İZMİR KALKINMA AJANSI
T.C. BAŞBAKANLIK
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU İZMİR BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
İZKA 2008 YILI MALİ DESTEK PROGRAMLARI YARARLANICI MEMNUNİYET ARAŞTIRMASI
RAPORU
(MART 2011)
1 İÇİNDEKİLER
Sayfa
No
Şekil Dizini ... 4
I. BÖLÜM ... 7
ARAŞTIRMANIN AMACI, KAPSAMI VE YÖNTEMİ ... 7
1.1 AMAÇ ... 8
1.2 YÖNTEM ... 8
1.2.1 Coğrafi Kapsam ... 8
1.2.2 Kapsanan Kitle ... 8
1.2.3 Tahmin Düzeyi ... 8
1.2.4 Örnekleme Yöntemi ... 8
1.2.5 Tanımlar ... 8
1.3 UYGULAMA ... 9
1.3.1 Soru Formu ... 9
1.3.2 Alan Uygulaması ... 9
II. BÖLÜM ... 10
SOSYAL KALKINMA MALİ DESTEK PROGRAMI ... 10
2.1 KURUM BİLGİLERİ VE PROJE HAZIRLIK AŞAMASI ... 11
2.1.1 Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların Statüsü ... 11
2.1.2 Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı ... 11
2.1.3 Yararlanıcıların Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı ... 12
2.1.4 Çalışan Sayılarına Göre Dağılım ... 12
2.1.5 Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu ... 13
2.1.6 Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı ... 13
2.1.7 Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı ... 14
2.1.8 Proje Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi . 14 2.1.9 Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi... 15
2.1.10 Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri ... 16
2.1.11 Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler ... 16
2.2 PROJE UYGULAMA AŞAMASI ... 17
2.2.1 Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı ... 17
2.2.2 Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı ... 18
2
2.2.3 Proje Uygulaması Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem
Dereceleri ... 18
2.2.4 Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması ... 19
2.2.5 Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi ... 20
2.2.6 İZKA‟nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurup Başvurmama Durumu ... 20
2.2.7 Proje Uygulama Süreci ve İzleme Faaliyetleri ile İlgili Görüş ve Öneriler ... 21
2.2.8 Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler ... 21
2.3 PROJE SONRASI DURUM ... 22
2.3.1 Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı ... 22
2.3.2 Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı ... 23
2.3.3 Proje Süresince Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği ... 23
2.3.4 Proje Kapsamında Sağlanan Altyapıyla, Proje Bittikten Sonra Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği ... 24
2.3.5 Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Süresinde İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı ... 24
2.3.6 Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Sonrası İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı, Proje Türlerine Göre Yaratılan İstihdam ... 25
III. BÖLÜM ... 26
KOBİ MALİ DESTEK PROGRAMI ... 26
3.1 İŞYERİ BİLGİLERİ VE PROJE HAZIRLIK AŞAMASI ... 27
3.1.1 KOBİ Programından Yararlananların İşyerlerinin Hukuki Durumu ... 27
3.1.2 KOBİ Mali Destek Programından Yararlananların İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı ... 28
3.1.3 Yararlanıcıların Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı ... 29
3.1.4 Çalışan Sayılarına Göre Dağılım ... 29
3.1.5 Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu ... 30
3.1.6 Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı ... 31
3.1.7 Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı ... 31 3.1.8 Proje Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi . 32
3
3.1.9 Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları
Konuların Önem Derecesi... 33
3.1.10 Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri ... 33
3.1.11 Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler ... 34
3.2 PROJE UYGULAMA AŞAMASI ... 35
3.2.1 Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı ... 35
3.2.2 Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı ... 36
3.2.3 Proje Uygulaması Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri ... 36
3.2.4 Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması ... 37
3.2.5 Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi ... 38
3.2.6 İZKA‟nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurup Başvurmama Durumu ... 38
3.2.7 Proje Uygulama Süreci ve İzleme Faaliyetleri ile İlgili Görüş ve Öneriler ... 39
3.2.7 Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler ... 39
3.3 PROJE SONRASI DURUM ... 41
3.3.1 Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı ... 41
3.3.2 Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı ... 41
3.3.3 Proje Sonucunda İşyerlerindeki Üretim Kapasitesi Artışı ... 42
3.3.4 Proje Sonucunda İşyerinde Üretim Artışı Olup Olmadığı ... 42
3.3.5 Proje Sonucunda İşyerinde Ciro/Brüt Satış Artışı Olup Olmadığı ... 43
IV. BÖLÜM ... 44
SONUÇ ... 44
EK 1: SOSYAL KALKINMA MALİ DESTEK PROGRAMI SORU FORMU ... 48
EK 2: KOBİ MALİ DESTEK PROGRAMI SORU FORMU ... 53
4 Şekil Dizini
Sayfa
No
Grafik 2.1: Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların Statüsü ... 11
Grafik 2.2: Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların NACE Rev.1.1 İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı ... 11
Grafik 2.3: Yararlanıcıların Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı ... 12
Grafik 2.4: Çalışan Sayılarına Göre Dağılım ... 12
Grafik 2.5: Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu ... 13
Grafik 2.6: Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı ... 13
Grafik 2.7: Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı ... 14
Grafik 2.8: Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi ... 14
Grafik 2.9: Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi ... 15
Grafik 2.10: Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri ... 16
Grafik 2.11: Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler ... 16
Grafik 2.12: Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı ... 17
Grafik 2.13: Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı ... 18
Grafik 2.14: Uygulama Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri 18 Grafik 2.15: Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması ... 19
Grafik 2.16: Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi ... 20
Grafik 2.17: İZKA‟nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurup Başvurmama Durumu ... 20
5
Grafik 2.18: Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler ... 21
Grafik 2.19: Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı ... 22
Grafik 2.20: Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı ... 23
Grafik 2.21: Proje Süresince Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği ... 23
Grafik 2.22: Proje Kapsamında Sağlanan Altyapıyla, Proje Bittikten Sonra Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği, Bu Eğitim veya Hizmetten Yararlanan Kişi Sayısı 24 Grafik 2.23: Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Süresinde İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı ... 24
Grafik 2.24: Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Sonrası İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı, Proje Türlerine Göre Yaratılan İstihdam ... 25
Grafik 3.1: KOBİ Programından Yararlanan İşyerlerinin Hukuki Durumu ... 27
Grafik 3.2: KOBİ Programından Yararlananların NACE Rev.1.1 İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı ... 28
Grafik 3.3: KOBİ Yararlanıcılarının Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı ... 29
Grafik 3.4: Çalışan Sayılarına Göre Dağılım ... 29
Grafik 3.5: Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu ... 30
Grafik 3.6: Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı ... 31
Grafik 3.7: Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı ... 31
Grafik 3.8: Proje Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi ... 32
Grafik 3.9: Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi ... 33
6
Grafik 3.10: Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem
Dereceleri ... 33
Grafik 3.11: Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler ... 34
Grafik 3.12: Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı ... 35
Grafik 3.13: Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı ... 36
Grafik 3.14: Proje Uygulama Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri ... 36
Grafik 3.15: Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması ... 37
Grafik 3.16: Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi ... 38
Grafik 3.17: İZKA‟nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurma Durumu ... 38
Grafik 3.18: Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler ... 39
Grafik 3.19: Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı ... 41
Grafik 3.20: Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı ... 41
Grafik 3.21: Proje Sonucunda İşyerlerindeki Üretim Kapasitesi Artışı ... 42
Grafik 3.22: Proje Sonucunda İşyerinde Üretim Artışı Olup Olmadığı ... 42
Grafik 3.23: Proje Sonucunda İşyerinde Ciro/Brüt Satış Artışı Olup Olmadığı ... 43
7
I. BÖLÜM
ARAŞTIRMANIN AMACI, KAPSAMI VE YÖNTEMİ
8 1.1 AMAÇ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA)‟nın 31 Aralık 2010 tarihinde karşılıklı imzaladıkları protokol gereği gerçekleştirilen “İZKA Yararlanıcı Memnuniyet Araştırması” ile Mali Destek Programları ile ilgili süreçlerin iyileştirilmesine yönelik olarak, 2008 yılında İzmir Kalkınma Ajansı Mali Destek Programından yararlananların süreç hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesi ve program hakkındaki memnuniyetlerinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte projelerin uygulanması sonucu kapasite, istihdam, üretim artışı gibi sonuçlara ulaşılması hedeflenmiştir.
