FEN BİLİMLERİ
SORU BANKASI
7 SINIF .
PRATİK KONU
ANLATIMI ÜNİTE TARAMA
TESTLERİ
SINAV TADINDA
DENEMELER KONU KAVRAMA
TESTLERİ
YENİ TARZ
SORULAR GÖRSEL
TASARIM
FEN BİLİMLERİ SORU BANKASI 7
© Bu kitabın tüm yayın hakları; ATM YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ’ne aittir. Kitaptaki özgün metin, soru, şekil ve resimlerin tamamının veya bir kısmının Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca yayınevi ve yazarının yazılı izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da başka bir şekilde çoğaltılması, yayımlanması ve dağıtılması yasaktır.
YAYINI HAZIRLAYAN PİVA Yayınları Yayın Kurulu
BASKI
KAPAK & TASARIM PİVA Grafik
BASKI TARIHI Ağustos 2021 YAYINCI SERTIFIKASI 43937
ISBN 978-605-06415-6-1
ILETIŞIM www.pivayayinlari.com pivayayinlari@gmail.com 0 332 342 65 64
Güler Ofset
Fevzi Çakmak Mah. 10447 Sk. No: 24/1 Karatay/KONYA • Tel: 0.532 662 94 21 Sertifika No: 34742
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl.
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın;
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet;
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY
İSTİKLAL MARŞI
ÖN SÖZ
Sevgili Öğrenciler,
Bu kitap, tecrübeli yazarlarımız tarafından özverili bir şekilde yazılmış, özgün bir dizgi/tasarım ile yayına hazırlanmıştır. Kitap hazırlanırken Milli Eğitim Bakanlığı tarafından en son belirlenen Fen Bilimleri müfredat kazanımları dikkate alınmıştır.
Elinizdeki kitap aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır.
Pratik Konu Anlatım: Sayfaların yan taraflarında konuyu özetleyen, pratik hatır- latıcı, kısa bilgilerden oluşan bölümdür.
Kazanım Testleri: Her bölümde, kazanımları kavratan ve pekiştiren sorulardan oluşan test bölümleridir.
Ünite Tarama Testleri: Her ünitenin sonunda, yeni nesil ağırlıklı sorulardan olu- şan, ünitenin tamamını tarayan 4 sayfalık bölümlerdir.
Sınav Tadında Ünite Denemeleri: Her ünitenin sonunda, yeni nesil sorulardan oluşturulmuş 10 soruluk özel testtir.
Sınav Tadında Sarmal Denemeler: 2. üniteden itibaren her ünitenin sonunda yer alan beceri temeli sorulardan oluşan, konuları baştan sona kadar tarayan de- nemelerdir.
Sınav Tadında Dönem Sonu Denemeleri ve LGS Denemesi: 1. Dönem ve 2. Dönem konuları ayrı ayrı tarayan ve LGS konularını kapsayan tamamı beceri temelli sorulardan oluşan özel denemelerdir.
Okulda ve sınavlarda başarılı olmanız dileğiyle...
Fen Bilimleri Yayın Kurulu
1. ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ ... 9
1. BÖLÜM: UZAY ARAŞTIRMALARI ... 10
2. BÖLÜM: GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ ... 14
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 20
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 22
SINAV TADINDA / 1. ÜNİTE DENEMESİ ... 24
2. ÜNİTE: HÜCRE VE BÖLÜNMELER ... 29
1. BÖLÜM: HÜCRE... 30
2. BÖLÜM: MİTOZ ... 36
3. BÖLÜM: MAYOZ ... 40
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 46
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 48
SINAV TADINDA / 2. ÜNİTE DENEMESİ ... 50
SINAV TADINDA / 1. SARMAL DENEME ... 55
3. ÜNİTE: KUVVET VE ENERJİ ... 67
1. BÖLÜM: KÜTLE VE AĞIRLIK İLİŞKİSİ ... 68
2. BÖLÜM: KUVVET, İŞ VE ENERJİ İLİŞKİSİ ... 72
3. BÖLÜM: ENERJİ ÇEŞİTLERİ ... 76
4. BÖLÜM: ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ ... 80
İÇİNDEKİLER
4. ÜNİTE: SAF MADDE VE KARIŞIMLAR ... 107
1. BÖLÜM: MADDENİN TANECİKLİ YAPISI ... 108
2. BÖLÜM: SAF MADDELER ... 112
3. BÖLÜM: KARIŞIMLAR ... 118
4. BÖLÜM: KARIŞIMLARIN AYRILMASI ... 124
5. BÖLÜM: EVSEL ATIKLAR VE GERİ DÖNÜŞÜM ... 128
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 132
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 134
SINAV TADINDA / 4. ÜNİTE DENEMESİ ... 136
SINAV TADINDA / 3. SARMAL DENEME ... 141
SINAV TADINDA / 1. DÖNEM DENEMESİ ... 153
5. ÜNİTE: IŞIĞIN MADDE İLE ETKİLEŞİMİ ... 165
1. BÖLÜM: IŞIĞIN SOĞURULMASI ... 166
2. BÖLÜM: AYNALAR ... 172
3. BÖLÜM: IŞIĞIN KIRILMASI VE MERCEKLER ... 178
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 186
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 188
SINAV TADINDA / 5. ÜNİTE DENEMESİ ... 190
SINAV TADINDA / 4. SARMAL DENEME ... 195
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 86
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 88
SINAV TADINDA / 3. ÜNİTE DENEMESİ ... 90
SINAV TADINDA / 2. SARMAL DENEME ... 95
6. ÜNİTE: CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME ... 207
1. BÖLÜM: İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME ... 208
2. BÖLÜM: BİTKİ VE HAYVANLARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME ... 212
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 222
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 224
SINAV TADINDA / 6. ÜNİTE DENEMESİ ... 226
SINAV TADINDA / 5. SARMAL DENEME ... 231
7. ÜNİTE: ELEKTRİK DEVRELERİ ... 243
1. BÖLÜM: AMPULLERİN BAĞLANMA ŞEKİLLERİ ... 244
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 1 ... 252
ÜNİTE TARAMA TESTİ - 2 ... 254
SINAV TADINDA / 7. ÜNİTE DENEMESİ ... 256
SINAV TADINDA / 6. SARMAL DENEME ... 261
SINAV TADINDA / 2. DÖNEM DENEMESİ ... 273
SINAV TADINDA / LGS DENEMESİ ... 285
CEVAP ANAHTARI ... 297
BÜYÜK FARKLAR KÜÇÜK DETAYLARDA
GİZLİDİR
NASIL
BiR SiSTEM ?
Tüm ünitelerin başında (KONU ÖZETİ POZİTİF BİLGİ):
Düzenli çalışmak tüm dersler için önemlidir ancak ma- tematik gibi zor derslerde konu özeti temel bilgiler ol- mazsa olmazdır. Bu nedenle her konuya küçük dokunuş- lar yaparak bilmeniz gereken temel bilgilerin olduğu konu özetli sayfalar hazırladık.
