TÜRKİYE DEKİ LİMANLAR VE ELLEÇLEME

(1)

D D I I Ş Ş T T İ İ C C A A R R E E T T D D Ü Ü N N Y Y A A S S I I

D D I I Ş Ş T T İ İ C C A A R R E E T T Ş Ş U U B B E E S S İ İ

EEEE // 2233 MMarart t 22001100

TÜRKİYE’DEKİ LİMANLAR

VE

ELLEÇLEME

(2)

I.BÖLÜM:YÖNETİCİ ÖZETİ

ANA BİLGİ:

Limanlar itibariyle;

İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ………... 14 adet Liman Başkanlığı 58 adet iskele

TÜRKİYE……… 68 adet Liman Başkanlığı 137 adet iskele

Yükleme Miktarı (2009 yılı);

İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ……..……….. 106 milyon ton TÜRKİYE……… 309 milyon ton

İstanbul Bölge Müdürlüğü’nün 106 milyon ton’luk elleçlenen yük miktarının Liman Başkanlıkları bazında dağılımı:

İzmit Liman Başkanlığı :48 milyon ton Ambarlı Liman Başkanlığı :26 milyon ton Silivri Liman Başkanlığı :10.2 milyon ton Karadeniz Ereğlisi Liman Başkanlığı :10.3 milyon ton İstanbul Liman Başkanlığı :6 milyon ton

Diğer :6 milyon ton

TÜRKİYE’DEKİ LİMANLAR BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ VE LİMAN BAŞKANLIKLARI

Ülkemizde; İstanbul, Çanakkale, İzmir, Antalya, Samsun, Mersin ve Trabzon Bölge Müdürlüğü olmak üzere 7 adet Limanlar Bölge Müdürlüğü bulunmaktadır.

Bölge Müdürlüklerine bağlı toplam 68 adet Liman Başkanlığı ve Liman Başkanlıkları sınırları içerisinde bulunan 500 GRT ve üzeri gemilerin yanaşabileceği 137 adet Kamu/özel liman ve iskele bulunmaktadır. İstanbul Bölge Müdürlüğü’ne bağlı ise 14 adet Liman Başkanlığı ve 58 adet kamu/özel liman ve iskele mevcuttur. (bkz.sy.17)

Tablo 1: Bölge Müdürlükleri’ne bağlı liman başkanlığı ve iskele sayısı

İstanbul Çanakkale İzmir Antalya Samsun Mersin Trabzon Liman Başkanlığı

Sayısı 14 12 12 5 11 5 9

Kamu/Özel liman

İskele sayısı 58 20 16 6 12 19 6

www.denizcilik.gov.tr

(3)

Grafik 1: Bölge Müdürlüklerine bağlı limanlar (Adet)

0 10 20 30 40 50 60 70

İSTANBUL ÇAN

AKKALE İZM

İR

ANTALYA SAM

SUN

MERSİN

TRABZON

LİMAN BAŞKANLIĞI

KAMU/ÖZEL LİMAN VE İSKELELER

LİMANLARIMIZDAN YAPILAN YÜKLEME – BOŞALTMA BİLGİLERİ

Ülkemizde son 10 yıllık verilere göre; 1999 ila 2009 yıllarına ait, toplam yükleme ve boşaltma bilgileri aşağıdaki tabloda sunulmaktadır. 1999 yılından 2008 yılına kadar bu yana toplam elleçleme miktarları %85 artış göstererek 314 milyon tona çıkmıştır. 2009 yılı küresel krize rağmen elleçlenen yük miktarındaki azalma

%1,6 ile toplam dış ticaretteki ¼ ü aşan değer azalmasının oldukça altında kalmıştır.

Bu da dış ticarette ürün fiyatlarının düşmesine karşın işlem gören ürün miktarının nispeten değişmediğini göstermektedir.

Tablo 2: 1999-2009 yılları Yükleme Boşaltma Miktarları (TON)

YILLAR 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

YÜKLEME-BOŞAL.

MİK. (TON)

170.423.918 186.033.352 168.419.500 190.152.723 189.906.753 211.535.099 214.353.527

YILLAR 2006 2007 2008 2009

YÜKLEME- BOŞAL.

MİK.(TON)

244.466.347 286.274.648 314.603.062 309.436.706

(4)

Grafik 2: Yükleme Boşaltma Miktarları (milyonxTON)

0 50 100 150 200 250 300 350

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

2008 yılı yükleme boşaltma miktarlarını bölgeler bazında değerlendirirsek, toplam 314.603.062 ton’luk miktarın; %8.8’i Karadeniz Bölgesinden, %38.6’sı Marmara Bölgesinden, %18.7’lik kısmı Ege Bölgesinden, %33.9’u Akdeniz Bölgesinden yapılmıştır. Aşağıdaki tablo incelendiğinde; ihracat (yükleme) ve ithalat (boşaltma) en fazla Marmara Bölgesinden gerçekleştirilmiştir. Transit işlemler ise, diğer bölgelere oranla büyük miktarda Akdeniz Bölgesinden yapıldığı görülmektedir.

Genel Toplam içerisinde ise bölgeler arasında 121.515.748 ton’luk yükleme-boşaltma miktarı ile Marmara Bölgesi ilk sıradadır.

