TAMPON ÇÖZELTİLER Asitler ve Bazlar. Konjuge asit ve baz SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU. Asit- Baz Tanımları

TIBBİ LABORATUAR TEKNİKLERİ PROGRAMI

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU

TLT217-LABORATUVAR KİMYASI Öğr. Gör. Nüket ÇALIŞKAN nuket.caliskan@omu.edu.tr

TAMPON ÇÖZELTİLER

Hafta 12 TLT217-LABORATUVAR KİMYASI

2

3

Asitler ve Bazlar

Asitler proton vericisi (donör),

bazlar proton alıcısı (akseptör)

Sudaki çözeltilerine H + iyonu veren maddelere asit,

OH- iyonu veren maddelere bazdenir

Asit- Baz Tanımları

Arrhenius Asit-Baz Tanımı (1884)

Hidrojen içeren ve Suda çözüldüğünde H⁺ iyonu oluşturan maddelere Asit denir.

HCl_(aq) →H⁺_(aq)+ Cl^-_(aq)

OH iyonu içeren ve suda çözüldüğünde OH^– iyonu oluşturan maddelere Baz denir.

NaOH(aq)→Na⁺ (aq)+ OH ^-(aq)

4

Konjuge asit ve baz

Bir baz bir asitin protonunu kaybetmesiyle oluşuyorsa bu baza konjuge bazdenir

Bir asit bir bazın proton kazanmasıyla oluşuyorsa bu asite konjuge asitdenir

7 8

Konjuge asit ve baz

Bir asit ne kadar zayıf ise konjuge baz o denli kuvvetli olur Bir baz ne kadar kuvvetli ise konjuge asit o denli zayıf olur

9

•Çözeltilerde tamamen iyonlaşarak tüm protonlarını veren asitler ‘kuvvetli asit’

•Çözeltilerde kısmen iyonlaşarak protonlarının bir kısmını veren asitler‘zayıf asit’

Asit ve Bazların kuvveti

10

Bir çözeltinin pH’ı, çözeltideki H⁺iyonları konsantrasyonunun eksi (-) logaritmasıdır.

pH, bir çözelti için bir karakteristiktir

pH

pH Hidrojen ya da Hidronyum (H₃O⁺) iyonu konsantrasyonun eksi logaritmasıdır.

(logaritma on tabanına göre ) pH = - log[H₃O⁺] pH = - log [H⁺]

Suyun İyonlaşması

13 14

25^oC’de nötral bir çözeltinin pH’ı 7’dir (nötr)

•Bir çözeltinin pH’ı 7’den küçükse asidiktir

•Bir çözeltinin pH’ı 7’den büyükse alkali veya baziktir

NÖTRAL [H

] = 10

 pH = -log10

= 7

ASİDİK [H

]>[OH

] pH:0-7

[H⁺] ne kadar küçükse pH o kadar büyüktür.

BAZİK

[H

]<[OH

] pH:7-14

15

Onluk Logaritma- Doğal Logaritma

• log₁₀x = log x

• 1000 = 10³⇔ log1010³= 3 veya log 10³= 3 0,01 = 10^-2⇔ log₁₀(10^-2) = -2 veya log (10^-2)

= -2

16

Örnek

• [H+ ] = 2.10^–5M olan asit çözeltisinin pH değerini hesaplayınız. (log 2: 0,3)

Örnek

• 0,05 M HCl çözeltisinin pH’ını bulunuz (log5 = 0,7).

Örnek

0,2 gram NaOH ile 500 ml çözelti hazırlanıyor. Bu çözeltinin

A) H⁺ve OH^-derişimlerini,

B) pH ve pOH değerlerini hesaplayınız (NaOH:40, NaOH’ın tamamı iyonlaşıyor.).

19 20

Örnek

10^-2M hidronyum iyonu içeren çözeltinin pH ı nedir ?

21

Örnek

• 25°C deki 0.001 M hidroklorik asit (HCl) çözeltisinin, pH, pOH ını hesaplayınız.

22

Örnek

• 0.010 M Ba(OH)₂çözeltisinin pH, pOH ını hesaplayınız.

Örnek

• 100 ml 0,050 M NaOH ile 100 ml 0,020 M Ca(OH)₂çözeltileri karıştırılıyor. Elde edilen çözeltinin pOH ve pH değerleri nedir? (log4,5:

Zayıf Asit ve Bazlar

• Suda %100 iyonlaşmayan asit ve bazlara zayıf asit ve bazlar denir.

• HCN

• CH₃COOH

• HCOOH

• NH₃

• CH₃NH₂

25

pH Hesaplamaları

Kuvvetli Asit ve Bazlarda

Zayıf Asit ve Bazlarda

Kuvvetli Asitlerde pH direkt kuvvetli asitten gelen H⁺ iyonu konsantrasyonu kullanarak hesaplanır.

Burada suyun

iyonlaşmasından gelen H⁺ ve OH^- iyonları genelde ihmal edilir.

Zayıf Asit ve bazlarda Asitlik veya Bazlık denge sabiti kullanılır

Burada suyun iyonlaşmasından gelen H⁺ ve OH^- iyonları genelde ihmal edilir.

26

27

İyonizasyon/Disosiasyon sabiti (Ka)

Asit Dissosiyasyon Sabiti

K

= [H

] [A

] [HA]

K_a ne kadar büyükse, asitin iyonlaşma eğilimi o kadar fazladır; yani, asit o kadar kuvvetlidir.

pK

= -logK

pK_ane kadarküçükse, asit o kadar kuvvetlidir.

28

Örnek

• Oda şartlarında hazırlanan 1 M’lık HClO₂ çözeltisinin pH değeri kaçtır. (HClO₂ için Ka: 10^-

4)

Örnek

• 0,2 Molarlık HA asidinin sulu çözeltisinde pH değeri 5 ise HA için Ka değeri kaçtır?

Örnek

• Oda şartlarında pH değeri 4 olan 3 litrelik CH₃COOH çözeltisinde kaç mol CH₃COOH çözünmüştür? (Ka: 2.10^-5)

31