Prof. Dr. İ. Safa GÜRCAN Dr. Öğr. Üyesi Doğukan ÖZEN BİYOİSTATİSTİK ANABİLİM DALI BİYOİSTATİSTİK ANABİLİM DALI

Prof. Dr. İ. Safa GÜRCAN

Dr. Öğr. Üyesi Doğukan ÖZEN

BİYOİSTATİSTİK ANABİLİM DALI

BİYOİSTATİSTİK ANABİLİM DALI

Amaç:

İstatistik ve Biyoistatistik kavramlarının

tanımlanması, sağlık alanında bilimsel

araştırmalar sırasında kullanılan temel

istatistik yöntemler hakkında uygulamalı

bilgilerin kazandırılması

Faydalanılacak Kitaplar:

BİYOİSTATİSTİK:Prof. Dr. Kadir SÜMBÜLOĞLU Prof. Dr. Vildan SÜMBÜLOĞLU BİYOİSTATİSTİK: Prof. Dr. Kazım ÖZDAMAR

BİYOİSTATİSTİK: Prof. Dr. İsmet KAN

İstatistik Nedir?

Statista Status Statazien

Alman istatistikçi Eugel, 1896'da La Haye'de Uluslar arası istatistik kongresinde, istatistiğin 180 değişik tanımı bulunduğunu belirtmiştir.

İstatistik sözcüğü iki anlamda kullanılmaktadır:

a- Çoğul olarak kullanıldığında, sistemli bir biçimde toplanan sayısal bilgileri belirtir.

b- Tekil anlamda kullanıldığında, belirli bir amaç için gerekli verilerin toplanmasını, toplanan verilerin

değerlendirilmesini ve değerlendirme sonucu karara varılmasını sağlayan yöntemler topluluğu olarak

tanımlanabilir.

İstatistik Tarihçe

Yazının

kullanılmadığı çok eski çağlarda bile, avcılıkla, çobanlıkla

ve tarımla geçinen ilkel topluluklarda, bir takım simgeler

kullanılarak

hayvanların ve tarım ürünlerinin sayıldığı

anlaşılmıştır.

• İstatistik Tarihçe

Eski Mısır anıtlarında, Mısırlıların ticaret

istatistiklerine ve nüfus sayımlarına ilişkin belgeler bulunmuştur.

Bu belgelerden, Mısırlıların

ailedeki bireyleri sayarak

polis kütüklerine kayıt

ettikleri parasal ve askeri

amaçlarla sayım yaptıkları

anlaşılmıştır.

• İstatistik Tarihçe

Konfiçyüs tarafından İ.Ö.

550 yılında yazılan “Şin- King” adlı kitapta Çin kralı Yao'nun İ.Ö. 2238 yılında tarım, endüstri, ve ticaret istatistikleri toplattığı

anlatılmaktadır. Çin'de İ.Ö.

XII. yüzyıldan sonra

düzensiz aralıklarla bu tür istatistikler sürdürülmüştür.

Eski Yunan'da İ.Ö 377

yılında Atina'da vatandaşlık hakkını taşıyanlar ve

taşımayanlar bir sayımla

saptanmıştır.

İstatistik Tarihçe

İstatistiklere ençok önem veren devletlerden biri de Roma'lılar olmuştur. İ.Ö. 443 yılında Servius Tullus tarafından beş yıl ara ile sayımlar yapılması karar altına alınmış ve sayımları yapmak üzere örgüt kurulmuş, sonraları bu aralıklar 10-15 yıla yükseltilerek 600 yıl düzenli bir biçimde sayımlar yapılmıştır.

Bu sayımlarda her Roma'lı adını, baba adını, köle ise bırakan

kimseyi, doğum yerini, aile bireylerini, sahip olduğu köle sayısını, servetini ve öteki mallarını Censor denilen sayım memuruna

bildirmek ve andiçmek zorundadır.

İlk çağlarda bazı Yunan ve Roma tarihçileri, ordunun varlığı, savaş

giderleri, veba salgını, çeşitli yaşlara karşı gelen ortalama yaşam

hakkında bazı verilere rastlandığını yazarlar.