KAZANMAK İÇİN NİTELİKLİ YENİ NESİL SORU
YENİ NESİL sorularda zorluk derecesinden daha öte soruyu doğru anlamak çok önemli, bazı sorularda soruyu anlamak, cevabı bulmaktan daha zor. Bir konuyu bilmek yetmiyor, o bilgiyi doğru yorumlayabilme ve günlük hayata aktarabilme becerisi gerekiyor. Öğrencilerin okudu- ğu parçaları analiz ve sentez edebilme becerisini ölçen YA- RIM VE TAM SAYFA YENİ NE- SİL sorular ile sınava bir adım önde başlamanızı hedefledik.
KAZANIM ODAKLI SORULAR:
Öğrencilerin büyük çoğun- luğu alt sınıflardan itibaren klasik test soruları çözerek ders çalışmaktadır. Sınav sistemine göre hazırlanan bu testler de genellikle bilgiyi ölçmektedir.
Kazanım odaklı sorular ile bilgiyi değil, bilgiyi kullanma ve bildiklerini günlük hayata transfer etme becerisini ölç- meyi, öğrencinin yorumlama, muhakeme etme ve bilgiyi transfer etme yetisini ölçecek şekilde Yeni Nesil Sorulara ön bir hazırlık yapmayı amaçladık.
SINAVA NE KADAR HAZIRSIN?
(SINAV TADINDA)
Birçok öğrenci sınava iyi hazırlandığı halde sınavda- ki soruları çözememekte ve hayal kırıklığına uğramaktadır.
Bunun bir sebebi de deneme sınavı kitapçığının farklı olması.
Öğrencilerin sınavda başa- rılı olabilmesi için psikolojik olarak da sınava hazır olmaları gerekmektedir. PİVA olarak her ünitenin sonunda sarmal olarak hazırlanan LGS SINAV KİTAPÇIĞI formatında deneme sınavı hazırlayarak sınav tadını hissetmenizi sağlamaya çalıştık.
Pozitif Bilgi
Yeni Nesil
İlk Adım
Sınav Tadında
1. ÜNİTE
Güneş Sistemi
ve Ötesi
10
UZAY ARAŞTIRMALARI Test - 1
Pozitif Bilgi
UZAY ARAŞTIRMALARI
Uzayda araştırmalar yapmayı ve bu araştırmalardan elde edilen verileri Dünya’ya ulaştırmayı hedefleyen tek- nolojilere uzay teknolojisi denir.
Teknolojideki gelişmeler, uzay araş- tırmalarının gelişmesine katkı sağla- mıştır.
Yapay Uydular
Balık
Haberleşme, gözlem vb. amaçlar için Dünya’nın yörüngesine yerleş- tirilen araçlara yapay uydu denir.
3.
Uzayda yapılacak olan araştırmalar için çok farklı uzay araçları geliştirilmiştir. Bu uzay araçlarından bazıları insanların yaşaması için uygunken bazıları da sadece gözlem amaçlı olarak uzaktan kontrol edilir.Uzay Araçları
İnsanlı uzay araçları
Uzay sondası
Uzay mekiği
Uzay istasyonu
Roket
Uydu İnsansız uzay
araçları
Yukarıda hazırlanan şemadaki hangi uzay araçlarının yerleri değiştirilirse şema doğ- ru olur?
A) Uzay sondası - Uzay istasyonu B) Uzay mekiği - Uzay istasyonu C) Uzay sondası - Uydu
D) Uzay mekiği - Roket
4.
Uzay çalışmaları sonucunda teknolojide ye- ni buluşlar yapılmıştır. Bu buluşların gün- lük hayatımızda oldukça yaygın bir kullanı- mı oluşmuştur.1 2
Kulak termometresi
Konserve
Alüminyum folyo
Diş teli
3 4
Resimleri verilenlerden hangisi yukarıda an- latılan durum için uygun bir örnek değildir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
1.
Aşağıda, üç uzay aracına ait görseller ve bilgiler verilmiştir.Dünya yö- rüngesin- de dolanarak haberleşme-
yi sağlar.
Gezegenlerin yüzeylerinde inceleme ya-
par.
Astronotların uzaya çıkma-
sını sağlar.
Buna göre bilgiler ve görseller aşağıdakile- rin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?
A) B) C) D)
İlk yapay uydu olan Sputnik 1, 1957 yılında SSCB tarafından uzaya fırlatıl- mıştır.
Türkiye’nin uzaya gönderdiği bazı uy- dular aşağıda verilmiştir.
Haberleşme amaçlı:
– TÜRKSAT 3A, – TÜRKSAT 4A, – TÜRKSAT 4B
Gözlem amaçlı:
– GÖKTÜRK-1 – GÖKTÜRK-2 – RASAT
2.
Mercekli teleskop, aynalı teleskop, radyo teleskobu, uzay teleskobu gibi teleskop çe- şitleri vardır.Teleskop çeşitlerinin;
I. Yeryüzünden gözlem yapması
II. Gök cisimlerinden gelen uyarıları topla- yabilecek duyarlılıkta olması
III. Atmosfer şartlarından etkilenmesi özelliklerinden hangileri ortaktır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III
11
UZAY ARAŞTIRMALARI
Test - 1 Pozitif Bilgi
f Buraya Dikkat!
Daha önce uzaya Türkiye ta- rafından gönderilen TÜRKSAT 1B, TÜRKSAT 1C, TÜRKSAT 2A ve BİLSAT isimli uydular ise öm-
rünü tamamlamış durumdadır.
5.
Bir öğretmen öğrencilerinden "Güneş Sistemi ve Ötesi" ünitesi ile ilgili bir afiş veya poster hazırlamalarını istiyor. Serhat, bu ödev için aşağıdaki posteri hazırlıyor.1980 2000 2018
Buna göre Serhat bu posteri ile aşağıdakilerden hangisini ifade etmeye çalışmıştır?
A) Ülkemizin uzayda çok sayıda uydusu bulunmaktadır.
B) Uzay teknolojisi ile pek çok araç geliştirilmiştir.
C) Zamanla uzay kirliliği artmıştır.
D) Uzayda yer çekimi yoktur.
7.
Gökyüzünün gözlenmesi için geliştirilen ci- hazlara teleskop denir. Aşağıda teleskobun yapısı verilmiştir.1
2
Teleskobun yapısında bulunan 1 ve 2 nu- maralı kısımlarda bulunan mercek türleri hangisinde verilmiştir?
1 2
A) İnce İnce
B) İnce Kalın
C) Kalın İnce
D) Kalın Kalın
6.
Kendi icadı olan teleskopla kâğıt üzerine dü- şürdüğü Güneş lekelerini gözlemlemiştir. Be- lirli zaman aralıklarıyla yaptığı gözlemlerde Güneş lekelerinin aynı yöne doğru kaydığını fark etmiştir. Böylece Güneş'in ''kendi ekse- ni etrafında dönme hareketi'' yaptığı sonu- cuna ulaşmıştır. Daha sonra yapılan araştır- malar Güneş'in kendi ekseni etrafında saat yönünün tersine döndüğünü kanıtlamıştır.Yaptığı bir çalışmadan yukarıda bahsedilen ve gök bilimi için önemli buluşlara imza atan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
C)
B)
D) Galileo
Copernicus
Uluğ Bey
Ali Kuşçu
Uzay İstasyonu
Balık
Dünya yörüngesinde dolaşan bü- yük uzay araçlarıdır. İçinde astro- notlar yaşayabilir. Uzayda labora-
tuvar olarak kullanılır.
