Piyasa Raporu – 27 Eylül 2010
Para Piyasaları
Geçen hafta ABD hisse senetleri üst üste dördüncü haftayı da artışla kapatırken artışlarda, beklenenin iki katı yüksek gelen dayanıklı mal talebi ve tüketici ürünleri talepleri, etkili oldu. S&P 500 endeksi geçen hafta boyu %2, yükseliş yaşarken Apple, Nike gibi tüketici ürünleri üreticilerinin hisseleri öncü oldu. Dow Jones sanayi endeksi haftayı %2,4 artışla kapatırken küçük firmalar endeksi The Russell 2000, %3 oranında arttı. S&P bu yükselişle, tarihi verilere göre hisselerin en kötü gittiği Eylül ayı boyunca %9,5 gibi bir artış yaşarken ABD merkez bankası Federal Reserve başkanı Ben Bernanke çok ciddi bir krizden istediklerinden daha yavaş bir tempoyla çıkıldığını ancak Fed’in 1 trilyon dolar değerinde mortgage destekli kağıt alımları yaparak faiz düşüşüne yardımcı olduğunu söyledi.
Avrupa hisse senetleri geçen hafta yükselişler yaşadı. Stoxx 600 endeksi hafta boyu %0,7 oranında gerilerken Avrupa merkez bankaları ekonomik iyileşmenin duraklaması durumunda hareket geçecekleri açıklamasında bulundu. Geçen hafta boyu Londra FTSE100 endeksi ve Paris CAC40 %1,6 oranında artarken Eylül ayında iş dünyası güveni beklenmedik bir şekilde son üç yıldaki en üst seviyesine çıkan Almanya’nın Frankfurt DAX endeksi %1,4 arttı. Nike’tan sonra dünyanın ikinci büyük spor malzemesi üreticisi olan Adidas hisseleri geçen hafta %6,8 yükselirken ABD’li Nike Inc., Dünya Basketbol Şampiyonası sonrası Çin’den gelen basketbol malzemesi talebinde %25 artış olduğunu açıkladı. Avrupa’nın ikinci büyük spor malzemesi üreticisi Puma AG hisseleri de geçen hafta %11 yükseldi.
Asya piyasaları ise üst üste dördüncü haftayı da artışlarla kapatırken Hong Kong ve Tayvan’dan gelen ekonomik büyüme sinyalleri yatırımcı güvenini arttırdı. MSCI Asya Pasifik endeksini geçen hafta boyu %1,01 oranında yükselirken majör borsalardaki tek düşüş Yen’in dolara karşı değer kaybetmesiyle birlikte %1,6 ile Japonya, Tokyo Nikkei 225 endeksinden geldi. Hong Kong, Heng Seng endeksi de geçen hafta boyu %0,7 artarken Seul Kospi endeksi, Hyundai ve Kia gibi Güney Kore otomotiv üreticileri hisselerindeki %7 civarındaki artışlarla, %1,1 oranında yükseldi.
Türkiye’de geçen haftanın son işlem gününe düşüşle başlayan İMKB, gün sonunda yönünü artıya çevirerek %1,3 haftalık artışla 64.241 puandan kapandı. Yurtiçinde Merkez Bankası, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı geçen yılın aynı ayına göre 5,5 puan, bir önceki aya göre ise 0,5 puan artarak %73,5 seviyesinde, gerçekleştiğini açıkladı. Reel Kesim Güven Endeksi, 2010 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 1,4 puan azalarak 110,7 seviyesinde gerçekleşti. Para piyasalarında ise dolar günü 1,481 TL'den kapatırken, Euro 1,922 TL'de yer aldı. 25 Nisan 2012 vadeli kıymette bileşik faiz ise %8,17 ile Perşembe gününün üzerinde kapandı. Bugün valörlü işlemler ise Cuma günü
%8,19 bileşik seviyesinden geçildi.
Öte yandan Merkez Bankası tarafından yapılan Cuma günkü döviz alım ihalesine 94 milyon dolar teklif geldi. MB'nin 40 milyon dolar aldığı ihalede ortalama fiyat 1.4865 TL şeklinde oluştu. Merkez Bankası tarafından Perşembe günü yapılan döviz alım ihalesine ise 117 milyon dolar teklif gelmişti.