Tablo 3: 2008 Yılı Bölgeler Bazında Yükleme-Boşaltma Bilgileri (ton)

Bölge İhracat Kabotaj* Toplam Yükleme

İthalat Kabotaj Toplam Boşaltma

Transit Genel Toplam

Marmara 28.714.524 9.828.950 35.543.474 69.919.300 11.792.233 81.711.533 1.260.741 121.515.748 Akdeniz 16.738.961 2.866.386 19.605.347 34.463.268 3.125.115 37.588.383 49.448.704 106.642.434 Ege 22.563.092 3.634.239 26.197.331 30.785.176 1.741.672 32.526.848 27.765 58.751.944 Karadeniz 5.228.600 2.593.573 7.822.173 16.386.009 3.477.017 19.863.023 7.740 27.692.936

Not: Kabotaj*; Türkiye’nin kendi iç limanlarından kalkarak, kendi iç limanlarına yapılan seferleri ifade etmektedir. Örneğin; Aliağa Limanından, Tekirdağ Limanına yükleme-boşaltma gibi.

2009 yılı yükleme boşaltma miktarlarını bölgeler bazında değerlendirirsek, toplam 309.436.706 ton’luk miktarın; %8.4’ü Karadeniz Bölgesinden, %37.4’ü Marmara Bölgesinden, %16.2’lik kısmı Ege Bölgesinden, %38’lik kısmı ise Akdeniz Bölgesinden yapılmıştır. Aşağıdaki tablo incelendiğinde; ihracat (yükleme) ve ithalat (boşaltma) en fazla Marmara Bölgesinden yapıldığı görülmektedir. Genel Toplam içerisinde ise bölgeler arasında 117.810.900 ton’luk yükleme-boşaltma miktarı ile Akdeniz Bölgesi ilk sıradadır. Ancak bu tutarın yarıdan fazlası (60,5 mn ton) transit ve kabotaj yükü içindir. Transit ve kabotaj yükü düşüldüğünde Akdeniz (57,5 mn ton), Marmara’nın (105,8 mn ton) ardından gelmektedir.

(5)

Tablo 4: 2009 Yılı Bölgeler Bazında Yükleme-Boşaltma Bilgileri (ton)

Bölge İhracat Kabotaj- Transit

Toplam Yükleme

İthalat Kabotaj- Transit

Toplam Boşaltma

Genel Toplam

Akdeniz 20.051.734 60.490.603 80.542.337 33.766.601 3.501.962 37.268.563 117.810.900 Marmara 30.671.770 10.065.267 40.737.037 63.877.035 11.192.507 75.069.542 115.806.579 Ege 18.325.261 3.416.672 21.741.933 26.271.066 1.956.474 28.227.540 49.969.473 Karadeniz 4.721.498 2.068.706 6.790.204 15.947.388 3.112.162 19.059.550 25.849.754 www.denizcilik.gov.tr

Grafik 3: 2008-2009 yılları Yükleme-Boşaltma Miktarı (milyon ton)

0 20 40 60 80 100 120 140

KARADENİZ MARMARA EGE AKDENİZ

2008 2009

Yük elleçleme miktarlarını Bölge Müdürlükleri bazında değerlendirirsek;2009 yılı toplam 309.436.706 ton’luk yük miktarının; %2 si Antalya, %8’i Çanakkale, %34’ü İstanbul (106 milyon ton), %15’i İzmir, %37’si Mersin, %3’ü Samsun, %1’i Trabzon Bölge Müdürlüğü’ne aittir.

Tablo 5: Bölge Müdürlükleri Bazında Yük Elleçleme Miktarları (2009 ton)

BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ BAZINDA YÜK ELLEÇLEME MİKTARLARI (2009-TON)

BÖLGE

MÜDÜRLÜĞÜ TOPLAM YÜKLEME TOPLAM BOŞALTMA GENEL TOPLAM

MERSİN 76.530.045 35.126.558 111.656.603

İSTANBUL 31.614.039 74.626.542 106.240.581

İZMİR 20.656.063 25.570.190 46.226.253

ÇANAKKALE 12.668.623 12.344.570 25.013.193

SAMSUN 3.290.296 6.629.517 9.919.813

ANTALYA 4.012.291 2.015.116 6.027.407

TRABZON 1.040.154 3.312.702 4.352.856

GENEL

TOPLAM 149.811.511 159.625.195 309.436.706

(6)

Grafik 4: 2009 yılı Bölge Müdürlükleri Bazında Elleçleme Miktarları (TON)

İZMİR; 46.226.253;

15%

ANTALYA; 6.027.407;

2%

TRABZON;

4.352.856; 1%

SAMSUN; 9.919.813;

3%

İSTANBUL;

106.240.581; 34%

MERSİN;

111.656.603; 37%

ÇANAKKALE;

25.013.193; 8%

YILLAR İTİBARIYLA YÜK ELLEÇLEME MİKTARINA GÖRE İLK 10 LİMAN BAŞKANLIĞI VE ELLEÇLEME MİKTARLARI

Aşağıda sunulan Tablo 6’da 2007-2008-2009 yıllarına ait ilk 10 liman başkanlığı ve elleçleme miktarları (transit hariç) gösterilmektedir. Her 3 senede de İzmit, Aliağa ve Ambarlı Liman Başkanlığı’nın ilk 3 sırada yer aldığı görülmektedir. 4.

ve 5. sıradaki Mersin ve İskenderun Liman Başkanlıklarının sırası yıllara göre değişiklik göstermektedir. 2009 yılından önceki yıllara göre en önemli fark 2007 ve 2008’de sıralamada 10. sırada bulunan İstanbul Liman Başkanlığı’nın 2009 yılında ilk 10’a girememesidir. Haziran 2008’de açılan Silivri Liman Başkanlığı ise 2009 yılında hemen 9. sırada yer bulmuştur.

