ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN AVRUPA BİRLİĞİ BAKIŞ AÇILARINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA
Ahmet ALTAY
1Aydın ÜNAL
1Selçuk ÖZKAN
1Sultan Mehtap İZMİRLİ AYAN
1Seda AKIN GÜRDAL
1Bahtiyar DURSUN
2ÖZET
Bu çalışmada; üniversite eğitimi alan gençlerin Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik sürecine bakış açıları ve öğrencilerin Avrupa Birliği üyeliğinden ekonomik, kültürel ve ulusal anlamda beklentileri belirlenmeye çalışılmaktadır. Araştırma evreni olarak Kırklareli Üniversitesi’ne bağlı yedi meslek yüksekokulunun öğrencileri belirlenmiştir. Araştırma evreninin belirlenmesinde; meslek yüksekokullarında temel bilim alanlarına giren tüm programlarda eğitimin yürütülmesi etkili olmuştur. Araştırma evrenini oluşturan öğrenci sayısı 7500 kişidir. Örneklem belirlemede esası ise devam zorunluluğu bulunan öğrenciler oluşturmuştur. Bu öğrencilerin sayısı 6500 civarındadır. Veri toplama sürecinde bu öğrencilerin 3400 tanesine ulaşılmıştır. Veriler SPSS 13.0 istatistik programı vasıtasıyla analize tabi tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Avrupa Birliği, Öğrenci Bakış Açısı, Kırklareli, Türkiye.
A RESEARCH DETERMENING THE PERSPECTIVES OF UNIVERSITY STUDENTS IN TOWARD EUROPEAN UNION
ABSTRACT
This study aims to determine the perspectives and expectations in terms economical, cultural and national sense of undergraduate students in Turkey toward European Union membership. The research area consists of students from seven vocational colleges of Kırklareli University. The factor that affects the research area is the ongoing education in all programmes including the fundemental science areas in vocational colleges. The number of the students that constitutes the research area is 7500. In determening the sample what constitutes the main point is the students whose attendance is compulsary. The number of these students is 6500. 3400 students have been contacted in collecting data process. The datas have been analyzed via SPSS 13.0 statistic programme.
KeyWords:EuropeanUnion, StudentPerspective, Kırklareli, Turkey.
1Öğr.Gör., Kırklareli Üniversitesi, Pınarhisar Meslek Yüksekokulu, Bilgi Belge Yönetimi;
E-posta: ahmet.altay@kirklareli.edu.tr
2Yrd.Doç.Dr., Kırklareli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü; E-posta:bahtiyar.dursun@kirklareli.edu.tr
GİRİŞ
İkinci Dünya Savaş’ının neden olduğu ekonomik ve siyasal kaosu çözmek için 1951 tarihinde Paris Antlaşması’yla Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)’nun Fransa, Almanya, İtalya ve Benelux Ülkeleri (Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) katılımıyla ilk kez somut bir varlık haline gelmiş olan Avrupa Birliği (AB) fikri, 1957 Roma Antlaşması’yla devam eden Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM)’nun kurulmasıyla gelişim kazanmış ve nihayet Şubat 1992’de imzalanan ve Kasım 1993’te yürürlüğe giren Mastricht Antlaşması ile “Avrupa Birliği”adını alan ekonomik ve siyasal bir Avrupa bütünlüğünü hedefleyen bir birlik halini almıştır (Dedman, 1996; Gerven, 2005). Avrupa Birliği günümüzde; Belçika, Danimarka, Almanya, Yunanistan, İspanya, Fransa, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Avusturya, Portekiz, Finlandiya, İsveç, İngiltere (Birleşik Krallık), Çek Cumhuriyeti, Estonya, Güney Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovenya, Slovakya, Bulgaristan ve Romanya olmak üzere yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir.
XVIII. yüzyıldan itibaren Türkiye ve Avrupa arasındaki ilişkilere bakıldığında;
Batı’nın değerlerini Türkiye’nin siyasi ve sosyal yaşamına hâkim kılma çabalarını gözlemlemek mümkündür. Türkiye Avrupa Birliği ilişkileri de bu çerçevede değerlendirilebilir. Türkiye’nin 31 Temmuz 1959’da, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na “ortak üye” (associatemember) olmak için başvurmasıyla başlayan Avrupa Birliği’ne üyelik süreci ülkemizin batılılaşma serüveninin en önemli halkasını oluşturmaktadır. Demir’e (2005) göre; Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik süreci 14 Nisan 1987’de tam üyelik için başvuru yapması ve 1999 yılının Aralık ayında gerçekleştirilen Helsinki Zirvesi’nde, Türkiye’nin Avrupa Birliği tam üyeliğine adaylığı kabul edilmesiyle önemli bir ivme kazanmıştır. Özellikle iki binli yıllarla birlikte ülkemizin, AB müktesebatının tamamına uyum sağlaması gerektiği gerçeği ön plana çıkarılmış ve nihayetinde 17 Aralık 2004 Brüksel Zirvesi’nde, Türkiye’nin tam üyelik müzakerelerinin başlatılması kararı ile hem Avrupa açısından hem de Türkiye açısından yeni ve önemli bir aşamaya girilmiştir.
