HOMEOSTATİK BİYOKİMYA

(1)

HOMEOSTATİK BİYOKİMYA

(2)

Sıvı ve Elektrolit Dengesi

• Su,

Polar bir molekül olması ve hidrojen bağları oluşturabilme

özelliği nedeniyle iyi bir çözgendir.

• Vücuttaki bütün metabolik olaylar sıvı ortamlarda meydana gelir

.

• Birçok iyon ve molekül için çözücü rol oynar.

• İntrasellüler ve ekstrasellüler olaylar için bir tanıma ortamı sağlar.

• Akciğerlerden ve deriden buharlaşma ile vücut ısısını düzenler.

(3)

Sıvı ve Elektrolit Dengesi

• İnsanda toplam vücut suyu miktarı, ağırlığının %50-70’i

• Toplam vücut suyu, erkekte ağırlığının % 60’ı, kadında % 50 si

• • Doğumda vücut ağırlığının %75 kadarı su olup bu oran yaşla

%60’a iner.

(4)

Sıvı Alım Yolları

• Eksternal sıvı (Ekzojen su): İçecekler ve yiyecekler ile alınan ortalama 1500-2000 ml sıvıdır.

• İnternal sıvı (Endojen, metabolik su): Metabolizma

sonucu açığa çıkan 200-300 ml sıvıdır.

(5)

Vücut Sıvı Kompartmanları

 Ekstrasellüler Sıvı: Vücut ağırlığının %20-25 kadarını teşkil eder. Bileşim ve fonksiyonlarına göre 4 gruba ayrılır.

i. İntravasküler sıvı

ii. İnterstisiyel sıvı

iii. Transsellüler sıvı

iv. Bağlı sıvı

(6)

Vücut Sıvı Kompartmanları

 İntrasellüler Sıvı: Vücut ağırlığının %30-40 kadarını teşkil

eder. Bileşimi hücrenin cinsine göre değişir.

(7)

Vücut Sıvı Kompartmanları

 Ekstrasellüler sıvının esas katyonu sodyum’dur.

 Plazma Na düzeyi 135-145 mEq/lt

 Ekstrasellüler sıvıda sodyumdan sonra potasyum ve kalsiyum katyonları bulunur.

 Ekstrasellüler sıvının ana anyonu klor’dur.

 Bunun yanında bikarbonat, protein, organik asit, sülfat ve fosfat anyonları da mevcuttur.



(8)

Vücut Sıvı Kompartmanları

 İntrasellüler sıvının esas katyonu potasyum’dur.

 Sodyum içeriği oldukça düşüktür. Kalsiyum ve magnezyum da bulunur.

 Anyon içeriği açısından ise klor düzeyi ekstrasellüler sıvıya

göre oldukça düşüktür.

(9)

Genellikle hücre içinde,

• Hücre dışına göre net bir negatif elektriksel potansiyel bulunur,

• Hücre içinde Na

⁺

konsantrasyonu düşük, K

⁺

konsantrasyonu yüksektir

• Na-K

⁺

-ATPaz

(10)

Sıvı Çıkış Yolları

• İdrar 1500 ml

• Gaita 100 ml

• Solunum yolu 200 ml

• Ter 100 ml

Su dengesi vücut sıvılarının miktar ve

ozmolaritesini sabit tutar

(11)

Sıvı ve Elektrolit Dengesinin Düzenlenmesi

• Ozmolarite ve ozmoreseptörler, hacim reseptörleri, hipotalamus, arka hipofiz ve nefronların toplayıcı kanallarından oluşan bir sistem aracılığıyla düzenlenir.

• Sıvı dengesi dışarıdan alınan sıvı ile CHO, yağ ve proteinlerin oksidasyonu sonucu açığa çıkan su toplamına eşdeğer miktarda suyun böbrekler, akciğer, deri ve gastrointestinal yolla atılması ile sağlanır.

• idrar yoğunluğudur.

(12)

Sıvı ve Elektrolit Denge Bozuklukları

• İzotonik Dehidratasyon

• Hipotonik Dehidratasyon

• Hipertonik Dehidratasyon

• İzotonik Hidratasyon

• Hipotonik Hidratasyon

• Hipertonik Hidratasyon

(13)

ASİT VE BAZ DENGESİ VE

BOZUKLUKLARI

(14)

ASİT VE BAZ DENGESİ

• Ortama proton ya da hidrojen iyonu (H

⁺

) veren maddelere

ASİD

• Ortamdan proton ya da hidrojen iyonu alan maddelere

BAZ

denir.

(15)

ASİT VE BAZ DENGESİ

• Asid  Baz + H

⁺

tepkimesindeki gibi, bir molekül diğerinden sadece bir proton farkı ile ayrılıyorsa, bu iki molekül konjuge asid-baz çifti olarak adlandırılırlar.

H

₂

CO

₃

 HCO

^-₃

+ H

⁺

• Bir çözeltinin pH'ı o çözelti içindeki H

⁺

iyonu

konsantrasyonunun negatif logaritmasındır.

(16)

ASİD/ BAZ DENGESİNİN ÖNEMİ

• Vücudun pH seviyesi dar bir aralıkta tutulmalıdır.

• Kan pH düzeyi uygun mekanizmalarla

7.35 - 7.45

arasında tutulmaya çalışılır.

– H

⁺

iyonu kons. > 44 nmol/L biliç bulanıklığı, koma hatta ölüm – H

⁺

iyonu kons. <36 nmol/L nöromuskuler irritabilite, tetani,

bilinç kaybı, ölüme neden olabilir.

• Normal kan pH = 7.40 = 40 nmol/L H

⁺

(17)

TAMPON NEDİR?

• Tampon bir zayıf asidle bunun tuzunun karışımından oluşur.

• Tampon kullanımının amacı pH’ı sabit

tutabilmek üzere ortamdaki protonları

nötrlemektir.

(18)

VÜCUTTAKİ TAMPON SİSTEMLERİ

• ekstrasellüler alandaki tampon sistemleri;

– Bikarbonat/Karbonik asit tampon sistemi – Protein tampon sistemi

– Hemoglobin ve eritrosit içi tampon sistemi – Fosfat tampon sistemi

• İnterstisiyel sıvıdaki tampon sistemi bikarbonat tampon sistemidir.

• İntrasellüler sıvıda tampon sistemleri ise; bikarbonat ve

protein tampon sistemleridir.

(19)

ASİD/ BAZ DENGESİNİN KONTROLÜ

Solunumsal Kontrol

• Akciğer pH kontrolünü hemoglobinle hidrojen iyonlarının

transportu ve karbondioksitin uzaklaştırılmasıyla sağlar.

(20)