İlk 5 Liman Başkanlığının, son 3 yıllık gelişimi de aşağıdaki Grafik 5’te gösterilmektedir. 2009 yılında elleçlenen yük miktarında 2008 yılına oranla, İzmit Liman Başkanlığında %9.7, Aliağa Liman Başkanlığında %16.4, Ambarlı Liman Başkanlığında %14.2 oranında bir azalma gerçekleşmiştir. Tüm Liman Başkanlıklarında ise %4,7 oranında bir azalma söz konusudur.

(7)

Tablo 6: Liman Başkanlıkları İtibarı ile Elleçleme Miktarları (TON)

2007 2008 2009

Liman Bşk. Yük Miktarı Liman Bşk.

Yük

Miktarı Liman Bşk. Yük Miktarı

İzmit 53.690.984 İzmit 53.770.364 İzmit 48.537.282

Aliağa 37.335.610 Aliağa 38.146.284 Aliağa 32.042.446

Ambarlı 27.154.509 Ambarlı 30.014.279 Ambarlı 25.768.781 Mersin 18.219.727 İskenderun 20.968.578 Mersin 21.050.970

İskenderun 18.208.138 Mersin 19.840.165 İskenderun 18.104.718 Botaş 17.549.194 Krd. Ereğli 12.523.715 Botaş 14.391.490

İzmir 12.005.542 İzmir 11.014.367 İzmir 10.459.789

Krd. Ereğli 11.452.538 Botaş 10.660.947 Kdz.Ereğli 10.347.311

Gemlik 8.906.358 Gemlik 9.396.516 Silivri 10.231.516 İstanbul 6.269.010 İstanbul 6.635.976 Gemlik 8.767.416

Yük Toplam 257.788.542 Yük Toplam 263.858.112 Yük Toplam 251.424.120

Transit 28.486.106 Transit 50.744.950 Transit 58.012.586

Genel Toplam 286.274.648 Genel Toplam 314.603.062 Genel Toplam 309.436.706 www.denizcilik.gov.tr

Grafik 5: İlk 5 Liman Başkalığının Yıllık Değişimi (Milyon Ton)

0 10 20 30 40 50 60

İZMİT

ALİAĞA

AMBARLI

MERSİN İSK

ENDERUN

2007 2008 2009

(8)

LİMANLARIMIZDA GERÇEKLEŞEN KONTEYNER ELLEÇLEMESİ

2008 yılında Limanlarımızda gerçekleşen toplam konteyner elleçlemesi 5.191.747 TEU’dur.(TEU:6,10 m (boy) x 2,44 m (en) x 2,59 m (yükseklik)=38,5m³ hacmindedir.40’lık konteyner 2 TEU olarak ölçülendirilir.) TEU bazındaki bu miktarın hemen hemen 2 eşit parçaya, ithalat ve ihracat şeklinde ayrılması ilginçtir. Tablo 8’de görüleceği üzere 2008 yılı elleçlenen toplam ürün miktarının en büyük kısmını

%44’lük (2.301.037 TEU) oranla tek başına Ambarlı Liman Başkanlığı almaktadır.

İstanbul Liman Başkanlığı’nın payı ise toplam üzerinde %6.8 (350.328 TEU) dir.

Tablo 7:Elleçlenen Konteyner(TEU)

YIL

YÜKLEME BOŞALTMA

TOPLAM ELLEÇLENEN

KONTEYNER TRANSİT GENEL TOPLAM (TEU) Kabotaj İhracat Toplam Kabotaj İthalat Toplam

1999 22.061 497.149 519.210 33.937 467.731 501.668 1.020.878 365 1.021.243 2000 ^27.200 ^547.315 ^574.515 ^29.606 ^534.406 ^564.012 ^1.138.527 ⁸⁸ ^1.138.615 2001 30.586 491.806 522.392 32.909 368.819 401.728 924.120 36 924.156 2002 ^46.330 ^942.643 ^988.973 ^35.984 ^928.257 ^964.241 ^1.953.214 ⁰ ^1.953.214 2003 58.766 1.174.016 1.232.782 39.072 1.110.670 1.149.742 2.382.524 110.226 2.492.750 2004 ^20.682 1.490.066 1.510.748 13.334 1.409.945 1.423.279 2.934.027 176.271 3.110.298 2005 6.579 1.598.450 1.605.029 8.167 1.577.932 1.586.099 3.191.128 173.138 3.364.266 2006 ^14.008 1.809.433 1.823.441 6.913 1.840.649 1.847.562 3.671.003 184.921 3.855.924 2007 34.005 2.152.014 2.186.019 27.128 2.224.653 2.251.781 4.437.800 120.427 4.558.227 2008 ^86.867 2.429.820 2.516.687 82.934 2.474.773 2.557.707 5.074.394 117.353 5.191.747

2009 yılında toplam elleçlenen yük miktarı 309.436.706 ton olduğundan yaklaşık olarak 5.031.491 TEU olarak hesaplanmıştır.

