Girifl
Konservatif difl tedavisinde yap›lan restorasyonlar›n öm- rü; kavitenin boyut ve flekli, restoratif materyalin özellik- leri, difl dokular› ile restoratif materyal aras›ndaki tutun-
ma, bireyin tükürük özellikleri ve a¤›z hijyeni, beslenme al›flkanl›klar› gibi birçok faktöre ba¤l›d›r1. Restorasyon- lar›n kal›c›l›¤› birçok araflt›rmaya konu olmufltur. Mjör ve ark.2,3 farkl› y›llarda yapt›klar› çal›flmalarda amalgam restorasyonlar›n ömrünün 4.7 y›l ile 15 y›l, kompozit res- torasyonlar›n ömrünün ise 3.3 y›l ile 8 y›l aras›nda de¤ifl- ti¤ini bildirmifllerdir.
Restorasyonlar›n yap›m› için esas neden primer çürükler ÖZET
Amaç: Restorasyonlar›n onar›m›, yenileme ifllemine göre difl do- kular›na gelecek travmay› azaltma, sa¤l›kl› difl dokular›n› koru- ma, hasta koltu¤unda geçen süreyi azaltma ve daha ekonomik ol- ma gibi avantajlara sahiptir. Bu çal›flman›n amac› farkl› bonding sistemler kullan›larak kompozit rezinin amalgam restorasyona ba¤lanma dayan›m›n›n in vitro olarak de¤erlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntem: 5x2.5 cm uzunlu¤unda 60 adet akrilik rezin blok haz›rland›. Bu bloklar üzerinde 5 mm çap›nda ve 3 mm de- rinli¤inde kaviteler aç›ld› ve bu kaviteler amalgam ile doldu- ruldu. 24 saat bekletildikten sonra restorasyon yüzeyleri 600, 800 ve 1200 nolu su z›mparas›yla z›mparaland›. Örnekler her biri 15 örnek içeren 4 gruba rastgele da¤›t›ld›. Her grupta amalgam yüzeyi farkl› bir adeziv sistem (SE Bond, Prime &
Bond NT, AQ Bond, ‹-Bond) ile üretici firma önerileri do¤rul- tusunda haz›rland› ve 2.38 mm çap›nda ve 3 mm uzunlu¤unda- ki silindirik flekilli plastik matriks içerisine kompozit rezin s›- k›flt›r›larak yerlefltirildi. 40 saniye ›fl›k ile polimerizasyonu sa¤- land›. 24 saat sonra her örne¤in makaslama kuvvetlerine karfl›
ba¤lanma dayan›m› 1mm/dak h›zla universal test makinesinde ölçüldü. Ba¤lanma dayan›m de¤erleri Megapaskal olarak he- sapland› ve sonuçlar istatistiksel olarak Kruskal Wallis tek yönlü Varyans ve Tukey testi kullan›larak analiz edildi.
Bulgular: SE Bond di¤er bonding sistemlerine göre daha yük- sek dayan›m› gösterdi (p<0.05). AQ Bond ve ‹-Bond sistemle- rinin ba¤lanma dayan›mlar› aras›nda ise istatistiksel olarak önemli bir fark bulunamad› (p>0.05).
Sonuç: Sonuç olarak SE Bond amalgam restorasyonlar›n kompo- zit rezinle tamirinde en yüksek ba¤lanma dayan›m› göstermifltir.
Anahtar kelimeler: Amalgam, Kompozit, Tamir, Bonding Sis- temleri.
ABSTRACT
Aim: The advantages of repair over replacement include reduced trauma to dental tissues, protection of tooth structure, reduction of clinical chair-side time and also low coast. The purpose of this study was to evaluate in vitro shear bond strength of composite resin to amalgam using different bonding systems.