Emtia Piyasaları
Geçen hafta emtiarada düşen Dolarla birlikte yükselişler yaşandı. Alternatif yatırım aracı olarak emtiaların cazip hale gelmesiyle ham petrolde de artış oldu. Altın ise $1.300 rekor seviyesini aştı. Altın, Gümüş ve Platin ile birlikte son 30 yıldaki en üst seviyesine gelirken 19 emtianın endeksi olan Reuters/Jefferies CRB endeksi %1,2 oranında artarak son 8 aydaki en üst seviyesi olan 283,63’e fırladı. Ham petrol Kasım ayı kontratı New York’ta $76,49’a yükselirken Londra Brent petrolü Cuma akşamı $78,87 fiyatıyla kapandı.
Tarımsal emtialarda da geçen hafta buğday dışında genellikle artışlar görüldü. Chicago vadeli işlemler borsasında ise öncülük soya yağındaydı. Hafta boyu soya yağı ton başına $57 kadar yükselirken fasülye ton başına $21 arttı, küspe
$3’dan fazla yükseldi. Buğday Chicago’da $7 kadar geri giderken Mısır $3 kadar yükseldi.
Malezya palm yağları da geçen hafta petrol ve tüm bitkisel yağlarla bağlı olarak ve Eylül ayı içinde %5 artan ihracat miktarı raporlarıyla birlikte yükseliş yaşadı. Endonezya’dan gelen yoğun yağışların neden olduğu lojistik problemlerin üretimi %5 kadar düşürdüğü haberleri de piyasalara artış olarak yansıdı. Nakit piyasasında hafta boyu ton başına $7-9 kadar yükselen RBD Palm yağı Cuma akşamı $913, RBD Palm Olein ise $920 FOB Malezya limanları seviyesinde kote ediliyordu. Bu sabah seansında Kuala Lumpur BMD borsası Ekim kontratı ham palm yağı 21 ringgit yükselişle, 2.763 ringgit seviyesinde seyrediyordu.
Kanola kompleksinde de geçen hafta artışlar yaşandı. Kanola tohumu Karadeniz limanları $495 FOB seviyelerinden teklif edilirken Cuma akşamı Avrupa limanları teslim ham kanola yağı $30 kadar haftalık artışla $1.059 FOB seviyesinden kote edildi.
Ayçiçek kompleksinde ise son 3 haftadır artan fiyatlar yükselmeye devam etti. Salı günü Mısır ihalesine teklif edilen
$1.030-1.045 C+F fiyatları piyasada destek bulurken Karadeniz limanları ham ayçiçek yağı $60 bir haftalık artışla Cuma akşamı $1.110 FOB seviyesinden teklif ediliyordu. Ayçiçek tohumu tekliflerine tek tük rastlanırken fiyatlar $500- 525 aralığında telaffuz ediliyordu.
Pakistan’ın yağlı tohum ithalatının bu sezon, gümrük vergilerinin kırmayı daha hesaplı kılmasıyla birlikte, %50-60 arası bir artış göstererek 1,2-1,3 milyon ton olarak gerçekleşeceği açıklandı. 2009 yılında Pakistan 800.000 ton yağlı tohum ithal etmiş ve bunun büyük bölümünü kanola ve ayçiçek oluşturmuştu. Pakistan Bitkisel Yağ Rafinatörleri başkan yardımcısı Rasheed Janmohammed Dow Jones’a yaptığı açıklamada ülkesinin halihazırda Kasım ayına kadar yeterli olacak 1,06 milyon ton yağlı tohum bağlantısı yaptığını söylerken bunun büyük bölümünün kanola ve ayçiçek tohumu olduğunu belirtti. Pakistan’ın tohum ithalatındaki bu artışın Bulgaristan menşeli açiçek tohumu fiyatlarına yansıyacağı görüşündeyiz.
Piyasa analisti Dorab Mistry, geçen hafta yaptığı konuşmada soya fiyatlarının Chicago’da Aralık-Ocak döneminde buşel başına $11.50-12.00 seviyesine çıkabileceğini söyledi. Mistry artışlarda atan Çin talebinin ve Güney Amerika’da toprak koşulları nedeniyle oluşacak muhtemel arz sorunlarının etkili olacağını söylerken Aralık ayında Brezilya’da beklenen yağışların gelmemesi halinde yeni mahsülün zarar göreceğini ve aynı zamanda ayçiçek ve kanola yağları ile oluşan fiyat farkının soya fasülyesi fiyatlarını artışa sürükleyeceğini anlattı. Şu anda soya yağı ile ayçiçek yağı arasında $150’lık bir fark oluştuğunu anlatan Mistry, 2010 yılı Malezya palm yağı üretimini ise 17,2 milyon ton olarak aşağı düzeltti.
