● Ortalama çapı 12.104 km’dir. ● Güneş’e uzaklık bakımından ikinci sırada olmasına rağmen (0,72 AB) en sıcak gezegendir.
● Yer benzeri gezegenler arasında en yoğun atmosfere sahip olandır. ● Kalın ve çoğunluğu karbondioksitten oluşan sarımsı turuncu renkteki atmosfer katmanı Güneş’in ısısını hapsederek sıcaklığın 470 °C’ye kadar yükselmesine yol açar. ● Güneş ışığının %80’ini engelleyen sülfürik asit bulutlarıyla kaplıdır. ● Kendi ekseni etrafında, diğer tüm gezegenlerin aksi istikametinde ve çok yavaş döner (1 turu 243 Dünya günü). ● Güneş etrafındaki turunu 224,7 Dünya gününde tamamlar. ● Yer’den gözlendiğinde Güneş ve Ay’dan sonra, gökyüzündeki en parlak cisimdir.
● Uzay aracıyla ziyaret edilen (1962) ilk gezegen olmasının yanı sıra en çok uzay aracının gönderildiği gezegendir. ● Uydusu yoktur.
Nisan
Çrş. Sa. Pzt. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
● Güneş Sistemi’ni Güneş v e yörüng
esindeki dular, enler, uy e gezeg en, cüc sekiz gezeg milyarlar ca küçük gök cismi (
aster
oitler, Kuip aşları, kuyrukluyıldızlar), gökt er Kuşağı ezegenler ’ndaki cisimler, g ve Oort Bulutu arası ort am, g az ve t oz bulutları oluşturur . ● Ast eroitlerin ç oğu Mar s ve Jüpit
er ’ndadır. oit Kuşağı ster arasındaki A ● Yaklaşık 4,6 mil yar yıl önc
e dev bir oz bulutunun çökmesi az ve t moleküler g sonucu oluşmuştur .
● Yaklaşık 100.000 ışık yılı çapında o lan ve arında yıldız barındıran içinde 200 milyar civ
Samanyo lu gökadasının A vcı (
Orion) dış er alır. sarmal kolunda y ● Güneş, Saman yolu merkezinin ç
evresinde a dolanır yaklaşık 26.000 ışık yılı uzaklıkt . örüngedeki turunu Saniyede 200 km hızla y
yaklaşık 250 mil yon yılda t
amamlar.
● Gezegenler Güneş’in etr afında düzenli ve basıklığı küçük eliptik yörüng
elere sahiptir .
● Kayaç v eya y er benzeri g ezegenler Mars), ya, enüs, Dün (Merkür, V silikat e metaller yaçlar v eren ka mineralleri iç den en metal e nikel içer . Demir v oluşur
çekir dekleri var
dır. ● Gaz devleri diye bilinen g
ezegenler eptün), sadec , N ranüs türn, U er, Sa (Jüpit e lan hidrojen v dekleri katı durumda o çekir
e . elerdir helyum kür
Ocak
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
● Güneş Sistemi’nin kütlesinin %99,8’ini oluşturur.
● Sarı cüce ve G2 tipi anakol yıldızı sınıfındadır.
● Çekirdeğinde hidrojen çekirdeklerinin birleşerek helyum çekirdeklerine dönüştüğü anda yaşamın temel kaynağı olan enerji ortaya çıkar. Güneş’ten çıkan enerjinin 2,2 milyarda 1’i yeryüzüne ulaşır.
● Kendi ekseni etrafında saatte 7000 km hızla döner ve bir tam turunu yaklaşık 27 günde tamamlar. ● Yüzey sıcaklığı 5500 °C, çekirdeğinin sıcaklığı 15,6 milyon °C’dir.
● Dünya’nın çapının 109 katına (1,4 milyon km), hacminin 1,3 milyon katına ve kütlesinin 333 bin katına sahiptir.
● Kütlesinin %74’ünü hidrojen, %25’ini helyum oluşturur. Eser miktarda oksijen, karbon, azot, neon, magnezyum ve silisyum da içerir. Aşırı basınç ve sıcaklıktan dolayı tüm bu maddeler plazma hâlinde bulunur.
Şubat
Çrş. Sa. Pzt. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
● En küçük ve Güneş’e en y akın olan . ezegendir kayaç g● Ortalama çapı 4879 km ’dir.
● Güneş’e ortalama uzaklığı 0,38 AB’dir (1 AB = 150 milyon km ).
● Merkür’de en yüksek sıcaklık 430 °C, en düşük sıcaklık ise -180°C’dir .
● Çok inc e bir atmosf
er tabakası dır. var ● Gezegenin ko yu bir yüzeyi var
dır. layı sarımsı eler kükürtten do Bazı bölg renkt e görünür .
● Kendi ç evresinde y avaş döner (1 ya günü turu yaklaşık 58 Dün ).
● Yaklaşık 88 Dün ya gününe eşit e süresi ile diğ yörüng er gezeg
enlerden daha hızlıdır. ● Merkezinde çok büyük bir demir
çekir dek var dır. Kr aterli yüzeyinde magnezyum zengini bazalt v e silikatlı . kayaçlar bulunur
● Dünya hariç diğ er tüm enlerden daha y gezeg oğundur . ● Uydusu y oktur .
