Spermanın Muayenesi
Spermanın alınması için 4 yöntem uygulanır;
1)suni vajenle 2)elle masaj 3)elektroejakülatör
4)cauda epididimis
Spermanın Muayenesi
1-Makroskobik muayene
2-Mikroskobik muayene
3-Mikrobiyolojik muayene
4-Fizikokimyasal muayene
1)Makroskobik Muayene
Ejakülat miktarı
Spermanın rengi
Spermanın kıvamı
Spermanın kokusu
Kaynama hareketi
Ejekülat Miktarı
Hayvan Miktar(ml) Yoğunluk
Boğa 4-8 1 milyar
Aygır 30-150 100 milyon
Köpek 1-4 100 milyon
Domuz 200-250 100 milyon
Koç 0.8-1.2 100 milyon
Teke 0.5-1.5 3 milyar
Horoz 0.4-0.9 4 milyar
Tavşan 0.1-0.2 700 milyon
Manda 3 1 milyar
Spermanın Rengi
Açık krem-koyu krem rengi
Patolojik durumlar:
-pyospermie:irinli sarı-yeşil renk
(lökosit sayısı ml de 1300 den fazla ise patojen bakteri var demek)
-hemospermie:kanlı kırmızı-kahverengi
(açık pembe: yeni kanama/koyu renk:eskiden olan kanamalarda)
-ürespermie:idrar bulunması-sarı renkte
Spermanın Kıvamı
Sulu kıvamdan krem kıvamına kadar
değişir.
Spermanın Kokusu
Yumurta sarısını andıran çok az
aromatik koku
Kaynama Hareketi
Sperma yoğunluğu fazla ise görülür.
Koç, teke, kanatlı, boğa
2)Mikroskobik Muayene
Kontrast ısıtma tablalı mikroskopta inceleme yapılır.
Malzemeler temiz,steril ve vücut
ısısında olmalıdır.
a)Kitle Hareketi
Spermatozoaların kitle halinde veya toplu olarak hareketidir.
10 luk büyütmede 2 3 mikroskop
sahasında inceleme yapılır.
b)Motilite
İleri yönde hareket eden
spermatozoaların diğerlerine oranı
Taze sulandırılmış veya dondurulup çözdürülmüş spermada bakılır.
40’lık büyütmede bakılır(1 damla
sperma ile)
c)Yoğunluk
-1 ml deki sperma sayısıdır.
-Yoğunluk tayin etme metotları:
1) Hemositometrik Yöntem:Hayem
solusyonu kullanılarak thoma labında sayım yapılır.
0,01 ml sperma 5 ml hayem solusyonu konulur.1ml’de ki yoğunluk hücre sayısı/
(sulandırma oranı*1 kare hacmi*sayılan kare sayısı(5 alt 5 üstolmak üzere toplam 10 kare sayılmalıdır.))
2)Fotolemetrik Yöntem:Prensip özel
sulandırıcı ile sulandırılan spermanın ışığı geçirme oranıdır.
0,1 ml sperma 10 ml %3 lük sodyum sitrat ile karıştırılır.Tüpe konur ve altüst edilir,ışıkta bakılır.
Elektronik Partikül Sayacı: Elektrolit bir sıvı içinde, iki elektrot arasında elektrik akımıyla ortamdaki partikül büyklüğü ve sayısına bağlı yapılır.
d)Anormal Spermatozoa Oranı
Boyama: 1/2 , 1/3 oranında boya ile karıştırılır.Eozin ya da metilen blue kullanılır.
Sıvı fikzasyon: henkok solusyonu kullanılır.0,3 ml solusyon ile 1 damla sperma karıştırılır ve lama konur. X100 büyütmede incelenir.
Ependorf içine 0.5 cc solüsyon + 1 damla sperma karışımı yapılır ve lama konur. X100 lük
büyütmede, immersiyon yağı kullanılarak incelenir.
Baş anomalileri %5 i spermanın tamamının anomalileri %20 i geçmemelidir.
