A
All››nndd››¤¤›› TTaarriihh:: 30.09.2004 KKaabbuull TTaarriihhii:: 14.06.2005 Y
Yaazz››flflmmaa AAddrreessii:: Dr. fiule Özsoy, Ankara Numune Hastanesi, Patoloji Bölümü, Talatpafla Bulvar›, Ankara
nm23 proteinin tümör geliflimindeki süpre-sör etkisi ve metastaz önleyici fonksiyonu in vivo yap›lan deneysel çal›flmalarla da gösterilmifltir1. Ayr›ca nm23’ün malin mela-nom, over ve meme kanserlerini de içine
alan bir spektrumda prognoz ve sa¤kal›m ile iliflkili oldu¤u saptanm›flt›r1.
Çal›flmam›zda primer kutanöz malin mela-nomlarda (PKMM) tümör derinli¤i ile
etyolo-Primer Kutanöz Malin Melanomlarda
nm23 Ekspresyonu
fiule Özsoy, ‹rem Paker, Selda Seçkin
Ankara Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Patoloji Bölümü Özet
Primer kutanöz malin melanomlarda (PKMM) nm23 ekspresyonu ile tümör derinli¤i aras›nda iliflki olup olma-d›¤›n› araflt›rmak üzere çal›flmaya 16 s› günefl gören 10 u günefl görmeyen alanda saptanan 26 PKMM olgu-su incelendi. Tümör derinli¤i Clark Level (CL) ile belirlendi. ‹mmünhistokimyasal olarak nm23 ile tümör hüc-relerinde %10 dan fazla sitoplazmik boyanma semikantitatif olarak yayg›nl›k (+,++,+++) ve yo¤unlu¤una (+,++,+++) göre de¤erlendirildi. CL › düflük olan (CL I, II, III) toplam 6 PKMM olgusunda; nm23 boyanma yayg›nl›¤› 4 olguda (+++), 1 olguda (++), 1 olguda (+) idi, boyanma yo¤unlu¤u ise 5 olguda (+++), 1 da (++) idi. CL › yüksek olan (CL IV, V) toplam 20 PKMM olgusu vard›. nm23 boyanma yayg›nl›¤› 15 olgu-da (+++), 2 olguolgu-da (++) iken, 3 olguolgu-da boyanma gözlenmedi. Boyanma yo¤unlu¤u 6 olguolgu-da (+++), 6 ol-guda (++), 5 olol-guda (+), 3 olol-guda (-) idi. Günefl gören ve görmeyen alanlardaki PKMM larda nm23 pozitivi-tesinde anlaml› fark saptanmad›. CL › düflük olgular›n tamam›nda nm23 ile boyanma izlenmesi nm23 ün tü-mor süpresör etkisini düflündürmektedir ancak CL › yüksek olgular›n beklenenin aksine, nispeten daha az›n-da boyanma olmamas› nm23 ekspresyonunun tümör invazyon derinli¤iyle iliflkili olmayabilece¤ini akla getir-mektedir. Ayr›ca günefl gören alanlarda CL › yüksek PKMM olgular›nda nm23 ekspresyonunun daha az bu-lunmas›, bu alanlarda görülen PKMM lar›n daha agresif olabilece¤ini düflündürmüfltür.
Anahtar Kelimeler: nm23, malin melanom, prognoz
Özsoy fi, Paker ‹, Seçkin S. Primer kutanöz malin melanomlarda nm23 ekspresyonu. TÜRKDERM 2005; 39: 178-181
Summary
Background and Design: We investigated the correlation between nm23 and tumor depth in primary cuta-neous malignant melanomas (PCMM).