1.2 YÖNTEM
1.2.1 Coğrafi Kapsam
Coğrafi kapsamı İzmir ili oluşturmaktadır.
1.2.2 Kapsanan Kitle
İZKA 2008 Mali Destek Programlarından yararlanmaya hak kazanmış ve kendileriyle sözleşme imzalanmış 164 örnek birimden projeyi tamamlamış olan 151 örnek birim kapsama dâhil edilmiştir.
1.2.3 Tahmin Düzeyi
İZKA 2008 Mali Destek Programlarından yararlananların tamamı hakkında tahminlere ulaşılması amaçlanmaktadır.
1.2.4 Örnekleme Yöntemi
İZKA 2008 Mali Destek Programlarından yararlanmaya hak kazanıp, projeyi sonuçlandıranların tamamıdır.
1.2.5 Tanımlar
Ana faaliyet: İşyerinin faaliyet konusu birden fazla ise ana faaliyet, gayri safi satış hâsılatının en çok yaratıldığı faaliyettir. Birden fazla faaliyetin gayri safi satış hâsılatı eşit ise daha fazla çalışanın yürüttüğü faaliyet ana faaliyettir.
Ücretli çalışanlar: İşyerinde işlerinin yapılabilmesi için ücret karşılığı çalıştırılan idari, teknik ve diğer işlerde çalışan personelin toplam sayısıdır. Çalışanlar sayısı bir işveren için çalışan, bir çalışma sözleşmesi olan ve ücret, maaş, harç, bahşiş, parça başına ücret gibi emeğinin karşılığı için para alan iş akdine sahip kişilerin sayısı olarak tanımlanır.
Girişim: Birinci derecede karar alma özerkliğini kullanarak, mal ve hizmet üreten bir organizasyon biçimidir. Girişim bir veya birden fazla faaliyet yürütebilir. Girişim ve yasal birim arasındaki ilişki şu tanımla doğrudan ifade edilir: Bir girişim ya yasal birime ya da yasal birimlerin birleşimine karşı gelmektedir.
9 1.3 UYGULAMA
1.3.1 Soru Formu
2008 Mali Destek programlarından yararlananların süreç hakkında düşüncelerini ve memnuniyet düzeylerini değerlendirmek amacıyla iki ayrı soru formu hazırlanmıştır. KOBİ Mali Destek Programından yararlanan 89 örnek birime uygulanacak KOBİ soru formu ile Sosyal Kalkınma Mali Destek Programından yararlanan 62 örnek birime uygulanacak Sosyal Kalkınma soru formu tasarlanmıştır.
Soru formları, ilgili örnek birimin statü, hukuki durum, faaliyet, çalışan sayısı gibi genel özelliklerinin tespitini amaçlayan girişim bilgileri ile proje hazırlık aşamasının sorgulandığı birinci bölüm, proje uygulama aşaması ile ilgili yaşanan sorunların sorgulandığı ikinci bölüm ve proje sonrası durum bilgisinin alındığı üçüncü bölümden oluşmaktadır.
1.3.2 Alan Uygulaması
Yararlanıcı Memnuniyet Araştırmasının alan uygulaması, TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü tarafından 10.01.2011-07.02.2011 tarihleri arasında 89 KOBİ ve 62 Sosyal Kalkınma Destek Programından yararlanan kurum ve kuruluş ile gerçekleştirilmesi planlanmıştır.
Sosyal Kalkınma Destek Programından yararlanan ancak kapandığı için anket yapılamayan bir örnek birim ise değerlendirme dışı tutulmuştur.
Araştırmanın alan uygulamasında, bilgisine başvurulacak girişimler ve kurum ve kuruluşlar TÜİK personeli tarafından ziyaret edilerek anketin amaç ve önemine yönelik ıslak imzalı bilgilendirme mektubu gerekli açıklamalarla birlikte sunulmuştur. Anket, yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır.
Ankette yer alan sorular, İZKA 2008 Mali Destek Programlarından yararlanan kuruluşların ilgili proje sorumluları ve mali işlerden sorumlu yetkilileri tarafından doldurulmuştur.
Anketin alan uygulamasında 42 anketör, veri kontrol ve analiz sürecinde 6 kontrolör, veri giriş aşamasında 2 veri giriş personeli görev yapmıştır. Veri kontrol ve analiz sürecinde anketteki sorular tek tek incelenmiş, içsel tutarlılıkları sağlanmış, şüpheli görülen değişkenlere ait bilgiler kontrolörler tarafından irdelenerek telefonla tekrar teyit edilmiştir.
10
II. BÖLÜM
SOSYAL KALKINMA MALİ DESTEK PROGRAMI
11
2.1 KURUM BİLGİLERİ VE PROJE HAZIRLIK AŞAMASI
2.1.1 Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların Statüsü
Grafik 2.1: Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların Statüsü
Anket uygulanan 61 yararlanıcının 23‟ü kamu kurumu(%38), 17‟si dernek(%28), 5‟i meslek odası(%8), 4‟ü belediye(%7), 4‟ü vakıf(%7), 3‟ü üniversite(%5), 2‟si organize sanayi bölgesi(%3), 2‟si üretici birliği(%3) ve 1‟i (%1) de diğer(Federasyon) grubuna giren istatistikî birimlerdir. Görüşme yapılması gereken 62 kurum ve kuruluştan 1 tanesi ise kapandığı için görüşme yapılamamış dolayısıyla yukarıdaki grafikte yer almamıştır.
2.1.2 Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı
Grafik 2.2: Sosyal Kalkınma Programından Yararlananların NACE Rev.1.1 İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı
12
Anket uygulanan istatistikî birimlerin ana faaliyetleri incelendiğinde en büyük payın
“Başka yerde sınıflandırılmamış üye olunan kuruluşların faaliyetlerine” ait olduğu görülmektedir. Bilgisi alınan 61 kurum ve kuruluşun 22‟sini bu gruptaki istatistikî birimler oluşturmaktadır. “Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik” alanında 17,
“Eğitim” alanında 10, “Sağlık işleri ve sosyal hizmetler” sektöründe 7, “Diğer iş faaliyetlerinde” 4 ve “Araştırma ve geliştirme hizmetlerinde” faaliyet gösteren 1 kurum/kuruluş olduğu anlaşılmaktadır.
2.1.3 Yararlanıcıların Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı
Grafik 2.3: Yararlanıcıların Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı
Sosyal Kalkınma Programından yararlanan kurum ve kuruluşların faaliyet gösterdiği yıllar incelendiğinde 1-9 yıl faal olan 10, 10-19 yıl faal olan 17, 20-49 yıl faal olan 17, 50-99 yıl faal olan 12, 100 yıl ve üzeri faal olan 5 kurum/kuruluş olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, yararlanıcıların daha çok 10-49 yıldır faaliyette olan kurum ve kuruluşlar olduğu anlaşılmaktadır.
2.1.4 Çalışan Sayılarına Göre Dağılım
Grafik 2.4: Çalışan Sayılarına Göre Dağılım
13
Yararlanıcıların çalışan sayılarına göre dağılımı incelendiğinde en büyük payın %47 ile 10 kişiden az çalışanı olan kurum ve kuruluşlara ait olduğu görülmektedir. İkinci büyük pay %18 ile 50-249 çalışanı olan istatistikî birimlere aittir. Diğer yandan, en düşük paya sahip kurum ve kuruluşların çalışan sayılarının ise 250-499 aralığında olduğu anlaşılmaktadır.