Canbolat’a göre (2002); Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde;
Avrupa Birliği’nin ve bu birliğe üyeliğin, tam olarak neleri ifade ettiğinin ve temel
dinamiklerinin ne olduğu konusunun, toplumun her kesiminde daha doğru
anlaşılması ve doğru uygulamalar ışığında hareket edilmesinin sağlanması büyük
önem taşımaktadır. Çünkü Avrupa Birliği’ne katılacak olan Türkiye’den doğal
olarak Avrupa Birliği’ne yönelik uyum yeteneğini geliştirmesi beklenecektir. Türk
toplumu içinde yer alan bireyler; yani bu ülkenin siyasal karar alıcıları,
uygulayıcılar, akademisyenler, hâkimler, savcılar ve her kesimden halk, böyle bir
sistem içinde yer alırken; toplumsal, kültürel, politik, ekonomik, kurumsal ve
tarihsel bir proje olan Avrupa Birliği ile ilgili, geniş bir ufka ve donanıma sahip
olmak durumundadır. Üyelik durumu herkesi ilgilendirmektedir. Erdoğan’a (2005) göre; birliğe üyeliğin, Türkiye’de yaşayan insanların yaşamlarınınasıl etkileyeceği ya da üye olmanın gerekli koşulları olan “uyumlaşma” sonucu kabul edilen kuralların neler olduğu konusunda toplumun bilgilendirilmesi ve bu süreçle ilgili toplumsal tutum ve algının tespit edilmesi kaçınılmazdır.
Ülkemizin Avrupa Birliği’ne üyelik süreciyle ilgili olarak, yaklaşık olarak yarım asırlık mücadelesinin çeşitli dönemlerinde, toplumun çeşitli kesimlerine yönelik olarak “Avrupa Birliği’nin nasıl algılandığı” konusu ile ilgili araştırmalar yapılmıştır. Literatüre bakıldığında konuyla ilgili yapılmış akademik tezlerin sayısının fazlalığı göze çarpmaktadır.
Bozkurt’un (1991) “AvrupaBirliği: İşçi Sendikalarının, İşverenlerin, Siyasal Kurumların ve Kamuoyunun Tutumu Açısından İncelenmesi” isimli doktora çalışması, Kaçar’ın (2004) “AvrupaBirliği Sürecince Türkiye'deki Siyasi Partilerin Tutumları: Milli Nizam Partisi'nden Adalet ve Kalkınma Partisi’ne” isimli yüksek lisans çalışması, Erdoğan’ın (2006) “Refah Partisi Döneminden Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemine İslami Kadınların AvrupaBirliği Algılaması” isimli yüksek lisans çalışması, Genç’in (2007) “AvrupaBirliği'ne Uyum Sürecinde Türk Polisinin İnsan Hakları Konusundaki Eğitimi ve İnsan Hakları Algılaması (Afyonkarahisar Örneği Üzerinde İnceleme)” isimli yüksek lisans çalışması, Fotiou’nun (2007) “Türkiye'deki Politik Elitlerin AvrupaBirliği Tam Üyeliği İçin Gerekli Kriterleri Algılayışları” isimli yüksek lisans çalışması, Sezen’in (2008)
“Türk Dış Ticaret Yöneticilerinin, Türkiye’nin AvrupaBirliği’ne Üyeliği Yönündeki Tutumlarının İstatistiksel Analizi” isimli yüksek lisans çalışması, Poyraz’ın (2008) “Türk Toplumunun, AvrupaBirliği’ne Üyeliği Algılama Düzeyi”
isimli yüksek lisans çalışması, Tandıroğlu’nun (2008) “Avrupa Birliği İngilizce Dil Portföyü ve Avrupa Ortak Başvuru Metni’de Tanımlanan Öğretmenler İçin Gerekli Özelliklerin Öğretmenler Tarafından Şu An Sahip Oldukları ve Ulaşmak İstedikleri Özellikler Çerçevesinde Nasıl Algılandığını Ortaya Çıkarmak: Örnek Olay İncelemesi” isimli yüksek lisans çalışması, Öztürk’ün (2009) “2007 Genel Seçimlerinde Siyasi Partilerin AvrupaBirliği'ne Yönelik Tutumları ve Bu Tutumların Medyaya Yansıması” yüksek lisans çalışması, Kurtoğlu’nun (2010)
“Avrupa’da Yaşayan Türklerin AvrupaBirliği’ne İlişkin Kamu Gündemi Oluşması Sürecinde AvrupaBirliği’ne Yönelik Tutumlarının Kalitatif Bir Değerlemesi:
Avusturya Örneği” isimli doktora çalışması, Bulut’un (2010) “AvrupaBirliği’ne Katılım Sürecinde Polis Yöneticilerinin İnsan Hakları Algılaması: Ankara Örneği”
isimli yüksek lisans çalışması ve Şahin’in (2011) “Türkiye’de 2007 Milletvekili
Genel Seçimleri Işığında: Siyasal Partiler Ve Seçmenlerinin AvrupaBirliği’ne
Yönelik Tutumları” isimli doktora çalışması konuyla ilgili önemli kaynaklar
arasında yer almaktadır.