Grafik 6:Kabotaj (TEU) Grafik 7:İhracat-İthalat (TEU)

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008 Yüklem e Boşaltma

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008 İhracat İthalat

(9)

Grafik 8:Toplam Elleçlenen Konteyner (TEU)

ÜLKELER BAZINDA LİMANLARIMIZDAN GERÇEKLEŞEN İTHALAT VE İHRACAT ORANLARI

2008 yılı istatistiklerine göre; ülkeler bazında limanlarımızdan gerçekleşen ithalat ihracat oranlarına bakıldığında; toplam ithalat miktarı 151.552.536 ton, toplam ihracat miktarı ise 73.245.178 tondur. 2009 yılında ise; toplam ithalat miktarı 139.862.090 ton, toplam ihracat miktarı ise 73.770.263 tondur. 2009 yılında 2008 yılına oranla ithalatta yaklaşık %8’lik bir azalma olmuştur. Ancak ihracatta yaklaşık

%1’lik bir artış söz konusudur. Görüldüğü gibi miktar bazında Türkiye yaklaşık %50 fazla ithalat yapmakta iken, değer bazında ithalat ancak %35 üzerindedir. Bu da Türkiye’nin ithalatının çoğunlukla hammadde olduğunun göstergesidir.

İhracat ve İthalat miktarlarını ülkeler bazında değerlendirdiğimizde; 2008 yılı verilerine göre; limanlarımızdan en çok ihracat yaptığımız ülkelerin başında; İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya Federasyonu, Mısır, İspanya, Romanya, Belçika, Yunanistan, Singapur ve İsrail gelmektedir. En çok ithalat yapılan ülkeler de ise Rusya Federasyonu, Ukrayna, Mısır, ABD, İtalya, Cezayir, Romanya, Brezilya, Yunanistan ve Belçika başta gelmektedir.

Aşağıdaki tabloda, 2008 yılı ülkeler bazında toplam ithalatı 1.000.000 ton ve üzeri olan ülkeler görülmektedir.

0 1.000.000 2.000.000 3.000.000 4.000.000 5.000.000 6.000.000

199 9

2000

2001

2002 2003

200 4

2005 2006

2007 2008

200 9

(10)

Tablo 9: Ülkeler İtibariyle İthalat (2008-Ton)

ÜLKE

TOPLAM YÜK MİKTARI

TOPLAMDAKİ

% Sİ

TOPLAM YÜK TAŞIMA

SAYISI

BİR SEFERDE

TAŞINAN ORTALAMA

YÜK MİKTARI

BİR SEFERDE TAŞINAN EN

ÇOK YÜK MİKTARI

TAŞINAN EN AZ

RUSYA FED. 29.296.317 19,33% 5.234 5.597 150.000 2 UKRAYNA 17.052.299 11,25% 4.556 3.743 80.171 1 MISIR 15.432.657 10,18% 3.436 4.491 154.050 2 A.B.D. 11.695.625 7,72% 960 12.183 74.687 2 İTALYA 6.369.073 4,20% 3.111 2.047 35.056 2 CEZAYİR 5.241.243 3,46% 559 9.376 63.518 2 ROMANYA _5.238.166 _3,46% _1.938 _2.703 _56.357 ₂ BREZİLYA _5.005.709 _3,30% ₅₆ _89.388 _176.290 ₁₁₈ YUNANİSTAN _4.323.408 _2,85% _1.689 _2.560 _29.962 ₁ BELÇİKA _4.040.025 _2,67% _1.051 _3.844 _46.094 ₁ AVUSTRALYA _3.047.377 _2,01% ₂₉ _105.082 _164.994 ₁₅₄ KOLOMBİYA _2.891.805 _1,91% ₂₄ _120.492 _163.552 _1.235 İSRAİL 2.426.329 1,60% 2.189 1.108 33.000 2 KANADA _2.401.416 1,58% 62 38.733 169.900 2.515 BULGARİSTAN _2.183.910 _1,44% _1.052 _2.076 _30.519 ₂

ÇİN _2.080.289 _1,37% ₂₈₅ _7.299 _69.370 ₃

İNGİLTERE _2.006.748 _1,32% ₂₂₁ _9.080 _82.743 ₅ NORVEÇ _1.942.121 _1,28% ₃₉ _49.798 _172.951 _1.273 İRAN _1.924.244 _1,27% ₂₁ _91.631 _147.650 ₄₀₀ İSPANYA _1.828.626 _1,21% _1.038 _1.762 _55.865 ₂ GÜNEY AFRİKA _1.793.845 _1,18% ₅₅ _32.615 _169.215 ₈₀ SURİYE _1.696.243 1,12% 810 2.094 83.894 2 HOLLANDA _1.675.228 _1,11% ₁₆₈ _9.972 _46.376 ₀ ARABİSTAN 1.513.686 1,00% 146 10.368 39.353 5 SİNGAPUR _1.467.123 0,97% 459 3.196 18.864 4 GÜRCİSTAN _1.436.664 0,95% 825 1.741 77.252 4 MALTA _1.404.221 _0,93% ₅₇₄ _2.446 _62.472 ₂ ARJANTİN _1.285.828 _0,85% ₅₆ _22.961 _69.314 _1.520 MALEZYA _1.138.905 _0,75% ₂₄₁ _4.726 _30.937 ₁₂ VENEZUELLA _1.121.328 _0,74% ₂₃ _48.753 _61.422 _33.374 FRANSA _1.080.434 _0,71% ₂₆₂ _4.124 _35.986 ₂

Yukarıdaki Tablo 9’da görüleceği üzere; 2008 yılı toplam ithalatın içerisinde

%19,3’ lük oranla Rusya Federasyonu ilk sıradadır. Bu ülkeyi Ukrayna, Mısır, A.B.D.

ve İtalya takip etmektedir. Toplam yük taşıma sayılarına bakıldığında ise; Rusya Federasyonu, Ukrayna, Mısır ve İtalya ilk 5’te yerini korurken, ABD’nin yerini İsrail almaktadır.