2.1.5 Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu
Grafik 2.5: Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu
Bu kısımda, görüşülen kişilere İZKA‟nın Mali Destek Programından nasıl haberdar oldukları sorulmuştur. Cevaplayıcıların çoğu (%44) İZKA‟nın bilgilendirme toplantıları vasıtasıyla destek programından haberdar olduğunu belirtmiştir. Cevaplayıcıların %16‟sı gazete ilan ve haberlerinden bilgi edindiklerini, %13‟ü İZKA‟nın internet sitesinden, %12‟si İZKA yetkilileri ile yüz yüze veya telefonla görüşmeleri sonucu ilgili programdan haberdar olduklarını belirtmiştir. Bu hususta dikkat çekici bir diğer nokta, TV haberlerinden haberdar olma oranının (%2) ve diğer kurumların internet sitesinden haberdar olma oranının (%3) oldukça düşük olmasıdır. Soru formunda yer aldığı halde işaretlenmediği için grafikte yer almayan seçenekler ise “İzmir Valiliği Proje Ofisi” ve „Danışman Firmalar‟dır.
2.1.6 Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı
Grafik 2.6: Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı
14
Yararlanıcılara destek programına başvuru kararında en etkili neden sorulduğunda
%43‟ü hayata geçirmek istediği bir proje fikrinin olduğunu, %26‟sı projenin hazır olmasına karşın yeterli kaynağın bulunmadığını, %20‟si desteğin karşılıksız olduğunu, %6‟sı destek miktarının uygun olduğunu, %5‟i de proje deneyimi edinme isteği olmasından dolayı başvuru yaptığını belirtmiştir. Dolayısıyla en büyük başvuru sebebi “Hayata geçirilmesi istenen fikirler olması”, en düşük sebebin ise “Proje deneyimi edinme isteği”
olmasıdır. Soru formundaki “Eş finansman oranı düşüklüğü” seçeneğini işaretleyen kimse olmadığı için bu seçenek grafikte yer almamıştır.
2.1.7 Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı
Grafik 2.7: Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı
Projenin hangi kişi ya da kuruluş tarafından hazırlandığının tespit edilmesine yönelik sorulan soruda cevaplayıcıların %75‟i başvuru sahibi kurum bünyesinde görev alan kişinin, %10‟u proje ortağının, %8‟i danışman firmanın/kişinin, %7 ise diğer kişilerce projenin hazırlandığını belirtmiştir. Anket formunda “Proje iştirakçisi” seçeneğini işaretleyen kimse olmadığı için bu seçenek grafikte yer almamıştır.
2.1.8 Proje Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi
Grafik 2.8: Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi
15
Proje hazırlık aşamasında en fazla yaşanan zorluklar ve bu zorlukların önem derecesi incelendiğinde, 61 istatistikî birimin 17‟sinin en çok başvuru formu ve eklerinin doldurulması konusunda zorluk çektiği ortaya çıkmıştır. Cevaplayıcıların 15‟i yönetmelik ve başvuru rehberinin karmaşıklığının, 11‟i başvuru süresinin kısalığının, 7‟si sorulara tatmin edici cevap alınamamasının, 4‟ü başvuru rehberi içeriğinin açık olmamasının, 3‟ü proje hazırlayan ekibin yetersizliğinin, 1‟i Ajansa erişim ve iletişim güçlüğünün birinci derecede kendilerini zorladığını belirtmiştir. Cevaplayıcıların 3‟ü ise proje hazırlık aşamasında herhangi bir zorluk yaşamadığını belirtmiştir. İkinci derecede zorluk yaşanan başlıca konular sırasıyla başvuru içeriğinin açık olmaması ve başvuru süresinin kısa olmasıdır. Üçüncü derecede zorluk yaşanan en önemli husus ise başvuru formu ve eklerinin doldurulmasıdır. Grafik 2.8 hakkında genel bir değerlendirme yapıldığında en fazla zorluk sırasıyla başvuru formu ve eklerinin doldurulması; yönetmelik ve başvuru rehberinin karmaşıklığı; başvuru süresinin kısalığı; rehberi içeriğinin açık olmaması konularında yaşanmıştır.
2.1.9 Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi
Grafik 2.9: Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi
Başvuru formları ve eklerini doldurmada zorluk çekenlerin zorlandığı kısımlar ve bu zorlukların önem dereceleri incelendiğinde öncelikle bütçe ile ilgili belgelerin hazırlanmasında zorlanıldığı ortaya çıkmıştır. Sonuçlara göre, destekleyici belgeler ikinci derecede, mantıksal çerçeve ile ilgili belgeler ise üçüncü derecede zorluk taşıyan belgelerin başında gelmektedir. “Özgeçmiş” formunu doldurmakta zorlandığını belirten kimse olmadığı için grafikte yer almamıştır.
16
2.1.10 Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri
Grafik 2.10: Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri
Daha kaliteli proje hazırlamaya katkı sağlayacak konular ve önem dereceleri incelendiğinde “Teknik yardım masalarının geliştirilmesi”, “Formların basitleştirilmesi” ve
“Eğitimlerin artırılması” seçeneklerinin birinci derecede önemli görüldüğü anlaşılmaktadır.
“Teknik yardım masalarının geliştirilmesi” seçeneği aynı zamanda çoğu cevaplayıcı tarafından ikinci ve üçüncü derecede geliştirilmesi gereken konu olarak görülmektedir.
Daha kaliteli proje hazırlamaya en az katkı sağlayacağı düşünülen hususlar ise eğitim materyallerinin geliştirilmesi ve grafikte belirtilmeyen diğer konulardır.
2.1.11 Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler
Grafik 2.11: Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler
17
Bu kısımda, anket uygulanan kişilerin proje hazırlık aşaması ile ilgili görüşleri alınmıştır.
“Mali destek programlarının duyurulmasına ilişkin, İZKA‟nın kullandığı iletişim araçları yeterli olmuştur” seçeneğine cevaplayıcıların 20‟si kesinlikle katıldığını, 33‟ü katıldığını, 6‟sı kararsız kaldığını, 2‟si katılmadığını belirtmiştir. “Projenin hazırlığı aşamasında İZKA tarafından gerçekleştirilen bilgilendirme toplantıları proje hazırlığına fayda sağlamıştır”
seçeneğine cevaplayıcıların 18‟i kesinlikle katıldığını, 30‟u katıldığını, 11‟i kararsız olduğunu, 2‟si ise katılmadığını belirtmiştir. “Projenin hazırlığı aşamasında İZKA personelinin ilgi ve desteği yeterli olmuştur” görüşüyle ilgili olarak cevaplayıcıların 14‟ü kesinlikle katıldığını, 31‟i katılmadığını, 10‟u kararsız olduğunu, 5‟i katılmadığını, 1‟i kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje hazırlığı aşamasında sıkça sorulan sorular kapsamında İZKA'ya yönelttiğiniz sorunuza verilen yanıt proje hazırlığına fayda sağlamıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 8‟i kesinlikle katıldığını, 35‟i katıldığını, 9‟u kararsız kaldığını, 8‟i katılmadığını, 1‟i ise kesinlikle katılmadığını belirtmiştir. “Projenin hazırlığı aşamasında İZKA tarafından verilen eğitimler proje hazırlığına fayda sağlamıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 15‟i kesinlikle katıldığını, 26‟sı katıldığını, 14‟ü kararsız kaldığını, 6‟sı katılmadığını belirtmiştir. “Proje hazırlığı aşamasında İZKA tarafından oluşturulan teknik yardım masaları proje hazırlığına fayda sağlamıştır” görüşüne cevaplayıcıların 9‟u kesinlikle katıldığını, 25‟i katıldığını, 19‟u kararsız kaldığını, 8‟i katılmadığını belirtmiştir.