Avrupa Birliği’ne yönelik tutum ve algıları tespit etmeye yönelik yapılmış olan makalelere bakıldığında ise; Esendemir’in (2002) “Osmanlı-Türk Aydınının Batı Algısından AB Politikası” isimli çalışması, Kaçmazoğlu’nun (2002) “Türkiye Avrupa Birliği Üzerine Sorular ve Görüşler” isimli çalışması, Hayır’ın (2004)
“Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri: Halkın ve Sanayicinin AB Konusundaki Düşünceleri” isimli çalışması, Reçber’in (2005) “Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Üye Adaylığının Topluluklar Yargısı Açısından Geçerliliği” isimli çalışması, Esen’in (2006) “Yerel Yönetimlerin Avrupa Birliği Konusunda Eğitim Gereksinmeleri: Görüşler ve Öneriler” isimli çalışması, Güreşçi’nin (2006)
“Türkiye Avrupa Birliği (AB) İlişkileri Sürecinde Kamuoyunun Tutumu ve Değerlendirilmesi” isimli çalışması, Kakilli ve arkadaşlarının (2007) “Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektrik Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Avrupa Birliği'ne İlişkin Beklentilerinin Belirlenmesi” isimli çalışması, Kodaman ve arkadaşlarının (2008) “Avrupa Birliği Bilinç Düzeyinin Ölçülmesi: Isparta İli Örneği” isimli çalışması, Kaya ve arkadaşlarının (2008) “Dicle Üniversitesi Öğrencilerinin Türkiye'nin Avrupa Birliği Üyeliğine İlişkin Görüş ve Beklentileri”
isimli çalışması, İnal ve Durna’nın (2009) “Avrupa Birliği'ne Üyelik Sürecinde Türk Medyası” isimli çalışması, Balkar ve Özkan’ın (2010) “İlköğretim okulu öğrencilerinin Avrupa Birliği'ne İlişkin Görüşleri” isimli çalışması dikkat çeken makaleler arasında yer almaktadır.
Konuyla ilgili yapılan çalışmaların araştırma alanı olarak seçtikleri örneklemler; İşçi, Akademisyen, Öğretmen, Polis, Kamu Yöneticileri, İşadamı, Sanayici, Siyasetçi Şehir Sakinleri, İlk ve Orta öğretim öğrencileri ve Üniversite öğrencileri gibi farklı meslek ve sosyal gruplardan oluşmaktadır. Bu çalışmada yukarıda bahsedilen çalışmalardan farklı olarak Meslek Yüksekokulu öğrencileri örneklem olarak değerlendirmeye alınmıştır. Meslek Yüksekokulları ülkemizin tarım, ticaret, sanayi, hizmet ve bilişim alanlarının değişen ve gelişen ihtiyaçlarına yanıt verecek nitelikte ara eleman yetiştiren kurumlardır. Meslek Yüksekokullarında öğrenim görmekte olan öğrenciler çok yakın bir gelecekte ülkemizin tarım, ticaret, sanayi, hizmet ve bilişim sektörlerinin önemli bir iş gücü unsuru olarak çalışma hayatına atılacaklardır. Bu sebeple Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin ülkemizin geleceği açısından son derece önemli olan Avrupa Birliği hakkındaki algı ve tutumları ile Avrupa Birliği hakkındaki ekonomik ve özgürlükler anlamında beklentileri araştırılması gereken önemli bir konudur.