Materials and Methods: Sixteen cases in sun-exposed areas and 10 cases in nonexposed areas were inc-luded into the study. Clark Levels (CL) were determined to evaluate tumor depth. Immunohistochemically more than 10% of cytoplasmic staining by nm23 was assessed in a semiquantitative fashion. The extent of staining was estimated as (+), (++), (+++), the intensity of staining was graded as (+), (++), (+++). Results: There were totally 6 PCMM cases with low Clark level (CL I, II, III). The extent of nm23 staining was as follows: in 4 cases (+++), in 1 case (++) and in 1 case (+). The intensity of staining was in 5 cases (+++), in 1 case (++). There were 20 PCMM cases with high CL (CL IV, V). The extent of nm23 staining was as follows; in 15 cases (+++), in 2 cases (++), there was no staining in 3 cases. The intensity of sta-ining was (+++) in 6 cases, (+) in 5 cases, (-) in 3 cases. No significant difference regarding the nm 23 po-sitivity was observed in PCMM in sun exposed areas and nonexposed areas.
Conclusion: In all of the cases with low CL there was nm23 staining. This finding suggests tumor suppres-sor potential of nm23. But the number of cases with high CL that weren't stained by nm23 was fewer on the contrary of the expected. We thougt that nm23 expression may not be related to the depth of tumor in-vasion. Besides the fewer expression of the nm23 in PKMM in sun exposed areas may suggest the more aggressive behaviour in those tumors.
Key Words: nm23, malignant melanoma, prognosis
Özsoy fi, Paker ‹, Seçkin S. nm23 expression in primary cutaneous malignant melanomas. TÜRKDERM 2005; 39: 178-181
T Ü R K D E R M
Araflt›rma
Study
jik bir faktör olan ultraviyole ›fl›nlar› ve nm23 ekspres-yonu aras›nda korelasyon olup olmad›¤›n› araflt›rd›k.
Gereç ve Yöntem
Çal›flmaya 16’s› günefl gören, 10’u günefl görme-yen alanlarda olmak üzere 26 PKMM olgusu dahil edildi. Olgular›n HE kesitleri 2 patolog taraf›ndan in-celendi ve tümör derinli¤ini de¤erlendirmek üzere Clark Level (CL) belirlendi. Parafin bloklardan haz›r-lanan kesitlere immünhistokimyasal olarak nm23 protein (NDP Kinase/nm23 Ab-1, Rabbit Polyclonal Antibody, Neomarkers) uyguland›. nm23 ile tümör hücrelerinde %10’dan fazla sitoplazmik boyanma semikantitatif olarak yayg›nl›k ve yo¤unlu¤una göre de¤erlendirildi. Boyanma yayg›nl›¤› flu flekilde belir-lendi: tümör hücrelerinde %10’dan az boyanma ya da boyanma olmamas› a0, %10-50 aras›nda boyan-ma a1 = +, %50-75 aras› boyanboyan-ma a2 = ++, %75 den fazla boyanma a3 = +++ olarak de¤erlendirildi. Yo¤unlu¤una göre boyanma ise b0= boyanma yok, b1=zay›f (+), b2=orta (++), b3=kuvvetli (+++) ola-rak derecelendirildi.
Bulgular
Günefl gören alanlarda bulunan 16 PKMM olgu-sunda nm23 ekspresyonu (Tablo I): CL I olan 1 ol-guda ve CL II olan 2 olol-guda hem yayg›nl›k hem yo-¤unlu¤una göre (+++), CL III olan olan 1 olguda yayg›nl›k ve yo¤unlu¤una göre (++) boyanma izlen-di. CL IV olan 5 olgunun hepsinde yayg›nl›¤›na gö-re (+++) boyanma izlenirken yo¤unlu¤una gögö-re ol-gular›n 2 sinde (+++), 1’inde (++) ve 2’sinde (+) boyanma gözlendi. CL V olan 7 olgunun yayg›nl›¤›-na göre 4’ünde (+++), 1’inde (++) boyanma tespit
edildi, 2’sinde boyanma saptanmad›. Yo¤unlu¤una göre ise 2 olguda (+++), 2 olguda (++) ve bir ol-guda (+) boyanma izlenirken, 2 olol-guda boyanma gözlenmedi.