2008 yılı ülkeler bazında toplam ihracat oranı, 500.000 ton ve üzeri olan ülkelere ait Tablo 10 incelendiğinde; toplam ihracatın %13,7 ‘si İtalya’ya aittir. Bu ülkeyi Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya Federasyonu, Mısır, İspanya takip etmektedir.

Toplam yük taşıma sayılarına bakıldığında ise; Rusya Federasyonu, İtalya, Mısır, İsrail, Ukrayna ilk sıraları almaktadır.

(11)

Tablo 10: Ülkeler İtibariyle İhracat (2008-Ton)

ÜLKE ^TOPLAMYÜK MİKTARI

TOPLAMDAKİ

% Sİ

SAYISI

İTALYA 10.043.284 13,71% 4.149 2.421 55.000 2 B.A.E. 6.582.724 8,99% 200 32.914 62.400 120 RUSYA FED. 6.387.562 8,72% 4.184 1.527 27.650 1 MISIR 4.461.988 6,09% 3.378 1.321 33.216 1 İSPANYA 4.112.098 5,61% 1.489 2.762 40.000 0 ROMANYA 2.769.410 3,78% 1.259 2.200 30.000 2 BELÇİKA 2.768.892 3,78% 1.082 2.559 15.400 2 YUNANİSTAN 2.626.078 3,59% 1.326 1.980 66.550 1 SİNGAPUR 2.438.880 3,33% 700 3.484 135.000 2 İSRAİL 2.354.088 3,21% 1.950 1.207 17.397 2 UKRAYNA 2.258.814 3,08% 1.798 1.256 27.413 1 GÜRCİSTAN 2.229.678 3,04% 716 3.114 20.000 4 SURİYE 1.911.209 2,61% 824 2.319 33.000 2 A.B.D. 1.903.528 2,60% 544 3.499 55.000 2 ARABİSTAN 1.742.427 2,38% 195 8.936 55.000 2 FRANSA 1.365.909 1,86% 362 3.773 38.000 2 İNGİLTERE 1.283.129 1,75% 523 2.453 30.000 2 LÜBNAN 1.234.731 1,69% 424 2.912 36.766 2 KKTC 1.039.601 1,42% 1.232 844 11.500 1 MALTA 1.018.641 1,39% 584 1.744 100.000 2 BULGARİSTAN 1.001.767 1,37% 512 1.957 9.438 4 TUNUS 968.936 1,32% 288 3.364 35.000 2 KATAR 673.022 0,92% 38 17.711 51.713 38 CEZAYİR 664.447 0,91% 378 1.758 11.500 3 HOLLANDA 646.170 0,88% 162 3.989 53.000 6 LİBYA 645.813 0,88% 610 1.059 21.000 2

FAS 574.566 0,78% 97 5.923 27.500 0

ÇİN 551.926 0,75% 411 1.343 52.000 2

Aşağıdaki Tablo 11’de bazı ülkelerin ithalat ve ihracat oranlarının karşılaştırmalı listesi görülmektedir.

(12)

Tablo 11: 2008 YILI BAZI ÜLKELERİN İTHALAT – İHRACAT ORANLARI (TON)

ÜLKE İTHALAT PAY İHRACAT PAY

RUSYA FED. 29.296.317 %19,3 6.387.562 %8,7

UKRAYNA 17.052.299 %11,3 2.258.814 %3,1

MISIR 15.432.657 %10,2 4.461.988 %6,1

ABD 11.695.625 %7,7 1.903.528 %2,6

İTALYA 6.369.073 %4,2 10.043.284 %13,7

CEZAYİR 5.241.243 %3,5 664.447 %0,9

ROMANYA 5.238.166 %3,5 2.769.410 %3,8

YUNANİSTAN 4.323.408 %2,9 2.626.078 %3,6

BELÇİKA 4.040.025 %2,7 2.768.892 %3,8

İSPANYA 1.828.626 %1,2 4.112.098 %5,6

B.A.E 201.768 %0,1 6.582.724 %9

10 Ülke Toplam 100.719.207 %66.6 44.578.825 %60.9 Diğer Ülkeler 50.833.329 %33.4 28.666.353 %39.1 Genel Toplam 151.552.536 %100 73.245.178 %100

Tablo 11 incelendiğinde; 2008 yılı ülkeler bazında ithalat oranlarının sıralamasında Rusya Federasyonu ilk sırada iken; ihracatta 3. sıraya inmiştir. Rusya Federasyonu’ndan toplam ithalat üzerinden %19,3 lük ithalat, %8,7 lik ise ihracat gerçekleştirilmiştir. Örneğin Birleşik Arap Emirlikleri’ne %9 luk bir ihracat olmuşken;

%0.1 lik bir ithalat gerçekleştirilmiştir. Yukarıda görüldüğü üzere; Tablo 11’deki 10 ülke toplam ithalatın %66,6 sını, toplam ihracatın ise %60.9 unu kapsamaktadır.