Material and Methods: Sixty acrylic resin blocks with height of 5x2.5 cm were prepared. Cavities with diameter of 5 mm and height of 3 mm on these blocks were prepared and these cavities were filled with amalgam. Restoration surfaces were polished with 600, 800 and 1200 grit waterproof polishing papers after 24h. Specimens were randomly divided into four groups, including fifteen each. The amalgam surfaces were treated with different adhesive system following the manufacturer’s instructions in each groups and composite resins were added to the surfaces by packing the material into a cylindrical-shaped plastic matrix with an internal diameter of 2.38 mm and height of 3 mm and cured for 40 s. Shear bond strength of each sample was measured after 24 hours using a universal testing machine at a crosshead speed of 1 mm/min. Bond strength values were calculated in MPa and the results were statistically analyzed using Kruskal Wallis one way ANOVA and Tukey tests.
Results: SE Bond showed statistically higher bond strength than the other bonding systems (p<0.05). There is no statistically significant difference on bond strength of AQ Bond and I-Bond (p>0.05).
Conclusion: As a result, SE Bond showed highest bond strength on repair of amalgam restoration with composite resin.
Key words: Amalgam, Composite, Repair, Bonding Systems.
Farkl› Bonding Sistemlerin Kompozit Rezinin Amalgama Ba¤lanma Dayan›m› Üzerine Etkisi
Effect of Different Bonding Systems on Shear Bond Strength of Composite Resin Bonded to Amalgam
Ali ERDEM‹R*, Ayçe ÜNVERD‹ ELDEN‹Z**, Hale ARI**, Sema BELL‹**
* K›r›kkale Üniversitesi, Difl Hekimli¤i Fakültesi, Endodonti Anabi- lim Dal›, K›r›kkale
** Selçuk Üniversitesi, Difl Hekimli¤i Fakültesi, Endodonti Anabilim Dal›, Konya
Gelifl tarihi : 22.10.2004 Kabul tarihi : 01.02.2005
Received date : 22.10.2004 Accepted date : 01.02.2005
olsa da, restorasyonlar›n yenilenmesindeki ana neden se- konder çürüklerdir. Ayr›ca difl ile restorasyon aras›nda de- fekt oluflumu, restorasyon ve diflte oluflabilecek çatlak ve- ya k›r›k gibi baflar›s›zl›klar çok daha az oranlarda karfl›m›- za ç›kmaktad›r. Restorasyonun onar›m›, restorasyonun yenilenmesine göre çok daha konservatif bir yaklafl›md›r4. Eski restorasyonlar›n ç›kar›lmas› s›ras›nda, sa¤l›kl› difl dokular›ndan da bir miktar kald›r›lmas› sonucu kavite du- varlar› daha zay›f hale gelebilir. Ayr›ca büyük hacimli res- torasyonlarda, pulpan›n travmaya u¤rama olas›l›¤› da var- d›r. Restorasyonun onar›m›, tekrar yap›lacak bir restoras- yona göre daha az zaman gerektirir ve daha ekonomiktir.
Elderton5, eski amalgam dolgunun uzaklaflt›r›lmas› sonra- s›nda kavite boyutlar›nda en az 0.2-0.5 mm art›fl oldu¤u- nu bildirmifltir. Hunter ve ark.6bu bulguyu desteklemifller ve ayr›ca kompozit restorasyonlar›n uzaklaflt›r›lmas›nda difl dokular›ndan güçlükle ay›rt edilmesi nedeni ile kavite boyutlar›nda daha da fazla art›fl oldu¤unu bildirmifllerdir.
Dörter4klinikte sorunlu restorasyonlarla karfl›lafl›ld›¤›n- da, restorasyonu hemen yenilemek yerine, restorasyonun tamirinin düflünülmesinin hem difl hekimi hem de hasta için oldukça iyi sonuçlar sa¤layabildi¤ini bildirmifltir.