Günefl görmeyen alanlarda bulunan 10 PKMM ol-gusunda nm23 ekspresyonu (Tablo II): CL I olan 1 olguda yayg›nl›k ve yo¤unlu¤una göre (+++) boyan-ma izlendi. Günefl görmeyen alanda CL II olgusu bulunmamaktad›r. CL III olan 1 olgu yayg›nl›¤›na gö-re (+) boyan›rken yo¤unlu¤una gögö-re (+++) boyand›. CL IV olan 2 olgunun ikisinde de yayg›nl›¤›na göre (+++) boyanma izlenirken, yo¤unlu¤una göre 1 ol-guda (+++), 1 olol-guda (++) boyanma gözlendi. CL V olan 6 olgunun yayg›nl›¤›na göre 4’ü (+++), 1 i (++) boyan›rken, yo¤unlu¤una göre 1’inde (+++), 2’sinde (++), 2’sinde (+) boyanma gözlendi. Olgu-lar›n birinde boyanma izlenmedi .
Günefl gören ve görmeyen alanlarda bulunan PKMM olgular›nda nm23 pozitivitesi aras›nda an-laml› fark saptanmad›. CL’› düflük olan 6 olgunun hemen hepsinde yüksek oranda pozitivite izlendi. Ancak CL’› yüksek olan 20 olguda ço¤unlukla yük-sek oranda boyanma izlenmekle birlikte 4 olguda (+) boyanma gözlendi ya da boyanma saptanmad›. Bu 4 olgunun 3’ünün günefl gören alanlardaki PKMM olmas› dikkat çekiciydi.
Tart›flma
Tümör süpresör genlerdeki de¤iflikliklerin onkoge-nezde önemli rol oynad›¤› bilinmektedir. Hücre pro-liferasyonunun inhibisyonu hücre diferansiasyonu-nun önemli bir basama¤›d›r. nm23 proteinin serin fosforilasyonu ve fosfotransferasyon ile bu
basa-T Ü R K D E R M
2005; 39: (3)T
Taabblloo II:: GGüünneeflfl ggöörreenn aallaannllaarrddaa nnmm2233 eekksspprreessyyoonnuu.. O Ollgguu aa00 aa11 aa22 aa33 bb00 bb11 bb22 bb33 CL I 1 1 1 CL II 2 2 2 CLIII 1 1 1 CL IV 5 5 2 1 2 CL V 7 2 1 4 2 1 2 2
Yayg›nl›¤›na göre boyanma; a0=boyanma yok (<%10), a1=(+) (%10-50), a2=(++) (%50-75), a3=(+++) (>%75)
Yo¤unlu¤una göre boyanma; b0= boyanma yok, b1=(+), b2=(++), b3=(+++)
T
Taabblloo IIII:: GGüünneeflfl ggöörrmmeeyyeenn aallaannllaarrddaa nnmm2233 eekksspprreessyyoonnuu.. O Ollgguu aa00 aa11 aa22 aa33 bb00 bb11 bb22 bb33 CL I 1 1 1 CL II -CLIII 1 1 1 CL IV 2 2 1 1 CL V 6 1 1 4 1 2 2 1
Yayg›nl›¤›na göre boyanma; a0=boyanma yok (<%10), a1=(+) (%10-50), a2=(++) (%50-75), a3=(+++) (>%75)
Yo¤unlu¤una göre boyanma; b0= boyanma yok, b1=(+), b2=(++), b3=(+++)
makta yer ald›¤› düflünülmektedir. Serin fosforilas-yonu tümör hücrelerinin hareketini engellemekte-dir2
. nm23’ün nm23-1 nm23-2 olmak üzere 2 kom-ponenti vard›r3. Bunlardan nm23-2 nin tümör süp-resyon ve metastaz inhibisyonunda rol ald›¤› düflü-nülmektedir1. nm23 gen bölgesinde farkl› mutasyon bölgelerinin varl›¤› tümörlerdeki farkl› davran›fl›n›n nedeni olabilece¤i düflünülmektedir4
. Leone ve ar-kadafllar› malin melanoman›n hayvan modellerinde nm23 proteininin tümör hücrelerindeki etkilerini araflt›rm›fllard›r5.Bu çal›flmada kültüre edilmifl malin melanoma hücrelerine ve tümörlere nm23 proteini transfer etmifllerdir. Sonuçta nm23 transferi yap›-lan tümörlerin boyutlar›nda küçülme gözlenmifltir. nm23 transferi yap›lan melanoma hücrelerinin, ya-p›lmayanlara göre daha geç primer tümör olufltur-duklar› ve geç metastaz yapt›klar› saptanm›flt›r. Bu