Söz konusu ülkelerin limanlarımızdan en çok ithalatını ve ihracatını yaptığı ürünler de yük miktarlarının nedenini açıklar niteliktedir. Nitekim; örneğin Rusya’ya toplam 6.387.562 ton’luk ihracatta ilk sırayı 3.250.019 ton (%51) ile “Portland Çimento” almıştır. 29.296.317 ton’luk toplam ithalatımızda ise ilk sırayı 7.438.350 ton (%25,4) ile doğal olarak “Ham Petrol” almıştır. Yine örneğin; BAE’ne yapılan 6.582.724 ton’luk toplam ihracatın, 5.038.743 ton’u (%77) “İnşaat Demiri” dir.

Tablo 12: Ülkeler ve Yükadlarına göre Elleçlenen Yük Miktarı (2008-TON)

ÜLKE İHRACAT YÜKADI TON İTHALAT YÜKADI TON

RUSYA FED. Portland Çimento 3.250.019 Ham Petrol 7.438.350 UKRAYNA Konteyner (20'lik dolu) 300.789 Taşkömürü(briketlenmemiş) 2.699.092 İnşaat işlerinde kullanılan alçılar 275.523

MISIR Konteyner (20'lik dolu) 2.167.685 Ham Petrol 9.326.145

Kütük Demir(Sür.döküm

küt.dahil) 176.350

ABD İnşaat Demiri 284.280 Hurda Demir 4.921.636

İTALYA Konteyner (20'lik dolu) 2.392.251 Konteyner (40'lik dolu) 2.495.387

Feldispat 2.323.159 Ham Petrol 447.113

CEZAYİR Profil Demir/Boru 243.355 LNG(Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) 3.127.289 ROMANYA Konteyner (20'lik dolu) 707.882 Hurda Demir 1.429.971

İnşaat Demiri 346.832

YUNANİSTAN Konteyner (20'lik dolu) 446.540 Konteyner (40'lik dolu) 1.527.190

Fuel Oil 338.050 Jet Yakıtı (Benzin tipi) 393.901

BELÇİKA Konteyner (40'lik dolu) 1.308.577 Konteyner (40'lik dolu) 1.353.484

Profil Demir/Boru 156.332 Hurda Demir 956.863

İSPANYA Feldispat 995.457 Konteyner (40'lik dolu) 488.555

BYS Diğer Temel Kimyasalları 144.927

B.A.E. İnşaat Demiri 5.038.743 Gass Oil 28.500

(13)

Tablo 13: Tüm Ülkeler İtibariyle İhracat (2008-Ton)

TOPLAMDAKİ

% Sİ

SAYISI

TAŞINAN EN ÇOK

İTALYA 10.043.284 13,71% 4.149 2.421 55.000 2 B.ARAP EMRLİKL. 6.582.724 8,99% 200 32.914 62.400 120 RUSYA FED. 6.387.562 8,72% 4.184 1.527 27.650 1 MISIR 4.461.988 6,09% 3.378 1.321 33.216 1 İSPANYA 4.112.098 5,61% 1.489 2.762 40.000 0 ROMANYA 2.769.410 3,78% 1.259 2.200 30.000 2 BELÇİKA 2.768.892 3,78% 1.082 2.559 15.400 2 YUNANİSTAN 2.626.078 3,59% 1.326 1.980 66.550 1 SİNGAPUR 2.438.880 3,33% 700 3.484 135.000 2 İSRAİL 2.354.088 3,21% 1.950 1.207 17.397 2 UKRAYNA 2.258.814 3,08% 1.798 1.256 27.413 1 GÜRCİSTAN 2.229.678 3,04% 716 3.114 20.000 4 SURİYE 1.911.209 2,61% 824 2.319 33.000 2 A.B.D. 1.903.528 2,60% 544 3.499 55.000 2 SUUDİ ARABİSTAN 1.742.427 2,38% 195 8.936 55.000 2 FRANSA 1.365.909 1,86% 362 3.773 38.000 2 İNGİLTERE 1.283.129 1,75% 523 2.453 30.000 2 LÜBNAN 1.234.731 1,69% 424 2.912 36.766 2 KIBRIS(KKTC) 1.039.601 1,42% 1.232 844 11.500 1 MALTA 1.018.641 1,39% 584 1.744 100.000 2 BULGARİSTAN 1.001.767 1,37% 512 1.957 9.438 4 TUNUS 968.936 1,32% 288 3.364 35.000 2 KATAR 673.022 0,92% 38 17.711 51.713 38 CEZAYİR 664.447 0,91% 378 1.758 11.500 3 HOLLANDA 646.170 0,88% 162 3.989 53.000 6 LİBYA 645.813 0,88% 610 1.059 21.000 2