Mart
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
ek_takvim_2021_son.indd 2 ek_takvim_2021_son.indd 2 17.12.2020 23:4217.12.2020 23:42Mayıs
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
● Ortalama çapı 12.742 km ’dir. ● Güneş’ten uzaklığı 1 AB ( astronomik ’dir. ani 150 milyon km birim) y● Suyun hem katı hem sı vı hem de gaz hâlinde bulunduğu; doğal ka
ynakları, eri ile üzerinde e biyosf yeryüzü şekilleri v yaşam barındır an tek g ezegendir . ● Yaklaşık 4,1 mil yar y aşındadır. ● Yüzeyinin y aklaşık %29’u karalarla,
%71’i eleri genelde buzullarla ölg sularla, kutup b kaplıdır . ● Güneş Sistemi’ndeki en y oğun g ezegendir . ● Dünya ’nın iç kısmı merkezinde bulunan katı demir den meydana g
elen iç çekir
dek, luşturan sı enin manyetik alanını o gezeg vı ektonik levhaların dek ve t hâldeki dış çekir
hareket etmelerine y ol açan mant
odan . oluşur
● Kendi ekseni etr afında dönmesi (24 saat) e ve gündüz, ile gec Güneş çevr
esinde 23 e 27 dakika eğiklikle dolanması (365 derec gün) mevsimleri o luşturur.
● Çok ka tmanlı atmosf
eri azot, o
ksijen, ksit gibi gazlar e karbondio argon v
dan . oluşur
● En düşük yüzey sıcaklığı -89 °C, en yüksek yüzey sıcaklığı da 58 °C’dir . ● Tek uy dusu Ay’dır .
Ağustos
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
● Ekvator çapı 142.984 km’dir. ● Güneş’ten sonra Güneş Sistemi’ndeki en büyük gök cismidir.
● Kütlesi, diğer gezegenlerin toplamının 2,5 katıdır. ● Güneş’e ortalama uzaklığı 750 milyon km yani 5,2 AB’dir.
● Atmosferindeki fırtınalar nedeniyle gezegenin yüzeyinde sarmal şeklinde dönen rengarenk bulut görüntüleri oluşur.
● Ekvator bölgesindeki fırtınaların hızı saatte 600 km’yi bulur.
● Yüzeyindeki “Büyük Kırmızı Leke” isimli oluşum yaklaşık 400 yıldır devam eden bir fırtınadır.
● Çok hızlı dönen gezegen kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yaklaşık 10 saatte, yörüngedeki turunu ise 12 yılda tamamlar.
● Dört farklı bölgeden oluşan, ince ve belirgin olmayan bir halka sistemi vardır.
● Bulutların üstündeki sıcaklık -108 °C’dir.
● En güçlü manyetik alana ve en büyük manyetosfere sahip gezegendir. ● Bilinen uydu sayısı 79’dur.
Haziran
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
● Ortalama çapı 3474 km’dir. ● Sıcaklığı -247 ile 120 °C arasında değişir.
● Dünya’dan uzaklığı ortalama 385.000 km’dir.
● İnsanların Dünya dışında ayak bastığı tek gök cismidir. ● Yüzeyinde parlak ve çok sayıda kratere sahip yüksek bölgeler ve Ay denizi olarak bilinen koyu renkli düzlükler bulunur.
● Gelgit kuvvetleri, yörüngedeki bir turu ile kendi eksenindeki dönüşünü aynı sürede (yaklaşık 27 gün) tamamlayacak şekilde Ay’ı yavaşlatır. Bu nedenle Ay’ın hep aynı yüzü Dünya’ya dönüktür.
Temmuz
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
● Ortalama çapı 6780 km ’dir.● Güneş’e ortalama uzaklığı 1,5 AB’dir .
● Kütlesi Dün ya’nın onda biri kadar dır.
● Kütleç ekimi yoğun bir a
tmosferi ek kadar büyük değildir. tutabilec ● Atmosf erinde neredeyse hiç o
ksijen . yoktur
● Demir zengini toz bulutları
yla larak ” o Gezegen ve “Kızıl kaplıdır bilinir.
● Sıcaklığı -143 ile 35 °C arasında
değişir. ● Güneş Sistemi’nin en büyük v
olkanı os Dağı, 22 km yükseklik) (Olimp Mars’t adır.
● Kendi eksenindeki turunu 24,6 saatt e, y örüngedeki turunu 687 günde tamamlar .
● Robot keşif ar açlarıyla inc
elenen tek anı sıra Dün en olmasının y gezeg ya’dan ok bilgi sonra yüzeyi hakkında en ç ye . ezegendir sahip olunan g
● Phobos v e Deimos isimli 2 uydusu dır. var
ek_takvim_2021_son.indd 3
Eylül
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
● Ekvat or çapı 120.536 km’dir .● Güneş’e ortalama uzaklığı 9,6 AB’dir. ● Dev halka sistemi , eş merkezli diskler hâlinde gezeg enin çok öt
esine uzanır.