YÖNTEM
Araştırma evreni; Kırklareli Üniversitesine bağlı olarak öğrenim faaliyetlerini sürdüren Meslek Yüksekokulları’nda eğitim gören tüm öğrencilerdir. Evrenin belirlenmesinde Meslek Yüksekokulları’nda öğrenim gören öğrencilerin sayısı ve temel bilim alanlarının (Fen, Sosyal ve Sağlık) tümünün varlığı etkili olmuştur.
Meslek Yüksekokulları’nda öğrenim gören öğrenciler; sosyal bilimlerin alanına
giren programlarda, (işletme yönetimi, muhasebe ve vergi uygulamaları, turizm, pazarlama, bankacılık ve sigortacılık, bilgi yönetimi, emlak ve emlak yönetimi, büro yönetimi, dış ticaret, maliye, sivil havacılık, iç mekân tasarımı), fen bilimlerinin alanına giren programlarda (elektrik, bilgisayar, grafik tasarım, kimya teknolojisi, otomotiv teknolojisi, tekstil teknolojisi, elektronik teknolojisi, inşaat teknolojisi, makine, mekantronik, gıda teknolojisi) ve sağlık bilimlerinin alanına giren programlarda (tıbbi hizmetler ve teknikler bölümü, sağlık bakım hizmetleri) eğitim görmektedirler. Erkuş’a (2001) göre; örneklem belirlemede olasılıklı örneklem yöntemlerinden basit rastgele örnekleme yöntemi uygulanmıştır. Bu örnekleme; evrendeki her birimin örnekleme girme olasılığının eşit ve birbirinden bağımsız olduğu örneklem türüdür. Bağımsızlık ve eşitlik bu örnekleme türünün temelini oluşturmaktadır.Örneklem olarak ise devam zorunluluğu bulunan öğrenciler belirlenmiştir. Evrenin büyüklüğü 7500 öğrencidir. Örneklem olarak ise büyüklük 6500 öğrencidir ve bu öğrencilerin 3400 tanesine ulaşılmıştır.
Örneklemde Kırklareli Üniversitesi’ne bünyesinde bulunan yedi meslek yüksekokulunun (Pınarhisar MYO, Vize MYO, Lüleburgaz MYO, Babaeski MYO, Sosyal Bilimler MYO, Sağlık Hizmetleri MYO ve Teknik Bilimler MYO) tüm programlarından öğrenciler vardır. Elde edilen verilerin tamamı değerlendirmeye alınmıştır. Fakat analiz sürecinde 247 anket formu eksik verilerinden dolayı değerlendirme dışında tutulmuştur ve toplamda 3153 anket verisi ile analizler yapılmıştır. Araştırma sürecinde Kırklareli Üniversitesi yönetiminden gerekli izinler alınmıştır. Elde edilen veriler SPSS 13.0 programı vasıtasıyla değerlendirilmiştir.
Bu çalışmada; üniversite eğitimi alan öğrencilerin Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik sürecine bakış açısının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, nicel veri elde etmek için bir ölçek tasarlanmıştır. Ölçekte 21 ifade yer almaktadır. Bu ifadelerden 11 tanesi Avrupa Birliği üyeliğinin sağlayacağı muhtemel ekonomik katkılarla ilgili ve 10 tanesi de ulusal ve kültürel katkılarla ilgilidir. Bu ölçek; Hayır’ın (2004) yılında yapmış olduğu “Avrupa Birliği-Türkiye İlişkileri” isimli çalışmasında kullandığı ifadelerden faydalanılarak oluşturulmuştur. Likert soru tipine göre hazırlanan ifadeler için 1 (kesinlikle katılmıyorum) - 5 (kesinlikle katılıyorum) arasında beşli bir cevaplandırma kriteri uygulanmıştır.
Yazıcıoğlu ve Erdoğan’a göre (2007) göre; Araştırmada kantitatif bir teknik olan anket tekniğinden yararlanılmıştır. Daha çok sosyal içerikli konularda ve araştırmalarda kullanılan anket tekniği, belli bir amaç ve plana göre düzenlenmiş soru listesidir.
Altunışık ve arkadaşlarına (2007) göre; anketlerin giderek yaygınlık
kazanmasındaki en büyük sebeplerden biri bilgisayar destekli istatistik
programlarının yaygınlaşmasıdır. Bu programlar anketlerden elde edilen verilerin işlenmesini ve analiz edilmesini kolaylaştırmıştır.