Kompozit rezinlerin 2. s›n›f kavitelerde difletine yak›n olan bölgelerde ›fl›k kayna¤›n›n yeterli polimerizasyonu sa¤layamamas›, komflu diflle tam bir kontak elde edile- memesi, kontakt bölgesindeki kompozitte oluflan afl›nma ve gingival basama¤›n mine-sement birlefliminin apikali- ne do¤ru uzand›¤› durumlarda amalgam ve kompozitin avantajlar›ndan faydalanmak için kombine kullan›mlar›
üzerine birçok çal›flma mevcuttur7–9. Özellikle s›k› bir kontak noktas› sa¤lamak ve difleti uyumu için ara yüz bölgesine amalgam yerlefltirmek, estetik sa¤lamak içinde okluzal bölgeye kompozit yerlefltirerek kombine resto- rasyonlar›n yap›m› denenmifltir10–13. Ayr›ca çok büyük amalgam dolgularda dolgunun bütünlü¤ünün bozulmas›- n›n istenmedi¤i durumlarda kompozit rezinle onar›m›
düflünülmektedir7–9.
Büyük restorasyonlara sahip birçok difl zamanla endo- dontik tedaviye ihtiyaç gösterebilir. E¤er restorasyonlar kabul edilebilir düzeyde ise böyle durumlarda restoras- yon yerinde b›rak›larak girifl kavitesi restorasyon üzerin- den aç›l›p kanal tedavisi yap›labilir ve yine aç›lan girifl kavitesinin tamiri gerekebilir14,15.
Amalgam ve kompozit kombine uygulamalar›nda arada herhangi bir ba¤lay›c› ajan kullan›lmad›¤› takdirde ba¤- lanman›n çok zay›f olaca¤› hatta sa¤lanamayaca¤› yap›- lan çal›flmalarda gösterilmifltir13,16,17.
Bu çal›flman›n amac› kompozit materyalin amalgama ba¤lanma dayan›m›nda dört farkl› ba¤lay›c› ajan›n etki- sini incelemektir.
Gereç ve Yöntem
Bu çal›flmada küresel partiküllü, gama 2 faz› içermeyen bir amalgam (Cavex Avalloy, 2003 RW, Haarlem, Hol- land) ve ›fl›kla polimerize olan mikrohibrit doldurulucu- lu bir kompozit rezin (Clearfil AP-X, Kuraray Co, Ltd, Japan) kullan›ld›.
5 cm boyundaki ve 2,5 cm çap›ndaki plastik kal›plar ha- z›rland› ve bu kal›plara otopolimerizan akrilik (Self Cu- ring, Vortex, Netherland) yerlefltirilerek 60 adet akrilik blok elde edildi. Sertlefltikten sonra bu akrilik bloklar üzerinde 3 mm derinli¤inde ve 5 mm çap›nda kaviteler aç›ld›. Bu kaviteler amalgamatörde (Dentomat, Degussa, Brazil) haz›rlanan gama 2 faz› içermeyen amalgam›n bir fulvar yard›m›yla kondanse edilmesiyle dolduruldu ve amalgam yüzeyi bir burnisher yard›m›yla düzeltildi. Ha- z›rlanan örnekler 24 saat boyunca %100 nemli ortamda 37 °C de etüvde bekletildikten sonra yüzeyleri s›ras›yla 600, 800 ve 1200 gritlik metal z›mparalar ile sulu ortam- da z›mparaland›. Örnekler rastgele 15 örnekten oluflan 4 gruba ayr›ld›. Her bir grupta amalgam yüzeyleri üretici firmalar›n önerileri do¤rultusunda farkl› bonding sistem- leriyle haz›rland›.
Birinci grupta; hava spreyi ile kurutulan restorasyon yü- zeyine 20 sn. boyunca SE Primer (Kuraray Co., Japan) uyguland›. Hava spreyi ile kurutulduktan sonra SE Bond (Kuraray Co., Japan) uyguland› ve ›fl›k yo¤unlu¤u 400 Mw/cm2 olan ›fl›k ile (HILUX, Benlio¤lu Dental Inc, Ankara, Türkiye) 10 sn. ›fl›nland›. Haz›rlanan örnekler 2,38 mm çap›nda ve 3 mm uzunlu¤unda kompozitler ya- p›lmas›n› sa¤layan özel bir ba¤lant› aparat›na (Ultradent Products Inc, SJ, Utah) yerlefltirildi (Resim). Kompozit rezin (Clearfil AP-X, Kuraray Co, Ltd, Japan) bu kal›p-
Resim. Farkl› bonding sistemler uygulanan amalgam yüzeyine kompo- zit uygulanmas›n› sa¤layan özel ba¤lant› aparat› (Ultradent Products Inc, SJ, Utah).
lar içinde bonding ajan uygulanm›fl amalgam yüzeyine incremental teknikle ilave edildi. Materyalin fazlas›
uzaklaflt›r›ld›ktan sonra ›fl›k tabancas›yla 40 sn. boyunca polimerizasyon gerçeklefltirildi.