Uzay Mekiği
Balık
Dünya ile uzay istasyonları arasında gidip gelebilen, astronot ve malze-
me taşıyan araçlardır.
Uzay Sondası
Balık
Uzayda, bilimsel veri toplayan araç- lardır.
12
UZAY ARAŞTIRMALARI Test - 2
Pozitif Bilgi
1.
Uzaya insan göndermek için şartlar oluştuktan sonra uzay boşluğunda astronotların oksijen ihtiyacını karşılamak için itfaiyecilerin kullandıkları 14 kg'lık oksijen tüplerini kullanma düşün- cesi oluşmuştur. Ancak; her kütlenin hayati önem oluşturduğu uzay mekikleri için bu tüpler çok ağırdır. Bilim adamlarının çalışmaları sonucu astronotlar için bu tüplerin ağırlığı 4 kg'a kadar düşürülmüştür. Bu gelişmenin ardından bu teknoloji itfaiyeciler tarafından da kullanıl- mıştır.İtfaiyeci - Oksijen tüpü
Bu duruma bakılarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?
A) Uzay teknolojisi geliştirilirken mevcut teknolojiden faydalanılmıştır.
B) Uzay teknolojisinde geliştirilen tüm ürünler günlük yaşamımıza uyarlanmıştır.
C) Uzay teknolojisindeki bazı gelişmeler zorunluluklardan kaynaklanır.
D) Uzay teknolojisi için üretilen ürünler günlük hayatımızı kolaylaştırır.
Uzay Kirliliği
Ömrü tükenmiş olan uzay araçları, ro- ket parçaları, kullanılmayan yapay uy- dular, yakıt tankları gibi maddeler uzay kirliliğine neden olur.
Uzay Teleskobu
Balık
Yeryüzündeki teleskoplardan daha uzak mesafeleri gösterebilen, uzay- da belli bir yörüngede dolaşan güç- lü gözlem araçlarıdır.
Dünyadaki olumsuz hava şartların- dan ve şehirlerdeki ışık kirliliğinden etkilenmeden doğrudan uzayı göz- lemlemeyi sağlayan teleskoplardır.
Hubble (Habıl) uzay teleskobu en bilinen uzay teleskobudur.
Balık
Bilim insanları, uzay kirliliğinin gü- nümüzde bir sorun oluşturmadığını ancak sonraki yıllar için uzay araş- tırmalarını zorlaştırabileceğini ön- görmektedir.
3.
Uydu, Dünya yörüngesine oturtularak pek çok alanda bilgi akışı sağlayan uzay aracıdır.Türkiye'nin de bugün aktif olarak kullandı- ğı 6 tane uydusu vardır.
Türkiye'nin sahip olduğu uydularla aşağı- da verilen gözlemlerden hangisi yapılmaz?
A) Haberleşme
B) Meteorolojik olayların takibi C) Gök cisimlerini inceleme D) Askeri istihbarat
2.
Öğrenciler, uzay kirliliğine neden olan yapı- ları bir poster üzerine maddeler halinde ya- zacaktır.Aşağıdaki posterlerden hangisinde bulu- nan maddelerin tümü uzay kirliliğine yol açar?
Ölü uydular
Roket parçaları
Dünya'ya yak- laşan meteor
Uzay aracı ar- tıkları
Ölü uydular
Roket parçaları
Aktif görev ya- pan uydular
Roket parçaları
Yakıt tankları
Roket parçaları
Aktif görev ya- pan uydular
Dünya'ya yak- laşan meteor A)
C)
B)
D)
13
UZAY ARAŞTIRMALARI
Test - 2 Pozitif Bilgi
5.
Türkiye'nin uzaya gönderdiği uydulardan bi- ri ile ilgili bazı bilgiler aşağıda verilmiştir. 2011 yılında Rusya'dan fırlatılmıştır.
Gözlem amaçlı uydudur.
Türkiye'de tasarlanıp, üretilmiştir.
Çevresel değişimlerin takip edilmesin- de, haritacılık ve şehircilik planlamala- rında kullanılmaktadır.
Bahsedilen bu uydu aşağıdakilerden han- gisidir?
A) Türksat 1A B) Rasat C) Türksat 1B D) Türksat 4B
6.
1990 yılında NASA tarafından Hubble uzay teleskobu Dünya yörüngesine oturtularak uzayla ilgili araştırmalar yapmaya başla- mıştır.Uzaya bir teleskop yerleştirilmesiyle, I. Gök cisimlerinin daha net görüntüleri-
nin elde edilmesi
II. Atmosfer şartlarından etkilenmeden gözlem yapılabilmesi
III. Güneş sisteminin daha detaylıca araştı- rılması
hangileri hedeflenmiş olabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
4.
TÜBİTAK, gözlemevi (rasathane) yapabilmek için yer araştırmaları yapıyor ve kurulabilecek dört farklı yer için aşağıdaki tabloyu hazırlıyor.Yer En yakın şehir merkezine uzaklık
Deniz seviyesin- den yükseklik
1 yıl içindeki ortalama bulutlu gün sayısı
Yıllık ortalama nem oranı
K 5 km 1000 m 10 gün % 40
L 3 km 1800 m 50 gün % 50
M 20 km 500 m 30 gün % 75
N 20 km 1800 m 10 gün % 40
Buna göre bu yerlerden hangisi rasathanenin kurulması için uygundur?
A) K B) L C) M D) N
Teleskop ve Uzay Gözlemi
Uzaydaki gök cisimlerini incelemeye yarayan araçlara teleskop denir. Teles- kop, astronominin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. Mercekli ve aynalı teleskopların yanısıra; radyo telesko- bu ve uzay teleskobu gibi gelişmiş çe- şitleri de vardır.
Gözlemevi
Balık
Uzayı gözlemlemek amacıyla ku- rulan ve içinde gözlem aletleri bu- lunan binalara rasathane (gözlem evi) denir. Gözlem evleri, atmos- ferin olumsuz etkilerinden korun- mak için yüksek yerlere inşa edilir.
Işık Kirliliği
Balık
Aydınlatılmış cisimlerden yansıyan ışıkların neden olduğu ışık kirliliği, yeryüzünden yapılan uzay gözlem-
lerini zorlaştırır.
Uzay Araştırmalarına Yapılan Katkılar
Galileo Galilei, Johannes Kepler, Gior- dano Bruno gibi batılı bilginlerin ya- nında; Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi pek çok Türk - İslam bilgini astronomi çalışma- larına katkı sağlamıştır.
14
GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ Test - 1
Pozitif Bilgi
z Püf Noktası Bulutsular, ışık kaynağı değildir. Yıl- dızların yaydıkları ışıklar ile görü-
nür hâle gelir.
1.
Geceleyin çıplak gözle gökyüzüne bakan bir öğrenci;
I. Yıldız II. Galaksi III. Uydu
verilenlerden hangilerine ait en az bir ör- nek görebilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
2.
