Yeni Türk Ticaret Kanunu Geleceği Hazırlayan bir Düzenleme

(1)

VII. Çözüm Ortaklığı Platformu

PwC PwC

VII. Çözüm Ortaklığı Platformu Yeni Türk Ticaret Kanunu

Geleceği Hazırlayan bir Düzenleme

25 Aralık 2008

(2)

Yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde

Gökhan Yüksel Ortak

Denetim Hizmetleri

(3)

Tasarıyı Oluşturan Altı Kitap

•Ticari İşletme (113)

•Ticaret Şirketleri (521)

•Kıymetli Evrak (205)

•Taşıma İşleri (67)

•Deniz Ticareti (484)

•Sigorta Hukuku (120)

(4)

Hazırlanma Aşaması (1999 – 2008)

• Her kitap için alt komisyon

• 1535 madde

• 516 komisyon toplantısı (alt

komisyon toplantıları dahil değil)

• Sadece DTAK’da 188 toplantı

• Tasarı kabulünden itibaren altı ay içinde çıkarılması gereken 21 adet Tüzük, Yönetmelik, Tebliğ ve

Genelgeler Prof. Dr. Ünal Tekinalp

(İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı)

(5)

Hazırlanma Aşaması

• PwC’nin tasarının hazırlık sürecindeki katkıları

• Süreç içinde yapılan çalışmalar

¾ Çözüm Ortaklığı Platformları

¾ Yayınlar (TTK kitap, 10 Soru 10 Cevap)

¾ TTK Check-up

¾ TTK Eğitimleri

¾ Türkiye genelinde seminerler (Dünya Gazetesi ve TKYD işbirliği ile)

(6)

Yasalaşma Süreci ve Yürürlük

• 9 yıllık dönem içerisindeki değişiklikler

• Meclis gündeminde

• Kasım-Aralık 2008, 80’e yakın maddenin kabulü

• Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Tasarısı

(7)

TTK CHECK-UP

MALİ İŞLER VE RAPORLAMA UYUM ANALİZİ (ANA BAŞLIKLAR BAZINDA)

Varlıklar, yükümlülükler ve dönem sonu işlemleri

Raporlama

Bütçe sistemi

Kontrol ortamı Risk yönetimi

Kontrol faaliyetleri İş süreçleri ve bilgi sistemleri

Kontrollerin gözetimi ve iç denetim

(8)

Tasarıya Hakim Olan Düşünce

KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ

İYİ YÖNETİM İÇ VE DIŞ DENETİM

PROFESYONEL YÖNETİM KURULLARI PAYSAHİPLERİ DEMOKRASİSİ

ORGANLAR ARASINDA İŞLEV AYRIMI

STANDARTLAR

ŞEFFAFLIK BİLGİ TOPLUMU

(9)

Dört Temel İlke

• Şeffaflık

• Adillik

• Hesap verebilirlik

• Sorumluluk

(10)

Paysahipliği Demokrasisi

• Paysahiplerinin hak listesi

• Yönetim-muhalefet oluşumu

• Genel kurullarda güç boşluğu

• Paysahipliği haklarının bilinçli kullanılacağı hukuki ortam

Kurumsal temsilci Elektronik oy verme

Genel kurulların ses ve görüntü olarak aktarımı

Elektronik oylamanın sınır aşan oylamalara olanak tanıması

(11)

Profesyonel Yönetim Kurulu

• Finans denetimi, finansal planlama, risk yönetimi gibi iç denetim mekanizmalarını işletebilen

• Bağımsız üyeleri içeren

• Bilgili, bilinçli ve eğitimli (YK üyelerinin ¼’ü)

• Menfaat sahiplerinin temsil edildiği bir yer olmayıp, sermayeden bağımsız

• Piyasa koşullarına göre karar alabilen

(12)

Denetim Alanındaki Yenilik ve Değişiklikler

• Murakıp / bağımsız denetçi

- Bağımsız Denetim Şirketleri

- Küçük ölçekli işletmeler - 1 SMMM veya 1 YMM

• Uluslararası Denetim Standartları (“UDS”)

• Özel denetim

• İşlem denetimi

(13)