2.2 PROJE UYGULAMA AŞAMASI
2.2.1 Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı
Grafik 2.12: Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı Bu soruda yararlanıcıların İZKA'nın sözleşmeler imzalandıktan sonra, projelerin uygulama aşamasında verdiği projelerin uygulama, satın alma ve ara-nihai rapor hazırlama kurallarına ilişkin bilgilendirme yaptığı eğitimlere katılıp katılmadıkları sorulmaktadır. Cevaplayıcıların %85‟i proje süresince eğitime katıldığını, %15‟i ise bu süreçte eğitime katılmadığını belirtmiştir. Proje süresince eğitime katılanların eğitim sayısı incelendiğinde, yararlanıcıların %42‟sinin iki, %41‟inin bir, %15‟inin üç, %2‟sinin dört ve üzeri eğitim aldığı görülmektedir. Bu da yararlanıcıların büyük çoğunluğunun proje süresince bir ya da iki eğitim aldığı anlamına gelmektedir.
18
2.2.2 Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı
Grafik 2.13: Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı
Anket uygulanan kişilere proje uygulama sürecindeki izleme uzmanı sayıları sorulduğunda cevaplayıcıların %54‟ü iki, %26‟sı bir, %15‟i üç, %5‟i dört ve üzeri sayıda izleme uzmanları olduğunu belirtmiştir.
2.2.3 Proje Uygulaması Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri
Grafik 2.14: Uygulama Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri Bu kısımda, proje uygulaması aşamasında yararlanıcıları en çok zorlayan alanlar sorul- maktadır. Cevaplayıcıların 17‟si satın alma prensiplerinin kendilerini birinci derecede zorladığını belirtmiştir. Proje bütçesi yönetiminin birinci derecede zorluk taşıdığını belirten
19
cevaplayıcı sayısı ise 11‟dir. İkinci derecede zorluk yaşanan alanlar sırasıyla proje bütçesi ve bildirim gereklilikleridir. Grafik genel olarak değerlendirildiğinde, en çok zorlanılan konuların dört başlık altında toplandığı görülmektedir. Bu başlıklar sırasıyla;
“Satın alma prensipleri”, “Proje bütçesi”, “Zeyilname gereklilikleri” ve “Bildirim Gereklilikleri”dir. Görünürlük ve tanıtım prensipleri ise en az zorlanılan konuyu teşkil etmektedir.
2.2.4 Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması
Grafik 2.15: Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması
Proje kapsamında kendilerine yapılan ödemelerde gecikme olup olmadığına dair sorulan soruya cevaplayıcıların %66‟sı hayır, %34‟ü evet cevabını vermiştir.
Evet, cevabını veren 21 kurum/kuruluşa raporlarına ait eksik belge tamamlanması için geçen süre dışındaki gecikmelerin nedenleri sorulduğunda;
18 kurum/kuruluş neden belirtmiştir. Belirtilen hususların bazıları gecikme nedenini değil gecikmenin sonucunu içerdiği ve/veya anlamsız olduğu için gecikme nedeni olarak değerlendirilmemiştir. Gecikme nedeni olarak değerlendirilen 11 cevap önem derecesine göre aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:
“İzleme uzmanlarının yanlış ve/veya yetersiz yönlendirdiği” görüşünde olan 6 kurum/kuruluş,
“Zeyilname, ara rapor ve benzeri onaylanması gereken belgelerin geç onaylandığı” görüşünde olan 3 kurum /kuruluş,
“Ödeme döneminde meydana gelen yoğunluk ve buna ilave olarak izleme uzmanı sayısının yeterli olmamasından kaynaklanan gecikmelerin yaşandığı” görüşünde olan 2 kurum/kuruluş bulunmuştur.
20
2.2.5 Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi
Grafik 2.16: Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi
Bu kısımda, cevaplayıcılardan uygulamaya yönelik sorunların çözümünde en etkili iletişim yolunun hangisi olduğunun belirtilmesi ve önem derecesine göre sıralanması istenmiştir. Cevaplayıcıların 22‟si randevulu bire bir görüşmelerin birinci derecede etkili olduğunu, 26‟sı ikinci derecede etkili olan iletişim yolunun telefon görüşmeleri olduğunu, 17‟si e-posta ile iletişimin üçüncü derecede etkili olduğunu düşünmektedir.
Grafikle ilgili genel bir değerlendirme yapılırsa, en etkili iletişim yollarının “Telefon görüşmeleri”, “Randevulu bire bir görüşmeler” ve “E-posta” olduğu; en az etkili yöntemlerin ise “Web sitesinde yazılan duyuru ve bilgiler” ile “İZKA tarafından yararlanıcılara düzenlenen eğitim toplantıları” olduğu anlaşılmaktadır.
2.2.6 İZKA’nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurup Başvurmama Durumu
Grafik 2.17: İZKA‟nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurup Başvurmama Durumu
21
İZKA‟nın gelecek mali destek programlarına başvurmak isteyip istemedikleri sorulduğunda cevaplayıcıların %80‟i evet, %20‟si hayır cevabını vermiştir.
2.2.7 Proje Uygulama Süreci ve İzleme Faaliyetleri ile İlgili Görüş ve Öneriler Bu bölümde 61 yararlanıcıdan 42‟si toplam 65 görüş ve öneri belirtmiştir. Bazı yararlanıcılar görüş bildirmezken, bazıları birden fazla görüş bildirmiştir. Belirtilen hususların bazıları gecikme nedenini değil gecikmenin sonucunu içerdiği ve/veya anlamsız olduğu için gecikme nedeni olarak değerlendirilmemiştir. Değerlendirilen 65 görüş ve öneriden öne çıkanlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
“İzleme uzmanlarının gerekli bilgi, deneyim ve yeterlilikte olmasını” öneren 12 kurum/kuruluş,
“Bürokratik prosedürlerin azaltılmasını” öneren 11 kurum/kuruluş,
“İzleme uzmanları sayısının artırılıp, izleme ziyaretlerinin daha sık yapılmasını”
öneren 9 kurum/kuruluş,
“Proje uygulama süresinin uzatılmasını” öneren 9 kurum/kuruluş yer almıştır.
2.2.8 Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler
Grafik 2.18: Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler
Anket uygulanan kurum ve kuruluş yetkililerine proje uygulama aşamaları ile ilgili görüşleri sorulmuştur.
22
“Uyguladığımız proje sayesinde; proje hazırlama ve yönetme kapasitemiz artmıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 34‟ü kesinlikle katıldığını, 26‟sı katıldığını, 1‟i kararsız kaldığını belirtmiştir.
“Uyguladığımız proje sayesinde; İzmir Kalkınma Ajansı hakkındaki düşüncemiz olumlu yönde gelişmiştir” seçeneğine ise cevaplayıcıların 26‟sı kesinlikle katıldığını, 25‟i katıldığını, 6‟sı kararsız kaldığını, 3‟ü katılmadığını ve 1‟i kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje izleme uzmanınızın proje uygulamasına ilişkin katkıları yeterliydi”
seçeneğine cevaplayıcıların 19‟u kesinlikle katıldığını, 23‟ü katıldığını, 8‟i kararsız kaldığını, 9‟u katılmadığını, 2‟si kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje Uygulama ve Satın Alma Rehberleri anlaşılır ve kullanışlıydı” seçeneğine cevaplayıcıların 6‟sı kesinlikle katıldığını, 36‟sı katıldığını, 13‟ü kararsız kaldığını, 4‟ü katılmadığını, 2‟si kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Projenin kabul edilmesini takiben uygulamaya ilişkin verilen eğitimler yeterli olmuştur” seçeneğine cevaplayıcıların 6‟sı kesinlikle katıldığını, 35‟i katıldığını, 10‟u kararsız kaldığını, 7‟si katılmadığını, 3‟ü ise kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Ajansın web sitesinin projelerin uygulama sürecine yönelik tasarımı anlaşılır ve yeterliydi” seçeneğine cevaplayıcıların 6‟sı kesinlikle katıldığını, 34‟ü katıldığını, 11‟i kararsız kaldığını, 10‟u katılmadığını belirtmiştir.