Yıldızlarla ilgili hazırlanan bir doğru - yanlış etkinliği aşağıda verilmiştir.Hidrojen elementinin diğer ağır elementlere dönüşümü sonucu çok miktarda enerji oluşturur.
Bulutsuların sıkışması sonucu oluşur.
Her galakside en fazla 1 tane bu- lunur.
Öldükten sonra tamamı kara de- liğe dönüşür.
Soru D Y
Hatasız her işaretleme 5 puan olduğuna göre, her satırda doğru kutucuğunu işa- retleyen bir öğrenci toplam kaç puan alır?
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20
3.
Şekilde takımyıldızlar gösterilmiştir.Takımyıldızlar ile ilgili;
I. Nesne, insan ve hayvan şekillerine ben- zetilerek isimlendirilirler.
II. Aynı yaştaki yıldızlar gruplandırılarak ta- kımyıldız oluşturulur.
III. Gökyüzü gözlemlerini kolaylaştırır.
yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
4.
Uzayla ilgili kavramlar için aşağıdaki tanım- lar yapılıyor. Gezegenler, yıldızlar, diğer gök ci- simleri ile bunların arasındaki boşluğun oluşturduğu bütünlüğe ...X... denir.
X'in Dünya dışında kalan kısmı ...Y...
olarak tanımlanır.
Buna göre X ve Y kavramları hangisinde doğru verilmiştir?
A) X: Evren Y: Galaksi B) X: Galaksi Y: Uzay C) X: Bulutsu Y: Bulutsu D) X: Evren Y: Uzay Aşağıda bazı bulutsular gösteril-
miştir.
Balık Kelebek bulutsusu
Balık Orion bulutsusu
Balık Atbaşı bulutsusu GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ:
GÖK CİSİMLERİ
Çok büyük sınırları olan sıcak toz ve gaz bulutlarına bulutsu (nebula) denir. Bu gaz ve toz bulutları sıkışarak yıldızla- rı oluşturabilir.
15
GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ
Test - 1 Pozitif Bilgi
6.
Galaksiler; eliptik, sarmal ve düzensiz ola- rak şekillerine göre gruplandırılır.Andromeda Samanyolu
Andromeda ve Samanyolu galaksilerine ait görseller yukarıda verildiğine göre, bu galaksiler şekillerine göre aşağıdakilerden hangisinde doğru sınıflandırılmıştır?
Andromeda Samanyolu
A) Sarmal Düzensiz
B) Düzensiz Eliptik
C) Eliptik Sarmal
D) Eliptik Düzensiz
5.
YÜZYILIN DENEYİ
Evrenin nasıl meydana geldiği hakkında fikir yürütebilmek için
CERN bilim insanları 2008 yılında Fransa-İsviçre sınırında özel bir la-
boratuvarda yerin 100 m altında 27 km'lik dairevi bir tünel in- şa ederek evrenin oluşumuyla ilgili bakış açılarını değiştirecek bir proje geliştirmişlerdir. Projede 5 binden fazla bilim insanı görev almaktadır. Proje çalışması halen devam etmektedir.
Bilim Köşesi
Yukarıdaki gazete haberini okuyan bir öğrencinin aşağıdaki yorumlardan hangisini yapma- sı yanlış olur?
A) Evrenin oluşumu konusunda net bilgi sahibi değiliz.
B) Proje tamamlandığında evrenin oluşum süreci ile ilgili kesin bilgiler elde edilecektir.
C) Deney ve gözlemler sonucunda evrenin oluşumuna yönelik teoriler geliştirilebilir.
D) Uzay hakkındaki bilgilere, yapılan bu çalışmalar katkı sağlayabilir.
Kara Delikler
Balık
Uzayda bulunan, ışığın dahi kaça- madığı çok güçlü bir çekim gücü- ne sahip gök cisimlerine kara de- lik denir.
Büyük kütleli bazı yıldızların ya- şam sürecini tamamlayıp enerji- lerini tamamen yitirmeleri sonra-
sında oluşurlar.
Yıldızlar
Çevresine kendiliğinden ısı ve ışık yayan dev gök cisimlerine yıldız denir.
Bulutsuların sıkışmasıyla oluşur- lar. Bir yıldızın oluşumu milyonlar- ca yıl sürer.
Yıldızların hemen hemen tüm özel- liklerini başlangıçtaki kütlesi be- lirler. Büyük kütleli yıldızların ha- yatları süpernova patlaması ile son bulur ve yıldızdan geriye nötron yıl- dızları veya kara delikler kalır.
Küçük kütleli yıldızlar beyaz cüce adı verilen yapılara dönüşür.
Ölen yıldızlar arkalarında toz ve gaz bulutu bırakır ve bunlar sonunda
bulutsu halini alır.
7.
Bir gök cismi ile ilgili bazı bilgiler aşağıda ve- rilmiştir. Çok sayıda yıldız ve yıldızlar arası gaz ve toz bulutlarından oluşmuştur.
Şekillerinde göre eliptik, sarmal, çubuk- lu sarmal ve düzensiz olmak üzere dört çeşittir.
Buna göre bu gök cismi için aşağıdakiler- den hangisi uygun bir örnektir?
A)
C)
B)
D) Güneş
Helix bulutsusu
Samanyolu
Küçükayı takımyıldızı
16
GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ Test - 2
Pozitif Bilgi
f Buraya Dikkat!
Takımyıldızlar, sanıldığı gibi bir- birine yakın değildir. Yalnızca yakın yönde oldukları için ya- kınmış gibi görünürler.
Takımyıldızlar sürekli aynı yön- de gözlenir.
1.
Aşağıdaki görselde yıldızların yaşam evreleri verilmiştir.Küçük kütleli yıldız
Beyaz cüce
Yıldızın Doğumu Yıldızın Ölümü
Nötron yıldızı Kara delik Süpernova
Büyük kütleli yıldız Nebula
Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Bir nebula kara deliğe dönüşebilir.
B) Büyük kütleli yıldızlar süpernova patlaması geçirir.
C) Kara deliğe dönüşen yıldızların kütleleri beyaz cüceye dönüşen yıldızların kütlelerinden küçüktür.
D) Yıldızların yaşam döngüsünde kütleleri etkin rol oynar.
2.
Dört farklı yıldızın renkleri aşağıdaki tablo- da gösterilmiştir.Yıldız Yıldızın rengi K
(Sarı)L
(Kırmızı)M
(Turuncu)N
(Mavi)Buna göre, bu yıldızların hangi özellikleri kesinlikle birbirinden farklıdır?
A) Kütleleri
B) Dünya'ya göre bulunduğu yönler C) Sıcaklıkları
D) Yaşları Takımyıldızlar
Dünya’dan gökyüzüne bakıldığın- da bir aradaymış gibi görünen yıl- dız kümelerine takımyıldız denir.
Küçükayı, Büyükayı ve Orion bun- lardan bazılarıdır.
Büyükayı takımyıldızı Takımyıldızlar, bitkilere, hayvanla- ra ve günlük hayatta kullanılan ba- zı nesnelere benzetilmiş ve bu ben- zetmelere göre isimlendirilmiştir.
Balık Avcı takımyıldızı
3.
