Doç. Dr. Perican BAYAR
İFADE ETMENİN DÖRT BİÇİMİ İFADE ETMENİN DÖRT BİÇİMİ
Gözlemlerimiz Gözlemlerimiz
Düşüncelerimiz Düşüncelerimiz
Duygularımız Duygularımız
Gereksinimlerimiz Gereksinimlerimiz
GÖZLEMLERİMİZ GÖZLEMLERİMİZ
Gördüklerimizi ifade etmek anlamına gelir. Gördüklerimizi ifade etmek anlamına gelir.
Hiçbir tahmin,çıkarım ya da yargı yoktur.
Hiçbir tahmin,çıkarım ya da yargı yoktur.
Örn: Örn: a) Eski kulübüm Mülkiye idi. a) Eski kulübüm Mülkiye idi.
b) Bu sabah arabam bozuldu. b) Bu sabah arabam bozuldu.
c) Antrenmandan çıktığımda hava çok c) Antrenmandan çıktığımda hava çok güzeldi.
güzeldi.
Tüm bu ifadeler kişinin ne gördüğü, ne Tüm bu ifadeler kişinin ne gördüğü, ne
okuduğu ya da kişisel olarak ne yaşadığına okuduğu ya da kişisel olarak ne yaşadığına
tam olarak bağlıdır.
tam olarak bağlıdır.
DÜŞÜNCELERİMİZ DÜŞÜNCELERİMİZ
Düşüncelerimiz duyduklarınızdan, Düşüncelerimiz duyduklarınızdan,
okuduklarınızdan, ve gözlemlediklerinizden okuduklarınızdan, ve gözlemlediklerinizden
çıkardığımız sonuçlar ve çıkarımlardır.
çıkardığımız sonuçlar ve çıkarımlardır.
Bunlar; gerçekte neler olduğunu görebilmek, Bunlar; gerçekte neler olduğunu görebilmek, olayların nasıl ve neden olduğunu
olayların nasıl ve neden olduğunu
anlayabilmek çabaları, aynı zamanda bazı anlayabilmek çabaları, aynı zamanda bazı
şeylerin yanlış ya da doğru ve iyi ya da kötü şeylerin yanlış ya da doğru ve iyi ya da kötü
olduğuna karar vermeyi sağlayan değer olduğuna karar vermeyi sağlayan değer
yargılarını da oluştururlar.
yargılarını da oluştururlar.
İnançlar, fikirler ve kuramlar, çıkarımların İnançlar, fikirler ve kuramlar, çıkarımların değişik çeşitleridir.
değişik çeşitleridir.
Bazı örnekler:
Bazı örnekler:
a) Başarılı bir spor kariyeri için çok çalışmak a) Başarılı bir spor kariyeri için çok çalışmak
gerek (inanç).
gerek (inanç).
b) Bence evren sonsuza dek patlamaya ve b) Bence evren sonsuza dek patlamaya ve
çökmeye devam edecektir (kuram).
çökmeye devam edecektir (kuram).
c) Anrenörle görüşmeyi bırakmakla hata ettin c) Anrenörle görüşmeyi bırakmakla hata ettin
(yargı).
(yargı).
DUYGULARIMIZ DUYGULARIMIZ
İletişimin en zor kısmıdır. Çoğu kez ne İletişimin en zor kısmıdır. Çoğu kez ne hissettiğimizin bilinmesini istemez,
hissettiğimizin bilinmesini istemez,
duygularımızın ortaya çıkması halinde de duygularımızın ortaya çıkması halinde de
rahatsızlık duyarız.
rahatsızlık duyarız.
İnsanlar çoğu kez duygular kullanılarak tehdit İnsanlar çoğu kez duygular kullanılarak tehdit edildiklerinden, duygularını saklama
edildiklerinden, duygularını saklama eğilimindedirler. Paylaşılan duygu ise eğilimindedirler. Paylaşılan duygu ise
yakınlığın yapı taşlarıdır.
yakınlığın yapı taşlarıdır.
Başkalarının sizi, nelerin KIZDIRDIĞINI Başkalarının sizi, nelerin KIZDIRDIĞINI
KORKUTTUĞUNU KORKUTTUĞUNU
MUTLU ETTİĞİNİ MUTLU ETTİĞİNİ bilmelerine izin verirseniz iki şey olur.
bilmelerine izin verirseniz iki şey olur.
Onlar daha çok empati ve anlayışa sahip Onlar daha çok empati ve anlayışa sahip olurlar.
olurlar.
Davranışlarını sizin gereksinimlerinize göre Davranışlarını sizin gereksinimlerinize göre ayarlayabilirler.
ayarlayabilirler.
İşte bazı duygu ifadesi örnekleri;
İşte bazı duygu ifadesi örnekleri;
Ayşe’yi özledim. O avrupaya gittiğinde Ayşe’yi özledim. O avrupaya gittiğinde gerçekten bir kayıp yaşadım.
gerçekten bir kayıp yaşadım.
