APLANOSPORLAR
Hareketsiz sporlardır.
Sporlar çekirdeğin mitoz bölünmesi ve bunu takiben kloroplastın kısımlara ayrılması ile meydana gelir.
2 tip spor oluşumu ayırt edilir.
I. tipte sporlar haploit veya diploit bitkilerin eşeysiz üremeleri ile olur ve bu nedenle
kendileride haploit veya diploittirler.
II. tipte ise sporlar mayoz bölünme ile meydana gelir ve haploittirler.
HETEROSİST
Kalın çeperli hücrelerdir. Boş gibi görünen homojen hücresel yapılardır.
İplik hücrelerine değen
noktalarda heterosist içte bir kalınlaşma gösterir.
Elektron mikroskobu ile yapılan çalışmalar
heterosistlerin faklılaşmış hücreler olduklarını göstermiştir.
Heterosistler vejetatif hücreninkinin devamı olan bir zara sahiptir ve bu zarın üzerinde ayrıca sellülozca zengin bir kılıf oluşumu vardır.
Heterosistin vejetatif hücreye birleştiği yerde iyi görünen bir granül ve yapısı tam açıklanmamış bir plazmodezm bulunur.
Heterosist bazal
Heterosist interkalary
Heterosistlerde fotosentetik tilakoyitler çok düzensiz ve dağınıktır.
Cyanophyta’ da heterosistler atmosfer azotunu kullanabilir.
AKİNET
Uygun olamayan şartlarda meydana gelir. Çeperi vejetatif hücre çeperine göre daha kalındır.
Protoplazma besin
maddesince zengindir.
Akinet oluşacağı zaman hücre hacmi artar, genellikle
vakuoller görünmez olur, plazma yoğunluğu,
ribozomlar, glikojen ve
siyanofisin granülleri artar.
Hücre yoğunluğu arttığı için dibe çöker ve uygun olmayan şartları bu şekilde dipte
geçirir.
İdeal koşullarda yeniden çimlenir.
3. EŞEYLİ ÜREME
Eşeyli üreme aynı veya farklı iki fertten oluşan ve eşey bakımından farklı iki üreme hücresinin (GAMET)
birleşmesi ile olur.
İki gametin birleşmesine “DÖLLENME” denir.
Döllenme sonucu meydana gelen hücre veya çekirdeğe “ZİGOT” denir.
Gametler çepersiz hücreler olup, tek başlarına gelişerek yeni bir fert meydana getiremezler.
Gametleri meydana getiren fert veya döllere GAMETOFİT denir.
Gametlerin oluştuğu yapılara GAMETANGİYUM denir.
Alglerde görülen eşeyli üreme tipleri : 1.İZOGAMİ :
Gametler şekil ve büyüklük
bakımından birbirine
benzerlerse
İZOGAMET denir.
Bu gametlerin birleşmesiyle meydana gelen
üremeye İZOGAMİ denir.
(+) (-)
2.ANİZOGAMİ :
Gametler şekil ve
büyüklük bakımından farklı ise
ANİZOGAMET denir.
Bu gametlerin
birleşmesiyle olan üremeye
ANİZOGAMİ denir.
(-) (+)
3.OOGAMİ : Dişi gamet
hareketsizdir.
Plazmasında bol yedek besin maddesi vardır.
Büyük bir hücredir. Bu hücreye “YUMURTA
HÜCRESİ” veya
“OOSFER” denir.
Erkek gamet küçük ve hareketli olup
“SPERMATOZOYİT”
adını alır.
Yumurta hücresinin içinde meydana geldiği
gametangiyuma “OOGONYUM”
denir.
Spermatozoyitin içinde meydana geldiği
gametangiyuma
“ANTERİDYUM” denir.
4. AUTOGAMİ :
Bölünmeyen bir ana hücre içindeki iki çekirdeğin birleşmesidir.
Protoplast büyür. Mayoz bölünme ile 4 haployit
çekirdek oluşur
R’
2 çekirdek dejenere olur.
Çeper
kapakları atılır.
Aynı hücredeki 2 haployit çekirdek birleşir. Diployit çekirdeği
oluşturur. Yeni çeper kapakları oluşur.
ALGLERDE HAYAT DEVRELERİ
Bitkilerde döllerin değişimi ilk olarak alglerde başlar.
Gamet meydana getiren bir dölü spor meydana getiren bir dölün takip etmesine “DÖL DEĞİŞİMİ”
denir.
Gametlerin birleşmesi ile 2 katına çıkan kromozom sayısının yeniden yarıya inmesi gerekmektedir. Bu da mayoz bölünme ile olur.
Mayoz bölünmenin yerine göre farklı kromozom sayısı taşıyan safhalar ortaya çıkar
Organizmaların “n” sayıda kromozom taşıdıkları safha HAPLOYİT SAFHA, “2n” sayıda
kromozom taşıdıkları safha DİPLOYİT SAFHA olarak ayrılır
Mayoz bölünme bitkilerde 3 yerde meydana gelir.
1. Zigotta
2. Gametangiyumda 3. Sporangiyumda
Mayoz bölünmenin meydana geldiği yere görede organizmalar 3 kısma ayrılır.
1. HAPLONTLAR Mayoz bölünme zigotta meydana gelir. Algin hayat devresinde
sadece (n) kromozomlu devre vardır.
Diploit safha
sadece zigottadır, o da mayoz
bölünme yaparak çimlenir. Vejetatif çoğalma haplo- mito sporlarla olur.
Gamet Gamet
(R’) Zigot (2n)
(n)Spor (+) (n)Spor (-)
Gametofit
Gametangiyum
Gametofit
Gametangiyum
Gamet (+) (-) Gamet
Diploit Safha
Haploit Safha
Gamet Gamet
Zigot (2n) Diploit Bitki
Gametangiyum (R’) Gametangiyum
Gamet Gamet 2. DİPLONTLAR
Mayoz bölünme
gametangiyumlarda olur.
Organizma diployittir.
Haployit safha gametlerle sınırlı kalmıştır. Gametler birleşerek zigotu
oluşturur. Zigotta mayoz bölünme yapmadan
doğrudan çimlenerek (2n) kromozomlu bitkiyi meydana getirir. Vejetatif çoğalma diplo-
mitosporlarla olur.
Spor
Haployit Gametofit Gametangiyum
Gamet Gamet Zigot
Diployit Sporofit (R’) Sporangiyum
Spor (n) (n)Spor (2n)
Haployit SafhaDiployit Safha
3. HAPLODİPLONTLAR Mayoz bölünme
sporangiyumda
meydana gelir. Haployit gametofit bir dölü,
diployit sporofit bir dölün takip ettiği bitkilere denir.
Organizmanın hayat devresinde zigot ve
mayoz bölünme arasına kısa veya uzun bir
safha veya bağımsız bir döl girer.
İzomorf Haplo-diplont İki döl birbirine morfolojik
bakımdan benzerse İZOMORF DÖL ALMAŞI, böyle bitkilerede İZOMORF-HAPLODİPLONT denir
İki döl birbirine morfolojik bakımdan benzemezse
HETROMORF DÖL ALMAŞI,
böyle bitkilerede HETEROMORF- HAPLODİPLONT denir
Hetermorf Haplo-diplont