Aşağıda bazı gök yapıları verilmiştir.Güneş sistemi Galaksi
1 2
Takımyıldız Nebula
3 4
Bu gök yapılarından hangilerinde yıldız bu- lunur?
A) Yalnız 2 B) Yalnız 4 C) 1 ve 3 D) 1, 2 ve 4
17
GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ
Test - 2 Pozitif Bilgi
4.
Aşağıdaki şemada "Güneş Sistemi ve Ötesi " ünitesine ait bir kavram haritası verilmiştir.Uzay Gök cisimleri
Yıldız X
Sarmal
Kara delik Çubuklu
sarmal Eliptik Düzensiz Bulutsu
Y Z
örnektir.
örnektir. çeşididir. örnektir.
çeşididir.
Galaksi
Buna göre, kavram haritasında verilen X, Y, Z gök cisimleri aşağıdakilerden hangisi olabilir?
X Y Z
A) Vega Atbaşı Samanyolu
B) Güneş Eliptik Andromeda
C) Halley Karanlık Orion
D) Dünya Süpernova Andromeda
5.
Astronomide yapılan en son keşiflerden biri de bir kara deliğin fotoğrafının çekilmesi olmuş- tur. Astrofizikçi Sheperd Doeleman, “Daha önce görünmez olarak kabul edilen kara deliği gör- düğümüzü açıklamaktan gurur duyuyorum.” açıklaması ile bunu tüm Dünya'ya duyurmuştur.Aşağıdakilerden hangisi, bu fotoğrafın dünya gündeminde uzunca süre kalmasının neden- leri arasında gösterilemez?
A) Gözlenmesinin teknolojik açıdan önemli bir adım olması B) İlk defa gerçek fotoğrafının çekilmiş olması
C) Dünyamıza çok yakın bir konumda gözlenmiş olması D) Fotoğraflanmasının çok zor olması
Işık yılı
Gök cisimleri arasındaki mesafeler çok büyüktür. Bu nedenle, uzaydaki mesa- feler için ışık yılı birimi kullanılır.
Işığın uzayda bir yılda aldığı yola ışık yılı denir.
z Püf Noktası
Alpha Centauri (Alfa Senturi) Gü- neş’e en yakın yıldız sistemidir. Bu sistemin Güneş' olan uzaklığı 40 trilyon km'dir. Bu da yaklaşık 4,3 ışık yılı demektir.
Yani Alpha Centauri sisteminden çı- kan ışık Güneş'e 4,3 yıl sonra ulaşır.
yaklaşık 9,5 trilyon km
1 ışık yılı
Işığın 1 yıl sonra ulaştığı nokta
Güneş
18
GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ Test - 3
Pozitif Bilgi
Galaksiler
Milyarlarca gök cisminden oluşan uzay adalarına galaksi (gök ada) denir.
Galaksiler; sarmal, eliptik, çubuklu sar- mal, düzensiz şekilli olabilir.
1.
Yıldızlar arasındaki mesafe çok büyüktür.Dünya üzerinde kullandığımız uzaklık biri- mi olan kilometre bu mesafeleri ifade et- mek için yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle bu mesafeler ışık yılı adı verilen farklı bir bi- rim ile ölçülür.
Aşağıdakilerden hangisi ışık yılı olarak ifa- de edilebilir?
A) Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin 365 katı
B) Dünya'nın kendi etrafındaki bir tam dön- me süresinin 365 katı
C) Güneş'ten yayılan ışığın bir yılda aldığı mesafe
D) Dünya ile Dünya'ya en uzak Güneş sis- temi gezegeni arasındaki mesafe
3.
Gök cisimlerinin büyüklükleri ile ilgili aşağı- daki şema hazırlanıyor.K L M N P
Şemadaki M bölümü "GALAKSİ"yi ifade ettiğine göre, diğer bölümler için yapılan isimlendirmelerden hangisi doğru olabilir?
A) N → Evren B) L → Yıldız C) P → Gezegen D) K → Uzay
2.
Bir öğrenci yıldızlardan birbirine yakın olan- ları birleştirerek bir grup oluşturuyor.Öğrencinin bu gruba vereceği ismin aşağı- dakilerden hangisi olması daha uygundur?
A) Mektup galaksisi B) Mektup evreni C) Mektup bulutsusu D) Mektup takımyıldızı
4.
Bir gök cismi ile ilgili bazı bilgiler aşağıda ve- rilmiştir. Küresel şekle sahiptir.
Etrafına ısı ve ışık yayar.
Belirli bir ömrü vardır.
Sıcaklığına göre farklı renkleri vardır.
Verilen özelliklere sahip gök cismi aşağı- dakilerden hangisidir?
A)
C)
B)
D) Yıldız
Bulutsu
Galaksi
Kara delik f Buraya Dikkat!
Dünya’mız, Samanyolu galaksi- sinin avcı kolunda, Güneş sis- teminde bulunur.
Sarmal galaksi
Eliptik galaksi
Çubuklu sarmal galaksi
Düzensiz galaksi
19
GÜNEŞ SİSTEMİ ÖTESİ: GÖK CİSİMLERİ
Test - 3 Pozitif Bilgi
f Buraya Dikkat!
Evrenin nasıl oluştuğu tam olarak bilinmemekle birlikte bazı teori- lerle açıklanmaya çalışılmaktadır.
Bu teorilerden biri Büyük Patlama (Big Bang) Teorisi’dir. Bu teori, ev- renin yaklaşık 13.7 milyar yıl önce aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan büyük bir patlamayla meydana gel- diğini savunmaktadır.
5.
Gök cisimleri ve Ötesi konusu ile ilgili aşağıda bir bulmaca verilmiştir.2
5 4
3
1 1. Ölen yıldızların kütlesinin merkeze çe-
kilmesi ile oluşan gök cismi 2. Samanyolu galaksisinin şekil yapısı 3. Isı ve ışık kaynağı olan titreşen ışık nok-
taları şeklinde görülen sıcak gaz kütlesi 4. Gaz ve tozlardan oluşan yıldızların do-
ğum yeri olan gök cismi
5. Çok sayıda, yıldız ve yıldızlar arası gaz ve toz bulutlarından oluşan gök cismi
Bulmaca doğru bir şekilde çözüldüğünde boyalı bölgelere denk gelen harflerle aşağıdaki kelimelerden hangisi yazılabilir?
A) UZAY B) YAZI C) KAZA D) UZAK
6.
Gökyüzü meraklısı Gökberk, 10'ar yıl arayla çektiği aşağıdaki gökyüzü fotoğraflarını yanyana dizerek incelemiştir. Fotoğrafların neredeyse birbirinin aynısı olduğu görmüştür.1990 2000 2010
Gökberk, yalnızca bu fotoğrafları inceleyerek aşağıdaki yargılarından hangisine ulaşabilir?
A) Uzay sonsuz denilebilecek ölçüde boşluktan oluşmaktadır.
B) Gök cisimleri hareket etmektedir.
C) Yıldızların birbirine göre konumları farkedilecek şekilde değişmez.
D) Gökyüzü konusunda düne göre çok daha fazla bilgiye sahibiz.
Evren (Kainat)
Aralardaki boşluklarla birlikte gök ci- simlerinin tümüne evren denir.
