ALİ FUAT BAŞGİL VE İŞ HUKUKU

(1)

Ali Fuat Başgil, 1893 Çarşamba/

Samsun doğumlu. İlkokula Çar- şamba’da gitti, lise eğitimine İs- tanbul’da devam etti. Birinci Dün- ya Savaşı’nda eğitimine ara verdi, askere gitti, subay olarak Kafkas Cephesine atandı. Dört yılı aşan bu askerlik süresinden sonra eğitimi- ni tamamlamak için Paris’e gitti.

Saint Barbe ve Buffon liselerinde lise eğitimini 1921 yılında tamam- ladı. Grenoble Hukuk Fakültesinde okudu, Sorbon Üniversitesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi, Paris Siyasal Bil- giler Okulundan mezun oldu. Dok- torasını Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde yaptı. Lahey Devlet- ler Hukuku Akademisi’nde dersle- re devam etti.

1930 yılında yurda döndü. Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Kurumuna Genel Müdür Yardımcısı olarak atandı. Aynı yıl Ankara Hu- kuk Fakültesi sınavını kazanarak doçent olarak göreve başladı. Bir yıl sonra profesör oldu.

İstanbul Üniversitesi’nin ku- rulması üzerine Anayasa Huku- ku dersleri vermek üzere İstan- bul Üniversitesi’ne geçti. İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi müdürlüğü yaptı.1937’de Hatay Cumhuriyeti Anayasası’nı hazır- ladı.1939 yılında ordinaryüs profe- sör oldu. 1938-1942 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Dekanlığı yaptı.1960 askeri darbesinden sonra 147’ler olarak

ALİ FUAT BAŞGİL VE İŞ HUKUKU

KARATAHTA/İş Yazıları Dergisi Sayı : 12 / Aralık 2018 (s: 111-112)

(2)

112

bilinen gurup içinde üniversiteden uzaklaştırıldı.

15 Ekim 1961 Genel Seçimle- rinde Adalet Partisi üyesi olarak Samsun’dan Cumhuriyet Senatosu üyeliğine seçildi. Cumhurbaşkan- lığına adaylığını koydu. Gördüğü baskılar üzerine adaylıktan çe- kildi. Türkiye’den ayrıldı. Cenevre Üniversitesi’nde dersler verdi. 1965 yılında Türkiye’ye döndü. 1967 yı- lında öldü.

Ali Fuat Başgil, Türkçe ve Fran- sızca pek çok bilimsel esere imza- sını attı.

Yukarıda çok kısa olarak yaşam öyküsünü dile getirdiğimiz Ordi- naryüs Profesör Ali Fuat Başgil, Türkiye’nin ilk İş Hukukçusudur.

Türkiye’nin ilk İş Kanunu olan 3008 sayılı İş Kanunu Tasarısı 1936 yılında Türkiye Büyük Millet Mecli- sinde görüşülürken Ali Fuat Başgil, Türk İş Hukukuna Giriş” başlıklı bir konferansa vermiştir. Bu konferans metnini okuduğunuzda, 83 yıl aradan sonra dahi, dilinin temel kavramlara yaklaşımı dikkat çeki- cidir^(*).

Esnafın yanında işvereniyle birlikte çalışan işçiler ile, sermaye şirketlerinde işverenini görmeden çalışan işçilerin konumlarındaki

farklılığa dikkat çekmesi, sözleşme serbestisinin gerekliliğine işaret ederken zayıf konumda olan işçi- nin korunması ilkesini hatırlatma- sı, iş sözleşmesinin kira sözleşme- sine benzetilmesindeki yanılgıya dikkat çekmesi ve bu konuları Me- celle, Fransız ve İsviçre hukukla- rıyla mukayeseli olarak incelemesi ileriye ışık tutmuş ve yol göster- miştir.

Ali Fuat Başgil, 1940 yılında da

“Türkiye İş Hukuku” isimli kitabı- nı yayımlayarak İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi’nde ders olarak okutmaya başlamıştır.

1936 tarihli İş Kanunumuz, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin vizyonu açısından da önemli bir belgedir.

1936 yılında bugün Avrupa Birliği üyesi olan 28 ülkenin pek çoğunda İş Kanunu yoktur.

Dergimizin bu sayısında Ordi- naryüs Prof. Dr. Ali Fuat Başgil’in yukarıda andığımız konferans metni ile ders kitabı metnini iş hukukumuzun önemli iki belgesi olarak sizlere sunuyoruz ve Hocayı rahmetle anıyoruz.

KARATAHTA İş Yazıları Dergisi

(*) Eskidiği düşünülen kelimelerin güncel karşıtları sonda bir dizin halinde verilmiştir.

(3)

(4)

(5)

115 KARATAHTA / Is Yazıları Dergisi

(6)

116

(7)

(8)

118

(9)

(10)

120

(11)

(12)

122

(13)

(14)

124

(15)

(16)

126

(17)

(18)

128

(19)

(20)

130

(21)

(22)

132

(23)

(24)

(25)

KARATAHTA / Is Yazıları Dergisi 135

(26)

136

(27)

(28)

138

(29)

(30)

140

(31)

(32)

142

(33)

(34)

144

(35)

(36)

146

(37)

(38)

148

(39)

(40)

150

(41)

(42)

152

(43)

(44)

154

(45)

(46)

156

(47)

(48)

158

(49)

(50)

160

(51)

(52)

162

(53)

(54)

164

(55)

(56)

166

(57)

(58)

168

(59)

(60)

170

(61)

(62)

172