Anketlerin sağladığı avantajların arasında çalışmanın geçerliliği ve güvenirliliği arttırması sayılabilmektedir. Ayrıca anketler sayesinde araştırmacılar, her bireyin aynı soru setine cevap vermesi ve yüksek sayıda kişiye uygulanabilmesi gibi sebeplerle ideal veri toplama aracına sahip olabilmektedirler.
BULGULAR VE TARTIŞMALAR
Araştırma kapsamında öğrencilerin ölçülen demografik özellikleri; cinsiyet, yaş, sınıf, ailelerin gelir durumu, öğrencilerin bölümleri ve Avrupa Birliği üyeliğine bakışlarıdır. Bu bölümde demografik faktörler ile Avrupa Birliği üyeliği bakış açısı arasındaki ilişkiler ile ilgili bulgulara yer verilmektedir.
Öğrencilerin Demografik Özellikleri; araştırmaya katılan öğrencilerin demografik özelliklerine göre dağılımı Tablo 1’de gösterilmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyet durumuna göre dağılımına bakıldığında araştırma grubunun, %45.2ile 1424 bayan öğrenciden ve %44.1 ile 1390 bay öğrenciden oluştuğu görülmektedir. Çalışmaya katılan öğrencilerin %57.0 ile 1798 öğrenci 20 yaş ve altı, %29.6 ile 932 öğrenci 21-25 yaş aralığında, %4.9 ile 156 öğrenci 26-30 yaş aralığında ve %5.6 ile 177 öğrenci 31 yaş ve üzeri yaş grubunda yer almaktadır. Öğrencilerin %44.4 ile 1399 öğrenci birinci sınıfta ve %45.1 ile 1422 öğrenci ikinci sınıfta eğitim görmektedir. Öğrencilerin ailelerinden %15.5 ile 488 tanesi 500 TL ve altında, %55.9 ile 1764 tanesi 501TL-1500 TL aralığında,
%15.1 ile 477 tanesi 1501TL-2500 TL ve %3.5 ile 111 tanesi 2501 TL ve üzerinde aylık gelire sahip ailelerdir. Çalışmaya katılan öğrencilerden %53.1 ile 1673 öğrenci sosyal temelli alanlarda, %35.1 ile 1106 öğrenci fen temelli alanlarda ve
%8.8 ile 276 öğrenci sağlık temelli alanlarda eğitim görmektedir. Öğrencilerden
%46.6 ile 1468 kişi Avrupa Birliği’ne katılma konusunda olumlu bakışa sahip iken,
%48.1 ile 1517 öğrenci Avrupa Birliği’ne katılım konusunda olumsuz görüşe sahiptirler.
Avrupa Birliği Bakış Açısı Ölçeği Faktör Analiz; faktör analizi iki
aşamadan oluşmaktadır. Ölçekteki 21 madde ile yapılan ilk analiz sonucunda KMO
örneklem yeterliliği katsayısı 0,864 ve anlamlılık değeri p<0,001 çıkmıştır. Bu
değerler verilerin faktör analizine tabi tutulabileceğini göstermektedir. Birinci
faktör analizinde 21 madde, özdeğeri 1’in üzerinde toplam 2 faktör altında
toplanmıştır. Ancak 3., 4., 7., 9., 11. ve 16. maddelerin birden fazla faktöre binişik
yüklenmesi nedeniyle faktör analizinden çıkartılmıştır ve kalan 15 madde ile ikinci
bir faktör analizi gerçekleştirilmiştir. İkinci faktör analizinin KMO değeri 0,892 ve
anlamlılık değeri p<0,001 çıkmıştır. İkinci faktör analizi sonucunda, 15 madde,
özdeğeri 1’in üzerinde 2 faktör altında toplanmıştır. Ancak 20. ve 21. maddeler
anlamlı olarak boyutlandırılamaması nedeniyle analizden çıkarılmıştır. Tekrar
edilen faktör analizi sonucunda elde edilen faktörler araştırmacılar tarafından, sırasıyla “Ekonomik Katkılar” ve “Kültürel ve Ulusal Katkılar” olarak isimlendirilmişlerdir.