Evrenin Dünya’mızın dışında kalan kıs- mına uzay denir.
Evren, bulutsuz bir gecede gökyüzü- ne bakarken gördüklerimizin çok da- ha fazlasıdır. Gördüğümüz, bildiğimiz, duyduğumuz her şey evrenin içinde- dir. Sınırları halen keşfedilmediği için evren sonsuz büyüklükte kabul edilir.
Samanyolu galaksisine en yakın ga- laksi Andromeda’dır. Işık hızında yol alındığında bile bu galaksiye
ulaşmak 2 milyon yıl sürer.
20
ÜNİTE TARAMA TESTİ-1 Pozitif Bilgi
3.
Mert, yıldızlarla ilgili yaptığı bir araştırma- da bir poster üzerine yıldızlara ait özellikle- ri birer sembolle gösteriyor.– Yıldızların sıcaklığı s – Yıldızların rengi – Yıldızların kütlesi v
– Yıldızların ışık kaynağı olması
Buna göre, posterde verilen özelliklerden hangileri tüm yıldızlarda ortak olarak gö- rülür?
A) s B)
C) v – D) – v
2.
Uzay çalışmaları yapmak için pek çok araç geliştirilmiştir.Aşağıdakilerden hangisi, uzaya insan ve malzeme taşımak için yeryüzü ile uzay ara- sında gidip gelebilen bir araçtır?
A)
C)
B)
D) Uzay istasyonu
Uzay mekiği
Uzay sondası
Uzay teleskobu o Güncel Bilgi
Hubble (Habıl) uzay teleskobu;
uzayı, yıldızları, galaksileri keşfet- mek için yörüngeye yerleştirilmiş- tir. Hubble, uzay teleskoplarının en büyüğüdür. Uzayda çok sayıda keşfe imza atan Hubble teleskobu, çektiği uzay fotoğraflarıyla adını dünyaya duyurmuştur.
Görseldeki kedi gözü bu telesko- bun çektiği fotoğraflardan biridir.
z Püf Noktası
Bir teleskobun gücü, gözlem yapı- lan alandan teleskoba ulaşan ışık miktarı ile doğru orantılıdır. Göz- lemlediğimiz gök cisminden gelen ışık miktarı arttıkça teleskopta gö- rüntü netleşir.
Işık kirliliğinin olmadığı ortamlar- da yapılan gözlemlerde daha net görüntüler elde edilir.
1.
Göktürk, Rasat ve Türksat uyduları Ülkemizin uzaya gönderdiği uydulardandır.Göktürk, ülkemiz ve çevresini görüntüleyerek savunma ala- nına bilgi sağlar.
RASAT, elde ettiği görüntüler ile; haritacılık, afet izleme, şe- hircilik ve planlama konuların- da veri sağlar.
Türksat uydularımız haberleş- me amaçlı kullanılır.
Buna göre,
I. Ülkemizin uzaya gönderdiği uyduların farklı amaçları vardır.
II. Televizyon, internet bağlantısı ile haberleşmede Türksat uyduları görev alır.
III. Rasat, askeri amaçlı veriler elde eden uydumuzdur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve IIII
21
ÜNİTE TARAMA TESTİ-1 Pozitif Bilgi
z Teleskop
Aşağıda optik teleskobun bölüm- leri gösterilmiştir.
4 5
6
1 7 2 3
1- Üç ayak: Teleskobun bir nokta- ya sabitlenmesini sağlar ve is- temsiz olarak hareket etmesi- ni önler.
2- Kundak: Teleskobun yatay ve di- key düzlemde hareket ettirilme- sini sağlar.
3- Teleskop açıklığı: Teleskobun gözlem yapılan bölgeden ışığı toplar. Teleskobun açıklığı ne ka- dar büyükse, teleskop o kadar fazla ışık toplar. Teleskobun da- ha çok ışık toplaması daha par- lak ve daha iyi bir görüntü oluş- masını sağlar.
4- Teleskop tüpü: Teleskobun optik parçalarını bulunduran yapıdır.
5- Bulucu dürbün: Teleskop üze- rinde bulunan basit bir dürbün- dür. Göz merceğinden bakılma- dan önce gözlemi yapılacak gök cisminin daha kolay bulunması- nı sağlar.
6- Göz merceği: Göz merceği ile düzeltilen görüntü, göz ile gö- rülebilir hale getirilir.
7- Netlik ayar tekerleği: Göz mer- ceğinde oluşan görüntünün net- lik ayarının yapılmasını sağlar.
5.
Uydular, Dünya'dan fırlatılır ve Dünya yö- rüngesine yerleştirilir. Ömrünü tamamla- yana kadar hareketine bu yörüngede de- vam eder.1 2
Buna göre 1 ve 2 durumlarında uydunun hareketini sağlayan enerji kaynakları han- gisinde verilmiştir?
1 2
A) Fosil yakıt Güneş
B) Güneş Fosil yakıt
C) Nükleer Güneş
D) Fosil yakıt Nükleer
4.
Kırsal bir alanda gece gökyüzüne bakan Ömer, gökyüzünde parlayan bir nesnenin yer değiş- tirdiğini görüyor.Bu olayla ilgili yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?
A) İzlenen gök cismi yıldızdır. Çünkü yıldızlar hem hareket eder hem de ışık yayarlar.
B) İzlenen gök cismi bir gezegendir. Çünkü gezegenler hem hareket eder hem de ışık ya- yarlar.
C) İzlenen gök cismi yapay uydudur. Çünkü yapay uydular hem hareket eder hem de Gü- neş'ten aldıkları ışığı yansıtırlar.
D) İzlenen gök cismi galaksidir. Çünkü galaksiler hareket ederken ışık yayarlar.
6.
Uzayla ilgili bazı sorular ve bir öğrencinin cevapları aşağıda verilmiştir.1. Soru: Türkiye'nin uzaya gönderdiği son uydu hangisidir?
Cevap: Türksat 2A
2. Soru: Ay'a çıkan ilk insanın adı nedir?
Cevap: Galileo
3. Soru: Uzayla ilgili ilk çalışmalar ne zaman başlamıştır?
Cevap: 21. yüzyılda
4. Soru: Uzayı gözlemek için Dünya'nın yö- rüngesine yerleştirilen gözlem araç- larına ne denir?
Cevap: Uzay teleskobu
Her doğru cevap 10 puan olduğuna göre öğrenci toplam kaç puan almıştır?
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40
22
ÜNİTE TARAMA TESTİ-2 Pozitif Bilgi
o Güncel Bilgi
Radyo teleskopları sayesinde, Bir gök cisminin uzaklığı, küt-
lesi ve yaşı hesaplanabilmiş, Çıplak gözle görülemeyen sö-
nük gök cisimleri keşfedilebil- miştir.
1.
Bir yıldızın yaşam döngüsü aşağıda gösterilmiştir.Gaz bulutu
Süpernova
Yıldız
Kara delik
Buna göre yaşam döngüsünün doğru olabilmesi için hangi resimler yer değiştirmelidir?
A) Gaz bulutu - Yıldız B) Yıldız - Kara delik C) Yıldız - Süpernova D) Gaz bulutu - Süpernova
3.
