HAVA K Ü Ü TLELER TLELER İ İ N N İ İ N KL N KL İ İ MATOLOJ MATOLOJ İ İ Ç Ç ALI ALI Ş Ş MALARINDAK MALARINDAK İ İ YER YER İ İ

HAVA K

HAVA K Ü Ü TLELER TLELER İ İ N N İ İ N KL N KL İ İ MATOLOJ MATOLOJ İ İ Ç Ç ALI ALI Ş Ş MALARINDAK MALARINDAK İ İ YER YER İ İ

„ „ İ İ KL KL İ İ M M Ö Ö Ğ Ğ ELER ELER İ İ (G (G ü ü ne ne ş ş lenme, lenme,

s s ı ı cakl cakl ı ı k,bas k,bas ı ı n n ç ç , r , r ü ü zgar, ya zgar, ya ğış ğış vb.) vb.)

„ „ İ İ KL KL İ İ M ETMENLER M ETMENLER İ İ (Enlem etkisi, (Enlem etkisi, kara kara - - denizlerin etkisi, y denizlerin etkisi, y ü ü kseklik, kseklik, r r ü ü zgar y zgar y ö ö n n ü ü , yer , yer ş ş ekilleri, bitki ekilleri, bitki

ö ö rt rt ü ü s s ü ü , deniz ak , deniz ak ı ı nt nt ı ı lar lar ı ı vb) vb)

„ „ HAVA K HAVA K Ü Ü TLELER TLELER İ İ - - HAVA T HAVA T İ İ PLER PLER İ İ

„ „ İ İ KL KL İ İ M B M B Ö Ö LGELER LGELER İ İ

Hava k

Hava k ü ü tlesi nedir? tlesi nedir?

„ „ Herhangi bir y Herhangi bir y ü ü kseklikte yatay y kseklikte yatay y ö ö nde nde s s ı ı cakl cakl ı ı k, bas k, bas ı ı n n ç ç ve kararl ve kararl ı ı l l ı ı k k

y y ö ö n n ü ü nden homojen b nden homojen b ü ü y y ü ü k hava k hava parsellerine

parsellerine hava k hava k ü ü tlesi tlesi denmektedir.

denmektedir.

„ „ 1600 km daha b 1600 km daha b ü ü y y ü ü kt kt ü ü rler. rler.

„ „ Pek Pek ç ç ok enlemi i ok enlemi i ş ş gal eder. gal eder.

Atmosferdeki hareket

Atmosferdeki hareket

Dikey ve yatay hareketleri t

Dikey ve yatay hareketleri t ü ü m m

dola dola şı şı m m ı ı a a ç ç ı ı klar m klar m ı ı ? ?

„„

K K ışı ışı n konveksiyon az olmas n konveksiyon az olmas ı ı na ra na ra ğ ğ men k men k ış ış aylar

aylar ında gezici siklonlar daha iyi ı nda gezici siklonlar daha iyi geli geli ş ş tikleri gibi s tikleri gibi s ı ı kl kl ı ı klar klar ı ı da fazlad da fazlad ı ı r. r.

„„

Denizler siklon geli Denizler siklon geli ş ş imine uygun daha imine uygun daha uygundur, oysa denizler

uygundur, oysa denizler üzerinde hava ü zerinde hava k k ü ü tlesinin alttan tlesinin alttan ı ı s s ı ı nmas nmas ı ı ç ç ok azd ok azd ı ı r. r.

„„

Siklonlar Siklonlar ın s ı n s ıcak ve nemli olmas ı cak ve nemli olması ı gerekir, gerekir, oysa her zaman s

oysa her zaman s ı ı cak ve nemli de cak ve nemli de ğ ğ ildir ve ildir ve r r ü ü zgarlar zgarlar ç ç ok farkl ok farkl ı ı y y ö ö nlerden eserler. nlerden eserler.

„„

Siklonlar yer de Siklonlar yer de ğ ğ i i ş ş tirirler. tirirler.

„ „ Bu nedenlerle siklonlar daha Bu nedenlerle siklonlar daha ç ç ok ok genel hava dola

genel hava dola şı şı m m ı ı i i ç ç indeki hava indeki hava anaforlar

anaforlar ı ı ile ilgilidirler. Buna ile ilgilidirler. Buna dalga dalga kuram

kuram ı ı – – eddy eddy theory theory denir. denir.

Genel hava dola

Genel hava dola şı şı m m ı ı nda niye dalga nda niye dalga olu olu ş ş ur? ur?

„ „ Yery Yery ü ü z z ü ü n n ü ü n n ç ç ok ok ç ç ok girintili ok girintili – – ç ç ı ı k k ı ı nt nt ı ı l l ı ı olmas

olmas ı ı

„ „ Konvektif hareketlerin kar Konvektif hareketlerin kar şı şı la la ş ş mas mas ı ı

„ „ Kar Kar şı şı t y t y ö ö ndeki hava ak ndeki hava ak ı ı mlar mlar ı ı n n ı ı n n

kar kar şı şı la la ş ş mas mas ı ı

Bjerknes

Bjerknes ’ ’ in in polar cephe kuram polar cephe kuram ı ı

İklim kuşakları kutuplara doğru Dereceli bir değişim göstermez.

Atmosferde başlıca tropik ve polar havakütleleri vardır ve bunlar batı rüzgarları kuşağında karşılaşırlar.

Bu iki hava kütlesi arasında

süreksizlik (discontinuite) yüzeyi vardır.

Bu süreksizlik yüzeyini “tropikal havanın polar cephesi” olarak adlandırılmıştır.

Böylece “polar cephe kuramı”

doğmuştur.

„ „ Cephenin iki taraf Cephenin iki taraf ı ı ndaki s ndaki s ı ı cakl cakl ı ı k ve k ve nemlilik farkl

nemlilik farkl ı ı l l ığı ığı ile hareket ile hareket

y y ö ö nlerindeki farkl nlerindeki farkl ı ı l l ı ı k dalga (anafor) k dalga (anafor) yani al

yani al ç ç ak bas ak bas ı ı n n ç ç alanlar alanlar ı ı n n ı ı n n olu olu ş ş umunu sa umunu sa ğ ğ lar. Bu fiziksel lar. Bu fiziksel ö ö zelliklerdeki farkl zelliklerdeki farkl ı ı l l ı ı k cephe k cephe

b b ö ö lgesinde kar lgesinde kar ışı ışı kl kl ı ı k f k f ı ı rt rt ı ı nal nal ı ı l l ı ı k k

olu olu ş ş umunu h umunu h ı ı zland zland ı ı r r ı ı r. r.