Seni hayal kırıklığına uğrattığımı Seni hayal kırıklığına uğrattığımı
hissediyorum ve bu beni çok üzüyor.
hissediyorum ve bu beni çok üzüyor.
Seni gördüğümde mutluluktan uçuyorum. Vb. Seni gördüğümde mutluluktan uçuyorum. Vb.
Duygu ifadeleri Duygu ifadeleri
GÖZLEM / DEĞER YARGISI / FİKİR GÖZLEM / DEĞER YARGISI / FİKİR değillerdir.
değillerdir.
Örn: Örn: ‘‘Senin çok katı olduğunu düşünüyorum’’ ‘‘Senin çok katı olduğunu düşünüyorum’’
İfadesinin duygularla ilişkisi yoktur.
İfadesinin duygularla ilişkisi yoktur.
GEREKSİNİMLER GEREKSİNİMLER
Sizin ne istediğinizi sizden başka kimse Sizin ne istediğinizi sizden başka kimse
bilemez. Kendinizle ilişkili en uzman kişi ve bilemez. Kendinizle ilişkili en uzman kişi ve
otorite sizsiniz. Ancak yakınlarınızın sizin otorite sizsiniz. Ancak yakınlarınızın sizin
gereksinimlerinizi anlamasını beklersiniz.
gereksinimlerinizi anlamasını beklersiniz.
Çoğu kez de gereksinimleriniz Çoğu kez de gereksinimleriniz
anlaşılmadığından gereksinimlerinizi kızgınlık anlaşılmadığından gereksinimlerinizi kızgınlık ya da gücenme maskesi altında ifade edersiniz.
ya da gücenme maskesi altında ifade edersiniz.
Örn: Örn: Sana bunu sormamalıydım. Ben sormakla Sana bunu sormamalıydım. Ben sormakla hata yaptım. vb.
hata yaptım. vb.
Gereksinimleri ifade etmeden yakın ilişki Gereksinimleri ifade etmeden yakın ilişki kurmaya çalışmak ,direksiyonsuz araba kurmaya çalışmak ,direksiyonsuz araba
kullanmaya benzer.
kullanmaya benzer.
Bazı tipik gereksinim ifadeleri: Bazı tipik gereksinim ifadeleri:
Saat 7’den önce evde olabilir misin? Bir filme Saat 7’den önce evde olabilir misin? Bir filme gitmeyi çok istiyorum.
gitmeyi çok istiyorum.
Çok yorgunum. Bulaşıkları yıkayıp çocukları Çok yorgunum. Bulaşıkları yıkayıp çocukları yatırır mısın?
yatırır mısın?
TAM İLETİLER TAM İLETİLER
Dört çeşit ifadenin hepsini içerir. Dört çeşit ifadenin hepsini içerir.
Gördükleriniz,düşündükleriniz, hissettikleriniz Gördükleriniz,düşündükleriniz, hissettikleriniz
ve gereksinim duyduklarınız.
ve gereksinim duyduklarınız.
Yakın ilişkiler ise tam iletiler üzerine kurulur. Yakın ilişkiler ise tam iletiler üzerine kurulur.
Yakınlarınızdakilerle bütün yaşadıklarınızı Yakınlarınızdakilerle bütün yaşadıklarınızı
paylaşmadığınız sürece birbirinizi paylaşmadığınız sürece birbirinizi
tanıyamazsınız.
tanıyamazsınız.
Bir şeyleri atladığınızda buna yarım ileti denir. Bir şeyleri atladığınızda buna yarım ileti denir.
Bu tür iletiler karışıklık ve güvensizlik Bu tür iletiler karışıklık ve güvensizlik
yaratırlar. Böyle durumlarda insanlar bir yaratırlar. Böyle durumlarda insanlar bir
şeylerin eksik olduğunu hissederler ama ne şeylerin eksik olduğunu hissederler ama ne
olduğunu bilmezler.
olduğunu bilmezler.
Tüm durumlar ya da ilişkiler tam ileti Tüm durumlar ya da ilişkiler tam ileti gerektirmez.
gerektirmez.
Örn: Örn: Garaj tamircinizle ilişkiniz. Garaj tamircinizle ilişkiniz.
Kendinize şu soruları sorarak tam mı yoksa Kendinize şu soruları sorarak tam mı yoksa yarım iletimi verdiğinizi anlayabilirsiniz.
yarım iletimi verdiğinizi anlayabilirsiniz.
Gerçekten bildiğim şeyi ifade ettim mi? Gerçekten bildiğim şeyi ifade ettim mi?
Vardığım sonuçları açıkça ifade edip Vardığım sonuçları açıkça ifade edip tanımladım mı?
tanımladım mı?
Duygularımı suçlama ya da yargılamada Duygularımı suçlama ya da yargılamada bulunmadan ifade ettim mi?
bulunmadan ifade ettim mi?