Denetim Alanındaki Yenilik ve Değişiklikler

• Faaliyet raporunun mali tablolara olan uygunluğunun denetimi

• Denetim raporu

• Riskin erken saptanması ve yönetimi

• Denetimden geçmemiş mali tablolar

• Denetçi rotasyonu

(14)

1956 - 2008

(15)

Yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Şirketlere Getireceği Yenilikler ve Bu Çerçevede Şirket

Yönetici ve Ortaklarının Sorumlulukları

TTK Tasarısı ile Türk Ticaret Hukukuna Getirilen Değişiklikler Nilgün Serdar Şimşek

Direktör

Vergi ve Mali Hukuk Hizmetleri

(16)

I. Şirketler Hukukuna İlişkin Ortak Kurumlar

1. Sermaye şirketlerinin internet sitesi, bilgi toplumu hizmetleri ve erişim hakkı

2. Tek pay sahipli AŞ ve Tek ortaklı LŞ 3. Şirketlerde yapısal değişiklikler

4. Şirkete karşı borçlanma yasağı 5. Şirketlerin denetimi

6. Elektronik ortamda GK ve YK

(17)

1. Sermaye şirketlerinin internet sitesi, bilgi toplumu hizmetleri ve erişim hakkı

Her şirket içeriği kanun ile belirlenen bir internet sitesi açmaya mecbur tutulmuştur.

(18)

2. Tek pay sahipli AŞ ve Tek ortaklı LŞ

Bir şirket tek pay sahipli veya tek ortaklı olarak kurulabilir.

(19)

3. Şirketlerde yapısal değişiklikler

3 tür yapısal değişiklik mevcuttur;

• Bölünme

• Birleşme

• Tür değiştirme

Position for graphic or image

(20)

4. Şirkete karşı borçlanma yasağı

Şirket ortakların şirket kasasını kullanmaları engellenmiş ve kullanım hali cezai yaptırıma bağlanmıştır.

(21)

5. Şirketlerin denetimi

Tüm sermaye şirketlerinin denetlenmesi zorunludur. Denetim;

• Büyük ölçekli sermaye şirketlerinde; Bağımsız denetleme kuruluşuna,

• Orta veya küçük ölçekli sermaye şirketlerinde;

Bağımsız denetleme kuruluşuna yada

bağımsız bir veya birden fazla YMM ve/veya SMMM’ ye bırakılmıştır.

(22)

6. Elektronik ortamda GK ve YK

AŞ’lerde GK ve YK, LŞ’lerde Ortaklar Kurulu ve GK

toplantılarının internet üzerinden yapılabileceği kabul edilmiştir.

(23)

II. Anonim şirketlere ilişkin değişiklikler

1. AŞ’nin kuruluşu

2. AŞ’de sermaye ve paylar

3. Bir AŞ’nin kendi hisse senetlerini iktisap veya rehin olarak kabul etmesi

4. YK

(24)

1. A.Ş.’nin kuruluşu

• Kuruluşta denetim zorunluluğu getirilmiştir.

• Sermayenin ¼’ünün peşin, kalan kısmının iki yıl içinde ödenmesi zorunluluğu getirilmiştir.

(25)

2. A.Ş.’de sermaye ve paylar

• Esas sermaye ve kayıtlı sermaye sistemi kabul edilerek, Yönetim Kuruluna sermaye arttırma yetkisi verilmiştir.

• Sanal ortamlar, domain hakları ve vadesiz alacakların ayni sermaye olarak

konulabileceği düzenlenmiştir.

(26)

3. AŞ’nin kendi hisse senetlerini iktisap veya rehin olarak kabul etmesi

Kendi hisselerini iktisap veya rehin olarak kabul etme imkanı kanunda sınırlı olarak sayılmıştır.

(27)

4. Yönetim kurulu

• Tek üyeli YK olanağı getirilmiştir.

• YK üyesinin göreve başlayabilmesi için pay sahibi olması şartı kaldırılmıştır.

• Tüzel kişinin de YK üyesi olma olanağı sağlanmıştır.

• YK üyelerinin ¼’ ünün üniversite mezunu olması şartı getirilmiştir.

• YK üyelerinden en az birinin Türkiye

vatandaşı olması ve Türkiye’de mukim olması şartı getirilmiştir.

(28)

III. Limited şirketlere ilişkin değişiklikler

•Tek ortaklı LŞ’ye olanak tanınmıştır.