‹kinci grupta; kurutulan amalgam yüzeyine Prime &
Bond NT (Dentsply, Germany) bonding sistem 20 sn bo- yunca uyguland›. Hava spreyi yard›m›yla çözücünün fazlas› uzaklaflt›r›ld› ve 10 sn. ›fl›k uyguland›. Birinci grupta oldu¤u gibi bonding uygulanm›fl amalgam yüze- yine kal›plar yerlefltirilerek ayn› kompozit materyal uy- guland› ve 40 sn. ›fl›k ile polimerize edildi.
Üçüncü grupta; ba¤lay›c› ajan olarak AQ Bond (Sun Me- dical Co., Ltd. Japan) kullan›ld›. Amalgam yüzeyine bonding sistem 20 sn. boyunca uyguland›ktan sonra 3-5 sn. hava ile kurutuldu. ‹kinci kat bonding sistem ayn› fle- kilde uyguland› ve 5-10 sn. hava ile fazla materyal uzak- laflt›r›ld› ve 10 sn. ›fl›k uyguland›. Birinci grupta oldu¤u gibi kompozit restorasyonlar ile tamamland›.
Dördüncü grupta; adeziv sistem olarak ‹-Bond (Heraeus Kulzer, Inc. Germany) kullan›ld›. Kompozit rezin yüze- yine 3 kat ‹-Bond uyguland›. 30 sn. beklendi ve fazla bonding materyali hava ile uzaklaflt›r›ld›, 20 sn. boyunca
›fl›k uyguland›. Di¤er gruplarda oldu¤u gibi kompozit restorasyonlar tamamland›
Haz›rlanan örnekler 24 saat boyunca %100 nemli ortam- da 37 °C’deki etüvde bekletildikten sonra Micro 500 Universal Test Cihaz›na (Testometric Co Ltd., U.K.) ba¤land› ve cihaz›n h›z› 1 mm/dk’ya ayarlanarak makas- lama kuvvetleri karfl›s›nda kompozit üst yap›lar›n amal- gam yüzeylerine ba¤lanma dayan›mlar› Newton olarak ölçüldü. Ba¤lanma alan› tespit edildikten sonra veriler megapaskala (MPa) dönüfltürüldü ve Kruskal Wallis tek yönlü varyans analizi ile Tukey testleri kullan›larak ista- tistiksel olarak analiz edildi.
Bulgular
Amalgam restorasyon yüzeyine uygulanan dört farkl›
bonding sistem ile kompozit rezin restorasyonun makas-
lama kuvvetlerine karfl› ba¤lanma dayan›mlar›na ait ve- rilerin ortalama, standart sapma, minimum ve maksi- mum de¤erleri Tablo’da sunulmaktad›r.
Amalgam restorasyonlar›n kompozit rezin ile tamirinde SE Bond di¤er bonding sistemlerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda en yüksek ba¤lant›y› gösterdi (p<0.05). Prime Bond NT di¤er iki bonding sisteme göre daha iyi bir ba¤lant› sa¤- lad› (p<0.05). AQ Bond en düflük ba¤lanma dayan›m›
gösterirken ‹-Bond ile aralar›nda istatistiksel olarak önemli bir fark bulunamad› (p>0.05).