● Halkaların çapı gezeg
enin çapının dır. 8 katı kadar ● Bulutların üstündeki sıcaklık -140
°C’dir .
● Kendi eksenindeki turunu y aklaşık örüngedeki turunu ise 29,5 e, y 11 saatt
yılda tamamlar .
● Satürn
’ün hızla dönmesi sonucunda gazlar dışarı do
ğru itilir gin bir şişlik oluşur da belir ator ve ekv .
● Üzerinde en hızlı rüzg ârların ator ç endir. Ekv estiği gezeg evresinde ârlarının ekli batı rüzg gözlenen sür
hızı saatt e 1800 km’dir .
● Satürn ’e sarımsı bey
az rengini erindeki amonyak en üst atmosf ver buzu bulutlarıdır.
● Bilinen uydu sa yısı 82 olup Güneş ok uy Sistemi’nde en ç duya sahip endir. gezeg
Ekim
Çrş. Sa. Pzt. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
● Ekvator çapı 51.118 km’dir. ● Güneş’e ortalama uzaklığı 19,2 AB’dir.
● Kendi eksenindeki turunu yaklaşık 17 saatte, yörüngedeki turunu ise 84,3 yılda tamamlar.
● Yörüngede ilerlerken yatay eksende dönen tek gezegendir. Eksen eğikliği 97,80dir.
● Kutbu Güneş’e bakacak şekilde tekerlek gibi döner. Böylece etrafındaki halkalar da dik olarak onunla birlikte döner.
● En soğuk gezegendir, bulutların üstündeki sıcaklık yaklaşık -215 °C’dir. ● Çevresinde ince, keskin hatlı ve koyu renkli halkalar vardır. Halkaların tümü, yaklaşık 1 m çapında koyu renkli kayaç benzeri parçalardan oluşur.
● Mantosundaki su, amonyak ve metan gazı donmuş hâlde bulunduğu için buz devi olarak da adlandırılır. ● Yeşilimsi mavi gezegendeki donmuş metan gazı bulutları yüzeyde beyaz çizgiler hâlinde görülür. ● Bilinen uydu sayısı 27’dir.
Kasım
Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
● Ekvat or çapı 49.528 km’dir .● Güneş’e ortalama uzaklığı 30 AB
olup en uzak g ezegendir
.
● Kendi eksenindeki turunu yaklaşık 16 saa tte
, y
örüngedeki turunu ise 168 yılda tamamlar
. ● Bulutların üstündeki sıcaklık
-201 °C olup en so ğuk ikinci buz devidir.
● Atmosf erindeki metan g
azı oylarını esi dalga b kızıl ve kızıl öt soğur arak g ezegene ma vi rengini . verir ● Gezegeni ç evreley en ince,
seyrek emi var ve sönük bir halka sist dır.
● Koyu v e karanlık lekelerindeki rüzgârların hızı saa tte 1200 km
’yi aşar.
● Rüzg ârların çoğu N
eptün’ün ersine eser dönüş yönünün t .
● Jüpiter v e Satürn ’den sonra en büyük kütleye sahip üçüncü
gezeg endir. ● Bilinen uydu sa yısı 14’tür.
Aralık
Sa. Pzt. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
● Güneş Sistemi’nin dış sınırlarında Neptün ötesi cisimler bulunur.
● Uzayın bu bölümünde Kuiper Kuşağı, Oort Bulutu, dağınık disk cisimleri ve kuyrukluyıldızlar bulunur.
● Bir gökcisminin cüce gezegen olarak sınıflandırılabilmesi için: Güneş’in etrafında dolanması, bir gezegenin uydusu olmaması, yörüngesi civarında uyduları haricinde kendisiyle karşılaştırılabilecek büyüklükte gökcismi olmaması ve kendi kütleçekimi etkisiyle kendi şeklini küreselleştirecek kadar kütleye sahip olması gerekir.
● Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından onaylanmış cüce gezegenler Güneş’e uzaklık sırasıyla Ceres, Plüton, Haumea, Makemake ve Eris’tir.
● Plüton 1930’da keşfedildikten sonra 76 yıl boyunca gezegen olarak kabul edildi. 2006’da cüce gezegen olarak sınıflandırıldı. ● Asteroit Kuşağı’nda yer alan Ceres’in dışındaki tüm cüce gezegenler Neptün ötesi cisimlerdir.
● Kuiper Kuşağı’nda bulunan Plüton’un çapı 2302 km’dir.
● Yüzeyi karbon monoksit, metan ve nitrojen buzlarıyla kaplıdır.
● Yüzey sıcaklığı yaklaşık -238 °C’dir.
● Kendi eksenindeki turunu yaklaşık 6,5 günde, yörüngedeki turunu ise 248 yılda tamamlar.0 ● Bilinen uydu sayısı 5’tir.
ek_takvim_2021_son.indd 4
ek_takvim_2021_son.indd 4 17.12.2020 23:4317.12.2020 23:43