E)Ölü Canlı Spermatozoa Oranı
Boyama yöntemi ile yapılır. %25 i geçmemeli.
Ölü spermalar boya alır.
3) Mİkrobiyolojik muayene
1- Preputal yıkantının muayenesi
2- Ön sekresyonun muayenesi
3- Spermanın muayenesi
4- Kanın muayenesi
4)Fiziksel ve Kimyasal Muayene
Ph Değeri: Taze spermada ve sulandırılmış
spermada gösterge kağıtları ve ph ölçüm aletleri iler yapılır. ph değeri değişimleri dışarıdan bir
madde karışması veya ek salgı bezlerinin yangısı sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Ayrıca
spermatozoonların metabolik aktivite sonucu ortama verdikleri artık maddeler sonucu da oluşur. Genelde ruminantların hafif asidik
aygırların alkalidir.
Ph Değerleri
Boğa,koç,teke 6,5-7 Ort:6,8
domuz 6,8-7,5 Ort:7,2
aygır 7,3-7,7 Ort:7,5
köpek 6,3-6,7 Ort:6,5
kedi 6,6-7 Ort:6,8
horoz Ort:7,4
Metabolik aktivite testleri
a)Metilen Mavisi Redüksiyon Testi:Spermada bulunan
spermatozoonların aktivitelerini ortamdan kullandıkları oksijen
miktarına göre değerlendirmek amacı ile yapılır. Esası anaerobik bir ortamda bulundurulan sperma numunesinde
aktiviteye bağlı olarak ortamda oluşan
hidrojen miktarının değerlendirilmesine
dayanır.
b)Fruktoz Fruktolizis Testi: Sperma plazmasında bulunan fruktozun
anaerobik ortamda spermatozoonlar tarafından kullanılmasının saptanması esasına dayanır.Bu test yapılarak
spermada bulunan spermatozoonların
motilitesi hakkında bilgi edinilir.
c)Katalaz Testi: Bu test daha çok
spermanın temizliği konusunda bilgi sahibi olmak için yapılır. Spermadaki katalaz miktarının artması spermada bakteri irin kan gibi maddelerin
bulunduğunu gösterir yada sperma
alma esnasında spermanın kirlenmiş
olduğunun işaretidir.
Dayanıklılık Testleri
a)Spermanın Bekletilmesi: Sulandırılmış spermanın buzdolabında +5 te 7 gün süreyle saklanıp spermaların günlük
motilite kontrollerinin dayanıklıklarının ölçülmesiyle yapılır.
b) Tuzlu Su Testi:%1lik tuzlu su
ortamında tutulan spermatozoonların
aktivitelerini koruma süreleri araştırılır.
c)Termorezistans Testi: Değişik ısı
ortamlarında belirli süre tutulan spermalarda spermatozoonların motilitesi hareket biçimleri ve morfolojik yapıları değerlendirilir.
d)Soğuk Şoku Testi:
spermanın soğuk ortamda etkilenişi araştırılır.
e) Hipoosmatik Swelling Test:
Spermatozoonun membran fonksiyonlarının bütünlüğünü değerlendirir.Spermanın osmotik basıncı normal şartlar altında izotonik olup
290-310 miliosmol kadardır.
Fertilizasyon Testleri
a)Biyokimyasal Analizler: Spermatozoonun baş kısmında akrozomal bölgede bulunan enzimlerin seminal plazmadaki düzeyleri araştırılır.
b) Monoklonal Antikor Testi: Bu yöntemde monoklonal antikorlar spermaya katılarak bunların spermatozoon membranına bağlanma düzeyi araştırılır.
c)Filtrasyon Testi: Bu yöntemde sephadex filtresi ile spermatozoonların geçişi kontrol edilir.
d)Cervikal Mukus Testi: in vitro ortamda spermatozoonların cervikal mukusa girebilme yetenekleri test edilerek motilite hakkında bilgi edinilir.
e) Hamster Test: Bu testle spermatozoonların zonadan ayrılmış oosit içine girebilme yeteneklerine bakılarak fertilizasyon kabiliyetleri değerlendirilir.