FAS 574.566 0,78% 97 5.923 27.500 0

ÇİN 551.926 0,75% 411 1.343 52.000 2

YEMEN 417.496 0,57% 32 13.047 33.000 350 GANA 403.633 0,55% 14 28.831 44.850 9 MALEZYA 368.672 0,50% 274 1.346 13.840 2 GÜNEY AFRİKA 353.852 0,48% 17 20.815 37.000 32 İSVEÇ 351.111 0,48% 52 6.752 30.500 2 HIRVATİSTAN 323.348 0,44% 49 6.599 30.000 2 İRAN 321.890 0,44% 14 22.992 38.000 190 ANGOLA 260.069 0,36% 34 7.649 28.972 795 KUVEYT 241.913 0,33% 10 24.191 41.300 5.250 ALMANYA 217.087 0,30% 131 1.657 8.250 4 KENYA 199.997 0,27% 8 25.000 37.000 3.997 NİJERYA 177.688 0,24% 16 11.106 28.500 35 BREZİLYA 175.189 0,24% 13 13.476 38.500 8

(14)

ÜLKE

TOPLAMDAKİ

% Sİ

SAYISI

SUDAN 167.305 0,23% 42 3.983 21.500 25 HİNDİSTAN 164.471 0,22% 15 10.965 44.000 56 PORTEKİZ 157.989 0,22% 67 2.358 10.000 4 KANADA 145.850 0,20% 8 18.231 40.000 5.100 POLONYA 145.149 0,20% 21 6.912 16.206 100 ARNAVUTLUK 132.087 0,18% 89 1.484 6.100 4 GÜNEY KORE 114.697 0,16% 28 4.096 16.100 4 SLOVENYA 113.261 0,15% 83 1.365 3.950 15 LİBERYA 110.250 0,15% 9 12.250 40.000 100 CHILE 107.305 0,15% 6 17.884 38.000 6.200 PERU 104.708 0,14% 8 13.089 16.000 4.600 TÜRKMENİSTAN 102.528 0,14% 40 2.563 40.000 50 ETIOPYA 93.415 0,13% 9 10.379 24.700 2.365 İRLANDA 84.967 0,12% 41 2.072 7.150 12 DİĞER 76.015 0,10% 8 9.502 21.000 850 HONG KONG 66.296 0,09% 65 1.020 22.750 4 BAHREYN 63.142 0,09% 5 12.628 25.600 2.259 ÜRDÜN 61.750 0,08% 7 8.821 14.700 2.300 EKVATOR GİNESİ 60.400 0,08% 4 15.100 21.000 11.200 PANAMA 58.254 0,08% 6 9.709 17.000 184 DJIBOUTI 53.992 0,07% 8 6.749 14.000 260 SRI LANKA 53.767 0,07% 17 3.163 10.475 25 PORTO RİKO 52.450 0,07% 5 10.490 17.500 2.470 EKVATOR 52.351 0,07% 8 6.544 24.492 181 JAMAİKA 52.200 0,07% 6 8.700 19.300 3.000 VİETNAM 44.700 0,06% 1 44.700 44.700 44.700 UMMAN 40.000 0,05% 2 20.000 35.000 5.000 KONGO 39.990 0,05% 4 9.998 15.350 5.200 JAPONYA 38.649 0,05% 14 2.761 11.000 175 BAHAMALAR 37.350 0,05% 2 18.675 32.000 5.350 NORVEÇ 35.235 0,05% 8 4.404 10.200 337 FİNLANDİYA 34.640 0,05% 7 4.949 5.600 4.000 KOLOMBİYA 34.176 0,05% 5 6.835 10.204 272 DOMİNİK CUM. 33.632 0,05% 2 16.816 33.500 132 PARAGUAY 32.000 0,04% 1 32.000 32.000 32.000 MORİTANYA 31.600 0,04% 1 31.600 31.600 31.600 SENEGAL 29.450 0,04% 7 4.207 11.400 250 BANGLADEŞ 28.600 0,04% 1 28.600 28.600 28.600 GUADELOUPE 27.500 0,04% 1 27.500 27.500 27.500 KAMERUN 25.000 0,03% 2 12.500 18.000 7.000 DOMİNİK 24.600 0,03% 1 24.600 24.600 24.600 CEBELİTARIK 23.835 0,03% 2 11.918 22.500 1.335 TAYVAN 19.200 0,03% 1 19.200 19.200 19.200

(15)

ÜLKE

TOPLAMDAKİ

% Sİ

SAYISI

İZLANDA 17.450 0,02% 3 5.817 6.000 5.700 GİNE 16.434 0,02% 2 8.217 11.064 5.370 AVUSTRALYA 15.181 0,02% 4 3.795 8.500 92 DANİMARKA 13.942 0,02% 6 2.324 4.000 22 KÜBA 12.371 0,02% 2 6.186 10.700 1.671 ENDONEZYA 12.067 0,02% 4 3.017 6.000 1.650 TANZANYA 10.800 0,01% 1 10.800 10.800 10.800 KAZAKİSTAN 10.650 0,01% 4 2.663 6.000 150 GAMBİYA 10.050 0,01% 2 5.025 5.500 4.550 CAPE VERDE 7.644 0,01% 3 2.548 3.075 2.079 YUGOSLAVYA 7.600 0,01% 18 422 2.611 14 SIERRA LEONE 7.400 0,01% 1 7.400 7.400 7.400 AZERBAYCAN 6.549 0,01% 5 1.310 3.200 183 MADAGASKAR 6.500 0,01% 1 6.500 6.500 6.500 HAİTİ 5.650 0,01% 1 5.650 5.650 5.650 VENEZUELLA 5.155 0,01% 8 644 3.050 8 SOMALİ 5.011 0,01% 1 5.011 5.011 5.011 ERİTRE 4.350 0,01% 1 4.350 4.350 4.350 ARJANTİN 3.750 0,01% 1 3.750 3.750 3.750 GUATEMALA 3.543 0,00% 5 709 3.360 43 MAURITIUS 3.200 0,00% 1 3.200 3.200 3.200 PAKİSTAN 3.167 0,00% 3 1.056 1.950 577 GUYANA 3.000 0,00% 1 3.000 3.000 3.000 SIRBİSTAN

