Üst üste öyle haberler geliyor ki, insan sormadan edemiyor: “bunlar ilişkili midir?”
Önce, 13 Ağustos’ta Kanada’dan bir haber geldi. AMDL ve çalık Madencilik şirketleri STRATEJİK İŞBİRLİĞİ anlaşmasını imzalamış.
Oh be! İnanın bu gelişme ülkemiz madenciliğinde yeni bir dönemin muştucusu olacak.
Sonra, 19 Ağustos günü Resmi Gazete’de ormanlık alanlarda madencilik arama ve işletme faaliyetini önleyen son Anayasa Mahkemesi ve Danıştay 8. Dairesi kararının arkasına dolanana ve hukuka karşı hile yapılarak orman yağmasına izin veren Yönetmelik değişikliği yayınlandı. Avukat Noyan Özkan, bu son Yönetmelik değişikliğini “Böylece, Hükümet , yüksek mahkemelerin kararlarını kasıtlı olarak etkisizleştirmek suretiyle demokratik hukuk devletinin temelinde dinamit patlatmıştır. Aynı zamanda uluslar arası çevre ve doğa koruma sözleşmeleri de açıkça ihlal edilmiştir.
Bu karara imza atan Cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar Anayasanın hukuk devleti ilkesini ihlal etmek suretiyle Türk Ceza Kanununun 309.maddesinde düzenlenen anayasayı ihlal suçunu işlemişlerdir.
Yargıtay Başsavcılığının ve Ankara Başsavcılığının gecikmeksizin soruşturma başlatması gerekmektedir. Ayrıca Anayasa 137/son maddesine göre Çevre ve Orman Bakanlığı bürokratları ile vali ve kaymakamlar, konusu suç teşkil eden bu Yönetmeliğe dayalı genelge ve emirleri yerine getiremez, aksi durumda kendileri de suç işlemiş olurlar.” şeklinde yorumluyordu.
Ama, AMDL (Kanada’da kurulu olup ülkemizde çalışan ve Rio Tinto vb başka uluslar arası madencilik gruplarıyla da (stratejik olmayan!) ortaklıkları bulunan), Anadolu Madenleri Geliştirme Limited Şirketi başka bir şey söylüyor. Anatolya’nın Başkan ve YK Başkanı Edward Dowling, “Çalık Grubu ve kurucusu Ahmet Çalık, Türkiye’deki en saygın örgüt ve iş önderleri arasındadır. Çalık Grubu pek çok endüstri alanında başka batılı şirketlerle başarılı “stratejik” işbirliklerini gerçekleştirmiş bulunuyor. Madencilik dünyada yeni bölgelere erişirken, saygın yerel güçlerle stratejik ilişkiler kurulmasının öneminin uzun dönemde başarışlı olmanın anahtarı olduğu ıspatlanmış bulunmaktadır. Bu stratejik ilişki Şirket’in Türkiye’deki madencilik haklarının sürdürülebilirliği ve büyümesinin hızlandırılmasını güçlendirecektir. Böylesi güçlü bir stratejik ortakla çalışacak olmaktan ötürü çok heyecanlıyız” diyerek hissiyatını belirtmekten kendini alamamış.
İlişki stratejik ama biraz da parayla pekiştirilmiş.
AMDL’nin bütününe sahip olduğu bir şirketi var, Kurudere. Kurudere de, bütün hisselerini elinde tuttuğu bir başka şirkete Çukurdere Madencilik’e sahip. Çukurdere Madencilik, Erzincan’ın Ilıç İlçe merkezi yakınlarında Çöpler Köyü’nde bir altın işletmesinin hazırlıklarını yapıyor yıllardır. Sondajlar, teknoloji testleri, projeler, fizibiliteler, izinler, vb bir dünya iş bitirildi. Şimdi, 2010 yılında üretime geçmeye hazılanılıyor. Geçmişte Alevi Dedeleri, Belediye Başkanları, Muhtarlar, Valilik ya da Kaymakamlık yetkilileri yurt dışına gezilere götürülüp görgüleri arttırıldı. Bu altın işletmesi girişimi bir muhalefet görmedi. PKK bile, işletmenin bir kaç km aşağısında tren
bombaladı da, dağ başındaki bu çalışmaya bir zarar vermedi. Yani, AMDL’nin de bir “demokratik açılım stratejisi” vardı, belli ki. Aynı kıbleye dönmüyor gibi olsalar da işbirlikleri yıllardan beri uygulanıyordu.
