TANIMLAR
1- Açık(Beyaz)Poliçe: Senet, tedavüle çıkarken gerekli şartları taşımaz, Lehtera, doldurma konusunda; keşideci yetki verir. Lehtarın senedi doldurmasıyla şekil şartı tam olan bir poliçe oluşur. Anlaşmaya aykırı doldurulursa keşideci
ispatlar.
2- Eksik Poliçe: Doldurma konusunda yetkisi olmayan birisi doldurursa resmi evrakta sahtecilik olur.
3- Yerleşim Yerli Poliçe: Poliçe, muhatabın ikematgahından başka bir ilde ödecekse söz konusudur.
4- Adresli Poliçe : Poliçenin muhatabı, senedi kabul ederken o ilde başka adres gösterirse olur.
CİRO -Hakkın devrini sağlar
-Kayıtsız,Şartsız olmalıdır. Kayıt, şart varsa ciro geçerlidir. Kayıt şart yazılmamış sayılır.
-Kısmi ciro batıldır. Senet, geçersiz olmaz.
Ciro Türleri: Temlik cirosu, Tahsil cirosu, Rehin cirosu.
1.Temlik Cirosu : Mülkiyet devredilir.
K – L – C1 – C2 – H C1’ e ödeyiniz – imza L C2’ye ödeyiniz – imza C1 H’ye ödeyiniz – imza C2
Fonksiyonları – a-Temlik fonksiyonu – haklar devredilir.
b- Teminat fonksiyonu – ciro eden kişiler teminat vermiş.
c- Teşhis fonksiyonu – hamilin şekli hak sahipliği teşhis edilir.
- Temlik cirosuyla senedi devralan temlik/rehin/tahsil cirosuyla senedi verebilir.
2.Tahsil Cirosu : Senedin tahsil yetkisi devredilir.
-Bedelli tahsil içindir/bedeli kabz içindir./bedeli vakelaten ödeyin vb. ifadelerle yapılır.
K- L – C1(ben) – H (yasemin) H’ ye bedeli tahsil için ödeyiniz. İmza cı….
-H, malık değil; tahsilata yetkili.
Fonksiyonları : Teşhis fonksiyonu vardır.
-C1’e ileri sürülecek defiler; tahsilata yetkili H’ ye de ileri sürülür.
Not: Tahsil yetkisi verenin ölümü/kısıtlanması bu yetkisi sona erdirmez.
*Tahsil cirosuyla senedi devralan sadece tahsil cirosuyla devreder.
3. Rehin Cirosu:
Bedeli rehin içindir/bedeli teminat içindir. Vb.
K – L – C1 – H; H’ye bedeli teminat için ödeyiniz. İmzacı.
Fonksiyonu : teşhis fonksiyonu var. Teminat fonksiyonu tartışmalı.
Çekte rehin cirosu yapılamaz.
Not: Rehin cirosuyla devralan, tahsil cirosuyla devreder.
CİRO ŞEKİLLERİ
Bu bono karşılığında Leyla LEMAN’ a 5.000 TL ödeyeceğim
Kazım KARA 18.9.2007 Adres; İmza Tam Ciro : Kime ciro yapıldığı belli olan cirodur.
- Özge’ ye ödeyiniz. – imza Leyla - Merve’ ye ödeyiniz. – imza Özge - Gülizar’ a ödeyiniz. – imza Merve - Mehmet’ e ödeyiniz. – imza Gülizar.
Beyaz Ciro ………..
-Hamiline ciro, beyaz ciro hükmünderdir.
-…..imza Leyla …. İmza Özge …..imza Gülizar
Tam ciro ile devralan – tam ara – beyaz ciro ile devreder.
Beyaz ciro ile devralan – tam ciro – beyaz ciro ile devreder. – teslimle devreder*(rüya) – tam ciroyla alan direk teslim yapamaz.
Not: beyaz ciro ile senedi devralan ciroyu ister kendi isterse başkasının adını yazıp tamamlar.
Not: beyaz ciro senedi hamiline yazılı hale getirmez.
Geriye Ciro; Senet ilgililerinden birine tekrar ciro yapılmasıdır.