•Sermaye en az 25.000 YTL’dir

•Nakit olmayan herhangi bir mal sermaye olarak konulabilir.

•Nakdi sermaye payı bir defada ödenir.

•Sermaye paylarının devrine ilişkin usuller basitleştirilmiştir.

•Şirket ortaklarından birinin iflası şirketin iflasına neden olmayacaktır.

•LŞ’lerin de AŞ’ler gibi intifa senedi çıkartmasına izin verilmiştir.

•Müdür atanması zorunluluğu getirilmiştir.

(29)

III. Limited şirketlere ilişkin değişiklikler

•Ortağın haklı sebeplerin varlığında mahkeme kararıyla LŞ’den çıkarılması olanağı sağlanmıştır.

•Ortağa çıkma hakkı verilmiştir.

•Şirket sözleşmesinde öngörülmesi şartıyla - sermaye payının alımı

- önalımı

- geriye alımı

olanakları getirilmiştir

•Bazı ortaklara veto ve üstün oy hakkı tanınmasının yolu açılmıştır.

(30)

III. Limited şirketlere ilişkin değişiklikler

•Ortaklara ağırlaştırılmış rekabet yasağı yükletilebilecektir.

•Oy hakkının hesaplanmasında ve kara payının dağıtımında kanuni hükümlerden ayrılan düzenlemeler yapılabilecektir.

•Ortakların sayısı 50’yi aşamaz.

(31)

IV. Şirket yönetici ve ortaklarının genel sorumluluğu

1. Genel olarak sorumluluk halleri

2. AŞ’ler açısından sorumluluk halleri

(32)

1. Genel olarak sorumluluk halleri

AŞ’ler kapsamında düzenlenen sorumluluk halleri

• Hukuki sorumluluk (m. 549 vd)

• Cezai Sorumluluk (m. 562)

LŞ’ler kapsamında düzenlenen sorumluluk halleri

(33)

2. AŞ’ler kapsamında düzenlenen sorumluluk halleri (1/3)

Hukuki sorumluluk altı ayrı kategori halinde düzenlenmiştir;

• Belgelerin ve beyanların kanuna aykırı olmasından doğan sorumluluk

• Sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme yetersizliğinin bilinmesi

• Değer biçilmesinden sorumluluk

• Halktan para toplanmasından doğan sorumluluk

• Kurucuların, YK üyelerinin, yöneticilerin ve tasfiye memurlarının sorumluluğu

• Denetçinin sorumluluğu

(34)

Cezai sorumluluğa ilişkin olarak ise aşağıdaki haller kapsamında ceza uygulanacağı öngörülmüştür.

• Ticari defter tutulmasına ve belgelerin ibrazına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi

• Türkiye Muhasebe Standartlarına uymama

• Bağlı şirketler raporlarının düzenlenmemesi

• Denetimi engellemeye yönelik eylemlerde bulunulması

• Kurucuların beyan yükümlülüklerine aykırı davranması

• Denetçilerin işlem denetçisi raporuna ilişkin yükümlülüklerini ihlal etmesi

(35)

• Pay sahipleri bakımından şirkete borçlanma yükümlülüğüne aykırı davranılması

• YK üyeleri bakımından şirketle işlem yapma yükümlülüğüne aykırı davranılması

• İlanlara ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi

• Sır saklama yükümlülüğünün ihlal edilmesi

• Belgelerin be beyanların kanuna aykırı olması

• Değer biçilmesinde yolsuzluk yapılması

• SPK’dan izinsiz halktan para toplanması

• İnternet sitesi oluşturmaya yönelik yükümlülüklerin yerine getirilmemesi

(36)

Türkiye Muhasebe Standartları

TMS’ye uyumlu kanuni mali tabloların hazırlanmasındaki yol haritası

Burak Özpoyraz Ortak

Denetim Hizmetleri

(37)

TMS’ye uyumlu kanuni mali tabloların hazırlanmasındaki yol haritası

TMS’ye göre raporlamada süreç (Yılsonu raporlama yapan şirket açısından)

İlk uygulama (“Geçiş” ) tarihi

TMS ‘ye göre hazırlanmış “açılış”

bilançosu (1 Ocak 2010) TMS’ye göre

Karşılaştırılması Gereken dönemler?

