İçerik
•
Doğrudan Öğretim Yönteminin Dayanağı• Doğrudan Öğretim
• Doğrudan Öğretimin Basamakları
• Model olma
• Rehberli Uygulamalar • Bağımsız Uygulamalar
• Doğrudan Öğretim Kullanırken…
• Yapılandırılmış Dille Öğretim
•
Doğal Dille Öğretim• Basamaklandırılmış Öğretim
Doğrudan Öğretim Yönteminin Dayanağı
•
Doğrudan öğretim yöntemi, davranışsal ve bilişsel öğrenme kuramlarını temel alan; birbirinin karşıtıymış gibi algılanan bu iki öğretim kuramını birleştiren bir öğretim yöntemidir (Tarver, 1992).•
Doğrudan öğretim yöntemi, ayrımlı pekiştirme sürecine yer vermesi nedeniyle davranışsaldır.devam…
•
Doğrudan öğretim yönteminin, geliştirilmesinde en etkin rol oynayan kişi, S. Engelmann’dır (Traver, 2003).devam…
•
Doğrudan öğretim yöntemi; öğretim planları, öğretiminyapılacağı sınıf düzenlemesi, öğretimde kullanılacak araç gereçler ve öğrencilere verilecek geribildirimin nasıl ve ne zaman sunulacağının planlanmasıyla, öğretimin öğrenmeyi büyük ölçüde güçlendirip hızlandıracağı kuramına dayanır.
devam…
•
Doğrudan öğretim yöntemi, öğretmen merkezli öğretimilkelerine dayanır.
Doğrudan Öğretim Yöntemi
•
Doğrudan öğretim, öğretimi yapılacak içeriğin ardışık şekilde sıralanması, öğrencilerin tam katılımı, öğretmenin düzeltici dönütler vermesi, ipuçlarının düzenlenmesi, ipuçlarının uygulanması ve geri çekilmesi anlamına gelir (Rosenshine, 1982; Güzel, 1998).devam…
•
Doğrudan öğretim,•
öğretimi organize etmek için bir ortam sunar.•
öğrenciler yeni öğretilen konuları kazanır, akıllarında tutar ve genellerler.•
öğretilecek konuya ve öğrencinin özelliklerine göre, farklı şekillerde kullanılabilir.devam…
devam…
•
Doğrudan öğretimde öğretim yapılmaya başlandığında,başlangıçta bütün sorumluluk öğretmende iken, öğretim ilerledikçe sorumluluk öğrenciye geçmektedir.
•
Sorumluluğun öğretmene ait olduğu zamanlarda, öğretmen öğretim içeriği ile ilgili stratejinin nasıl kullanılacağını gösterir.devam…
•
Sorumluluğun öğrenciye ait olduğu zamanlarda, öğrenciöğretmenin göstermiş olduğu stratejiyi tek başına uygular.
Doğrudan Öğretimin Basamakları
•
Model olma•
Rehberli UygulamalarModel Olma
•
Öğrenciye kazandırılacak becerilerle ilgili açıklamalar yapılır ve becerinin nasıl yapılacağı öğretmen tarafından öğrenciye gösterilir (Dağseven, 2001).devam…
•
Öğretmen, salata yaparken havucu rendeler ne yaptığını açıklar.“Bak şimdi havucu rendeliyorum.”
•
Matematik-Türkçe gibi derslerde model olma, yüksek sesle düşünme, soruları yanıtlama, kuralları açıklama biçiminde gerçekleşir.Rehberli Uygulamalar
•
Öğrenciye, yeterli sayıda model olunduktan sonra, öğrenme sorumluluğu aşamalı olarak öğrenciye bırakılır.•
Öğretmen rehberliğinde, ipuçlarının aşamalı olarak geri çekildiği alıştırmalar yapılır ve buna rehberli uygulamalar adı verilir.devam…
•
Öğrenci, model olma aşamasında öğrendiği beceriyi bu aşamada uygular ve öğrencinin gelişimini gözlemeye fırsat sağlar.•
Bu aşamada sorulan sorular, öğrencinin neyi anlayıp neyi anlamadığı ve aşamanın ne kadar devem edeceği hakkında fikir verir.devam…
•
Bu uygulamalar sırasında öğrenciye fazlaca dönüt verilmelidir.devam…
•
ÖRNEK…Öğretmen Öğrenci
“Havucu yıka.” Havucu yıkar.