“İzleme ziyaretleri sayısı yeterliydi” seçeneğine cevaplayıcıların 12‟si kesinlikle katıldığını, 27‟si katıldığını, 8‟i kararsız kaldığını, 13‟ü katılmadığını, 1‟i kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje uygulamasına ilişkin sorunlar tam anlamıyla çözümlendirildi” seçeneğine cevaplayıcıların 6‟sı kesinlikle katıldığını, 31‟i katıldığını, 10‟u kararsız kaldığını, 13‟ü katılmadığını, 1‟i kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
Grafik genel olarak değerlendirildiğinde, seçenekler karşısında “kesinlikle katılıyorum” ve
“katılıyorum” cevaplarının yoğun, “kesinlikle katılmıyorum” cevabı başta olmak üzere diğer cevapların seyrek olarak işaretlendiği görülmüştür.
2.3 PROJE SONRASI DURUM
2.3.1 Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı
Grafik 2.19: Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı
23
Anket uygulanan kişilere proje süresinde, proje kapsamında yapılan yatırımla ilgili olarak kurum ve kuruluşlarda personel artışı olup olmadığı sorulmuştur. Cevaplayıcıların %57‟si personel sayısında artış olmadığını, %43‟ü artış olduğunu belirtmiştir. Proje süresinde meydana gelen istihdam artışı ise toplam 107 kişidir.
2.3.2 Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı
Grafik 2.20: Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak Kurum ve Kuruluşlarda Personel Artışı Olup Olmadığı
Cevaplayıcılara proje tamamlandıktan sonra, proje kapsamında yapılan yatırımla ilgili olarak kurum ve kuruluşlarda personel artışı olup olmadığı sorulmuştur. Bu soruya “artış olmadı” cevabının verilme oranı %80, “artış oldu” cevabının verilme oranı %20 olmuştur.
Projeler tamamlandıktan sonra istihdamda meydana gelen artış ise 23 kişi olmuştur.
2.3.3 Proje Süresince Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği
Grafik 2.21: Proje Süresince Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği
24
Yararlanıcılara proje süresince eğitim/hizmet verilip verilmediğine yönelik soruya cevaplayıcıların %90‟ı evet, %10‟u hayır cevabını vermiştir. Proje süresince verilen eğitimlerden 19664 kişi hizmetlerden ise 5885 kişi olmak üzere toplam 25549 kişi yararlanmıştır.
2.3.4 Proje Kapsamında Sağlanan Altyapıyla, Proje Bittikten Sonra Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği
Grafik 2.22: Proje Kapsamında Sağlanan Altyapıyla, Proje Bittikten Sonra Eğitim/Hizmet Verilip Verilmediği, Bu Eğitim veya Hizmetten Yararlanan Kişi Sayısı Yararlanıcılara proje kapsamında sağlanan altyapıyla, proje bittikten sonra eğitim/hizmet verilip verilmediği sorulduğunda, %57‟si “evet”, %43‟ü “hayır” cevabı vermiştir. 2011 Ocak ayı itibarıyla proje sonrası eğitim veren 18 kurumdan 6627 kişi, hizmet veren 17 kurumdan 20070 kişi, toplam 26697 kişi verilen bu eğitim ve hizmetlerden yararlanmıştır.
2.3.5 Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Süresinde İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı
Grafik 2.23: Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Süresinde İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı
25
Projeyle verilen eğitimler sonucunda, proje süresinde istihdam yaratılıp yaratılmadığına dair soruya cevaplayıcıların %62‟si “hayır”, %38‟i “evet” cevabını vermiştir. Bu süreçte toplam 613 kişi istihdam yaratılmıştır.
2.3.6 Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Sonrası İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı, Proje Türlerine Göre Yaratılan İstihdam
Grafik 2.24: Projeyle Verilen Eğitimler Sonucunda Proje Sonrası İstihdam Yaratılıp Yaratılmadığı, Proje Türlerine Göre Yaratılan İstihdam
Projeyle verilen eğitimler sonucunda proje sonrası istihdam yaratılıp yaratılmadığına dair soruya cevaplayıcıların %75‟i “hayır”, %25‟i “evet” cevabını vermiştir ve proje tamamlandıktan sonra toplam 313 kişi istihdam yaratıldığı belirtilmiştir.313 kişinin proje türlerine göre dağılımı;
Eğitim(Bilinçlendirme) 206 kişi;% 66,
Eğitim (İstihdam) 94 kişi, % 30,
Hizmet 12 kişi, % 4,
Eğitim (Sanat) 1 kişi, % 0 olarak gerçekleşmiştir.
Bazı örnek birimler bu soru ile ilgili yaratılan belli bir istihdamın olduğu ancak kayıt tutulmadığı için ne kadar istihdam yaratıldığının kesin bilinmediğini beyan ettiklerinden bahsedilen örnek birimlere ait ilgili değişken değerlendirme dışı tutulmuştur.
26
III. BÖLÜM
KOBİ MALİ DESTEK PROGRAMI
27
3.1 İŞYERİ BİLGİLERİ VE PROJE HAZIRLIK AŞAMASI
3.1.1 KOBİ Programından Yararlananların İşyerlerinin Hukuki Durumu
Grafik 3.1: KOBİ Programından Yararlanan İşyerlerinin Hukuki Durumu
KOBİ Destek Programından yararlanan 89 girişimin hukuki durumu incelendiğinde bu girişimlerin 67‟sinin limited şirket (%75), 14‟ünün anonim şirket (%16), 7‟sinin ferdi mülkiyet (%8) ve 1‟inin de adi ortaklık (%1) olduğu görülmektedir.
28
3.1.2 KOBİ Mali Destek Programından Yararlananların İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı
Grafik 3.2: KOBİ Programından Yararlananların NACE Rev.1.1 İkili Faaliyet Koduna Göre Dağılımı
KOBİ destek programından yararlanan girişimlerin imalat ağırlıklı işyerleri olduğu görülmektedir. Anket uygulanan istatistikî birimlerin ana faaliyetleri incelendiğinde ilk üç sıra Gıda ürünleri ve içecek imalatı 13 girişim, Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış mobilya imalatı 10 girişim ve Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı yaptığını belirten 9 girişim yer almaktadır.
29
3.1.3 Yararlanıcıların Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı
Grafik 3.3: KOBİ Yararlanıcılarının Faaliyet Gösterdiği Yıl Dağılımı
KOBİ Programından yararlanan girişimlerin faaliyet gösterdiği yıllar incelendiğinde 1-9 yıl faal olan 19, 10-19 yıl faal olan 33, 20-49 yıl faal olan 33, 50-99 yıl faal olan 4 girişim olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, yararlanıcıların daha çok 10-49 yıldır faaliyette olan girişimler olduğu anlaşılmaktadır.
3.1.4 Çalışan Sayılarına Göre Dağılım
Grafik 3.4: Çalışan Sayılarına Göre Dağılım
KOBİ Destek Programı yararlanıcılarının çalışan sayılarına göre dağılımı incelendiğinde en büyük payın %34 ile 25-49 kişi ,%27 ile 10-24 ve 50-249 kişi çalışanı olan istatistikî birimlere ait olduğu görülmektedir. Diğer yandan, en düşük paya sahip dilimi % 12 ile 10‟dan az kişi çalışanı olan girişimler oluşturmaktadır. Başka bir deyişle 10‟dan az çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin sayısı orta ve büyük ölçekli girişimlere göre oldukça azdır ve Grafik 3.1‟deki hukuki durum bilgilerine paralel bir sonuç ortaya çıkmaktadır.
30
3.1.5 Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu
Grafik 3.5: Mali Destek Programından İlk Nasıl Haberdar Olunduğu
Bu kısımda, görüşülen kişilere İZKA‟nın KOBİ Mali Destek Programından nasıl haberdar oldukları sorulmuştur. Cevaplayıcıların %32‟si gazete ilan ve haberleri, % 21‟i danışman firmalar, % 20‟si İZKA‟nın bilgilendirme toplantıları vasıtasıyla destek programından haberdar olduğunu belirtmiştir. Destek alanların %10‟u ise desteklerden İZKA resmi internet sitesi aracılığı ile haberdar olmuşlardır.
