3. HAFTA
KENTSEL DÖNÜŞÜM YÖNTEMLERİ
K e n t s e l D ö n ü ş ü m
Y ö n t e m l e r i
Yeniden Geliştirme
• Yeniden geliştirme, ciddi olarak bozulmuş ve korunacak değeri olmayan yapıların bulunduğu bölgelerde kabul edilen bir yaklaşımdır.
• Yerel yönetimler için bu yaklaşım, arazinin maksimum kullanımı, daha yüksek zemin alanı ve şehir merkezine daha yüksek gelir grupları ve bunların aktivitelerinin gelmesi ile avantajlı görünmektedir.
• Yeniden geliştirme yaklaşımı, genellikle yerli kent nüfusunun kentin başka bir kısmına yerleştirilmesini öngörmektedir. Bu da ağır sosyal ve çevresel maliyetler taşımaktadır.
• Gelişmiş ülkelerin büyük bir çoğunluğunun artık kullanmadığı bu yöntem, gecekondu mahallelerinin kentin başka bir yerde yeniden oluşmasını engelleyememektedir.
K e n t s e l D ö n ü ş ü m
Y ö n t e m l e r i
Rehabilitasyon/İyileştirme/Sağlıklaştırma
• Rehabilitasyon, planlı olarak gelişmiş ancak zamanla yıpranmış, yoğunluğu artmış ve işlevlerini yerine getiremeyen bölgeleri tekrar değerli hale getirme yöntemidir.
• Mevcut bölgenin yapısının korunarak, koruma, tamir ve restore edilmesi temeline dayanmaktadır. Rehabilitasyonun bütün aşamalarından halkın katılımı beklenmektedir.
• Bu yöntemin sosyal yapıya etkisi ise iki farklı yönde gelişmektedir.
Kentsel dönüşüm sürecine giren bölgenin halkı buradan uzaklaştırılıp, yerine üst ve orta sınıf alıcıların yerleşmesi soylulaştırma olarak tanımlanırken bölge halkının burada ikamet etmeye devam etmesi haline zorunlu iyileştirme denilmektedir.
• Sağlıklılaştırma, bir mekanın sağlıklı yaşam koşullarına kavuşturulması ve eski haline getirilmesi anlamını içermektedir.
Başlangıçta sağlıklılaştırma çalışmaları tek yapı ölçeğindeki sorunları çözümleme olarak ele alınmıştır. Daha sonraları toplumsal, ekonomik ve kültürel gelişmeler bu sorunları bina çerçevesinden giderek bina gruplarına, kent parçalarına ve kentlere değin yaygınlaştırmıştır.
Kentsel Dönüşüm Yöntemleri
Entegrasyon
• Bu yöntemle, kent kimliği korunurken, mevcut
binaların yanına yeni binaların katılımıyla zengin bir çevre yaratılmaktadır.
• Alanın asıl sakinleri, bölgeden ayrılmayarak
dönüşüme katkıda bulunmaktadır. Mevcut olanların yanına konumlandırılacak yeni yapılarda çağdaş mimarlık örnekleri de ortaya konabilmektedir.
• Pek çok girişimci ve yerel yönetime göre,
entegrasyon yöntemi ile konut üretimi daha az karlı
ve zaman kaybettirici bir yöntemdir.
K e n t s e l D ö n ü ş ü m
Y ö n t e m l e r i
Yeniden Canlandırma
Sosyo-kültürel, ekonomik ya da fiziksel açılardan bir çöküntü süreci yaşamakta olan kentsel alan parçalarının, çöküntüye neden olan faktörlerinin ortadan kaldırılması ya da değiştirilmesi sonucu, o alanın tekrar hayata döndürülmesi, canlandırılması yöntemine denir.
Terk edilmiş, depolama, imalat gibi işlevlere tahsis
edilmiş ya da düşük gelir grupları tarafından
sağlıksız ve yoğun bir biçimde kullanılan tarihi
alan ve kent dokularının ekonomik yönden ve
kullanım açısından canlandırılması işlemidir.