“Havucu soy.” Havucu soyar.
Bağımsız Uygulamalar
•
Rehberli uygulamalar sona erdiğinde, öğrencilerin beklenen beceriyi gerçekleştirmeleri istenir.•
Bu aşamada sorumluluk yavaş yavaş öğrenciye geçer.devam…
•
ÖRNEK…Model olma ve rehberli uygulamalar Havuç soyma ve rendeleme becerisi
Bağımsız uygulamalar
Doğrudan Öğretim Kullanılırken…
• İyi hazırlanmış ders planları kullanılmalı,
•
Haza analizi ve hata düzeltmesi yapılmalı,• Küçük grup öğretimi düzenlemesi tercih edilmeli,
• Performans düzeyine göre gruplama yapılmalı,
•
Konunun anlaşılırlığını artıracak araç gereç kullanılmalı,• Gerektiğinde, ek öğretim ve yeniden değerlendirme gerçekleştirilmeli,
• Sık sık değerlendirmeye yer verilmeli,
Yapılandırılmış Dille Doğrudan Öğretim
•
Yapılandırılmış dille öğretimde yalnızca öğretilecek konuya odaklanılır ve bu konu üzerinde durulur.•
Öğrencinin kullanılacak araç gereçlerle oynamasına ya da ortamla ilgilenmesine izin verilmez.devam…
•
Öğretmenler genellikle yapılandırılmış dille öğretim yapmayı tercih ederler çünkü yapılandırılmış dille öğretimde yalnızca öğretilen konuya odaklanıldığı için konunun daha kolay öğretileceğini düşünürler.Doğal Dille Doğrudan Öğretim
•
Doğal dille öğretimde öğrenciyle, ortam ve kullanılacak araç gereçler hakkında konuşulur.•
Gerektiğinde öğrencinin ortamı incelemesine, araç gereçleri eline almasına ya da bir süre araç gereçlerle oynamasına izin verilir.devam…
•
Doğal dille öğretimde, öğrenciye sorulan sorular ve yönergelerde, ortamla ya da araç gereçlerle ilgili konuşmalara yer verilir.devam…
•
Doğal dille öğretimde;•
Öğrencinin alıcı ve ifade edici dil becerileri gelişebilir,•
Öğrenci ile öğretmen arasında daha sıcak ve yakın bir ilişki kurulması kolaylaşabilir,Basamaklandırılmış Öğretim
•
Özellikle, matematik alanındaki beceri ve kavramlarında kullanılan ve doğrudan öğretimin bir uyarlaması olan öğretim yöntemidir.devam…
•
Öğretmene, çocuklara beceri ve kavramları öğretirken kullanacakları çeşitli sunum biçimlerini kullanmalarını sağlarken, öğrencilere de yanıt verirken kullanacakları değişik yanıt biçimleri sunmaktadır.•
Ezberleme, alıştırma yapma, öğretmenin diktedevam…
•
Öğretmenin sunusu (girdi) ve öğrenci tepkisini (çıktı) içeren 16 basamaklı, öğrenci-öğretmen etkileşiminden oluşmaktadır.•
Dikey ve yatay olmak üzere iki boyutu vardır.•
Yap Yap Göster Söyle Yaz•
Göster Yap Göster Söyle Yaz•
SöyleYap Göster Söyle Yazdevam…
•
Etkileşimin yatay boyutu öğretmenin sunusu ile öğrenci cevaplarını oluşturmaktadır.•
Etkileşimin dikey boyutu ise, öğretmenin sunum yapma biçimini oluşturmaktadır.Yap Basamağı
•
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini boncuk, blok, çubuk, fasülye gibi gerçek nesneleri kullanarak yapar.Göster Basamağı
•
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini resimli kartları kullanarak yapar.Söyle Basamağı
•
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini sözlü olarak yapar.Yaz Basamağı
•
Öğretmen, işlem ya da becerinin öğretimini sembolleri kullanarak ya da yazarak yapar.•
Bacher ve Freeze (1986)’in araştırmasına katılan deneklerden birisi;2’yi öğretme “yap” basamağı
• yap-yap öğretmen önündeki nesnelerden 2 tanesini alır ve 2 tane kalem aldım şeklinde sözel olarak destekler. öğrenciden önündeki nesnelerden 2 tane almasını ister.