Bunlara ek olarak, televizyon, İZKA birebir görüşmeleri, internet siteleri ve diğer marjinal aracılar ile İZKA KOBİ desteklerinden haberdar olanların oranı ise %17‟dir. İZKA KOBİ destek programları ile ilgili bilgi ve duyurular temel olarak gazete ilan ve haberleri, danışman firmalar ve İZKA bilgilendirme toplantıları aracılığı ile KOBİ‟ lere ulaşmıştır.
31
3.1.6 Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı
Grafik 3.6: Yararlanıcıların Destek Programına Başvuru Kararında En Etkili Nedenlerin Dağılımı
Yararlanıcıların destek programına başvuru kararında en etkili nedenler, %29‟luk payı ile desteğin karşılıksız olması, %28‟lik payı ile kişinin gerçekleştirmek istediği bir projesinin olması ve %27‟lik payı ile proje hazır olmasına rağmen kaynak bulamama probleminin yaşanmasıdır. Yararlanıcıların %10‟u destek miktarı uygun olduğu için KOBİ Destek Programına başvurduğunu belirtmiştir. Başvuru nedenleri arasındaki eş finansman oranının düşük olması ve yararlanıcıların proje tecrübesi edinme amacı sırasıyla %2‟lik ve %4‟lük marjinal paylara sahiptir.
3.1.7 Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı
Grafik 3.7: Projeyi Hangi Kişi ya da Kuruluşun Hazırladığı
32
Projenin kim veya hangi kişi tarafından hazırlandığının tespit edilmesi amacıyla sorulan soruda yararlanıcıların %55‟lik kısmı başvuruda bulunan kurumda çalışan bir görevli,
%41‟lik kısmı ise yararlanıcı şirkete danışmanlık hizmeti veren firma ya da kişi cevabını vermiştir. Bu iki toplam %96‟lık bir kısma denk düşmekte ve yararlanıcılarının projelerini kendi bünyelerindeki bir çalışana ya da bir danışman firmaya hazırlattığı anlaşılmaktadır.
Yararlanıcıların %3‟ü projesini proje iştirakçisine, %1‟i ise proje ortağına hazırlatmaktadır.
3.1.8 Proje Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi
Grafik 3.8: Proje Hazırlık Aşamasında En Fazla Yaşanan Zorluk ve Önem Derecesi Bu soru ile proje hazırlık aşamasında en sık karşılaşılan sorun ve karşılan sorunlar arasından en önemlisinin hangisi olduğu sorularına cevap aranmıştır. Alınan cevaplar analiz edildiğinde, yönetmelik ve başvuru rehberinin karmaşık olması çoğu cevaplayıcı tarafından en fazla zorlanılan problem olarak görülmüştür. Başvuru formu ve eklerin doldurulması ikinci en fazla zorlanılan problem olmuştur. Başvuru rehberi içeriğinin açık olmaması ise göz ardı edilemeyecek miktarda rastlanan bir problemdir.
33
3.1.9 Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi
Grafik 3.9: Başvuru Formları ve Eklerini Doldurmada Zorluk Çekenlerin Zorlandıkları Konuların Önem Derecesi
Başvuru formları ve eklerinin doldurulması işleminde zorluk yaşayanların hangi belgelerde sorun yaşadıkları detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Yararlanıcılar sırasıyla mantıksal çerçeve, bütçe, iş planı, destekleyici belgeler ve başvuru formu belgelerinin hazırlanmasında zorlandıklarını ifade edilmişlerdir. Alınan cevaplar incelendiğinde özellikle mantıksal çerçeve konusunda zorluk yaşandığı dikkat çekmektedir. Soru formunda yer aldığı halde cevaplayıcılar tarafından işaretlenmeyen “özgeçmiş belgesi”
grafiğe dahil edilmemiştir.
3.1.10 Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri
Grafik 3.10: Daha Kaliteli Proje Hazırlamaya Katkı Sağlayacak Konular ve Önem Dereceleri
34
Kullanıcılara daha kaliteli proje hazırlamaya katkı sağlayacak hususlar sorulmuş ve kullanıcıların bu soruya verdiği cevaplar analiz edilmiştir. Kullanıcılar proje hazırlığının daha kaliteli olması için gereken en önemli hususun “formların basitleştirilmesi” olduğunu düşünmektedir. Bunların ardından sırasıyla “teknik yardım masalarının geliştirilmesi”,
“eğitimlerin artırılması”, “rehberlerin daha anlaşılır hale gelmesi”, “bilgilendirmenin artırılması” hususları gelmektedir. Bu soruya verilen cevaplar incelendiğinde “başvuru süresinin uzatılmasının” bu hususta önemli bir etkisi olmadığı anlaşılmıştır.
3.1.11 Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler
Grafik 3.11: Proje Hazırlık Aşaması İle İlgili Görüşler
Bu kısımda, anket uygulanan firmaların proje hazırlık aşaması ile ilgili görüşleri alınmıştır.
“Projenin hazırlığı aşamasında İZKA personelinin ilgi ve desteği yeterli olmuştur”
görüşüyle ilgili olarak cevaplayıcıların 17‟si kesinlikle katıldığını, 53‟ü katıldığını, 16‟sı kararsız olduğunu, 3‟ü katılmadığını belirtmiştir.
“Mali destek programlarının duyurulmasına ilişkin, İZKA‟nın kullandığı iletişim araçları yeterli olmuştur” seçeneğine cevaplayıcıların 17‟si kesinlikle katıldığını, 52‟si katıldığını, 14‟ü kararsız kaldığını, 6‟sı katılmadığını belirtmiştir.
“Projenin hazırlığı aşamasında İZKA tarafından verilen eğitimler proje hazırlığına fayda sağlamıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 12‟si kesinlikle katıldığını, 57‟si katıldığını, 14‟ü kararsız kaldığını, 6‟sı katılmadığını belirtmiştir.
35
“Proje hazırlığı aşamasında sıkça sorulan sorular kapsamında İZKA'ya yönelttiğiniz sorunuza verilen yanıt proje hazırlığına fayda sağlamıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 16‟sı kesinlikle katıldığını, 51‟i katıldığını, 16‟sı kararsız kaldığını, 5‟i katılmadığını, 1‟i ise kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Projenin hazırlığı aşamasında İZKA tarafından gerçekleştirilen bilgilendirme toplantıları proje hazırlığına fayda sağlamıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 12‟si kesinlikle katıldığını, 50‟si katıldığını, 19‟u kararsız olduğunu, 8‟i ise katılmadığını belirtmiştir.
“Proje hazırlığı aşamasında İZKA tarafından oluşturulan teknik yardım masaları proje hazırlığına fayda sağlamıştır” görüşüne cevaplayıcıların 10‟u kesinlikle katıldığını, 41‟i katıldığını, 31‟i kararsız kaldığını, 6‟sı katılmadığını, 1‟i ise kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
3.2 PROJE UYGULAMA AŞAMASI
3.2.1 Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı
Grafik 3.12: Proje Süresinde Eğitime Katılma Durumu ve Alınan Eğitim Sayısı Bu soruda yararlanıcıların İZKA'nın sözleşmeler imzalandıktan sonra, projelerin uygulama aşamasında verdiği projelerin uygulama, satın alma ve ara-nihai rapor hazırlama kurallarına ilişkin bilgilendirme yaptığı eğitimlere katılıp katılmadıkları sorulmaktadır. Cevaplayıcıların %85‟i proje süresince eğitime katıldığını, %15‟i ise bu süreçte eğitime katılmadığını belirtmiştir. Proje süresince eğitime katılanların eğitim sayısı incelendiğinde, yararlanıcıların %25‟inin bir, %49‟unun iki, %22‟sinin üç, %4‟ünün ise dört ve üzeri eğitim aldığı görülmektedir. Bu da yararlanıcıların büyük çoğunluğunun proje süresince bir ya da iki eğitim aldığı anlamına gelmektedir.