(yılsonu )

TMS’nin uygulandığı yıl (yılsonu)

Bugün

2010

2009 2011

2008

(38)

Sadece bir muhasebe uygulaması mı?

• Birçok işletme TMS’ye göre raporlamanın sadece sayıları değiştirdiğine inanmakta

• Sayıları değiştirmesi bir gerçek olmakla birlikte, bu tam olarak doğru bir yaklaşım değil!

Neden?

• İşlem ve bakiyelerin değerlemesi ve sınıflandırması

• Dipnotlarda daha fazla açıklama – daha fazla bilgi ihtiyacı

• Finansal ve İşletme faaliyetlerine etkisi

(39)

Sadece bir Muhasebe Uygulaması mı?

TMS’ye geçişin finansal sonuçları

Gelir tablosu _Bilanço Finansal bilgilerin sunumu ve

dipnotlar

¾ İkramiye ve primler

¾ Ücret ödeme planı

¾ Analistler ve beklentileri

¾ EBITDA

¾ Borç/özsermaye

¾ Sözleşmedeki taahhütler

¾ Dağıtılabilir kar

¾ Marjlar

¾ Diğer KPI’leri

¾ Finansal oranlar ve göstergeler

(40)

Sadece bir Muhasebe Uygulaması mı?

TMS’ye geçişin işletme sonuçları

SÜREÇ SİSTEM İNSAN

¾ Üst yönetime

sağlanan fayda ve hizmet stratejisi

¾ “Hedge” stratejileri

¾ Yönetsel raporlama

¾ Bütçeleme süreci

¾ İşletme kararları

¾ “Muhasebe rehberleri” ve

raporlama paketleri

¾ Yeni değerlemeler

¾ JV & iştiraklerde farklı politikalar

¾ Konsolidasyon ve muhasebe

sistemlerindeki değişiklikler

¾ Değerleme gibi gerekli olan yeni sistem ve

kavramlar

¾ İletişim stratejisi

¾ Eğitim stratejisi

¾ “Launch & buy-in”

aktiviteleri

¾ Değişimin

yönetilebilmesi için gerekli olan kaynak ve yetenekler

¾ Kurumsal yönetim

¾ Bu anlayış içinde var olan bilgiler – yeni politika ve süreçler

(41)

Karşılaşılabilecek başlıca sorunlar

¾ Proje Yönetimi

-“Geçiş” sürecinin başladığı andan itibaren etkin bir proje yönetimine ihtiyaç duyulması

¾ Kaynak Yönetimi

- Kaynak sorunu ertelendikçe büyüyen bir sorun

¾ İç ve Dış İletişim

- Eğitim ve iletişim konularında uzmanlara ihtiyaç

¾ Veri ve Sistemler

- Sürdürülebilir bir raporlama için, sistemde değişiklikler gereklidir - Yönetsel raporlama ve bütçelemenin gözden geçirilmesi gereklidir

(42)

TMS’ye geçiş değişim metodolojisi - üç adım

1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama

Ön hazırlık çalışması

Proje kurulumu ve başlangıç

Finansal tabloların bölümlerinin

değerlendirilmesi ve operasyon analizi

İlk muhasebe değişimi

Değişimi sisteme katma

Proje yönetimi, risk yönetimi, değişim kontrolü

Hissedarların yönetimi, iletişim, takım kurulması, bilgi ve becerilerin transferi Sayıların değişimi, işin değişimi, değişimin yönetilmesi.

(43)

Başarı için anahtar faktörler

• Değişimin yararlı ve erişilebilir olduğunun anlaşılmasına yardım etmek için gerçekçi beklentiler ve net bir vizyon ortaya koymak;

• TMS / UFRS’ye geçiş için denenmiş ve test edilmiş bir metodoloji

kullanarak projenin bütün ana unsurlarının (stratejik planlama, çalışanların kapasitesi, sistemler, süreçler ve kontroller) düzgün bir şekilde ele

alınmasını, sorumlulukların açıkça anlaşılır olmasını ve sürprizlere yer bırakılmamasını sağlamak;

• Üst yönetimden aktif destek, farklı iş birimlerinin de katılımı;

• Önemli tarafların da (iç ve dış) içinde olacağı ve değişimlerin önemini açıklayacak etkin bir iletişim programı