çal›flmada ayr›ca nm23 transferi yap›lan ve yap›l-mayan melanoma hücreleri dolafl›ma verilmifl ve nm23 transfer edilen hücrelerin daha az metastaz yapt›klar› gözlenmifltir. Bulgular nm23 proteininin metastaz inhibisyonundan baflka tümör proliferas-yonunu da inhibe etti¤ini düflündürmüfltür5. Litera-türde PKMM larda nm23 ekspresyonunun CL ve sa¤kal›m süresiyle iliflkisinin araflt›r›ld›¤› çal›flmalar vard›r ve ço¤unda anlaml› iliflki saptand›¤› belirtil-mifltir1,6,7. Yüzelliyedi PKMM olgusunda di¤er prog-nostik faktörlerle birlikte nm23 ekspresyonuna ba-k›lm›fl, CL’› yüksek olan baz› olgularda yüksek oran-da boyanma izlenmekle birlikte, nm23 ekspresyo-nunun ço¤u olguda kötü prognostik faktörlerle ters orant›l› oldu¤u bulunmufltur8. Ancak nm23 eksp-resyonu ile CL aras›nda iliflki saptanmayan çal›fl-malar da bulunmaktad›r9.
T Ü R K D E R M
2005; 39: (3)
fi
fieekkiill 11:: YYoo¤¤uunnlluukk vvee yyaayygg››nnll››¤¤››nnaa ggöörree ((++++++)) nnmm2233 e ekk--s
spprreessyyoonnuu ((xx110000))..
fi
fieekkiill 22:: YYoo¤¤uunnlluukk vvee yyaayygg››nnll››¤¤››nnaa ggöörree ((++++++)) nnmm2233 e
ekksspprreessyyoonnuu ((xx220000))..
fi
fieekkiill 33:: YYoo¤¤uunnlluukk vvee yyaayygg››nnll››¤¤››nnaa ggöörree ((++++)) nnmm2233 eekkssp p--rreessyyoonnuu ((xx110000))..
R
Reessiimm 44:: YYoo¤¤uunnlluukk vvee yyaayygg››nnll››¤¤››nnaa ggöörree ((++)) nnmm2233 eekkssp p--rreessyyoonnuu ((xx110000))..
Çal›flmam›zda CL’› düflük (CL I, II, III) olan bütün ol-gularda nm23 ile hem yo¤unluk hem yayg›nl›k aç›-s›ndan yüksek oranda boyanma izlenmifltir. Ancak CL’› yüksek (CL IV,V) olan olgularda daha az nm23 ekspresyonu olmakla birlikte yüksek oranda nm23 ekspresyonu olan olgular da vard›r. Bu bulgular lite-ratürdeki çal›flmalar› desteklemektedir ancak olgu say›s›n›n azl›¤› nedeniyle istatistiksel olarak anlaml› sonuç al›namam›flt›r. nm23 proteini paradoksal ola-rak oldukça agresif seyreden nöroblastom ve testis, over, tiroid ve akci¤erin skuamöz hücreli karsinomu gibi baz› tümörlerde de yüksek oranda eksprese edilebilmektedir1,8
. Bu durum gen fonksiyonlar›n›n ol-dukça kompleks olabilece¤ini düflündürmüfltür. Ayr›-ca gen mutasyonlar›ndaki farkl›l›klar da fazla eksp-resyona yol açabilir.
Clark ve arkadafllar› 386 Evre I olgusunda prognos-tik faktörleri araflt›rm›fl 0,76 mm den ince olgularda %3.3 oran›nda metastaza ba¤l› ölüm saptam›fllar-d›r10
. Ayr›ca baz› kal›n malin melanoma olgular›nda flafl›rt›c› olarak beklenenden daha uzun sürvi izlen-mifltir11. Çal›flmam›zda bulunan olgular›n progresleri-nin bilinmemesi nm23 ekspresyonunun tümör süp-resyonundaki de¤eri aç›s›ndan ileri yorum yap›lmas›-n› engellemifltir.