Gezegenimizin de içinde bulunduğu yukarı- daki Samanyolu galaksisi ile ilgili aşağıdaki öğrencilerden hangisinin ifadesi yanlıştır?
Sarmal bir yapısı vardır.
A)
Çok sayıda yıldızdan oluşmuştur.
B)
İçinde çok sayıda gök ada vardır.
C)
Yapısında yıldızların oluştuğu gaz ve toz bulutları bulunur.
D)
2.
Uzayın bilinmeyen ve gizemli yönlerini keş- fetmeyi sağlayan astronotlar gerekli durum- larda uzay boşluğuna çıkarak çalışmalar ya- parlar. Uzay boşluğunda yaşamlarını devam ettirebilmek için kullandıkları özel giysiler- de pek çok donanım bulunmaktadır.Aşağıdakilerden hangisi astronot kıyafe- tinde bulunması gereken özelliklerden de- ğildir?
A) Uzay boşluğunda olmayan hava basın- cını sağlamak
B) Besin ihtiyacını karşılamak için gerekli donanımı sağlamak
C) Astronotun yaşamı için gerekli oksijeni karşılamak
D) Uzayda çalışma yapabilmek için hareket kabiliyetini sağlamak
Ali Kuşçu
Türk İslam Dünyasının gök bilimci ve matematik âlimleri arasındadır.
Bir güneş saati yapmış, İstanbul’un enlem ve boylam derecesini belirle- miştir. Ay’ın ilk haritasını çıkarmıştır.
Uluğ Bey
Batlamyus’un yaptığı çalışmadan sonra büyük önem taşıyan ilk kap- samlı yıldız cetvelini oluşturmuştur.
Gök bilimine katkı sağlayan bazı bilim adamları hakkında bilgi ve- rilmiştir.
23
ÜNİTE TARAMA TESTİ-2 Pozitif Bilgi
4.
Uzay kirliliği son yıllarda ortaya çıkmış ciddi bir sorundur. Bu kirlilik özellikle uzaya çıkan me- kikler, yörüngedeki uydular ve uzay boşluğundaki astronotlar için ciddi kaza riskleri taşımak- tadır. Günümüzde bu kirliliğin ortadan kaldırılması için bilim insanları çeşitli projeler üret- mektedir.Bir fen bilimleri öğretmeni öğrencilerinden de bu kirliliği gidermeleri için projeler üretme- lerini istiyor.
Enes: Çöp toplamak için özel bir uydu geliştirerek uzay çöpleri yeryüzüne taşınabilir.
Tuba: Uyduları, kullanım ömürlerini uzatacak malzemelerden tasarlayarak, uzaya daha az uy- du gönderilmesi sağlanabilir.
Ömer: Özel geliştirilmiş yapışkan araçlar uzaya gönderilerek uzay çöplerinin çekilip atmos- ferde girip yanması sağlanabilir.
Serhat: Uzay çalışmaları tamamen sonlandırılabilir.
Buna göre öğrencilerden hangilerinin ürettiği proje, kirliliğin giderilmesi için uygundur?
A) Yalnız Enes B) Tuba ve Ömer C) Enes, Tuba ve Ömer D) Tuba, Ömer ve Serhat
5.
Aşağıda verilen etkinlikteki sorularda koyu renkli kelimelerden doğru olanlar yuvarlak içine alınacaktır. Rasathane kurulacak yerlerde havanın nem oranı düşük/yüksek olmalıdır.
Rasathane kurulacak yerlerin yüksekli- ği az/fazla olmalıdır.
Rasathane kurulacak yerler şehir mer- kezine uzak/yakın olmalıdır.
Rasathane kurulacak yerler deprem ku- şağına uzak/yakın olmalıdır.
Buna göre yukarıdaki soruların doğru ce- vapları sırasıyla hangisinde verilmiştir?
A) yüksek - az - uzak - uzak B) düşük - fazla - uzak - yakın C) düşük - az - yakın - yakın D) düşük - fazla - uzak - uzak
Galileo
Ay’ın evrelerini incelemiş; Ay’da kraterler, dağlar ve vadiler gör- müştür.
Güneş lekelerinin aynı yönde ha- reketini gözleyerek Güneş'in ken- di etrafında hareket ettiğini iddia
etmiştir.
Kopernik
Modern gök biliminin kurucusu kabul edilir. Gezegenlerin Güneş etrafında döndükleri esasına da-
yanan bir teori öne sürmüştür.
Edwin Hubble
Galaksilerin birbirinden uzaklaş- tığını keşfederek evrenin geniş- lediği görüşüne kanıt bulmuştur.
6.
15 milyar önce evrenin bir patlama sonucu meydana geldiği düşünülmektedir. Bu teo- ri ile ilgili çalışmalar hala birçok bilim ada- mı tarafından yürütülmektedir.Galaksilerin hem birbirinden hem de Dün- ya’dan uzaklaştığını 1929 yılından keşfe- den gök bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
A)
C)
B)
D) Galileo
Edwin Hubble
Ali Kuşçu
Kepler
24
SINAV TADINDA 1. ÜNİTE DENEMESİ
1.
Ömer, Türkiye'nin uzay çalışmaları ile ilgili hazırlanan belgeselde geçen aşağıdaki bilgileri not alıyor.Tarih: 4 Ocak 1994
Türkiye'nin ilk uydu çalışması olan Türksat 1A uzaya fırlatıldıktan sonra rokette meydana gelen arıza sebebiyle okya- nusa düşmüştür.
Tarih: 13 Haziran 2008
Türkiye'nin haberleşme uydusu olarak uzaya gönderdiği Türksat 3A halen aktif olarak hizmet vermektedir.
Tarih: 5 Aralık 2016
Türkiye'nin ilk askeri istihbarat amaçlı uydusu Göktürk-1 uzaya fırlatılmıştır.
Bu belgeselde verilen bilgilerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Türkiye'nin başarısız uydu denemeleri olmuştur.
B) Uyduların farklı amaçları vardır.
C) Uyduların belli bir kullanım ömürleri vardır.
D) Türkiye'nin uzaya gönderidği tüm uydular %100 Türk yapımıdır.
2.
Galileo'dan önce yaşamış olan Uluğ Bey, astronomi tari- hinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle ken- di geliştirdiği rasathane sayesinde kapsamlı bir yıldız cet- veli hazırlamıştır.Öyle ki günümüzde Uluğ Bey adına birçok pullar, heykel- ler hazırlanmış, üniversitelerde adına kürsüler açılmıştır.
Uluğ Bey'in astronomi dünyasında bu kadar önemli bir yer tutmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Çalışmalarında yüksek teknoloji kullanmış olması B) Çalışmalarının astronomi bilimine temel oluşturması C) Dünya'daki en büyük teleskopu yapmış olması D) Uzayla ilgili tüm bilinmeyenleri cevaplaması
3.
