T.C.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
SAKARYA ve DÜZCE İLLERİ NANHERMANNIA ve
RHYNCHOBELBA (ACARİ: ORİBATİDA) TÜRLERİ
ÜZERİNE SİSTEMATİK ARAŞTIRMALAR
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Biyolog Eda SARIAL
Enstitü Anabilim Dalı : BİYOLOJİ
Tez Danışmanı : Yrd. Doç. Dr. Şule BARAN
Haziran 2011
10
ùekil 2.1. Berlese hunisi: A) toplama sıvısı (%70° lik alkol), B) toplama úiúesi C) huni D) elek E) toprak, döküntü, vb. F) ıúık kayna÷ı.
Örnekler, ıúık ve tarama elektron mikroskobunda (SEM) incelendi. Iúık mikroskobu incelemesi genellikle gliserinli ortamda yapıldı. Ancak farklı ortamlarda incelenmesi gerekti÷inde Hoyer ortamında (50 cc damıtık su, 30 gr Gum arabik, 200 gr chloral hidrate, 20 gr gliserin) geçici preparatları hazırlandı. Iúık ve SEM’ de incelenmesi tamamlanan, ölçümleri yapılan, úekilleri çizilen ve foto÷rafları çekilen örnekler, daha sonra saklama úiúelerine konularak etiketlendi.
11
2.2. Araútırma Alanının Tanımı
ùekil 2.2. Düzce ve Sakarya illerinin haritadaki yeri.
Düzce ili topraklarının kapladı÷ı alan 259.300 hektar alandır. Kocaeli ve Sakarya illeri ile aynı enlem üzerinde yer alan Düzce’nin en batı ve do÷u ucu 300. 30’ ve 320. 42’ do÷u boylamları arasında olup yaklaúık 186 km (ùekil 2.2). uzunluktadır. ølin en güney ve en kuzey uç noktaları da 40o. 07’ ve 41o. 06’ kuzey enlemleri arasında yer alıp, Kuzey - Güney uç noktaları arası da yaklaúık olarak 111 km. uzunluktadır [32] . Düzce øli Ormanlık saha oranı %47’ dir (ùekil 2.3). Ormanlık sahanın 107123 hektarı koru ormanı, 14911 hektarı baltalık ormanıdır. Düzce ilinde egemen bitki örtüsü ovada yapılan kültür bitkileri ve ormanlardır. Ormanlarda egemen a÷aç türleri kayın, gürgen, kestane, ıhlamur, diúbudak, meúe, kızıla÷aç, karaa÷aç, kavak, köknar ve sarıçamdır [32].
Düzce ovasını çevreleyen bitki örtüsü çeúitlilik göstermektedir. Ormanlar, verimlilik derecesine göre altı gruba ayrılmaktadır. Buna ek olarak, bozuk çamlık, baltalık alanlar, a÷açlandırma alanları ve orman içindeki açık alanlar tarım ve mera alanları örtüyü tamamlayan bitki üniteleridir [32].
12
ùekil 2.3. Düzce ili Kaynaúlı ilçesi Fındıklı Köyünün genel görünüúü.
Karadeniz Bölgesinin zengin ve çeúitli do÷al örtü özellikleri Düzce ilinin büyük bölümünde de gözlenmektedir. Hareketli co÷rafi yapı, bitki nitelikli ve niceliklerinde de de÷iúiklikler yaratır. Kıyı kesimlerde dar bir úerit, maki bitki toplulukları ile kaplıdır [32].
Yaz kıú yeúilli÷ini koruyan söz konusu bodur bitkilerin baúlıcaları katran a÷acı, çeúitli fundalar, sumak, taflan kızılcık, tespih ve sarmaúık türleridir. Maki úeridinin yanında yer yer orman a÷açlarının kıyıya dek sokuldu÷u da gözlenebilir [32].
Düzce ili, Marmara iklimi ile batıdan komúu olup; zaman zaman bu iklimin etkilerini almaktadır. ølde aynı iklim tipi alanında yer alan bölümlerde de yine bazı etkenler (yükselti ve yüzey úekilleri gibi) nedeniyle farklı özellikler ortaya çıkar. Örne÷in Batı Karadeniz iklim tipi içerisinde yer alan Akçakoca, Yı÷ılca ve Düzce birbirinden farklı özellikler göstermektedir [32].