Hamburg’da yerleşik uluslararası tarım ticaret devi Toepfer, 2010-11 dünya buğday üretimini 643 milyon ton olarak aşağı düzeltti. Toepfer, Rusya buğday üretimini ise 41,5 milyon ton olarak aşağı çekti.
Öte yandan Londra’da yerleşik Uluslararası Hububat Konseyi IGC, Eylül ayı raporunda dünya buğday üretimini 644 milyon ton olarak verdi. Bu rakamın hala tarihteki üçüncü büyük buğday rekoltesini oluşturduğunu söyleyen IGC, Rusya ve Pakistan’daki üretim gerilemesinin Avustralya’daki artışla bir ölçüde dengelendiğini söylerken dünya tahıl ticaretinin bu yıl geçen yıla göre 2 milyon tonluk bir düşüş göstereceğini savundu.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO, geçen hafta Cuma günü dünya buğday üretimi tahminin 650 milyon ton olarak yukarı düzeltirken Avustralya’daki üretim artışına dikkat çekerek dünya buğday stoklarının 3 milyon ton artarak 184 milyon tona ulaşacağı tahmininde bulundu. Geçtiğimiz Cuma günü 70 ülkeden uzmanın katılımıyla toplanan FAO, tahıllaraki beklenmedik fiyat artışlarının “gıda güvenliğine ciddi bir tehdit” oluşturduğunu da belirtmişti. FAO, dünya buğday fiyatlarının Temmuz-Eylül 2010 aralığında %60-80, mısır fiyatlarının da %40 oranında yükselmesine dikkat çekti.
Öte yandan Hollanda tarım kredi bankalarından Rabobank ise dünya buğday üretimini 639 milyon ton olarak verirken buğday fiyatları hakkındaki görüşünü sağlamdan nötre çekti. Banka, USDA’in üretim rakamlarının yüksek olduğunu söylerken buğday fiyatlarının daha da yükselmek için yeni temel faktörlerden yoksun olduğunu ancak yükselen dünya mısır fiyatlarının ve Rusya’daki kışlık buğday ekim endişelerinin buğday fiyatlarını desteklemeye devam ettiğini belirtti.
Japonya’yı ziyaret eden Ukrayna Başbakan Yardımcısı Boris Kolesnikov geçtiğimiz Cumartesi günü yaptığı açıklamada, hükümetinin tahıl ihracatına kısıtlamalar getirebileceğini söyledi. Nihai kararın bu hafta içinde alınmasını beklediğini ancak bunun tam bir ihracat yasağı olmayacağını belirten Bakan, Ukrayna buğday üretiminin geçen yıla göre 12 milyon ton düşüşle 38 milyon ton olarak gerçekleştiğini ve ülkesinin ancak 13 milyon ton buğdayı ihracta ayırabileceğini ve bu yüzden kısıtlamalar gerektiğini anlattı. Oysa geçen Çarşamba günü Ukrayna devlet Başkanı Viktor Yanukovich, Wall Street Journal gazetesi ile yaptığı bir röportajda herhangi bir ihracat kısıtlaması haberlerini yalanlamıştı.
Öte yandan Kiev’de yerleşik piyasa analisti UkrAgroConsult’ın geçen Çarşamba günkü haberine göre, Ukrayna Tarım Politika bakan yardımcısı Sergey Melnik, ticaret firmalarıyla Salı günü yaptığı toplantıda ticaret firmalarının 500.000 ton buğdayı piyasa fiyatlarıyla devlet rezervine satmaları halinde tüccarlara “ihracatla ilgili tüm sorunları çabucak
kaldırma.” teklifinde bulundu. Ticaret firmalarının bu teklifi yeterli serbest stokları bulunmaması nedeniyle geri çevirdiklerini bildiren UkrAgroConsult, ticaret kurumlarının ihracatına Temmuz ayından bu yana gümrük idareleri tarafından sudan sebeplerle zorluklar getiridiğini ve gayrı resmi ihracat kısıtlamalarının sürmesinden şikayet ettiklerini, bildiridi.
Sektör Yatırımları
Türkiye’nin en büyük kırıcı firmalarından Doğa Gıda A.Ş., eski adı “Aycan” olan Havran, Edremit’teki tesisi bünyesine kattı. 40.000 m2 üzerine 8.000 m2 kapalı alandan kurulu tesis, biri kontinü ekstraksiyon olmak üzere iki ayrı hatta günlük 400 ton toplam kırma kapasitesine sahip. Doğa Gıda’nın böylece, kendi tesislerindeki günlük tohum işleme kapasitesi 1.400 tona ulaşmış oldu.