Tart›flma
Kullan›mlar›yla estetik aç›dan amalgama oranla üstünlük tafl›yan kompozit dolgular›n fiziksel özelliklerinin iyilefl- tirilmesinde son y›llarda pek çok geliflme elde edilmiflse de bu materyallerin arka grup difllerin fonksiyona giren yüzeylerini de içine alan genifl restorasyonlarda kullan›l- malar› hala flüphe yaratmaktad›r. Bu nedenle de kompo- zite iliflkin fiziksel eksikliklerin amalgam kullan›m›yla desteklenmesi ya da amalgam›n estetik yetersizli¤inin kompozit ile maskelenmesi, bu iki restoratif materyalin kombine olarak uygulanmas›n› gündeme getirmifltir18. Ancak oluflturulan bu yeni restoratif madde için en bü- yük kayg›, iki farkl› maddenin birleflim yerinde kurulabi- lecek olan ba¤lant› ve bu ba¤lant›n›n derecesine ba¤l›
olarak ortaya ç›kacak ba¤lanma dayan›m›d›r.
Lacy ve ark.19 amalgam tamiri amac›yla bir ba¤lay›c›
ajan olan Panavia EX ile birlikte kompozit resin kullana- rak haz›rlanan örneklerin ba¤lanma dayan›m›n›n, amal- gam›n amalgam ile tamir edilen örneklerden elde ettikle- ri de¤erlere oranla daha fazla oldu¤unu bulmufllar ve al- d›klar› sonuçlara dayanarak da klinikte amalgam›n koyu renginin kamuflaj› amac›yla kompozit kullan›m›n› öner- mifllerdir.
Hadavi ve ark.20kompozit uygulanacak olan frezlenmifl amalgam yüzeyinin asitlenmemesini, çünkü asitleme iflleminin metal ve bonding ajan› aras›ndaki adezyon için gerekli olan baz› reaksiyonlar› bozabilece¤ini ileri Tablo. Amalgam restorasyonlar›n tamirinde kullan›lan farkl› adeziv sistemlerin ba¤lanma dayan›mlar› (MPa).
Adeziv Sistemler n Ortalama ± Standart Sapma (MPa) Minimum Maksimum
Clearfill SE Bond 15 13.09 ± 1.98a 10.85 17.08
Prime&Bond NT 15 11.16 ± 0.97b 8.36 12.27
AQ Bond 15 8.40 ± 1.09c 6.74 10.27
‹-Bond 15 8.67 ± 1.01c 7.12 10.25
Ayn› harfi tafl›yan ortalamalar aras›nda istatistiksel olarak fark yoktur (p>0.05).
sürmüfllerdir. Yine ayn› araflt›r›c›lar21yapt›klar› bir di-
¤er çal›flmada amalgam yüzeye asit uygulanmas›n›n ok- sit tabakas›n› kald›rabilece¤ini, bununda ba¤lanma da- yan›m›n› %45 azaltabilece¤ini ve mikros›z›nt›n›n arta- bilece¤ini bildirmifllerdir. Buna ba¤l› olarak bizim ça- l›flmam›zda da amalgam yüzeyine asit uygulamas› ya- p›lmam›flt›r.
Bu tip çal›flmalar›n sonuçlar› amalgam›n taze veya sert- leflmifl olmas› ile etkilenebilir. Ayr›ca haz›rlanan örnekle- rin k›sa veya uzun süre suda bekletilmeleri de sonuç üze- rinde etkili olabilir. Pilo ve ark.22taze amalgamda retan- siyon için adeziv uygulamas›na ihtiyaç oldu¤unu bildir- mifltir. Retansiyon sa¤lamak için pin kullan›m›, undercut yap›m›, frezleme gibi yüzey bitirme ifllemlerinin taze amalgama hemen kondensasyon sonras› uygulanmas›n›n do¤ru olmad›¤› bildirilmifltir22. Bu çal›flmada daha çok onar›m için iki restorasyon materyalinin birbirine ba¤- lanma dayan›mlar› karfl›laflt›r›ld›¤› için, örnekler amalga- m›n tam olarak sertleflmesi için 24 saat bekletilmifl ve her bir örnekte yüzey pürüzlülü¤ünün standart olmas› için amalgam yüzeyleri s›ras›yla 600, 800 ve 1200 gritlik z›mparalarla haz›rlanm›flt›r.