• yap-göster öğretmen 2 kalem alır ve öğrenciden 2 tane nesnenin olduğu resim kartını göstermesini ister.
• yap-söyle öğretmen 2 kalem alır ve öğrenciden kaç tane olduğunu söylemesini ister.
• yap-yaz öğretmen 2 kalem alır ve öğrenciden elindeki nesne sayısını yazmasını ( ya da 2 yazmasını) ister.
2’yi öğretme “göster” basamağı
• göster-yap öğretmen 2 tane nesnenin olduğu resim kartını gösterir(burda 2 tane balon var). öğrenciden önündeki nesnelerden 2 tane almasını ister.
• göster-göster öğretmen 2 tane nesnenin olduğu resim kartını
gösterir. öğrenciden 2 tane nesnenin olduğu resim kartını göstermesini ister.
• göster-söyle öğretmen 2 tane nesnenin olduğu resim kartını
gösterir. öğrenciden kaç tane nesne olduğunu söylemesini ister.
• göster-yaz öğretmen 2 tane nesnenin olduğu resim kartını gösterir.
öğrenciden kaç tane nesne olduğunu söylemesini ister.
2’yi öğretme “söyle” basamağı
• söyle-yap öğretmen, elinde ya da masada 2 top (nesne) olduğunusöyler. öğrenciden önündeki nesnelerden 2 tane almasını ister. • söyle-göster öğrenciden 2 tane nesnenin olduğu resim kartını
göstermesini ister.
• söyle-söyle öğrenciden gösterilen nesnelerin kaç tane olduğunu
söylemesini ister.
• söyle-yaz öğrenciden elindeki nesne sayısını yazmasını ( ya da 2
yazmasını) ister.
2’yi öğretme “yaz” basamağı
•
yaz-yap öğretmen tahtaya 2 yazar (burada 2 nesne var 2 yazıyorum). öğrenciden yazılan sayı kadar kalem almasını ister.•
yaz-göster öğrenciden yazılan sayı kadar nesnenin olduğu resim kartını göstermesini ister.•
yaz-söyle öğrenciden yazılan sayının kaç olduğunu söylemesini ister.2 + 2 = ?
Yap-Yap: Öğretmen birinci kümeye 2 tane, ikinci kümeye 2 tane
küp koyar. Daha sonra öğrenciden iki kümenin içinde kaç tane küp olduğunu, küpleri kullanarak cevap vermesini ister.
Yap-Göster: Öğretmen birinci kümeye 2 tane, ikinci kümeye 2 tane küp koyar. Daha sonra öğrenciden önündeki resimli kartlar
arasından iki tane nesne kümesinin toplamını veren resimli kartı seçerek göstermesini ister.
Yap-Söyle: Öğretmen birinci kümeye 2 tane, ikinci kümeye 2 tane küp koyar. Daha sonra öğrenciden her iki kümedeki küplerin toplamının ne kadar olduğunu söylemesini ister.
Yap-Yaz: Öğretmenin birinci kümeye 2 tane, ikinci kümeye 2 tane
2 + 2 = ?
Göster-Yap: Öğretmen öğrenciye toplamları dört olan iki nesne
kümesinin resmini içeren kartı gösterir. Daha sonra öğrenciden resimli kartta yer alan nesne sayısı kadar küp almasını ister.
Göster-Göster: Öğretmen öğrenciye sonucu dört olan toplama
işlemini içeren kartı gösterir. Daha sonra öğrenciden önündeki resimli kartlar arasından nesnelerin toplamının sunulduğu
resimli kartı göstermesini ister.