36
3.2.2 Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı
Grafik 3.13: Proje Uygulama Sürecindeki İzleme Uzmanı Sayısı
Anket uygulanan firmalara proje uygulama sürecindeki izleme uzmanı sayıları sorulduğunda cevaplayıcıların %22‟si bir, %52‟si iki, %20‟si üç, %6‟sı dört ve üzeri sayıda izleme uzmanları olduğunu belirtmiştir.
3.2.3 Proje Uygulaması Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri
Grafik 3.14: Proje Uygulama Aşamasında En Fazla Zorlanılan Konu ve Önem Dereceleri
Bu kısımda, proje uygulaması aşamasında yararlanıcıları en fazla zorlayan alanlar sorulmaktadır. Cevaplayıcıların 34‟ü „satın alma prensiplerinin‟ kendilerini birinci
37
derecede zorladığını belirtmiştir. Ayrıca bu seçenek aynı zamanda en sık zorluk yaşanan alan olmuştur. Bu hususun ardından, en çok zorlanılan alanlar, sırasıyla “Zeyilname Gereklilikleri” ve “Bildirim Gereklilikleri” olmuştur. Onay, ödemeler, personel yetersizliği konularında ise münferit zorlanmalar olsa da genel bir zorlanma olmamıştır.
3.2.4 Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması
Grafik 3.15: Proje İle İlgili Yapılan Ödemelerde Gecikme Olup Olmaması
Proje kapsamında kendilerine yapılan ödemelerde gecikme olup olmadığına dair sorulan soruya cevaplayıcıların %84‟ü hayır, %16‟sı evet cevabını vermiştir.
Evet, cevabını veren 14 girişime raporlarına ait eksik belge tamamlanması için geçen süre dışındaki gecikmelerin nedenleri sorulduğunda;
10 girişime ait ve gecikme nedeni olarak değerlendirilen 8 cevap önem derecesine göre aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
“İZKA ile Halkbank arasında iletişim kopukluğu nedeniyle ödemelerin geciktiği”
görüşünde olan 3 girişim,
“Ara rapor hazırlanmasındaki gecikmelerden kaynaklanan ödeme gecikmesi”
görüşünde olan 3 girişim,
“İzleme uzmanlarının değiştirilmesi ve bundan kaynaklanan rapor onay süreçlerinin uzamasından kaynaklanan ödeme gecikmesi” görüşünde olan 2 girişim yer almıştır.
38
3.2.5 Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi
Grafik 3.16: Uygulamaya Yönelik Sorunların Çözümünde En Etkili İletişim Yolu ve Önem Derecesi
Bu kısımda, cevaplayıcılardan uygulamaya yönelik sorunların çözümünde en etkili iletişim yolunun hangisi olduğunun belirtilmesi ve önem derecesine göre sıralanması istenmiştir. Cevaplayıcılar en çok telefon görüşmeleri ile iletişim sağlamışlardır. Bunu sırasıyla e-posta ve birebir görüşme izlemiştir. İzleme ziyaretleri de sorun çözümünde etkili bir yöntem sayılabilmekle beraber 4. sırada yer almıştır. Satın alma rehberi, eğitim toplantıları ve web sitesinde yer alan duyurular ise marjinal bir paya sahiptir.
3.2.6 İZKA’nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurup Başvurmama Durumu
Grafik 3.17: İZKA‟nın Gelecek Mali Destek Programlarına Başvurma Durumu
39
İZKA‟nın gelecek mali destek programlarına başvurmak isteyip istemedikleri sorulduğunda cevaplayıcıların %94‟ü evet, %6‟sı hayır cevabını vermiştir.
3.2.7 Proje Uygulama Süreci ve İzleme Faaliyetleri ile İlgili Görüş ve Öneriler Bu bölümde 89 yararlanıcıdan 53‟ü toplam 55 görüş ve öneri belirtmiştir. Diğer görüş ve önerilere göre öne çıkan 48 görüş ve öneri aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
“Bürokratik prosedürün azaltılması ve kolaylaştırılmasını” öneren 15 girişim,
“Kurumun banka ile koordinasyonunun artırılmasını” öneren 6 girişim,
“Proje izleme ve değerlendirme uzmanlarının istikrarlı bir şekilde projeye devam etmelerini, değiştirilmemelerini” öneren 6 girişim,
“KDV, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintilerin azaltılmasını” öneren 6 girişim,
“AR-GE ve teknoloji alanı gibi farklı alanlarda da destek sistemleri kurulmasını”
öneren 4 girişim yer almış olup, 11 girişim bu bölümde teşekkür ve iyi dileklerini sunmuştur.
3.2.7 Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler
Grafik 3.18: Proje Uygulama Aşaması İle İlgili Görüşler
40
Anket uygulanan kurum ve kuruluş yetkililerine proje uygulama aşamaları ile ilgili görüşleri sorulmuştur.
“Uyguladığımız proje sayesinde; İzmir Kalkınma Ajansı hakkındaki düşüncemiz olumlu yönde gelişmiştir” seçeneğine ise cevaplayıcıların 56‟sı kesinlikle katıldığını, 30‟u katıldığını, 1‟i kararsız kaldığını, 2‟si katılmadığını belirtmiştir.
“Uyguladığımız proje sayesinde; proje hazırlama ve yönetme kapasitemiz artmıştır” seçeneğine cevaplayıcıların 45‟i kesinlikle katıldığını, 40‟ı katıldığını, 4‟ü kararsız kaldığını belirtmiştir.
“İzleme ziyaretleri sayısı yeterliydi” seçeneğine cevaplayıcıların 19‟u kesinlikle katıldığını, 58‟i katıldığını, 7‟si kararsız kaldığını, 4‟ü katılmadığını, 1‟i kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje izleme uzmanınızın proje uygulamasına ilişkin katkıları yeterliydi”
seçeneğine cevaplayıcıların 27‟si kesinlikle katıldığını, 41‟i katıldığını, 15‟i kararsız kaldığını, 3‟ü katılmadığını, 3‟ü kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Projenin kabul edilmesini takiben uygulamaya ilişkin verilen eğitimler yeterli olmuştur” seçeneğine cevaplayıcıların 11‟i kesinlikle katıldığını, 46‟sı katıldığını, 21‟i kararsız kaldığını, 9‟u katılmadığını, 2‟si ise kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje uygulamasına ilişkin sorunlar tam anlamıyla çözümlendirildi” seçeneğine cevaplayıcıların 12‟si kesinlikle katıldığını, 45‟i katıldığını, 19‟u kararsız kaldığını, 10‟u katılmadığını, 3‟ü kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Ajansın web sitesinin projelerin uygulama sürecine yönelik tasarımı anlaşılır ve yeterliydi” seçeneğine cevaplayıcıların 9‟u kesinlikle katıldığını, 43‟ü katıldığını, 26‟sı kararsız kaldığını, 9‟u katılmadığını, 2‟si ise kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
“Proje Uygulama ve Satın Alma Rehberleri anlaşılır ve kullanışlıydı” seçeneğine cevaplayıcıların 8‟i kesinlikle katıldığını, 36‟sı katıldığını, 27‟si kararsız kaldığını, 14‟ü katılmadığını, 4‟ü kesinlikle katılmadığını belirtmiştir.
Grafik genel olarak değerlendirildiğinde, seçenekler karşısında “kesinlikle katılıyorum”
ve “katılıyorum” cevaplarının yoğun, “kesinlikle katılmıyorum” cevabı başta olmak üzere diğer cevapların seyrek olarak işaretlendiği görülmüştür.
41 3.3 PROJE SONRASI DURUM
3.3.1 Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı
Grafik 3.19: Proje Süresinde, Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı
Anket uygulanan kişilere proje süresinde, proje kapsamında yapılan yatırımla ilgili olarak girişimlerde personel artışı olup olmadığı sorulmuştur. Cevaplayıcıların %66‟sı (59 girişim) personel sayısında artış olduğunu, %34‟ü (30 girişim) artış olmadığını belirtmiştir.