K – L – C1(alacaklıdır L’den borçludur c3’e. – C2 – C3 – C1 – H H – K,L,C1,C2,C3
C1 öderse rücu – K,L c3 öderse rücu – c2,K,L c2 öderse – K,l
L öderse – K
K öderse - kimseye ÖRN:
K-L-C1-C2-K-C3-H;
H,-K,L,C1,C2,C3 C3-K,C2,C1,L C2-C1,L C1-L K- kimseye L- kimseye
KABUL
- Sadece poliçeye özgüdür.
- Hamil, muhataba senedi kabul edip etmediğinin tespiti için sunar.
M’ nin K’ ye 5.000 TL borcu olsun senet 30.000 TL diyelim. M, sadece 5.000 TL’ yi kabul eder. Kabul edilmeyen kısım için hamil müracaat borçlularına gider.
-Kabul, kayıtsız – şartsız olmalıdır. Kayıt- şart varsa senet kabul edilmemiş sayılır.
-M, kabul ederse asil borçlu olur.
-M, kabul etsin/etmesin keşideci, poliçede hep müracaat borçlusu olur.
-Senedin önyüzüne muhatabın sadece imza atması da kabul hükmündedir.
-Kabule arzın ilk günü – keşide günüdür.
-Kabul işlemi – senede / nüshaya’ da yapılabilir. Alanj veya surete yapılamaz.
Not: Ciro; alanja, surete, nüshaya, senede yapılır.
-Kabule arzı; zorunlu poliçenin kabule arz edilmesinin yaptırımı müracaat hakkı kaybıdır.
Kabule arzı yapılacaklar
1- Kanunen Zorunlu Olan: Görüldükten belirli süre sonra ödenecek poliçelerin kabule arzı kanunen zorunludur.
-Kabule arzı yasaklanamaz.
…… - Bu senet; keşide tarihinden itibaren 1 yıl içinde kabule arz edilir.
Keşideci bu süreyi uzatıp kısaltırken ciranta sadece kısaltılabilir.
Örn: Keşi tarihi : 9.9.2016
vade : görüldükten 4 ay sonra ödeyecek diyelim. Kabule arz :9.9.2016 -9.9.2017 arasında yapılır.
-Kabule arz: 16.1.2017 yapılsın M, kabul etti imza, adı, tarih yazsın.
vade:16.5.2017
2- İradi Zorunlu Olan: Keşide ve ciranta; kabule arzı zorunlu tutulabilir.
- belirli günde ödeyecekse/keşide tarihinden belirli süre sonra ödenecekse – Keşide tarihinden vadeye kadar kabule arz edilir.
ÖRN: Keşide tarihi 7.9.2016 vade : 11.10.2016
kabule arz zorunlu tutulmuş olsun.
kabule arz : 7.9.2016 – 10.10.2016 arasında yapılır.
Kabule arzı yapılamayanlar : Doğrudan ödeme için sunulur.
1-Görüldüğünde ödenecek poliçe: kanunen yasak
2-Belirli günde ödenecekse/keşide tarihinden belirli süre sonra ödenecekse:
keşideci, kabule arz yasaklayabilir.
Yasak varsa, Mecburiyet getirilmez; Yasak yoksa Mecburiyet getirilebilir.
Not: Adresli ve ikametgahlı poliçelerde kabule arz yasaklanamaz.
ÖDEME VE ÖDEME İÇİN İBRAZ 1- Vade ve ödeme günü; her zaman güne denk gelmeyebilir.
vade – iş günü de tatilde alabilir.
ödeme günü – hep iş günüdür.
-vade, tatile denk gelirse; ödeme günü vadeyi takip eden ilk iş günüdür.
-vade, ilk iş gününe denk gelirse; ödeme günüyle aynıdır.
2- Düzenleme ve ödeme yerinde takvim farkı varsa, ödeme yeri takvimi esastır.
3- Bedel: yazı-rakam yazılmış farklıysa – Yazı, rakam-rakam yazılmışsa ve farklıysa-Küçük değer esastır.
4- Kısmi ödemeyi hamil reddedemez.