KARADAĞ 2.870 0,00% 2 1.435 2.850 20 GABON 2.800 0,00% 1 2.800 2.800 2.800

FİLİPİNLER 1.252 0,00% 4 313 689 6

TRİNİDAD

TOBACCO 492 0,00% 1 492 492 492

VİRGİN ADL(U.S.) 161 0,00% 2 81 140 21

TAYLAND 120 0,00% 1 120 120 120

TOPLAM 73.245.178 100,00% 30.835 2.375 135.000 0

(16)

Tablo 14:Tüm Ülkeler İtibariyle İthalat (2008-Ton)

TOPLAMDAKİ

% Sİ

SAYISI

RUSYA FED. 29.296.317 19,33% 5.234 5.597 150.000 2 UKRAYNA 17.052.299 11,25% 4.556 3.743 80.171 1 MISIR 15.432.657 10,18% 3.436 4.491 154.050 2 A.B.D. 11.695.625 7,72% 960 12.183 74.687 2 İTALYA _6.369.073 _4,20% _3.111 _2.047 _35.056 ₂ CEZAYİR _5.241.243 _3,46% ₅₅₉ _9.376 _63.518 ₂ ROMANYA _5.238.166 _3,46% _1.938 _2.703 _56.357 ₂ BREZİLYA _5.005.709 _3,30% ₅₆ _89.388 _176.290 ₁₁₈ YUNANİSTAN _4.323.408 _2,85% _1.689 _2.560 _29.962 ₁ BELÇİKA _4.040.025 _2,67% _1.051 _3.844 _46.094 ₁ AVUSTRALYA 3.047.377 2,01% 29 105.082 164.994 154 KOLOMBİYA _2.891.805 1,91% 24 120.492 163.552 1.235 İSRAİL _2.426.329 _1,60% _2.189 _1.108 _33.000 ₂ KANADA _2.401.416 _1,58% ₆₂ _38.733 _169.900 _2.515 BULGARİSTAN _2.183.910 _1,44% _1.052 _2.076 _30.519 ₂

ÇİN _2.080.289 _1,37% ₂₈₅ _7.299 _69.370 ₃

İNGİLTERE _2.006.748 _1,32% ₂₂₁ _9.080 _82.743 ₅ NORVEÇ _1.942.121 _1,28% ₃₉ _49.798 _172.951 _1.273 İRAN 1.924.244 1,27% 21 91.631 147.650 400 İSPANYA _1.828.626 1,21% 1.038 1.762 55.865 2 GÜNEY AFRİKA _1.793.845 _1,18% ₅₅ _32.615 _169.215 ₈₀ SURİYE _1.696.243 _1,12% ₈₁₀ _2.094 _83.894 ₂ HOLLANDA _1.675.228 _1,11% ₁₆₈ _9.972 _46.376 ₀ SUUDİ ARABİSTAN _1.513.686 _1,00% ₁₄₆ _10.368 _39.353 ₅ SİNGAPUR _1.467.123 0,97% 459 3.196 18.864 4 GÜRCİSTAN _1.436.664 _0,95% ₈₂₅ _1.741 _77.252 ₄ MALTA _1.404.221 _0,93% ₅₇₄ _2.446 _62.472 ₂ ARJANTİN _1.285.828 _0,85% ₅₆ _22.961 _69.314 _1.520 MALEZYA _1.138.905 _0,75% ₂₄₁ _4.726 _30.937 ₁₂ VENEZUELLA _1.121.328 _0,74% ₂₃ _48.753 _61.422 _33.374 FRANSA _1.080.434 _0,71% ₂₆₂ _4.124 _35.986 ₂ LÜBNAN 959.054 0,63% 589 1.628 16.200 2 NİJERYA _810.023 0,53% 17 47.648 62.679 3.600 ALMANYA _696.475 _0,46% ₁₉₈ _3.518 _34.887 ₃ DANİMARKA _607.748 _0,40% ₄₅ _13.506 _35.562 ₁₇ LİTVANYA _571.983 _0,38% ₂₆ _21.999 _46.196 _1.655 HIRVATİSTAN _551.039 _0,36% ₁₇₉ _3.078 _8.026 ₂₃

FAS _489.237 _0,32% ₈₆ _5.689 _31.661 ₅₀₀

GÜNEY KORE _474.021 _0,31% ₁₃₅ _3.511 _24.568 ₆ LİBYA 439.374 0,29% 273 1.609 25.060 2 MOZAMBİK _424.172 0,28% 14 30.298 38.999 4.979 TUNUS _378.671 _0,25% ₁₅₃ _2.475 _25.222 ₂ ESTONYA _328.534 _0,22% ₁₈ _18.252 _46.418 _1.851