Şimdi, Çöpler’de bir köy taşınıyor. Yeni yeri bir vadi içinde ve şenlik olsun diye her halde, işletmenin atık barajı da bu vadinin yukarısında. Barajın güvenliği artık o köyde yaşayanların da güvenliği anlamına gelecek.
Ama, işletmenin asit madern suları, ağır metaller ve kirli tortulları Yukarı Fırat’a karışınca yol boyunda yapılmakta olan barajlara ve daha aşağıda Eğin’e, Keban’a ulaşınca oralardaki yaşam ve o yörelerin insanları bu kadar hoş görülü ve stratejik anlayışlı çıkarlar mı kestirmek güç.
Yine açık havada siyanürle liç işleminde pH denetimi yitirilir de Uşak Eşme Kışladağ’da olduğu gibi havaya HCN yayıldığında, seyahat seven “Dede”ler bundan etkilenecek olan yurttaşları nasıl efsunlarlar bilinmez.
Bilinen ise açık. Çalık Madencilik şimdilik yalnızca AMDL yatırımının %5’i olan 12,6 milyon USD ödeyecek ve stratejik ilişki başlayacak. Ödeme bir kerede ya da hemen olmayacak canım, 12 ayda yapılacak. Bir de, çöpler’in kalan %15 payını da ek 37,8 milyon USD karşılığıbnda alma hakkı olacak. Stratejik işbirliği AMDL’nin ülkemizdeki öteki madencilik sahalarında arama ve geliştirme yatırımlarını da %50/%50 oranda paylaşmaya da açık olacak. Tam kazan-kazan işi.
Çöpler’de pek fazla ağaç kesilmeyecek. Zaten kesilen de kesildi. Zaten o bölgede ağaç kesmek ve yakmak zaten mübah. Teröristler saklanacak yer bulamamalı. O yüzden bir izin alınması da önemli değil. Ama, şu %50/50 araştırma işleri var ya, hiç bir şey için olmasa bile yalnızca çevre ve Orman Bakanı’nın ağaç ve yurtseverlik duvarını aşabilmek için bile “stratejik işbirliği” büyük önem taşıyor.
Neyseki Bakan’ın hoşgörüsünü yaşayabilmemizin önündeki hukuk engeli de Bakanlar Kurulu’nun, Yüksek Yargı’nın iptal ettiklerini yeni bir Yönetmelik’le yeniden uygulamaya sokmasıyla aşılmış oldu. Hadi yurtseverler, hadi
çevreciler, hadi hukukçular siz yeni davalar açın, zamanınızı tüketin. Bu arada, yeraltı kaynaklarınız da stratejik yolculuğunu sürdürüversin.
Bu arada Çalık Şirketler Grubu da, yurt içi ve dışındaki 12 ülkede emeğine el koyduğu 19.850 emekçinin yarattığı artı değeri başka stratejik ilişkilerde değerlendirsin. Orta Asya’daki akıncılığına, Balkanlar’daki bankacılık ve telekom yatırımlarını da katsın; ülkemizin ikinci büyük medya grubu konumunu madenciliğe de taşısın.
Katar Yatırım Ajansı ile, ENI, EBRD, EWE ve Türk Telekom ile zaten işbirlikleri olan bir kuruluşla kim stratejik işbirliği kurmaz ki? Şaşırtıcı olan şey, AMDL’nin Yönetim Kurulu’na neden Çalık Genel Müdürü değil de, sayın Ahmet Çalık’ın kendisinin üye olarak girdiği. Stratejiklik tamam da, bir de protocol gözetilmiş olmalı idi, sıradan bir Kanada şirketinin YK’nun sıradan bir üyeliğine de uluslararası bir iş imparatoru değil, gencecik bir Genel Müdür katılmalı idi, diye düşünülüyor ister istemez.
Bakalım yeraltındaki esir madenlerimiz oradan kurtulup gelişmiş kapitalist ülkelere doğru yolculuklarını biraz daha hızlandırabilecekler mi, böylece?
Biz de, emperyalizmin aslında bir sistem, bir ağ, yerli yabancı her türlü çıkarın, her sayın GÜCÜN stratejik bir işbirliği olduğu gerçeğini bir kez daha izleyip mücadelemizi buna gore örgütlemenin yollarını buluruz elbette. Tahir Öngür
