At Yetiştiriciliği

(1)

Yetiştiriciliği At

(2)

Besin Kaynağı (Et, Süt) İş Gücü

 At, geçmişte bugünden daha önemli

 Atın, M. Ö. 3000 yıllarında evcilleştirildiği kabul edilmekte

(3)

At Yetiştiriciliğinin Tarihi ve At Yetiştiriciliğinin Tarihi ve

Önemi Önemi

 Tarih boyunca tarımda çekim, ulaşımda binek hayvanı olarak (iş gücünden faydalanma) kullanılmış

 Ordularda ikinci dünya savaşına kadar yoğun yararlanılmış

 Günümüzde tarımda makineleşme nedeniyle bu sektördeki önemi çok az

 Ordularda at ve atlı birlikler yok denecek kadar az

 Ancak günümüzde bazı ülkelerde veya bazı bölgelerde tarım ve diğer hizmetlerde atlardan yararlanma devam etmekte

Günümüzde atlar genellikle düz yarışlar başta olmak üzere atlı sporlar amacıyla yetiştirilmekte

(4)

At

 İş Hayvanı

• Tarım

• Ulaşım

• Çekim

• Binek

• Yük taşıma

Yetiştirme Amacı

 Yarış

 Atlı Sporlar

 Et Verimi

• İkinci Dünya savaşından sonra makineleşme ile birlikte atlardan iş hayvanı olarak yararlanma, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak oldukça azalmıştır.

(5)

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2014 DÜNYA 59 626 60 019 61 005 59 729 57 761 59 346 59 775 58 914

Türkiye 807 623 545 437 309 212 167 132

Bazı Avrupa Birliği Ülkeleri

AB TOPLAM 4 644 4 183 3 743 4 049 3 967 3 821 3 996 3 451

İngiltere 145 165 169 175 180 370 390 400

Almanya 446 472 484 652 478 500 545 372

Fransa 364 294 319 338 349 426 423 410

İspanya 248 253 248 248 238 240 250 250

İtalya 273 246 271 324 280 200 373 391

Diğer Bazı Ülkeler

ABD 5 013 5 151 5 069 5 130 5 240 9 200 10 000 10 260 Çin 11 146 10 979 10 296 10 040 8 916 7 641 6 787 6 030 Meksika 6 205 6 135 6 170 6 200 6 250 6 260 6 355 6 355 Brezilya 5 055 5 550 6 122 6 394 5 832 5 787 5 514 5 451 Bulgarist

an

120 118 119 133 141 135 113 59

Yunanist an

116 74 49 36 30 27 27 33

Çizelge. Çeşitli ülkelerde at sayısı (1000 Baş) (FAO) Çizelge. Çeşitli ülkelerde at sayısı (1000 Baş) (FAO)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

Türkiye’de at yetiştiriciliği Türkiye’de at yetiştiriciliği

 Osmanlı Dönemi

Birinci dönem (Kuruluş- 1579) İkinci Dönem (1579-1876)

Üçüncü Dönem (1876 sonrası)

 Cumhuriyet Dönemi

(11)

Haflinger Percheron

Arap Atı Nonius

(12)

Atın Kökeni Atın Kökeni

Atın Evciltilmesi Atın Evciltilmesi

Equus tarpan (Doğu Avrupa yabani atı) Equus prezevalski (Moğol yabani atı) Equus robustus (Orman yabani atı)

Atın Genel Özellikleri

(13)

Atlarda verim özellikleri

I. Tay Verimi I. Tay Verimi I. Tay Verimi I. Tay Verimi

II. İş Verimi (Yarış Performansı) II. İş Verimi (Yarış Performansı)II. İş Verimi (Yarış Performansı) II. İş Verimi (Yarış Performansı)

Ölçülmesi ve etkileyen faktörler

III. Et Verimi III. Et VerimiIII. Et Verimi III. Et Verimi

(14)

Yarış Performansını etkileyen faktörler

Yarış

Performansı

1. Genotip 1. Genotip 1. Genotip 1. Genotip

2. Vücut Yapısı 2. Vücut Yapısı 2. Vücut Yapısı 2. Vücut Yapısı

3. Çevresel 3. Çevresel

Faktörler Faktörler 3. Çevresel 3. Çevresel

Faktörler Faktörler

 Genetik ve çevresel faktörlerin etkilediği kantitatif bir karakter

(15)

Yarış Performansını etkileyen faktörler 1. Genotip

1. Genotip 1. Genotip 1. Genotip

2. Vücut Yapısı 2. Vücut Yapısı 2. Vücut Yapısı 2. Vücut Yapısı

3. Çevresel Faktörler 3. Çevresel Faktörler 3. Çevresel Faktörler 3. Çevresel Faktörler

a. Bakım – besleme ve idman b. Yarış mesafesi

c. Pistin durumu d. Binicinin etkisi e. Cinsiyet

f. Atın taşıdığı ağırlık (handikap ağırlığı) g. Yaş

h. Ana Yaşı i. Hastalıklar

(16)

Dünya at eti üretimi (Ton) (FAO)

(17)

(18)

AB at eti üretimi (Ton) (FAO)

(19)

Atlarda Yaş Tayini

Önemi Önemi Önemi Önemi

Atlarda diş yapısı

Yaş Tayini için gerekli bilgiler 1. Maxilla ve mandibulanın yapısı

1. Maxilla ve mandibulanın yapısı 1. Maxilla ve mandibulanın yapısı 1. Maxilla ve mandibulanın yapısı 2. Incisive süt ve kalıcı dişler

2. Incisive süt ve kalıcı dişler 2. Incisive süt ve kalıcı dişler 2. Incisive süt ve kalıcı dişler 3. Arpacık Çukurluğu

3. Arpacık Çukurluğu 3. Arpacık Çukurluğu 3. Arpacık Çukurluğu

4. İç Mine 4. İç Mine 4. İç Mine 4. İç Mine 5. Diş Yıldızı 5. Diş Yıldızı 5. Diş Yıldızı 5. Diş Yıldızı

6. Kırlangıç Kuyruğu 6. Kırlangıç Kuyruğu 6. Kırlangıç Kuyruğu 6. Kırlangıç Kuyruğu

7. Diş Oluğu 7. Diş Oluğu 7. Diş Oluğu 7. Diş Oluğu

8. Kesici dişlerin yaşa göre aşınma şekli

8. Kesici dişlerin yaşa göre aşınma şekli 8. Kesici dişlerin yaşa göre aşınma şekli

8. Kesici dişlerin yaşa göre aşınma şekli

(20)

Atlarda Yaş Tayini

Yaş tayininde 4 önemli aşama

0 - 2,5 Yaş Arası: Süt dişlerinin çıkması ve süt dişlerindeki arpacık çukurluğunun aşınması

2,5 – 5 Yaş Arası: Süt dişlerinin düşmesi ve yerine kalıcı dişlerin çıkması

5 - 8 Yaş Arası: Alt kesici dişlerde arpacık çukurluğunun silinmesi

8 Yaşından Yukarı: Üst kesicilerde arpacık çukurluğunun silinmesi, iç mine, diş yıldızı, kırlangıç kuyruğu, diş oluğundaki değişimler