Tablo 1. Öğrencilerin Demografik Özelliklere Göre Dağılımı
N % N %
Cinsi yet
Bayan 1424 45.2
Gelir Düzeyi
1501–2500 477 15.1
Bay 1390 44.1 2501 ve + 111 3.5
Cev. 339 10.8 Cev. 333 9.9
Yaş
20 Yaş - 1798 57.0
Bölümler
Sosyal 1673 53.1
21-25 932 29.6 Fen 1106 35.1
26-30 156 4.9 Sağlık 276 8.8
31 ve + 177 5.6 Cev. 98 3.1
Cev. 90 2.9
AB Görüşünüz
Evet 1468 46.6
Sınıf
I. Sınıf 1399 44.4 Hayır 1517 48.1
II. Sınıf 1422 45.1 Cev. 168 5.3
Cev. 332 10.5
Toplam 3153
1 0 0 Gelir
Düzeyi
500TL - 488 15.5 501-1500 1764 55.9
Tablo 2. Avrupa Birliği Bakış Açısı Ölçeği Faktör Analiz
Faktörler Faktör
Yükleri
Özdeğer Açıklan an Varyans
%
Alpha
Faktör 1: Ekonomik Katkılar 4,742 36,47 ,730
Yeni iş sahaları açılır.
Yeni iş imkânları oluşur.
Vatandaşlarımız daha iyi olanaklara kavuşur.
Ekonomik gelişmeleri olumlu etkiler.
Yerli ürünler için yeni pazarlar açar.
Üretim sektörünün canlanmasını sağlar.
Kişi başına düşen gelir artar.
,831 ,809 ,636 ,630 ,617 ,563 ,352
Faktör 2: Kültürel ve Ulusal Katkılar 1,248 9.602 ,693 Fikir, ifade ve inanç özgürlüğüne katkı
sağlar.
İç ve dış barışa olumlu katkı sağlar.
Eğitim sistemine olumlu katkı sağlar.
Modernleşme sürecine katkı sağlar.
Ülkemiz doğu-batı arasında politik- kültürel köprü haline gelir.
Türk kültürüne olumlu katkı sağlar.
,718 ,716 ,630 ,575 ,514 ,508
Notlar: Varimax Rotasyonlu Temel Bileşenler Faktör Analizi Kaiser-Meyer- Olkin Örneklem Yeterliliği=, 892, Bartlett’s Test of Sphericity: p<0,000 (Chi- Square 11849,416, df=78) Toplam Varyans: 46,077.
Değişkenlerin Ortalaması ve Standart Sapması; çalışmada kullanılan değişkenler faktör analizine tabi tutulmuştur. Avrupa Birliği’ne bakış açısı değişkenleri faktör analiziyle iki boyutta toplanmıştır. Bu boyutlar; ekonomik katkılar ve kültürel ve ulusak katkılar olarak isimlendirilmiştir. Faktör analizleri sonucunda ortaya çıkan bu iki boyutun ortalamaları ve standart sapmaları tablo 3’de verilmiştir. Tablo 3’e göre; ekonomik katkılar boyutunun ortalaması 3,2162 ve standart sapması, 93008’dir. Bu değerlere göre ekonomik katkılar boyutunda yer alan değişkenlerin “kararsızım – katılıyorum’’ aralığında toplandığını söyleyebiliriz. Kültürel ve ulusal katkılar boyutunun ortalaması 3,0770 ve standart sapması ,88061’dir. Kültürel ve ulusal katkılar boyutunda yer alan değişkenler de
“kararsızım – katılıyorum’’ aralığında toplandığını fakat kararsızım ortalamasına daha yakın toplandığını söyleyebiliriz.
Tablo 3. Değişkenlerin Ortalamaları Ve Standart Sapmaları Olanaklar / Özgürlükler Ekonomik Beklentiler
Kişi 3153 3153
Cevaplamayan 0 0
Ortalama 3,2162 3,0770
Standart Sapma ,93008 ,88061
Boyutların Orta Değer 3’ten Farklılığının Bir Örneklem T-testi; bir örneklem t-testi ile Avrupa Birliği Bakış Açısı boyutlarının 5’li Likert tipi ölçekte orta değer 3’ten istatistiksel olarak farklı olup olmadıkları incelenmektedir.
Ekonomik katkılar boyutunun ortalaması p<0,05 anlamlılık düzeyinde orta değer 3’ten yüksek çıkmıştır. Ekonomik katkılar boyutunun değeri ise istatistiksel olarak orta değer 3’ten anlamlı bir farklılık göstermektedir. T-testinin sonuçları Tablo 4’te verilmektedir. Avrupa Birliği Bakış Açısı boyutları içinde ekonomik katkılar boyutu en yüksek ortalamaya sahiptir (X=3,21). Yani öğrenciler Avrupa Birliği’ne üyelik sonrasında üyeliğin ülkemize ekonomik katkı sağlayacağına inanmaktadırlar. Öğrenciler üyeliğin; ülkemize kültürel ve ulusal katkı sağlayacağına da inanmaktadırlar (X=3,07). Fakat bu boyuta olan inanç daha düşük düzeyde kalmaktadır.