14
ùekil 2.4. Sakarya ili genel görünüúü.
Sakarya ili do÷al bitki örtüsü yönünden çok zengindir (ùekil 2.4). 173.449 hektar orman alanı, 28.060 hektar fundalık alan bulunmaktadır. Hemen her yerde kayın a÷acı baúta olmak üzere, gürgen, kavak, kestane, ıhlamur, çınar, akçaa÷aç ve meúe baúlıca a÷aç türlerini oluúturur [33].
2.3. Örneklerin Alındı÷ı Yerler
E1. Hacıaliler Köyü eski Renault Servisi arkası Düzce/ Merkez, çimenli toprak;
13. 10. 2009.
E2. Hacıaliler Köyü anız kenarı yabani erik a÷acı altından yosunlu bitki kalıntılı toprak; 13.10. 2009.
E3. Hacıaliler Köyü anız kenarı yosunlu-yoncalı toprak; 13. 10. 2009.
E4. ùıralık Köyü Topçular Mah. Fındık bahçesi dikenlik sınırı sarmaúıklı-bitki kalıntılı toprak; 07. 11. 2009.
E5. ùıralık Köyü Topçular Mah. Fındık bahçesi fındık a÷acı dibinden bitki kalıntılı toprak; 07. 11. 2009.
E6. ùıralık Köyü Topçular Mah. Meyve bahçesi incir ve elma a÷acı altı çimenli- yosunlu-bitki döküntülü toprak; 07. 11. 2009.
15
E7. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce meúe a÷acı (Quercus petraea) altından bitki döküntülü toprak; 13. 01. 2010.
E8. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce kayın a÷acı (Betula alba) altından yaprak döküntülü sarmaúıklı toprak; 13. 01. 2010.
E9. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce orman gülleri (Rhododendron ponticum) arasından bitki döküntülü toprak; 13. 01. 2010, 25.12.2011.
E10. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce kayın a÷acı (Betula alba) ve orman gülleri (Rhododendron ponticum) arasından bitki döküntülü toprak; 13.
01. 2010, 25.12.2011.(ùekil 2..)
E11. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce kayın a÷acı (Betula alba) ve orman gülleri (Rhododendron ponticum) arasından sarmaúıklı-bitki döküntülü toprak; 13. 01. 2010, 25.12.2011.(ùekil 2.5)
ùekil 2.5. Rhynchobelba özkani n.sp. ve Nanhermannia (N.) nana (Nicolet, 1855)türlerinin bulundu÷u yerlerin foto÷rafı. A) E9, B) E11
28
ùekil 3.7. Rhynchobelba ozkani n.sp. : Rostrum’ un görünüúü ıúık mikroskobu foto÷rafı.
ùekil 3.8. Rhynchobelba ozkani n.sp. : Sensillus’ un (ss) görünüúü ıúık mikroskobu fotografı.
40
ùekil 3.17. Nanhermannia (N.) nana (Nicolet, 1855): Botridium görünüúü ıúık mikroskobu foto÷rafı.
ùekil 3.18. Nanhermannia (N.) nana (Nicolet, 1855): Anal plak görünüúü ıúık mikroskobu foto÷rafı.
41
ùekil 3.19. Nanhermannia (N.) nana (Nicolet, 1855): Rostrum (a) ve epimerlerin (b) ıúık mikroskobu foto÷rafı.
ùekil 3.20. Nanhermannia Berlese, 1913 : Vücudun sırttan (dorsal) görünüúü ıúık mikroskobu görünüúü.
42
ùekil 3. 21. Nanhermannia Berlese, 1913 : Vücudun karından (ventral) görünüúü ıúık mikroskobu görünüúü.
øncelenen materyal:
E9. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce orman gülleri (Rhododendron ponticum) arasından bitki döküntülü toprak; 13. 01. 2010.
E10. Fındıklı Köyü Da÷ ormanı Kaynaúlı/Düzce kayın a÷acı (Betula alba) ve orman gülleri (Rhododendron ponticum) arasından bitki döküntülü toprak; 13.
01. 2010.