5- Kısmi ödeme halinde muhataba makbuz verilir. Ödenen tutar senette gösterilir.
6- Muhatap; ödeme yapınca hamilden senede ibra şerhi yazıp senedi öyle kendisine vermesini ister.
7- MUHATAP
Vadede öderse; hile ve ağır kusuru yoksa ciro zincirini de kontrol etmesi
koşuluyla ödeme yaparsa borçtan kurtulur.
Vadeden önce öderse; ciro zincirini kontrol eder. + cirantaların imzalarının sıhhatini araştırır.
8- Kısmi kabul/ödeme/aval geçerlidir.
9- Ödeme için ibraz süresi (bono/poliçe)
-Görüldüğünde ödenecek; keşide tarihinden itibaren 1 yıl.
-Belirli günde ödenecek
-Keşide tarihinden belirli süre sonra ödenecek.
-Görüldükten belirli süre sonra ödeme; ödeme günü ve onu takip eden 2iş günü içinde sunulur.
MÜRACAAT HAKKI Poliçede; M- kabul ederse asli borçlı
K – L – C1 – C2 –; Müracaat borçlusu
Bonoda ; K(asil borçlu) – (L – C1 – C2)müracaat borçlusu Çek; Çekte asli borçlu yoktur.
M(banka)- (K – L – C1)müracaat borçlusu
MÜRACAAT HAKKINI DOĞRURAN MADDİ ŞARTLAR Vadede doğan ; Senet, vade de ödenmezse.
Vadeden önce doğan;
-Poliçe kabul edilmezse -muhatabın iflası
-muhatabın ödemelerinin tatili
-muhatap aleyhine yapılan takibin karşılıksız kalması -kabule arz yasak poliçede keşidecinin iflası
MÜRACAAT HAKKINI DOĞURAN ŞEKLİ ŞARTLAR PROTESTO
Kabul etmeme protestosu(poliçe);
-poliçe; kabul edilmezse çekilir.
-kabule arz süresinde çekilir.
SÜRE: Görüldükten, belirli süre sonra ödenecekse; Keşide tarihinden itibaren 1yıl içinde.
Belirli günde ödenecekse, Keşide tarihinden belirli süre sonra öd.; Keşide tarihinden vadeye kadar.
Ödememe Protestosu (bono,poliçe);
senet ödemezse çekilir.
Süre:
Görüldüğünde ödenecek; Keşide tarihinden itibaren bir yıl.
Belirli günde ödeme; Keşide tarihinden belirli süre sonra ödeme;
Görüldükten belirli süre sonra ödeme.
Ödeme gününü takip eden 2 işgünü
ÖRN: vade 10.10.2016 Pazartesi Ödeme için ibraz : 10.10.2016, 11.10.2016, 12.10.2016.
Ödememe protestosu : 11.10.2016; 12.10.2016
GECİKMİŞ CİRO
Ödememe protestosundan sonra yapılan/protesto süresinin geçmesinden sonra yapılan cirodur. Gecikmiş ciro alacağın temliki hükmündedir.
*Kabul edilmeden sorumlu değilim – kaydını – hem ciranta hem de keşideci koyar.
-Bu kaydın anlamı – senet kabul edilmezse hamilin bu kaydı koyanı vadeden önce getirmesini engeller.
İHBAR
İhbar; senedin ödenmediğinin diğer borçlulara noter kanalıyla bildirimdir.
İhbarın yapılmaması müracaat hakkını düşürmez.
-Avalistlere de yapılır ihbar arada.
K- (iki iş günü) L –(iki iş günü) C1 –(iki iş günü) C2 –(iki iş günü) C3 –(dört iş günü) H
Hamil keşideciye ve senedi kendisine veren cirantaya 4 iş günü içinde protesto çektiğini ihbar eder.
Müracaat Hakkı Kapsamı;
Hamilin Talepleri: Senedin ödenmeyen bedeli + Kararlaştırılırsa faiz +
vadeden itibaren işleyen faiz + ihbar ve protesto masrafları + poliçe bedelinin binde 3’ ünü aşmayan komisyon ücreti.