Göster-Söyle: Öğretmen öğrenciye sonucu dört olan toplama
işlemini içeren kartı gösterir. Daha sonra öğrenciden resimli karttaki nesnelerin toplamının ne kadar olduğunu söyler.
Göster-Yaz: Öğretmen öğrenciye sonucu dört olan toplama
2 + 2 = ?
Söyle-Yap: Öğretmen öğrenciye bir toplama işlemini “Benim iki tane
küpüm vardı. İki tane daha küp aldım. Toplam kaç küpüm oldu?” şeklinde anlatır. Daha sonra öğrenciden işlemin sonucu kadar küp almasını ister.
Söyle-Göster: Öğretmen öğrenciye bir toplama işlemini “Benim iki
tane küpüm vardı. İki tane daha küp aldım. Toplam kaç küpüm oldu?” şeklinde anlatır. Daha sonra öğrenciden anlattığı işlemin sonucunu içeren kartı seçerek göstermesini ister.
Söyle-Söyle: Öğretmen öğrenciye bir toplama işlemini “Benim iki
tane küpüm vardı. İki tane daha küp aldım. Toplam kaç küpüm oldu?” şeklinde anlatır. Daha sonra öğrenciden anlattığı işlemin sonucunu söylemesini ister.
Söyle-Yaz: Öğretmen öğrenciye bir toplama işlemini “Benim iki tane
küpüm vardı. İki tane daha küp aldım. Toplam kaç küpüm oldu?” şeklinde anlatır. Daha sonra öğrenciden anlattığı işlemin
2 + 2 = ?
Yaz-Yap: Öğretmen 2+2=? İşlemini içeren yazılı kartı öğrenciye
sunar ya da işlemi tahtaya yazar. Daha sonra öğrenciden bu işlemin sonucunu küpleri kullanarak yapmasını ister.
Yaz-Göster: Öğretmen 2+2=? İşlemini içeren yazılı kartı öğrenciye
sunar ya da işlemi tahtaya yazar. Daha sonra öğrenciden bu işlemin sonucunu temsil eden resimli kartı diğer kartlar
arasından göstermesini ister.
Yaz-Söyle: Öğretmen 2+2=? İşlemini içeren yazılı kartı öğrenciye
sunar ya da işlemi tahtaya yazar. Daha sonra öğrenciden bu işlemin sonucunu söylemesini ister.
Yaz-Yaz: Öğretmen 2+2=? İşlemini içeren yazılı kartı öğrenciye
Doğrudan Öğretimle İlgili Tezler & Araştırmalar
• Gürsel, Oğuz. (1993). “Zihinsel engelli çocukların doğal sayıları gerçek nesneleri kullanarak eşleme, resimleri işaret ederek gösterme, rakamlar gösterildiğinde söyleme becerilerinin gerçekleştirilmesinde bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği.” Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Polat, Cengiz. (1996). “Görme engelli öğrencilere saati söyleme, temel çarpma ve uzunluk ölçüsü öğretiminde doğrudan öğretim yöntemi ile sunulan bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği.” Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
devam…
• Tuncer, Tuba (1994). “Görme engelli öğrencilere basamak değeri ve eldeli toplama öğretiminde basamaklı öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği.” Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Güzel, Rüya. (1998). “Alt özel sınıflardaki öğrencilerin sesli okudukları öyküyü anlatma becerisini kazanmalarında doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyalinin etkililiği.” Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
devam…
• Ekergil, İclal. (2000). Zihin engelli çocuklara zıtlık kavramını öğretmede doğal dille uygulanan doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Dağseven, Deniz (2001). Zihinsel engelli öğrencilere, temel toplama ve saat okuma becerilerinin kazandırılması, sürekliliği ve genellenebilirliğinde, doğrudan ve basamaklandırılmış öğretim yaklaşımlarına göre hazırlanan öğretim materyallerinin farklılaşan etkililiği. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
devam…
• Bayram, Hatice (2006). Az gören öğrencilere uyarlanmış doğrudan öğretim yaklaşımı kullanılarak kendini gözlemleme yoluyla sözlü problem çözme öğretiminin etkililiği. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
