İnternet Aramalarından Pandemi Takibi
Bir sıkıntımız olduğunda önce Dr. Google’a sormak alışkanlık hâline geldi. Her ne kadar uzmanlar, bir der-diniz varsa doktora görünün dese de arama motorla-rında yaptığınız bu araştırmalar toplum sağlığı açısın-dan faydalı da olabilir. Bilim insanlarının yayımladığı bir makaleye göre, COVID-19’la ilgili semptomların aran-ma sıklığına bakılarak pandeminin gidişatıyla ilgili 14 gün öncesinden kestirimlerde bulunmak mümkün. Ya-ni Google’da ve sosyal medya sitelerinde yapılan “başım ağrıyor” ve “koku alamıyorum” gibi aramaları çeşitli ista-tistiksel yöntemlerle yorumlayarak pandeminin yayılma oranı hesaplanabilir. Bu gibi araştırmalar geçmiş veriler-de başarılı sonuçlar verdi. Üstelik bu bilgiler ilgili kamu kurumlarının elindeki diğer bilgilerle birlikte kullanıldı-ğında çok daha anlamlı sonuçlar da verebilir. Elbette za-man içerisinde insanlar bilgilendikçe bu sözcüklerin in-ternette aranma sıklığı düşecektir. Örneğin “yüksek ateş” tamlamasının Türkiye’de aranma oranına baktığımızda mart ayında yükselişe geçtiğini ancak bugünlerde pek yüksek olmadığını görüyoruz. Öte yandan “koku alama-ma” araması martta yükselmiş sonra düşmüş,
bugünler-deyse tekrar yükselmiş. İnsanlar yüksek ateş ile COVID-19’u doğrudan ilişkilendirdiğinden olsa gerek artık in-ternette aramıyorlar. Elbette kullanılacak algoritmalar böylesi durumları hesaba katacak şekilde geliştirilebi-lir. Bu gibi farklı veri kaynaklarının birlikte kullanılma-sıyla kısa ve orta vadeli tahminler yapan yazılımlar ge-lecekte çokça kullanılacak olsa da yeterince test edilme-yen algoritmaların yanlış yönlendirebileceğini de unut-mamak lazım.
Gürkan Caner Birer [teknoyasam@tubitak.gov.tr
Tekno-Yaşam
Bilim ve Teknik Eylül 2020
“Koku alamama” ifadesinin son bir yılda Google’da aranma oranı
“Yüksek ateş” ifadesinin son bir yılda Google’da aranma oranı
11/08/2019 01/12/2019 22/03/2020 12/07/2020 11/08/2019 01/12/2019 22/03/2020 12/07/2020 __ https://arxiv.org/abs/2007.00756 40_43_tekno_yasam_eylul_2020.indd 46 40_43_tekno_yasam_eylul_2020.indd 46 21.08.2020 15:0721.08.2020 15:07