Tablo 4. Boyutların Farklılığının Bir Örneklem T-Testi Boyutlar Ortalama Standart Hata t-değeri p-değeri Ekonomik
Katkılar
3,21 ,93008 13,053 ,000
Kültürel ve Ulusal Katkılar
3,07 ,88061 4,911 ,000
Avrupa Birliği Bakış Açısı Boyutlarının Cinsiyet Değişkeni Açısından T- test Sonuçları; yapılan bağımsız örneklemler t-testine göre grupların ortalamaları arasındaki farkı P değeri göstermektedir. Analize dâhil edilen boyutlarla cinsiyet değişkeni arasında p<0,05 anlamlılık düzeyinde bir farklılık ortaya konmuştur.
Buna göre hem ekonomik katkılar boyutunda hem de kültürel ve ulusal katkılar boyutunda anlamlı bir fark görülmektedir (2,484, p>0,005; 5,265, p>0,005). Buna göre bayan öğrenciler erkek öğrencilere oranla Avrupa Birliği üyeliğinin ekonomik katkı sağlayacağı konusunda daha pozitif yaklaşım içindedirler. Aynı şekilde bayan öğrenciler erkek öğrencilere kıyasla Avrupa Birliği üyeliğinin kültürel ve ulusal düzeyde ülkemize katkı sağlayacağı görüşünde birleşmişlerdir.
Tablo 5.Cinsiyet Değişkeni Açısından T-Test Sonuçları
Boyutlar Erkek Kadın t-değeri p-değeri
Ekonomik Katkılar 3,16 3,25 2,484 ,013
Kültürel ve Ulusal Katkılar
3,00 3,18 5,265 ,000
Avrupa Birliği Bakış Açısı Boyutlarının Sınıf Değişkeni Açısından T-test Sonuçları; yapılan bağımsız örneklemler t-testine göre grupların ortalamaları arasındaki farkı P değeri göstermektedir. Analize dâhil edilen boyutlardan sadece ekonomik katkılar boyutuyla sınıf değişkeni arasında p<0,05 anlamlılık düzeyinde anlamlı bir farklılık ortaya konmuştur (-2,878, p>0,005). Buna göre ikinci sınıf öğrenciler birinci sınıf öğrencilere oranla Avrupa Birliği üyeliğinin ülkemizin ekonomik gelişimine daha fazla katkı sağlayacağı görüşünde birleşmişlerdir.
Kültürel ve ulusal katkılar boyutuyla sınıf değişkeni arasında ise p<0,05 anlamlılık düzeyinde bir farklılık ortaya konamamıştır.
Tablo 6.Sınıf Değişkeni Açısından T-Test Sonuçları
Boyutlar I.Sınıf II.Sınıf t-değeri p-değeri
Ekonomik Katkılar 3,16 3,26 -2,878 ,004
Kültürel ve Ulusal Katkılar 3,10 3,08 ,645 ,519
Avrupa Birliği Bakış Açısı Boyutlarının AB Katılım Değişkeni Açısından T-test Sonuçları; yapılan bağımsız örneklemler t-testine göre grupların ortalamaları arasındaki farkı P değeri göstermektedir. Analize dâhil edilen boyutlarla AB’ye katılım değişkeni arasında p<0,05 anlamlılık düzeyinde hem ekonomik katkılar hem de kültürel ve ulusal katkılar boyutunda anlamlı bir farklılık ortaya konmuştur (25,907, p>0,005; 22,398, p>0,005).
Tablo 7.AB’ye Katılım Değişkeni Açısından T-Test Sonuçları
Boyutlar Evet Hayır t-değeri p-değeri
Ekonomik Katkılar 3,60 2,83 25,907 ,000 Kültürel ve Ulusal Katkılar 3,40 2,74 22,398 ,000
Buna göre AB’ye katılım konusunda olumlu görüş bildiren öğrenciler üyeliğin hem ekonomik hem de kültürel ve ulusal anlamda ülkemize katkı sağlayacağı konusunda ortak görüşe varmışlardır.