Uzay yolculuğu, 1957’de Sputnik 1 uzay aracının Dün- ya yörüngesine yerleştirilmesi ile başlamıştır. O gün- den bu güne kadar, uzaya fırlatılan roket sayısı yakla- şık 5250, bu roketlerin yörüngeye yerleştirdiği yapay uydu sayısı yaklaşık 7500'e ulaşmıştır. Halen uzayda olan uydu sayısı yaklaşık 4300’e, çalışan uydu sayısı yaklaşık 1200’e ulaşmıştır.Yukarıda verilen bilgilerden yola çıkarak, I. Uzay çalışmaları 1957'de başlamıştır.
II. Uzayda bulunan uyduların tümü aktiftir.
III. Yörüngesine yerleştirilen uydular sonsuza dek bu yö- rüngede dolanmazlar.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve IIII
25
1. ÜNİTE DENEMESİ SINAV TADINDA
5.
Kutup yıldızı, geceleri yönümüzü kaybettiğimizde yönümüzü bulmamızı sağlar. Milyonlarca yıldız içinde kutup yıldızının ye- rini tespit etmemizi ise Büyükayı ve Küçükayı Takımyıldızları sağlar.Kutup yıldızı Büyükayı
takımyıldızı
Küçükayı takımyıldızı
Buna göre, yıldızların yön belirlemede kullanılmasını sağlayan temel özelliği aşağıdaki öğrencilerden hangisi doğru ifa- de etmiştir?
Yıldızların geceleri ışık yayması
Yıldızların birbirine göre konumlarının de- ğişmemesi
Takımyıldızlarının gece gündüz sürekli par- laması
Tüm yıldızların Dünya ile aynı hızda hare- ket etmesi
A) B)
C) D)
4.
İki farklı bölgeden çekilen gökyüzü fotoğrafı aşağıda verilmiştir. Kırsal bölgeden çekilen fotoğrafta yıldızlar görünmekte, şe- hir merkezinden çekilen fotoğrafta ise yıldızlar görünmemektedir.Kırsal bölge Şehir merkezi
Aşağıdakilerden hangisi bu farklılığa neden olan durumlardan biri değildir?
A) Kapalı alanların aydınlatılması
B) Plansız yapılan, güvenlik amaçlı çevre aydınlatmaları C) Tarihi ve turistik binaların dış yüzeylerinin aydınlatılması D) Otoyolların ışıklandırılması
26
SINAV TADINDA 1. ÜNİTE DENEMESİ
6.
Evren ile ilgili araştırma yapan Cemre, aşağıdaki görselle karşılaşır. Bu görselde farklı zamanlarda üç galaksinin birbirine gö- re konumları gösterilmiştir.Başlangıç Bu görsele bakan Cemre,
I. Galaksiler zamanla birbirinden uzaklaşmaktadır.
II. Evren genişlemektedir.
III. Evrenin farklı noktalarında da canlı yaşamına rastlanabilir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
7.
Ahmet, uzayda bulunan bazı gök yapılarını bir karton üzerinde şekildeki gibi gösteriyor.Gezegen Uydu
Yıldız Kara delik Nebula
Ahmet, bu gök yapılarından çevresine kendiliğinden ışık yayanların yazılı olduğu daireleri boyayacaktır.
Buna göre, Ahmet'in yapacağı boyama aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?
A) B) C) D)
27
1. ÜNİTE DENEMESİ SINAV TADINDA
8.
İnsanoğlunun uzaya çıkışı ile birlikte yeni bir sorun ortaya çıkmıştır: "Uzay kirliliği"1957 1993 2018
Resimde de görüldüğü gibi bu sorun günümüzde oldukça ciddi boyutlara ulaşmıştır.
Bu durumun oluşması ile ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisi çizilemez?
9.
Bilim insanları uzaya çıkmak için çeşitli teknolojiler geliştirirken bu teknolojiler günlük yaşamımızda da bir çok kolaylık ge- tiren teknolojilere dönüşmüştür. Bu teknolojilere bazı örnekler aşağıda verilmiştir.Bebek mamaları
Uzay aracındaki yer azlığından do- layı yiyecekler toz halinde taşınmış- tır. Bu gelişme bebek mamalarının üretimi için ilham olmuştur.
Yeraltı suları
Uydu ile Dünya üzerinde yapılan araştırmalar özellikle kuraklık ya- şanan Afrika gibi yerlerde yeraltı su kaynakları keşfedilmiştir.
Çizilmez güneş gözlüğü Uzay boşluğundaki yoğun Güneş ışığını engellemek için astronot kı- yafetlerine yerleştirilen camdan il- ham alınarak hazırlanan gözlükler günümüzde oldukça popülerdir.
Bu örneklere bakılarak aşağıdaki yorumlar yapılıyor.
I. Bazı teknolojik gelişmeler zorunluluk sonucu ortaya çıkmıştır.
II. Teknolojik gelişmelerin insan hayatına olumlu katkıları olur.
III. Günlük yaşamdaki gelişmeler uzay çalışmalarına katkı sağlar ancak uzay çalışmaları günlük yaşama katkı sağlamaz.
Buna göre yapılan yorumlardan hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
28
SINAV TADINDA 1. ÜNİTE DENEMESİ
10.
Öğretmen Serpil Hanım, öğrencilerine evrenin oluşumu ile ilgili kitapta geçen aşağıdaki parçayı okutmuştur.Uzay ile Dünya, Ay, Güneş, gezegenler, yıldızlar ve diğer gök cisimleri evreni oluşturur. Yani evren görebildiğimiz ve gö- rebildiğimizin dışındaki boşluklarla birlikte gök cisimlerinin tümüdür.
Evrenin oluşumu ile ilgili genel olarak iki görüş ortaya atılmışır.
1. 1600'lü yıllarda yaşamış olan Newton'un "hareketsiz ve başlangıcı olmayan evren" görüşüdür. Bu evren görüşüne göre, evren sonsuzdan beri vardır ve varlığını şuan ki hali ile sonsuza kadar devam ettirecektir.
1. Görüşe göre evrenin yapısı
Geçmişte Bugün Gelecekte
2. Görüşe göre evrenin yapısı
Geçmişte Bugün Gelecekte
2. Günümüzde birçok bilim insanı tarafından kabul edilen görüş ise evrenin bir başlangıcı olduğu görüşüdür. "Big Bang (Büyük Patlama) Teorisi" olarak isimlendirilen bu görüşe göre, günümüzden yaklaşık 15 milyar yıl önce evrenin bir patlama sonucu meydana geldiği düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarda da evrenin sürekli genişlediği görülmek- tedir. Bu gözlem, Big Bang Teorisi için çok önemli bir kanıttır.
1. Görüşe göre evrenin yapısı
Geçmişte Bugün Gelecekte
2. Görüşe göre evrenin yapısı
Geçmişte Bugün Gelecekte
Parçayı okuyan öğrencilerden bazılarının yorumları aşağıda verilmiştir.
Oya
Evrenin yapısı ve oluşum süre- ci net olarak bilinmemektedir.
Evren hakkında ortaya atılan iki görüş birbiriyle çelişmektedir.
Taner
2. görüş, evrenin tamamı gözle- nerek ortaya atılmıştır.
Pelin Buna göre, bu parçadan yola çıkarak hangi öğrencilerin çıkarımlarına ulaşılabilir?
A) Yalnız Oya B) Oya ve Pelin C) Oya ve Taner D) Oya, Taner ve Pelin