Bu tip çal›flmalarda amalgam›n kompozit üzerine uygu- lanmas› veya kompozitin amalgam üzerine uygulanma- s› ile farkl› neticeler al›nabilir. Bolay ve Köprülü16yap- t›klar› çal›flmada amalgam üzerine kompozit uygulanan tüm gruplar›n ba¤lanma dayan›mlar›n›n kompozit üze- rine amalgam uygulanan gruplardan daha yüksek oldu-
¤unu bildirmifllerdir. Klinikte ara yüze öncelikle amal- gam daha sonra üzerine kompozit uygulanaca¤› göz önünde tutulursa, Bolay ve Köprülü16çal›flma sonuçla- r›n›n klinik çal›flmalar için bir rehber olaca¤›n› bildir- mifllerdir.
Bu çal›flman›n sonuçlar› di¤er çal›flmalarla karfl›laflt›r›l- d›¤›nda yüksek ba¤lanma de¤erleri elde edildi¤i görü- lebilir. Bu di¤er çal›flmalarda termal siklus kullan›lma- s›na ba¤l› olabilir. Çünkü termal siklus uygulaman›n ba¤lanma dayan›m›n› olumsuz yönde etkiledi¤ini gös- teren çal›flmalar bulunmaktad›r17,23,24. Ayr›ca bir çok çal›flmada ba¤lanma dayan›m de¤erlerinin bu çal›flma- dan daha düflük oldu¤u gösterilse de, van der Vyver ve ark.25termal siklus kullanmad›klar› çal›flmalar›nda, bi- zim çal›flmam›zdaki de¤erlere yak›n de¤erler elde et- mifllerdir. Di¤er taraftan a¤›z ortam›n› tam olarak labo- ratuar flartlar›nda gerçeklefltirmek te olanaks›zd›r. Lite- ratürde pek çok ba¤lanma çal›flmas›nda termal siklus kullan›lmad›¤› görülmekle birlikte13,16,25,26, laboratuar flartlar›nda elde edilen sonuçlar›n, yine de materyalin a¤›z ortam›ndaki performans› hakk›nda bilgi verece¤i- ne inan›lmaktad›r. Termal siklüs a¤›z ortam›n› taklit et- mede kullan›lan pek çok eskitme iflleminden sadece bir
tanesidir. Bu çal›flmada ›s› de¤iflimi göz ard› edilmifltir ancak sonuçlar amalgam ve kompozit ba¤lanma daya- n›m›nda farkl› adeziv materyallerin etkisi aç›s›ndan bir fikir vermektedir.
Adezivler amalgam, kompozit ve difl yap›s›na kimyasal anlamda ba¤lant› sa¤lanmas› ve restorasyonun direnç kazanmas› için kullan›l›rlar13,22. Sevincan ve ark.13, amalgamñkompozit kombine restorasyonlarda Scotch- bond M-P Plus kullan›ld›¤›nda hem ba¤lanma dayan›- m›n›n artt›¤›n› hem de mikros›z›nt›n›n azald›¤›n› bildir- mifllerdir.
Chang ve ark.174-META bir bonding ajanla yapt›klar›
çal›flmada amalgam-amalgam ba¤lanan grupta metalik ba¤lanma oldu¤unu ancak amalgam›n kendi içinde ba¤- lant›s›n›n zay›f oldu¤unu, fakat amalgam-kompozit ve amalgam-dentin gruplar›na k›yasla ba¤lanman›n daha güçlü oldu¤unu bildirmifltir.
Eidelman ve ark.27amalgam kompozit restorasyonlar›n, ikinci s›n›f restorasyonlarda difleti kenar›nda s›z›nt› ol- mas›na ra¤men kabul edilir oldu¤unu bildirmifllerdir.
Bulucu ve Yoldafl28, amalgam ve kompozit aras›ndaki ba¤lant›da Panavia 21 ve Avantonun kullan›lmas›n›n ABC dual cure simana göre daha iyi sonuçlar verdi¤ini göstermifllerdir.
