Deney hayvanlarının refahı
Deneylerde hayvan kullanımına ilişkin olarak kabul edilen biyoetik kurallar
Araştırıcı yönünden;
1. Deneylerde alternatif yöntemlerin kesinlikle yetersiz kaldığı yada olmadığı durumlarda hayvan kullanımı kabul edilebilir.
2. Hayvan kullanılacak çalışmalarda daha önce yapılmış deneylerin tekrarından kaçınılmalıdır.
3. Deneyde hayvan kullanılması zorunlu ise çalışmaya en uygun hayvan türü seçilmelidir.
4. Mümkün olan en az sayıda hayvan kullanılmalıdır.
5. Hayvanlara deney öncesinde türe uygun optimum fizyolojik, psikolojik ve çevresel koşullar sağlanmalıdır.
6. Bakıcı ve araştırıcılar denemede kullanılacak hayvan türü ile ilgili ayrıntılı bilgiye sahip olmalıdır.
7. Deneylerde hayvanlara ağrı, acı verecek uygulamalardan kaçınılmalıdır.
8. Hayvanlara deney öncesi, sırası ve sonrasında bilerek acı çektirilemez.
9. Deneme sonlandıktan sonra hayvanlar özenle iyileştirilmelidir.
10. Deneme sonrasında iyileşme şansı olmayan
hayvanlar analjezik kullanılarak yaşamını acısız yada mümkün olabilecek en az acı hissedecek şekilde
sürdürmesi sağlanmalıdır.
11. İyileşme şansı olmayan, şiddetli ve devamlı ağrı
çeken acısını azaltma olanağı kalmamış hayvanlar en az acı verecek bir yolla tercihen uyutularak yaşamına son verilmelidir.
12. Deneme sonunda ortaya çıkan artıklar ile ölü hayvanların ve biyolojik maddelerin çevreye, insan ve hayvan sağlığına zarar vermemesi için tüm atıklar uygun şekilde imha edilmelidir.
Yine biyoetik açısından bir denemede hayvan kullanmak gerekli ise
denemenin yapılıp yapılmayacağına karar vermek için aşağıdaki koşullar gözden geçirilmelidir.
1. Denemede daha önce ayrıntılı olarak çalışılmışsa tekrar yapılması uygun değildir.
2. Denemeden çok kesin yada etkili bir sonuç
beklenmiyorsa deneme yapmaktan kaçınmalıdır.
3. Yeni bilgiler getirecek deneyler, etkileri kısa sürede görülmeyecekse bile biyoetik açıdan yapılmalıdır.
4. Belli bir türle yapılmış bir denemeyi yeni bir beklenti olmadığı halde sırf değişiklik olsun diye farklı ve ilgisiz bir türle tekrarlamak yanlıştır.
5. Deneyden beklenen yararlar, kullanılacak hayvanların çekeceği sıkıntıya değecek kadar önemli ise deneme yapılmalıdır.
6. Deneyden bir yarar sağlanacaksa deneyin maliyeti ve süresi dikkate alınmamalıdır.
7. Metodoloji yönünden sağlam olmayan veya hatalı olan denemeler etik açıdan kabul edilemez.
8. Alternatif bir yöntem var ise daha pahalı bile olsa hayvan kullanımı yasaktır.
Üretici yönünden;
Laboratuvar hayvanı üretimi yapmayı planlayan bir girişimcinin dikkate alması gereken biyoetik kurallar ise,
1. Üretilecek hayvanlar kesinlikle çevre sağlığına zararlı özellikler taşımamalıdır. Eğer ticari açıdan böyle hayvanların üretilmesi gerekli ise üretici kişi yada kuruluş bu konuda önlem almak zorundadır.
2. Üretilecek hayvanlar için türe özgü, optimum büyüklükte ve nitelikte barınaklar sağlanmalıdır.
3. İlgili türe ait optimum çevre koşulları sağlanmalıdır.
4. İlgili türe ait doğru bakım-besleme uygulamaları yapılmalıdır.
5. Ürettiği türlerin özelliklerini iyi bilmeli, onlara yaklaşımlarında hayvanların psikoloji ve davranışlarını dikkate almalıdır.
6. Hayvanlara uygun davranışlarda bulunmalı, onları stres faktörlerinden uzak tutmalıdır.