Proje süresinde meydana gelen istihdam artışı ise toplam 344 kişidir.
3.3.2 Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı
Grafik 3.20: Proje Tamamlandıktan Sonra Proje Kapsamında Yapılan Yatırımla İlgili Olarak İşyerlerinde Personel Artışı Olup Olmadığı
Cevaplayıcılara proje kapsamında yapılan yatırımla ilgili olarak girişimlerde-proje süresinde sağlanan istihdam dışında -proje tamamlandıktan sonra, personel artışı olup
42
olmadığı sorulmuştur. Bu soruya “artış olmadı” cevabının verilme oranı %28 (25 girişim),
“artış oldu” cevabının verilme oranı %72 (64 girişim) olmuştur. Projeler tamamlandıktan sonra istihdamda meydana gelen artış ise 458 kişi olmuştur.
2010 yılı Aralık ayı toplam çalışan sayısı (4738 kişi) ile proje sonrasında istihdam edilen toplam kişi sayısı (458 kişi) arasındaki ilişki incelendiğinde KOBİ Mali Destek Programı kapsamında yapılan yatırımlarla 89 girişimde %10.70 oranında istihdam artışı sağlandığı görülmüştür.
3.3.3 Proje Sonucunda İşyerlerindeki Üretim Kapasitesi Artışı
Grafik 3.21: Proje Sonucunda İşyerlerindeki Üretim Kapasitesi Artışı
Proje sonucunda girişimde üretim kapasitesi artışı olup olmadığı sorulduğunda cevaplayıcıların %93‟ü (83 girişim) kapasite artışı olduğunu, %7‟si (6 girişim) ise artış olmadığını belirtmiştir. Ayrıca, proje sonucunda üretim kapasitesi artışı olan 83 girişimde ortalama üretim kapasitesi artışının %40,12 olduğu tespit edilmiştir.
3.3.4 Proje Sonucunda İşyerinde Üretim Artışı Olup Olmadığı
Grafik 3.22: Proje Sonucunda İşyerinde Üretim Artışı Olup Olmadığı
Bu kısımda, anket uygulanan kişilere proje sonucunda girişimlerde üretim artışı olup olmadığı sorulmuştur. Cevaplayıcıların %88‟i (78 girişim) üretimde artış olduğunu, %12‟si (11 girişim) artış olmadığını beyan etmiştir. Proje sonucunda üretim artışı olan 78 girişimdeki ortalama üretim artışı ise %32,88 olarak tespit edilmiştir.
43
3.3.5 Proje Sonucunda İşyerinde Ciro/Brüt Satış Artışı Olup Olmadığı
Grafik 3.23: Proje Sonucunda İşyerinde Ciro/Brüt Satış Artışı Olup Olmadığı Yararlanıcılara proje sonucunda girişimde Aralık ayı 2010 itibarıyla ciro/brüt satış artışı olup-olmadığı sorulmuştur. Cevaplayıcıların %82‟si (73 girişim) artış olduğunu belirtirken
%18‟i (16 girişim) artış olmadığını beyan etmiştir. Ayrıca, proje sonucunda ciro/brüt satış artışı olan 73 girişimdeki ortalama satış artışı %35,31 olarak tespit edilmiştir.
44
IV. BÖLÜM
SONUÇ
45
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA)‟nın 31 Aralık 2010 tarihinde karşılıklı imzaladıkları protokol gereği gerçekleştirilen “İZKA Yararlanıcı Memnuniyet Araştırması” ile Mali Destek Programları uygulama ile ilgili süreçlerin iyileştirilmesine yönelik olarak, 2008 yılında İzmir Kalkınma Ajansı Mali Destek Programından yararlananların süreç hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesi ve program hakkındaki memnuniyetlerinin ölçülmesinin yanı sıra projelerin uygulanması sonucu kapasite, istihdam, üretim artışı gibi sonuçlara ulaşılması amaçlanmıştır.
İZKA Yararlanıcı Memnuniyet Araştırması‟nın alan uygulaması TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü tarafından 10.01.2011-07.02.2011 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş;
anket kapsamında KOBİ Mali Destek Programı‟ndan yararlanan 89 girişim ve Sosyal Kalkınma Destek Programı‟ndan yararlanan 61 kurum ve kuruluştan bilgi alınmıştır.
Ayrıca, Sosyal Kalkınma Destek Programı‟ndan yararlanan bir örnek birime kapatıldığı için anket uygulanamamıştır.
Araştırmanın alan uygulamasında, bilgisine başvurulacak KOBİ‟ler ve diğer kurum/kuruluşlar TÜİK personeli tarafından ziyaret edilerek anketin amaç ve önemine yönelik ıslak imzalı bilgilendirme mektubu yetkili kişilere sunulmuş ve araştırma hakkında gerekli açıklamalar yapılmıştır. Anketin alan uygulamasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır.
Sosyal Kalkınma Programı‟ndan yararlanan kurum ve kuruluşların 23‟ü kamu kurumu, 17‟si dernekler, 5‟i meslek odası, 4‟ü belediye, 4‟ü vakıf, 3‟ü üniversite, 2‟si OSB, 2‟si üretici birliği ve 1‟i de diğer grubuna giren istatistiki birimlerden oluşmaktadır. KOBİ Destek Programı‟ndan yararlanan 89 girişimin ise 67 limited şirket, 14 anonim şirket, 7 ferdi mülkiyet ve 1 adi ortaklıktan oluştuğu tespit edilmiştir.
Sosyal Kalkınma Programından yararlanan kurum ve kuruluşların faaliyet gösterdiği yıllar incelendiğinde 1-9 yıl faal olan 10, 10-19 yıl faal olan 17, 20-49 yıl faal olan 17, 50-99 yıl faal olan 12, 100 yıl ve üzeri faal olan 5 kurum/kuruluş olduğu görülmüştür.
Dolayısıyla, yararlanıcıların daha çok 10-49 yıldır faaliyette olan kurum ve kuruluşlar olduğu anlaşılmaktadır. KOBİ Programından yararlanan girişimlerin faaliyet gösterdiği yıllar incelendiğinde 1-9 yıl faal olan 19, 10-19 yıl faal olan 33, 20-49 yıl faal olan 33, 50-99 yıl faal olan 4 girişim olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, yararlanıcıların daha çok 10-49 yıldır faaliyette olan girişimler olduğu anlaşılmaktadır.
Sosyal Kalkınma Programı‟ndan yararlanan kurum ve kuruluşların büyük kısmı sırasıyla “Başka yerde sınıflandırılmamış üye olunan kuruluşların faaliyetleri” (22 kurum/kuruluş), “Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik” (17 kurum/kuruluş) ve “Eğitim” (10 kurum/kuruluş) faaliyeti yapan istatistiki birimlerden oluşmaktadır. KOBİ‟lerin ana faaliyetleri incelendiğinde, ilk üç sıra “Gıda ürünleri ve içecek imalatı” (13 girişim), “Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış mobilya imalatı” (10 girişim) ve “Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı”
faaliyeti yapan 9 girişim olduğu görülmüştür.
İZKA‟nın Mali Destek Programı‟ndan nasıl haberdar olunduğu ile ilgili soruya Sosyal Kalkınma Programı‟ndan yararlananların %44‟ü “İZKA‟nın bilgilendirme toplantıları”,
%16‟sı “Gazete ilan ve haberleri”, %13‟ü “İZKA internet sitesi”, %12‟si “İZKA (telefon/yüz yüze)” cevabını vermiştir. Bu hususta dikkat çekici bir diğer nokta, TV haberlerinden haberdar olma oranının (%2) ve diğer kurumların internet sitesinden haberdar olma oranının (%3) oldukça düşük olmasıdır. KOBİ Destek Programı‟ndan