Bu çal›flman›n sonucunda amalgam restorasyonlar›n kompozit rezinlerle tamirinde iki basamakl› bir bonding sistem olan SE Bond tercih edildi¤inde en yüksek ba¤- lanma dayan›m› görülmüfltür. Prime Bond NT bonding sistemi SE Bond’a göre daha düflük ba¤lanma gösterse de di¤er iki bonding sisteme göre daha güçlü bir ba¤lan- ma dayan›m› göstermifltir. AQ Bond ve ‹-Bond aras›nda önemli bir fark bulunamam›flt›r. Adeziv sistemlerde son y›llarda uygulama ifllemlerinin kolaylaflt›r›lmas› yönün- de çal›flmalar mevcuttur. Son y›llarda tan›t›lan ve kulla- n›lmaya bafllanan tek flifle adeziv sistemler, bu çal›flmala- r›n bir sonucudur. Her ne kadar uygulanma aç›s›ndan ko- layl›k sa¤land›ysa da, baz› araflt›r›c›lar, uygulama basa- maklar›n›n azalmas› ile birlikte materyallerin adheziv performanslar›nda da bir düflüfl oldu¤unu belirtmifller- dir29–31. Nitekim bu çal›flmada da iki basamakl› bir sis- tem olan SE Bond, materyaller aras›nda en iyi perfor- mans› göstermifltir.
Sonuç
In vitro koflullarda al›nan bu sonuçlar›n klinik uygula- mayla desteklenmesi gereklidir. Ama bu sonuçlar›n ›fl›¤›
alt›nda amalgam restorasyonlar›n tamirinde kompozit re- zin kullan›lacaksa iki basamakl› bir bonding sisteminin seçilmesi önerilebilir.
Kaynaklar
1. Barbakow F, Gaberthuel T, Lutz F, Schuepbach P. Maintenance of amalgam restorations. Quintessence Int. 1988; 19: 861–70.
2. Mjor IA, Jokstad A, Qvist V. Longevity of posterior restorations.
Int Dent. J 1990; 40: 11–7.
3. Mjor IA, Dahl JE, Moorhead JE. Age of restorations at replacement in permanent teeth in general dental practice. Acta Odontol Scand. 2000; 58: 97–101.
4. Dörter C. Amalgam ve kompozit restorasyonlar›n ömrü, yenilen- mesi ve onar›m›. Diflhek Derg. 2001; 39: 120–4.
5. Elderton RJ. Research on cavity design for amalgam restorations.
Proceedings of the international symposium on Amalgam and tooth-colored restorative materials, Nijmegen, The Netherlands, University of Nijmegen, 1975, 241.
6. Hunter AR, Treasure ET, Hunter AJ. Increases in cavity volume associated with the removal of class 2 amalgam and composite restorations. Oper Dent. 1995; 20: 2–6.
7. Anglis, LF, Fine L. The amalgam-composite resin restoration. J Prosthet Dent. 1982; 685.
8. Barkmeier WW, Cooley RL. Amalgam Restoration with a com- posite resin window. Quintessence Int. 1979; 4: 31–4.
9. Gourley JM, Ambrose ER. Veneering amalgam restorations. J Canad Dent Assoc. 1982; 1: 489–500.
10. Gross JD, Retief DH, Bradley EL. Microleakage of posterior composite restorations Dent Mater. 1985; 54: 654–7.
11. Fuks AB, Hirshfeld Z, Grajower R. Marginal microleakage of cervical resin restorations with a bonding agent. J Prosthet Dent.
1985; 54: 654–7.
12. Cardash HS, Bichacho N, Imber S, Limberman R. A combined amalgam and composite resin restoration. J Prosthet Dent. 1990;
63: 502–5.
13. Sevincan F, Türkün M, Önal B, Ergücü Z, Köseo¤lu K.
Amalgam-kompozit kombine restorasyonlarda materyaller aras›
ba¤lanma direnci ve s›z›nt›n›n incelenmesi. AÜ Difl Hek Fak Derg. 1998; 25: 121–8.
