına oranla çok daha fazladır. Bu durum, madencilik çalışmalarına oranla çok daha fazladır. Bu durum, madencilik sektöründeki ileri ülkelerde (ABD, Kanada, Almanya vs.)

sektöründeki ileri ülkelerde (ABD, Kanada, Almanya vs.) olduğu gibi, ülkemizde de aynı paraleldedir.

olduğu gibi, ülkemizde de aynı paraleldedir.



 Maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma planlaması; Maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırma planlaması;

ancak ekonomik, sosyal ve çevre koruma faktörlerinin dikkate ancak ekonomik, sosyal ve çevre koruma faktörlerinin dikkate alındığı sürdürülebilir bir yaklaşımla gerçekleştirilebilir. Bu

alındığı sürdürülebilir bir yaklaşımla gerçekleştirilebilir. Bu nedenle söz konusu çalışmalar, maden üretim süreci ile eş nedenle söz konusu çalışmalar, maden üretim süreci ile eş zamanlı planlanmalı ve sürdürülmelidir.

zamanlı planlanmalı ve sürdürülmelidir.

 Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin reklamasyon Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin reklamasyon maliyeti, gelişmiş ülkelerde toplam işletme maliyetinin %8’i civ

maliyeti, gelişmiş ülkelerde toplam işletme maliyetinin %8’i civarında arında veya hektar başına 1.000 ~ 20.000 ABD Doları ($) olarak değişim veya hektar başına 1.000 ~ 20.000 ABD Doları ($) olarak değişim göstermektedir. Ülkemizde bu tür harcamalara ait sayısal değerle göstermektedir. Ülkemizde bu tür harcamalara ait sayısal değerler r vermek son derece zor olmakla birlikte, hektar başına 60~170 TL

vermek son derece zor olmakla birlikte, hektar başına 60~170 TL gibi gibi çok düşüktür. Daha başarılı uygulamalar için, ülkemizde de ÇED,

çok düşüktür. Daha başarılı uygulamalar için, ülkemizde de ÇED, SED SED ve maddi taahhüt gibi yasal düzenlemelerin teşvik edilmesi

ve maddi taahhüt gibi yasal düzenlemelerin teşvik edilmesi gerekmektedir.

gerekmektedir.

 Bir kalker ocağının rekültivasyonBir kalker ocağının rekültivasyon işlemi için, verilen tasarım işlemi için, verilen tasarım

parametrelerine göre basamak ve şev’in ayrı ayrı düzenleme ve parametrelerine göre basamak ve şev’in ayrı ayrı düzenleme ve bitkilendirme

bitkilendirme maliyet analizleri yapılarak 1mmaliyet analizleri yapılarak 1m²² basamak 12,31 TL basamak 12,31 TL (5,55 €) ve 1m

(5,55 €) ve 1m²² şev 8,50 TL (3,82 €) birim maliyetleri bulunmuştur. şev 8,50 TL (3,82 €) birim maliyetleri bulunmuştur.

Bu analizde ülkemiz koşullarında çok değişken olan işçilik gider Bu analizde ülkemiz koşullarında çok değişken olan işçilik giderleri leri gözardı edilmiş, fakat her iki yüzey alanı için %10 beklenmeyen gözardı edilmiş, fakat her iki yüzey alanı için %10 beklenmeyen giderler eklenmiştir.

giderler eklenmiştir.

 Ayrıca; madencilik faaliyetleri nedeniyle bozulan arazilerin Ayrıca; madencilik faaliyetleri nedeniyle bozulan arazilerin rehabilitasyonu sonucu ortaya çıkan kazançtan madenciye rehabilitasyonu sonucu ortaya çıkan kazançtan madenciye hiçbir

hiçbir hakhak verilmezken, madencinin ödediği bedellerin verilmezken, madencinin ödediği bedellerin (ağaçlandırma bedeli, arazi izin bedeli, yol bedeli, devlet

(ağaçlandırma bedeli, arazi izin bedeli, yol bedeli, devlet hakkıhakkı, , teminat, hizmet bedelleri, rehabilitasyon bedeli, rapor

teminat, hizmet bedelleri, rehabilitasyon bedeli, rapor

bedelleri) sürekli arttırılmasına yönelik yaklaşımlar sektörü bedelleri) sürekli arttırılmasına yönelik yaklaşımlar sektörü fazlasıyla tedirgin etmektedir.

fazlasıyla tedirgin etmektedir.



 Arazi kullanım bedelleri ve diğer bedeller tespit edilirken Arazi kullanım bedelleri ve diğer bedeller tespit edilirken madenciliği zora sokacak ve her şeyden mutlaka bedel madenciliği zora sokacak ve her şeyden mutlaka bedel alınması gerekliymiş gibi bir yaklaşım içinde olunmaması alınması gerekliymiş gibi bir yaklaşım içinde olunmaması gereklidir. Bu ülkede üretim yapan, istihdam sağlayan gereklidir. Bu ülkede üretim yapan, istihdam sağlayan madencilik sektörünü teşvik etmek gerekmektedir.

madencilik sektörünü teşvik etmek gerekmektedir.

Avrupa ölçeğinde incelendiğinde, yapay alan gelişiminin tetikleyicileri

Çevrenin yaşam kalitesi üzerindeki etkisi ve politika oluşturma prosesinde çevrenin öneminin kavranması hakkında Avrupalıların düşünceleri

 Ülkemizde mevcut maden rezervlerinin %75’i kamu Ülkemizde mevcut maden rezervlerinin %75’i kamu

sektöründe, kalan %25’i özel sektörün kontrolündedir. Linyit sektöründe, kalan %25’i özel sektörün kontrolündedir. Linyit üretiminin %90’ı kamu sektörüne, %10’u özel sektöre aittir.

üretiminin %90’ı kamu sektörüne, %10’u özel sektöre aittir.

Bu nedenle söz konusu alanların rehabilitasyonu ve Bu nedenle söz konusu alanların rehabilitasyonu ve

organizasyonu konusunda, mevcut sistem içerisinde kamuya organizasyonu konusunda, mevcut sistem içerisinde kamuya önemli görevler düşmektedir.

önemli görevler düşmektedir.

 Madencilik sektöründe arazi rehabilitasyon çalışmalarının Madencilik sektöründe arazi rehabilitasyon çalışmalarının tamamlanma, nitelik ve nicelik kontrollerini yapacak kuvvetli tamamlanma, nitelik ve nicelik kontrollerini yapacak kuvvetli bir yürütme organının yapılanmasına ve bu kurumun güven bir yürütme organının yapılanmasına ve bu kurumun güven fonu, teminat senetleri/mektupları, sigortalama ya da bunların fonu, teminat senetleri/mektupları, sigortalama ya da bunların kombinasyonları gibi yeterli finansman kaynakları ile

kombinasyonları gibi yeterli finansman kaynakları ile desteklenmesine ihtiyaç vardır.

desteklenmesine ihtiyaç vardır.

Madencilikten önce çevre

Madencilikten sonra çevre

24.01.2012

24.01.2012 msdelibalta@nigde.edu.trmsdelibalta@nigde.edu.tr 6161

Đ Đ lgilerinize teşekkürler… lgilerinize teşekkürler…

Yrd.Doç.DrYrd.Doç.Dr. M. Suat DELĐBALTA. M. Suat DELĐBALTA

Niğde Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü, 51245 Niğde