AB’ye Bakış Açısı Boyutlarının Yaş Değişkeni Açısından ANOVA Sonuçları; yapılan tek yönlü varyans analizi sonucunda, AB’ye bakış açısı boyutlarının yaş değişkeni açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. AB bakış açısı boyutlarından kültürel ve ulusal katkılar boyutunda anlamlı bir fark görülmektedir (2,070, p>0,005). Yapılan Tamhane testi sonucunda bu farklılığın; 31 yaş ve üzeri yaş grubunda yer alan öğrencilerle (X=3,08), 20 yaş ve altı yaş grubunda yer alan öğrenciler (X=3,11) arasında olduğu sonucuna varılmıştır. Buna göre 20 yaş ve altında yer alan öğrenciler 31 ve üzeri yaş grubunda yer alan öğrencilere göre Avrupa Birliği üyeliğinin kültürel ve ulusal anlamında ülkemize pozitif katkı sağlayacağı görüşünde birleşmişlerdir.
Tablo 8. Yaş Değişkeni Açısından AnovaAnalizi Varyansların
Eşitliği Modeli
Faktör Gruplar Ortalama Levene P F P
Ekonomik Katkılar
20 Yaş ve Altı 3,18
2,935 ,020 2,070 ,082 21-25 Yaş 3,23
26-30 Yaş 3,23 31 Yaş ve + 3,38 Kültürel
veUlusal Katkılar
20 Yaş ve Altı 3,11
2,090 ,080 2,718 ,028 21-25 Yaş 3,02
26-30 Yaş 2,95 31 Yaş ve + 3,08
AB’ye Bakış Açısı Boyutlarının Gelir Değişkeni Açısından ANOVA Sonuçları; yapılan tek yönlü varyans analizi sonucunda, AB’ye bakış açısı boyutlarının gelir düzeyi değişkeni açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur.
Tablo 9. Gelir Değişkeni Açısından Anova Analizi Varyansların Eşitliği Modeli
Faktör Gruplar Ortalama Levene P F P
Ekonomik Katkılar
500 TL Altı 3,29
4,855 ,001 1,935 ,102 501Tl-1500TL 3,19
1501TL-2500TL 3,26 2501TL ve + 3,18 Kültürel ve
Ulusal Katkılar
500 TL Altı 3,06
2,386 ,049 1,160 327 501Tl-1500TL 3,06
1501TL-2500TL 3,12 2501TL ve + 2,94
AB’ye Bakış Açısı Boyutlarının Bölüm Değişkeni Açısından ANOVA Sonuçları; yapılan tek yönlü varyans analizi sonucunda, AB’ye bakış açısı boyutlarının bölüm değişkeni açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. AB bakış açısı boyutlarından hem ekonomik katkılar hem de kültürel ve ulusal katkılar boyutunda anlamlı farklılıklar görülmektedir (4,874, p>0,005; 3,298, p>0,005). Yapılan Scheffe testi sonucunda ekonomik katkılar boyutundaki bu farklılığın sosyal bilimlerin alanına giren bölümlerde okuyan öğrenciler (X=3,27) ile fen bilimlerin alanına giren bölümlerde okuyan (X=3,13) öğrenciler arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre sosyal bilimlerin alanına giren bölümlerde okuyan öğrenciler fen bilimlerinin alanına giren bölümlerde okuyan öğrencilere oranla Avrupa Birliği üyeliğinin ülkemize ekonomik olarak daha fazla katkı sağlayacağı görüşünde birleşmişlerdir. Ayrıca yapılan Scheffe testi sonucuna göre; kültürel ve ulusal katkı anlamında farklılığında sosyal bilimlerin alanına giren bölümlerde okuyan öğrenciler (X=3,11) ile fen bilimlerinin alanına giren bölümlerde okuyan öğrenciler (X=3,02) arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre; sosyal bilimlerin alanına giren bölümlerde okuyan öğrenciler, fen bilimlerinin alanına giren bölümlerde okuyan öğrencilere oranla Avrupa Birliğine üyeliğin ülkemize kültürel ve ulusal katkı sağlayacağı görüşüne daha pozitif yaklaşmaktadırlar.
Tablo 10. Bölüm Değişkeni Açısından Anova Analizi Varyansların Eşitliği Modeli
Faktör Gruplar Ortalama Levene P F P
Ekonomik Katkılar
Sosyal Bil. 3,27
16,313 ,000 4,874 ,002 Fen Bil. 3,13
Sağlık Bil. 3,23 Kültürel ve
Ulusal Katkılar
Sosyal Bil. 3,11
5,185 ,001 3,298 ,020 Fen Bil. 3,02
Sağlık Bil. 3,01