Kentsel Dönüşüm Yöntemleri
Kentsel Koruma
Kentsel koruma; toplumun geçmişteki sosyal, ekonomik koşullarını, kültür değerlerini yansıtan fiziksel yapısının günümüzün değişen sosyal ve ekonomik koşulları altında yok olmasına engel olmak ve çağdaş toplumla, çağdaş gereksinmelerle
bütünleştirilerek yaşamasını sağlamak olarak tanımlanmakta ve aşağıdaki eylemleri içermektedir:
Tarihsel, mimari ve görsel değerlerin uzun süreli olarak, bilimsel yöntem ve tekniklerle korunması,
Ülkenin, tarihsel bölgenin, kentin, korunacak kentsel alanların planlanmış gelişme çizgisine uygun işlevler yüklenmesi ve bu işlevlerin sürdürülmesi,
Koruma alanları genellikle aynı zamanda yerleşim alanları da olduğundan, sosyal yapıyla ilgili sorunların çözümlenmesi,
Gerekli çağdaş yaşam standartlarının sağlanması,
Bölgede koruma, sıhhileştirme, yeni işlevlerle birlikte şekillenecek altyapı hizmetleri ve servis sorunlarının bölgenin çevresiyle sağlıklı ilişkileri de dikkate alınarak sağlanması,
Sürecin gerekli idari, parasal ve yasal çerçeve içine oturtulması, planlama kararları ile ilişkisinin kurulması
SOYLULAŞTIRMA
Soylulaştırma orta ve orta üstü gelir gruplarının, fiziksel müdahale yolu ile yenilenen alt gelir grubu konut alanlarına yerleşmesi olarak tanımlanabilir.
Soylulaştırmanın oluşumunun nedenleri hakkında farlı görüşler literatürde yer alsa bile, herhangi bir fiziksel dönüşümün soylulaştırma olarak kabul edilebilmesi için gereken koşulların tanımlanmasında bir oydaşmadan söz edilebilir. Bu koşullar şu şekilde sıralanabilir:
Kentsel Dönüşüm Yöntemleri
SOYLULAŞTIRMA
•Düşük gelir grubunun yerinden edilmesi ve yerine daha yüksek gelir grubunun yerleşmesi ile yeni sosyal ayrışma yapısının ortaya çıkması,
•Yapılı çevrede farklı, özel mimari tasarımlarla kendini ifade eden fiziksel dönüşümün yaşanması,
•Benzer sosyal statü ve yaşan standardına sahip olanların bir arada yaşadığı konut alanlarının yaratılması,
•Arsa ve konut piyasasında değerlerin yeniden tanımlanması, inşaat sektöründe yeni fırsatların yaratılması (Warde, 1991: 225).
Kentsel Dönüşüm Yöntemleri
Kentsel Dönüşüm Yöntemleri
Kentsel Yenileme
Kentsel yenileme mevcut kentleri ve merkezleri düzeltmek ve günün gereklerine uydurmak amacıyla yeniden planlama ve bunu uygulama olarak tanımlanmaktadır
Kentsel yenilemenin hedefleri arasında şunlar bulunmaktadır:
Şehir ve bölgeleri endüstri ve ticari eylemlerinde daha iyi şartlara ulaştıracak ekonomik canlandırmayı sağlamak,
Kentsel altyapının kullanımını iyileştirmek,
Şehirlerde daha kaliteli bir yaşam ve çevre oluşturmak,
Yoğun sosyal problemleri olan bölgelerde sosyal yenilemeyi gerçekleştirmek,
Yerleşme standartlarının iyileştirilmesini sağlamak,
Şehirlerin karakterlerinin devamlılığını sağlamak üzere, yeni yapılaşma ya da eskinin tümüyle yıkılıp yeniden yapılması yerine eski yapı ve bölgelerin tümüyle korunması,
Yenileme sonrası yöre sakinlerinin orada ikametinin garanti edilmesi,