Ultraviyole ›fl›nlar›n›n melanomun inisiasyonu ve progresyonunda rolü oldu¤u bilinmektedir. Ultravi-yole ›fl›nlar› bir melanosit mitojenidir, p53 ve ras gibi baz› genlerde mutasyon yapmaktad›r12.
Çal›flmam›zda ultraviyole ›fl›nlar›n›n nm23 protein ekspresyonu üzerindeki etkilerini araflt›rmak üzere olgular›m›z› günefl gören ve görmeyen alanlarda ol-mak üzere iki ayr› grupta inceledik. Her iki grup ara-s›nda anlaml› bir fark olmamakla birlikte nm23 eksp-resyonu çok az olan ve hiç olmayan toplam 4 olgu-dan 3’ünün günefl gören alanlarda olmas›, olgu say›-s› az olmakla birlikte ultraviyole ›fl›n› maruziyetindeki PKMM lar›n daha agresif seyredebilece¤ini düflün-dürmüfltür. Ancak nm23 ekspresyonunun hem tü-mör derinli¤i hem de ultraviyole ›fl›nlar› ile anlaml›
iliflkisini saptamad›k. nm23 ekspresyonu di¤er para-metrelerle birlikte daha genifl serilerde de¤erlendiril-di¤inde daha anlaml› sonuçlar alaca¤›m›z düflünce-sindeyiz.
Kaynaklar
1. Hartsough MT, Steeg PS: nm23/nucleoside diphospha-te kinase in human cancers. J Bioenerg Biomembr 2000;30(3):301-308.
2. Lombardi D, Lacombe ML, Paggi MG: nm23: unraveling its biological function in cell differentiation. J Cell Physi-ol 2000;182(2):144-149.
3. Hamby CV, Abbi R, Prasad N, et al. Expression of a ca-talytically inactive H118Y mutant of nm23-H2 supres-ses the metastatic potential of line IV CL 1 human mela-noma cells. Int J Cancer 2000;88:547-553
4. Backer JM, Mendola CB, Kovesd I, et al. Chromozomal localizationand nücleoside diphosphate kinase activity of human metastasis supressor genes nm23-1 and nm23-2. Oncogene 1993;8:497-502
5. Leone A, Flataw U, King CR, et al. Reduced tumor inci-dence metastatic potential and cytokine responsivines of nm23 transfected melanoma cells. Cell1991;651:25-35
6. Hart JR, Easty D. Identification of genes controlling me-tastatic behaviour. BJ Cancer 1991; 63:9-12.
7. Reichrath J, Seyfried P, Brawn R, et al. Expression of nm23 protein in acquired melanocytic nevi malignant melanoma and metastases of malignant melanoma an immünohistochemical assesment in human skin. Derma-tology1997;194: 136-139.
8. McDermott NC, Milburn C, Curran B, Kay EW, Barry Walsh C, Leader MB: Immunohistochemical expression of nm23 in primary invasive malignant melanoma is pre-dictive of survival outcome. J Pathol 2000;190(2):157-162.
9. Holmes SC, MacKie RM: The value of nm23 expression as an independent prognostic indicator in primary thick melanoma. J Cutan Pathol 1996;23(4):344-349. 10. Clark WH, Elder DB, Giveny D, et al. Model predicting
survival in stage I melanoma based on tumor progressi-on. J Natl Cancer Inst 1989; 81: 1893-1904.
11. Mangini Li N, Bhawan J. New prognostic factors of cuta-neous melanoma: areview of the literature. J Cutan Pat-hol 2002;29:324-340.
12. Demunter A, Stas M, Degreef H, De Wolf-Peeters C, van den Oord JJ: Analysis of n- and k-ras mutations in the distinctive tumor progression phases of melanoma. J Invest Dermatol 2001;117(6):1483-1489.