14. Turner JE, Anderson RW, Pashley DH, Pantera EA. Microleakage of temporary endodontic restorations in teeth restored with amalgam. J Endodon. 1990; 16: 1–4.
15. MacInnis WA, Peacocke LE, Zakariasen KL, MacDonald RM.
Amalcore strength recovery following refilling of Access preparations with amalgam. J Prosthet Dent. 1992; 68: 59–62.
16. Bolay fi, Köprülü H. Kompozit resinin amalgama ba¤lanma gücü üzerinde farkl› ba¤lay›c› ajanlar›n etkisi. EÜ Difl Hek Fak Derg.
1993; 14: 129–33.
17. Chang J, Scherer W, Tauk A, Martin R. Shear bond strength of a 4-META adhesive system. J Prosthet Dent. 1992; 67: 42–45.
18. Gordon M, Laufer BZ, Metzger Z. Composite-veneered amalgam restorations. J Prosthet Dent. 1985; 54: 759–62.
19. Lacy AM, Rupprecht R, Watanabe L. Use of self-curing composite resins to facilitate amalgam repair. Quintessence Int.
1992; 23: 53–9.
20. Hadavi F, Hey JH, Ambrose ER. Shear bond strength of composite resin to amalgam: an experiment in vitro using different bonding systems. Oper Dent. 1991; 16: 2–5.
21. Hadavi F, Hey JH, Ambrose ER. Assesing microleakage at the junction between amalgam and composite resin: a new method in vitro. Oper Dent. 1991; 16: 6–12.
22. Pilo R, Brosh T, Shapinko E, Dodiuk H. Long term durability of adhesive systems bonded to fresh amalgam. J Prosthet Dent.
1996; 76: 431–6.
23. Hadavi F, Hey JH, Ambrose ER, elBadrawy HE. The influence of an adhesive system on shear bond strength of repaired high-copper amalgams. Oper Dent. 1991; 16: 175–80.
24. McComb D, Brown J, Forman M. Shear bond strength of resin-mediated amalgam-dentin attachment after cyclic loading.
Oper Dent. 1995; 20: 236–40.
25. van der Vyver PJ, de Wet FA, Dearlove WR. In vitro shear bond strength of the Amalgambond Plus system. J Dent Assoc S Afr.
1995; 50: 281–6.
26. Özer F, Ünlü N, Öztürk B, fiengün A. Amalgam Repair:
Evaluation of bond strength and microleakage. Oper Dent. 2002;
27: 199–203.
27. Eidelman E, Holan G, Tanzer-Sarnek S, Chosack A. An evaluation of marginal leakage of class 2 combined amalgam-composite restorations. Oper Dent. 1990; 15: 11–4.
28. Bulucu B, Yoldafl O. Amalgam-Kompozit kombine restorasyon- larda materyaller aras› ba¤lanma direncinin üç farkl› ba¤lay›c›
ajan ile incelenmesi. OMÜ Difl Hek Fak Derg. 1999; 1: 24–6.
29. Frankenberger R, Kramer N, Petschelt A. Fatigue behaviour of different dentin adhesives. Clin Oral Investig. 1999; 3: 11–7.
30. Bouillaguet S, Gysi P, Wataha JC, Ciucchi B, Cattani M, Godin C, Meyer JM. Bond strength of composite to dentin using conventional, one-step, and self-etching adhesive systems. J Dent. 2001; 29: 55–61.
31. Sengün A, Ünlü N, Özer F, Öztürk B. Bond strength of five current adhesives to caries-affected dentin. J Oral Rehabil. 2002;
29: 777-81.
‹letiflim adresi:
Yrd. Doç. Dr. Ali ERDEM‹R K›r›kkale Üniversitesi, Difl Hekimli¤i Fakültesi Endodonti Anabilim Dal›
71200 KIRIKKALE Tel .: 0318 224 49 27 Faks: 0346 244 69 07
e-mail: erdemirali@hotmail.com