• İstatistik Tarihçe Orta Çağ

Ortaçağda şehirlerin nüfusu sayılmaya başlanmış, 1449 yılında Nurenberg şehrinin nüfusunun da sayıldığı

bilinmektedir.

Yeni ve Yakın Çağ

Yeni ve yakın çağlarda istatistikler daha önem

kazanmıştır. Devlet gelir ve giderlerinin çizelgelere geçirilmesi maliye istatistiklerinin temelini

oluşturmuştur.

1800 yılında Napolyon'un genelgesi ile suç istatistikleri toplanmış,

İngiltere'de Napolyon savaşları sırasında bütçe açığını kapatmak için vergiler getirilmek istenmiş, bu amaçla toplum hakkında bilgiler toplanmak için sayımlar

yapılmıştır.

• İstatistik Yöntemlerin Tarihçesi

İstatistik yöntemler, istatistiklerin toplanmasından çok sonra ortaya çıkmıştır.

Sokrat, Aristo, Heredot yayınlarında, yöneticilerin

istatistiklerin incelenmesine geniş yer vermeleri gerektiğini

belirtmektedirler.

Bilim adamları 17.yy'da,

sayım sonuçları üzerinde

çalışmaya ve yığın olaylarla

ilgilenmeye başlamışlardır.

• İstatistik Yöntemlerin Tarihçesi

17. yy’da bulaşıcı hastalıklarla

savaşta,hasta sayısı, hastalığın yayıldığı bölgeler, yakalanma yaşı ve cinsiyet gibi konularda sayısal veriler

toplanmış, bu verileri karşılaştırma ve yorumlama girişimleri başlamıştır.

Edmund Halley, Breslav şehrinin

doğum ve ölüm bilgilerini inceleyerek çeşitli yaşlardaki insanların ölüm

olasılıklarını bulmuş ve bir ölüm hızı

tablosu düzenlemiştir. Bu tablo, yaşam

sigortasının temelini oluşturur.

İstatistik Yöntemlerin Tarihçesi

Bugünkü anlamda olasılık, İsviçre’li matematikçi Jacob Bernouilli tarafından ‘Ars conjectanti’ adlı yayında yer alan olasılık kuramı üzerine kurulmuştur.

Fransız matematikçi Poisson (1781-1840) olasılık kuramının kapsamını genişletmiştir.

Karl Pearson (1857-1936) olasılıkla ilgili trigonometri ve normal

dağılım eğrisi denklemlerini deneylerle yinelemiştir.

Herhangi bir konuyu incelemek amacıyla çalışmanın/araştırmaların planlanmasını, verilerin toplanmasını, değerlendirilmesini ve

bir karara varılmasını sağlayan bilimdir.

İstatistik

İstatistik alanında geliştirilen bilimsel yöntemleri Veteriner hekimlik, Tıp, diş

hekimliği, eczacılık gibi alanlarda uygulamasını sağlayan bir bilim dalıdır.

Biyoistatistik

Veteriner Hekimlikte Biyoistatistik

Hayvanlarda görülen Paraziter hastalıkların veya bir virüsün yaşa, cinsiyete, hayvanın beslenme tipine göre dağılımı, (Parazitoloji, Mikrobiyoloji, Viroloji)

Aşı yapımında kullanılan kimyasal bir maddenin içeriğinin

değiştirilmesi sonucu aşının etkinliği (Biyokimya, farmakoloji) Çiftlik hayvanları üzerinde barınma üzerine yapılan değişikliklerin hayvan refahı üzerine etkisi (Fizyoloji, Zootekni)

Yeni geliştirilen bir tedavi yönteminin köpeklerde kalça displazisi sağıltımı üzerine etkisi (Cerrahi)

Uygun sıcaklık ve çözücülerde sperma kalitesinin artırılması (Suni Tohumlama)

Kalıtsal hastalıkların teşhisi, genin ortaya çıkarılması (Genetik)