Senedi ödeyenin talepleri; ödediği andan itibaren işleyen faiz + masraflar + poliçe bedelinin binde 2’sini aşmayan komisyon ücreti.
Protestodan Muafiyet
Kanuni muafiyet, İradi muafiyet.
Kanuni muafiyet : -muhatabın iflası
-kabule arzı yasak poliçede keşidecinin iflası
-30 gününü geçen mücbir neden(herkesi etkileyen) İradi Muafiyet : Keşideci, avalist, cirantalar
-protestosuz, gidersiz, franko vb kayıt kayar.
-Keşideci kayarsa hepsi için/ciranta kayarsa kendi için sonuç doğurur.
Müracaat Hakkının Düşmesi 1- Kabule arzı zorunlu poliçenin kabule arz edilmemesi.
2-Kabul etmeme/ ödememe/ tarih tespit protestosu çekilmezse
3-Görüldüğünde/ Görüldükten belirli süre sonra ödenecek poliçe süresinde ibraz edilmezse.
POLİÇEDE ZAMANAŞIMI M(kabul eden)
-Hamil, kabul eden muhataba vadeden itibaren 3 yıl; hamilin müracaat
borçlularına dava süresi 1 yıl içinde dava açar ise ödediği tarihten itibaren 6ay içinde açar.
(senedi ödeyen ciranta)
Zamanaşımını Kesen Nedenler : 1-Davanın açılması
2-Davanın kabulü,
3-Alacağın iflas masasına yazılması, 4-Takip yapılması.
RETRET
-Poliçede müracaat hakkının yeniden poliçe düzenlenerek kullanımıdır. Bir poliçede bir kez retret yapılabilir.
Sevim – Merve – Özge – Yasemin – Burak – Mehmet – Selin (h)
-Selin, müracaat hakkını yeniden poliçe düzenleyerek kullanır. Bir borçlu seçer ve yeniden senet düzenler. Borcundan dolayı, senedi Gülizara devreder.
Özge(yeni muhatap)
Selin(yeni keşideci) Lehtar(Gülizar)
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME
Yeni TTK’ da bono içinde öngörülür. Senet, zamanaşımına uğramışsa veya hamilin müracaat hakkını korumak için elinden genli yapmaması durumunda kabul eden muhatap, keşideci ve ikametgahı poliçeyi ödeyecek kişi zenginleşmiş olur.
Çünkü ceplerinden çıkması gereken para çıkmaz. Bu halde hamil, poliçenin
zamanaşımına uğradı8ğı tarih takip eden 1yıl içinde bu davayı açar. Bu davada ispat yükü davalıdadır. Fakat bu dava cirantalara açılamaz.
AVAL -Asıl borçtan bağımsızdır.
-Müteselsil sorumlu
Senedin ön yüzünde keşideci ve muhatabın imzası dışında imza varsa avalistin sayılır.
kısmi aval mümkündür.
Avalist, şekilsel eksikliği ileri sürülebilir.
kayıtsız – şartsız olmalıdır
kime aval verirse onun gibi sorumludur.
avalist borcu öderse; kime aval verdiyse ona ve onun üzerindekilere rücu eder.
BONO
-Emre yazılı senet -Keşideci ---Lehtar
Hukuki niteliği; Soyut borç ikrarı(ödeme vaadi) İktisadi niteliği; Kredi aracı.
Not: bonoda; kabul, retret, muhatap, nüsha yok.
Zorunlu şartları
- Bono kelimesi veya emre yazılı senet kelimesi
-Kayıtsız şartsız bedelin ödenmesine ilişkin vaad. Kayıt – şart varsa SENET geçersizdir.
-Keşide tarihi -Keşidecinin imzası -Lehtar
-
Alternatif Şart – Yer
-Keşide ve ödeme yeri – yoksa keşidecinin adının yanında yazan yerdir.
-
-Vade – Poliçe ile aynıdır.
-
-Zamanaşımı – K asil borçludur. Hamilin keşideciye dava süresi vadeden itibaren 3 yıldır. Hamilin müracaat borçlularına dava süresi 1 yıldır.
Senedi ödeyen 6ay içinde rücu eder.