Dünya tarım devlerinden Cargill Inc., Unilever’in Brezilya’daki domates işleme ünitesini bünyesine kattı. Toplam 350 milyon dolar değerindeki alımla ABD’nin en büyük aile firması durumundaki Cargill’in Brezilya’da ayrıca bitkisel yağ, makarna ve mayonez tesisleri bunuyor.
İhale ve Alımlar
Mısır’ın devlet gıda tedarik firması GASC, geçen hafta Çarşamba günü ihaleyle 11-20 Kasım yüklemeli 220.000 ton ABD menşeli sert kırmızı kışlık (HRW) ekmeklik buğday alımı yaptı. Alımın 55.000 tonluk kısmı Glencore firmasından
$304,90 FOB fiyatıyla yapılırken 55.000 ton buğday Louis Dreyfus firmasından $304,90 FOB ve 55,000 tonluk iki kargo da Cargill firmasından $305.50 FOB fiyatıyla yapıldı.
Ürdün, geçen hafta Çarşamba günü ihaleyle 200.000 ton opisyonel menşeli ekmeklik buğday alımı yaptı. Aralık-Ocak teslimli olarak yapılan alımın 100.000 tonu Cargill’den $352 C+F, 50.000 tonu L.Dreyfus’tan $352 C+F ve 50.000 tonun da Dominion Grain firmasından $350 C+F fiyatlarıyla yapıldı.
Yine Ürdün geçtiğimiz hafta Perşembe günü 150.000 ton Ekim-Kasım teslimatlı yemlik arpa alımı yaptı. Alımın 50.000 tonu Viterra’dan $307.48, 50.000 tonu Cargill’den $309 ve 50.000 tonu da L.Dreyfus’tan $309, C+F fiyatlarıyla yapıldı.
Bangladeş ihakeyle 70.000 ton ABD menşeli yumuşak kırmızı kışlık (SRW) ekmeklik buğday alımı yaptı. Alım Hindistan’da yerleşik LMJ firmasından $332,90 C+F fiyatıyla 60 gğn içind eyüklemeli olarak yapıldı.
Bir grup Suudi ithalatçı, 265.000 ton Ukrayna menşeli Ekim ayı yüklemeli yemlik arpa alımı yaptı. İthalatçılar ayrıca opsiyonel menşeli ve kasım ayı yüklemeli 360.000 ton yemlik arpa alımı da yaptı. Piayasand öğrenildiğine göre arpa
$344 C+F fiyatıyla yapıldı.
ABD tarım bakanlığı USDA, geçen hafta içinde günü Çin’e toplam 741.000 ton (226K+120K+170K+225K) ve bilinmeyen ülkelere 120.000 ton soya fasülyesi ihracatı açıkladı.
Yine USDA geçen hafta içinde Güney Kore’ye 165.000 ton, Mısır’a 120.000 ton ve bilinmeyen ülkelere 110.000 ton mısır ihracatı açıkladı.
Tunus’un devlet tahıl bürosu, 25.000 ton sert durum buğdayı alımı için ihaleye çıktı. Buğday alımı 5 Aralık-15 Ocak, yüklemeli olarak yapılacak.
Irak, 100.000 ton opsiyonel menşeli sert ekmeklik buğday alımı için ihaleye çıktı. 3 Ekim tarihine kadar geçerli olacak tekliflerin 26 Eylül tarihine kadar verilmesi gerekiyor.
İç Piyasa
Trakya’da 2010-11 sezonu ayçiçek hasatı %80-85 oranında tamamlandı. Geçen hafta fabrikalara çiçek gelişi kısmen azalırken ciddi miktarlarda malın daha yüksek fiyat beklentisiyle tüccar ve çiftçiler tarafından 100-150.000 ton çiçeğin depolara kaldırıldığı görüşündeyiz. Trakya’da hasatın son %10’una yaklaşılırken harman başındaki yağışların etkisiyle düşen verimlilikler nedeniyle Trakya ayçiçek rekolte tahminimizi 650.000 ton, toplam Türkiye rekolte tahminimizi ise 900.000 ton olarak aşağı düzeltiyoruz.
Öte yandan iç piyasada, ayçiçek fiyatının yükselmesi ve dış piyasalarda ham ayiçek yağındaki artışla beslenen ham ayçiçek yağı fiyatı geçen hafta içinde 150 TL kadar artarak 2.000 TL’nın üzerine çıktı. Kısıtlı çiçek girişinden dert
yanan kırıcıların stoksuzluğuna ve raftan başlayarak gelen rafinatör talebine Trakya Birlik’in geçen hafta çiçek satışına çıkmaması da eklenince, iç piyasa geçen hafta sonuna doğru yeniden yangın yerine döndü.
