Deneme süresi bitse de 'deneme amaçlı' olarak çalışan Çaldağı Nikel Madeni Zenginleştirme Tesisleri, valilik tarafından kapatılıyor
Çaldağı'nda kurduğu 'deneme tesisi'nde, sülfirik asit kullanarak nikel çıkaran şirketin, 'deneme süresi' de dolduğu halde faaliyetine devam ettiği anlaşılınca konuya Manisa Valiliği el koydu. Valilik, Turgutlu ilçesinde 220 bin ağacı keserek çıkaracağı nikeli işlemek isteyen, ama çevre Bakanlığı'ndan izin alamayan Sardes Madencilik'e ait tesiste faaliyetlera son verilmesi için çalışma başlattı. Ancak köylülerin iddiasına göre, 'madenin ruhsat süresinin bittiğini bile bile' yığdığı liç yığınlarını (içinde cevher içeren çözeltilerin) ne yapılacağı konusu bir meçhul.
Sardes Madencilik'in çaldağı Nikel Madeni Cevher Zenginleştirme Tesisleri'nin 'deneme süresi', 5 Ekim'de dolmuştu. O tarihten beri ruhsatsız olarak çalışan Sardes, 'gerekli kriterleri yerine getiremediği için' çevre Bakanlığı onaylı ruhsatı da alamadı. Durum Turgutlu halkının ve çevrecilerin tepkisini çekti.
Ama asıl kıyamet, 6 Kasım'da yerel bir gazete, valiliğin Sardes'e 90 gün ek süre verdiğini yazınca koptu. Valilik haber üzerine "Ek süre kesinlikle söz konusu değil. Deneme ruhsat süresi dolan pilot tesisin, çevreye zarar vermeyecek şekilde tedbirler alınarak faaliyetlerine son verilmesi için, çalışmaları sürmektedir. çevreye herhangi bir zarar verilmeden tesisin kapatılması düşünüldüğünden bilim adamları ve teknik heyetlerden görüş almaktayız. çıkarılan nikel madeninin işlenmesi için kurulacak tesisin yeri için çevre Bakanlığı'ndan gerekli izin alınmadığından, asıl ruhsatla ilgili herhangi bir çalışma yapılmamaktadır" dedi.
Köylüler öfkeli
Madene yakın çampınar Köyü'nde yaşayan Mehmet Orhan şirketin 'deneme ruhsatı süresinin 5 Ekim'de bittiğini bile bile' yeni liç yığınları oluşturduğunu iddia ederek, "Bir liç yığını, 12-18 ay süre faaliyet göstermektedir. Maden şirketi yaptığı faaliyetleri, ruhsat süresi içinde sonlandıracak şekilde planması gerekirdi. Bu nasıl bir çalışma? Kimse
denetlemiyor mu madenin faaliyetlerini?" diyerek, tepki gösterdi. Madeni Çıkarmak...
Değerli madenler, toprakta ne yazık ki külçe külçe değil, çoğu zaman neredeyse zerreler halinde bulunuyor. Bu metallerin topraktan ayrıştırılabilmesi için benimsenen yöntem en kaba anlamıyla şöyle: Cevher veya cevherli toprak incecik kırılıyor, belli kimyasallarla karıştırılıyor (Altında siyanür, bakırda ve nikelde sülfirik asit gibi). Daha sonra bu çözeltinin içindeki cevher, ayrıştırılıyor, geriye siyanürlü veya sülfirik asitli atık kalıyor.
Turgutlu Baro Temsilcisi avukat Hasan Namak'a göre maden şirketine deneme ruhsatının verildiği tarihte yürürlükte olan, İşyeri Açma ve çalışma Ruhsatları'na İlişkin Yönetmelik'in 20'nci maddesine göre 18 aya kadar verilebilen deneme süresi, gerekli hallerde iki yıla kadar uzatılabiliyor. Ancak Namak, yönetmelikte yapılan değişiklikle artık deneme sürelerinin bir yılı geçmemek üzere ve uzatılmamak koşuluyla verildiğini söylüyor.
Namak'a göre ruhsat süresi dolduktan sonra 'çevreye zarar vermeyecek şekilde faaliyetlerin sonlandırılması için çalışma yapılması' diye bir uzatma da sözkonusu olmamalı. "çünkü" diyor, "Maden şirketi zaten pilot tesis için deneme ruhsatı alırken bu projeyi çevreye zarar vermeyecek şekilde sonlandıracak şekilde ilgili makamlara sunmuş olması gerekmektedir. Aksi halde, bu ruhsat verilemezdi. Anlaşıldığı kadarıyla, maden şirketi deneme ruhsatı şartlarına uygun faaliyet göstermemiştir. Sonuç olarak maden derhal kapatılmalı ve maden şirketine de bütün yasal yaptırımlar uygulanmalıdır."
Deneme-yanılma derken!
Deneme süresi kavgası, Uşak'ın Eşme ilçesinde, Kanadalı Eldoradogold maden firmasına bağlı TÜPRAG tarafından işletilen altın madeninde de tartışma yaratmıştı. Köylülerin ve çevrecilerin itirazlarına rağmen açılan maden
hakkındaki hukuk maratonu devam ederken 1.5 yıl boyunca 'deneme amaçlı' olarak çalıştırıldı. Deneme amaçlı olarak 2 bin ton siyanür kullanarak 7 ton altın çıkaran madenden geriye Eşme'de 100 metre çapında bir krater kaldı.
Bir önceki Çevre Bakanı Osman Pepe de Kaz Dağları'nda altın aranmasıyla ilgili tartışmalarla ilgili olarak yaptığı bir açıklamada, "Bu Maden Yasası'yla anasına kızan gidip taşocağı ruhsatı alıyor. Ayrıca arama ruhsatıyla, işletme ruhsatı olmasa da rezervin yüzde 10'unu işlemek mümkün" demişti. (dha, Radikal)
