A) POLENLİ BİTKİLER
Palinoloji, polen ve sporları inceleyen bir bilim dalıdır. Baldaki polenlerin analizi ve analiz sonuçlarına göre yörenin nektarlı bitkilerinin tespiti, balın isimlendirilmesi ve bal kalitesinin belirlenmesi melisapalinolojinin konusunu meydana getirir.
Balda yapılan polen analizleriyle balların sınıflandırılması yapılmaktadır. Balda en çok hangi bitkinin poleni bulunmussa bal o bitkinin adı ile anılır [1]. Böylece balın polen oranı ile orantılı olarak poleni veren bitkilerden alındığı kabul edilir. Bu gerçekten hareket eden Louveaux ve ark. (1978) ve Lieux (1978) polenleri balda bulunus oranlarına göre 4 ana grupta toplamıslardır.
1- Baldaki polenlerin miktarı %45’in üzerinde olanlara dominant polenler 2- Baldaki polenlerin miktarı %15-45 arasında olanlara sekonder polenler 3- Baldaki polenlerin miktarı %3-15 arasında olanlara minör polenler
4- Baldaki polenlerin miktarı %3’den az olan polenlere eser polenler adı verilir [2]. Balında, domiant ve sekonder olarak polen bulunan önemli ballı bitkiler;
1- Akçaağaç (Acer spp.)- sekonder
2- Sarı Papatya, Köpek Papatyası (Anthemis tinctoria L.) - sekonder 3- Sandal Ağacı ( Arbutus andrachne L.)- sekonder
4- Kocayemiş (Arbutus unedo L.)-sekonder
5- Kangal, Eğidiken,deve dikeni (Carduus nutans L.)- sekonder 6- Kimyon (Carum carvi L.)- dominant
7- Kestane (Castanea sativa Mill.)-dominant
8- Zerdali Dikeni, Güneş Çiçeği (Centaurea solstitialis L.)–sekonder 9- Peygamber Çiçeği (Centaurea triumfettii ALL.)– sekonder 10- Harnup, Keçi Boynuzu (Ceratonia siliqua L.) – sekonder 11- Güneşgülü, Laden, Pamucak (Cistus spp.) – dominant 12- Kızılcık (Cornus mas L.) – dominant
13- Dağmuşmulası (Cotonaaster spp.) – sekonder 14- Yabani Havuç (Duacus carota L. ) – dominant
15- Küçük Meyveli Trabzon hurması (Diospyros lotus L.) – dominant 16- Yabani Şebboy (Diplotaxis tenuifolia (L.) DC. ) – dominant 17- Engerekotu (Echium italicum L.) – sekonder
18- Sığırkuyruğu (Echium plantagineum L.) – sekonder
19- Yakıotu, Meragülü (Epilobium angustifolium L.)– sekonder 20- Püren (Erica manipuliflora SALISB.) – dominant
21- Ökaliptus (Eucalyptus camaldulensis DEHNH.) – dominant 22- Duvar Sarmaşığı, Orman Sarmaşığı (Hedera helix L.) – dominant 23- Tırfıl, Mecümek (Hedysarum varium WILLD.) – dominant 24- Günebakan, Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) – sekonder 25- Siğilotu (Heliotropium suaveolens BIEB.) – sekonder 26- Çivitotu (İsatis tinctoria L.) – sekonder
27- Lazkirazı, Karayemiş, Taflan (Prunus laurocerasus L.)- sekonder 28- Defne (Laurus nobilis L.) – sekonder
30- Kırmızı Hevhulma, Aklarotu (Lythrum salicaria L.) – dominant 31- Yabani Elma (Malus sylvestris Mill.) – sekonder
32- Boz Ot (Marrubium spp.) – sekonder 33- Yonca (Medicago sativa L.) – sekonder 34- Korunga (Onobrychis spp.) – dominant 35- Menengiç (Pistacia terebintus L.) – sekonder 36- Kavak (Populus spp.) – sekonder
37- Yabani Erik, Çakal Eriği (Prunus spinosa L. subsp. dasyphylla (SCHUR) DOMIN)– sekonder
38- Ateş Dikeni (Pyracantha coccinea ROEMER)– sekonder
39- Ahlat (Pyrus elaeagnifolia PALLAS subsp. elaeagnifolia PALLAS) – sekonder 40- Meşe (Quercus robur L.) – dominant
41- Böğürtlen, Ahududu (Rubus spp.)– dominant 42- Ahududu (Rubus idaesus L.) – dominant 43- Söğüt (Salix spp.) – dominant
44- Adaçayı (Salvia spp.) – dominant
45- Abdestbozan Otu, Çeti (Sarcopoterium spinosum L.) – sekonder 46- Karahindiba (Taraxacum officinale G.) – dominant
47- Ihlamur (Tilia spp.) – sekonder 48- Üçgül (Trifolium spp.) – dominant 49- Fiğ (Vicia spp.) – sekonder
50- Dağkaranfili, Ölmez otu (Xeranthemum annuum L.) – sekonder 51- Hünnap, çiğde (Zizyphus jujuba MILLER) – sekonder
B) ARILARIN PROPOLİS KAYNAĞI OLARAK KULLANDIKLARI BİTKİ TÜRLERİ
Propolisin yoğun olarak toplandığı bitki çeşitleri bölgeye ve mevsime göre değişmektedir. Palinolojik analizler sonucu belirlenen bazı önemli propolis kaynağı bitkiler aşağıda verilmiştir.[4]
• Abies spp. (Köknar) • Acer spp. (Akçaağaç)
• Aesculus hippocastanatum (At kestanesi) • Alnus (Kızılağaç)
• Betula (Huş)
• Castaneae sativa Mill. (Kestane) • Corylus (Fındık)
• Eucalyptus camaldulensis DEHNH. (Ökaliptus) • Pinus spp. (Çam)
• Populus spp. (Kavak)
• Prunus spinosa L. subsp. dasyphylla (SCHUR) DOMIN (Yaban Eriği, Çakal Eriği ) • Quercus robur L. (Meşe)
• Salix spp. (Söğüt) • Tilia spp. (Ihlamur) • Ulmus (Karaağaç)
KAYNAK
[1] Sorkun, K., “Balda Polen Analizi”, Teknik Arıcılık Dergisi, Cilt 1, 28-30. 1985. [2] Straka, H., “Pollen und Sporenkunde”, Gustav Fisher Verlag, Stutgart 1975. [2] Liuex, M.H., “Melissopalynological Study of 54 Lousiana (USA) Honeys”, Rev. Palaeobot. Palynol., 13 95-124. 1972.
[3] Terzi, E., Yılmaz, H., Sakar, V., “Bilecik ve Çevresinde Üretilen Ballarda Bulunan Polenlerin Arastırılması”, MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 EKĐM 2010-DÜZCE.