Görüştüğümüz bazı kırıcı-rafinatörler Trakya Birlik’in ayçiçek satışlarında tercihli davrandığından yakınırken yeniden satışa çıkılmamasını şiddetle eleştirdiler. Öte yandan Trakya Birlik’in elinde kalan satılmamış toplam çiçeğin 250.000 tonun altında kalması ise Birliğin yeniden satışa çıkmamasına neden olarak gösteriliyor. Bir diğer görüş ise Trakya Birlik’in bugün yeniden bir satış açıklayacağı yönünde.
Öte yandan GDO konusundaki belirsizlik sürüyor. Bugün Biyogüvenlik yasasının yürülüğe girecek olması piyasaları iyice tedirgin ederken Ankara’dan aldığımız duyumlara göre yasanın yürürlüğe girmesi bugün-yarın bir tebliğle 6 ay daha ertelenecek. Geçen hafta küspe fiyatları mevsim normallerinin aksine ve GDO endişesiyle tavan yaparak Trakya’da 28 protein ayçiçek küspesi 350 TL seviyesine çıkarken soya ve kanola küspesine de talep iyice arttı. Bir çok kırıcı-rafinatör yükselen protein fiyatları ve ayçiçek yokluğu ile ithal kanola tohumuna yönelirken rafta da yukarı doğru fiyat hareketi başladı.
Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın tarım ve işlenmiş tarım ürünleri ithalatında tarife kontenjanı uygulanmasına ilişkin 12 tebliği Resmi Gazete'nin Cuma günkü sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğe göre AB, Hırvatistan, Makedonya, Sırbistan, Karadağ, Suriye, Mısır, Tunus, Fas, Gürcistan ve Arnavutluk menşeli tarım ve işlenmiş tarım ürünleri ithalatında tarife kontenjanı uygulaması geçerli olacak. Tebliğlere göre, tarife kontenjanı tahsisat talebinde bulunan firmalar, tarife kontenjanlarının dağıtımı Talep Toplama Yöntemine (TTY) göre yapılacaklar için, tarife kontenjanı döneminin başlangıcından önceki 1 ay içerisinde, dağıtımı Eşit Oranda Tahsis Yöntemine (EOTY) göre yapılacak olanlar için ise tarife kontenjanı dönemi içerisinde DTM'ye müracaat edecek. Et Balık Kurumu, Toprak Mahsulleri Ofisi, Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri ile Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü'nün ise tarife kontenjanı tahsisatında önceliği bulunacak.
Fiyat Kotasyonları
Cuma akşamı gördüğümüz endikatif fiyatlar:
İthal:
- Ayçiçek Tohumu - CIF Marmara - $ 525 - Kanola Tohumu - CIF Marmara - $ 508 - ABD Soya Fasülyesi - CIF TR - $ 487
- Güney Amerika Soya fasülyesi - CIF TR - $ 495
- Karadeniz menşeli Ham Ayçiçek Yağı - CIF Marmara/Mersin – $ 1.140/$ 1.150 - Ham degam Soya Yağı - CIF TR - $ 1.085
- G. Amerika menşeli Ham Mısırözü yağı - CIF TR $ 1.090 - AB menşeli Ham Mısırözü yağı - CIF TR $ 1.150
- RBD Palm Yağı - CIF TR $ 985 - RBD Palm Olein - CIF TR $ 992 - RBD Palm Stearin- CIF TR $ 975 İç Piyasa:
- Ayçiçek Tohumu - Trakya kamyon üstü - 950 TL (%41 yağlı) - Ayçiçek Tohumu - Konya kamyon üstü - 970 TL (%43 yağlı) - Ham Ayçiçek Yağı - Trakya teslim - 2.000 TL
- Ham Kanola Yağı - Ege/Çukurova teslim - $1.175 - Ham Soya Yağı - Ege/Çukurova teslim - $ 1.175 - Nötr Pamuk yağı – 1.915 TL
- 28 protein Ayçiçek küspesi - Trakya/Ege/Çukurova teslim – 350 TL/375 TL/375 TL - Kanola küspesi - Ege/Çukurova teslim - $ 350
- Soya Küspesi - Ege/Çukurova teslim - $ 540
- Pamuk Küspesi Çukurova teslim - 520 TL
Haftalık raporlarımızı web sitemiz http://www.agripro.com.tr/Raporlar.aspx linkinden okuyabilir ve bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
Saygılarımızla, AgriPro Limited
