BEH(_;ET HASTALARINDA PLAZMA ADENOZiN DEAMiNAZ AKTiviTESi*

(1)

ARASTIRMALAR

BEH(_;ET HASTALARINDA PLAZMA ADENOZiN DEAMiNAZ AKTiviTESi*

Plasma adenosine deaminase activity in patients

with Beh~et's

disease

Kader Kosel, Cevad Yaztct2, Pakize Dogan3, 6zcan A§910glu4

Ozet: Degi;sik organ tutulmalarzyla, multisistemik bir hastaltk gorlimlinde alan Behret hastaltgmm etyolojisi kesin olarak bilinmemekle beraber son yzllarda T lenfositlerle ilgili anormallikler ya da aktif T lenfositlerin hastalzgm patogenezine bir katkw olup olmadzgz konusunda farklz gorti~ler

bildirilmektedir. Bu ralz;mada, Behret hastalzgzn- da, T lenfosit aktivitasyonunun varlzgmz ara;tzr- mak amaczyla, Beh~et'li 20 erkek hasta (ort.ya;:

28.6 7.81 ytl)'da, T lenfosit aktivasyonunu yansz- tabilecegini du;undugumuz, plazma adenozin dea- minaz (ADA) aktivitesi ol~Uldu. Ayrzca, 20 saglzklz erkek (ort.ya;: 32.8 6.75 ytl) kontrol grubu olarak ralz;maya alzndz. Plazma ADA aktvitesinin, Beh-

~et hastalarznda (24.30 5.6 UIL), kontrollere (16.81 3.17 U/L) gore, daha yuksek oldugu belir- lendi (p<0.001 ). Sonu{: olarak, T lenfosit aktivas- yonunun hastalzgm patogenezinde rol oynayabile- cegi ve bu konuda daha ileri {:ah;malar yapzlmasz gerektigi goru;une varzldz.

Anahtar Kelimeler: Adenozin deaminaz, Behret hastahgz, T lenfosjtleri

Beh~et bastabg1, agtzda tekrarlayan aftlar, genital bOlgede tilserasyonlar ve gozde tiveit ile karakterize bir sendromdur (1). Degi§ik organ tutulumlanyla multisistemik bir bastahk gortintimtinde olan Beh-

~et hastallgmm etyolojisi kesin olarak bilinmemekle beraber (2) kemotaksi, fagositoz, serbest oksijen radikali (SOR) tiretimi yamSlfa notrofil fonksiyon- lannda gozlenen artl§m, hastallk patogenezi ile ili§kisi gtin g~tik~e onem kazanmaktadtr (3-S). Di-

*XV. Gevher Nesibe T1p Giinleri, 27-30 May1.Y 1997, Kayseri Erciyes Universitesi 1ip Fakiiitesi 38039 KAYSER!

Biyokimya. Dof.Dr.l, Ar(Jf.Gdr.Dr.2, ProfDr.3. Dermatoloji.

ProfDr.⁴•

Geli~ tarihi.· 6 Hazira11 1997

Erciyes T1p Dergisi 19(3) 138-141, 1997

Summary: Beh~et's Disease (BD) is a multisystem disorder characterized by different organ mani- festations. Although the etiology of BD is still not

clear, a variety of mechanisms have recently been reported including abnormalities related to T lymphocytes or activated T lympocytes which contribute to the pathogenesis of BD. Since we considered that adenosine deaminose (ADA) may reflect T cell activation in BD, in the present study, we measured plasma ADA activity in male patients (n: 20; mean age: 28.6 7.81 years) in or- der to investigate the presence ofT lymphocyte activation. Twenty male healthy volunteers (mean age: 32.8 6.75 years) constituted the control gro- up. Plasma ADA activity was found to be higher in patients with BD (24.30 5.6 UIL) than that of the controls (16.81 3.17 UIL) (p < 0.001). In conclusion, it may be suggested that T lymphocyte activation may play an important role in the pat- hogenesis of BD and the validity of this suggesti- on requires further investigations.

Key Words: Adenosine deaminase, Beh{:et's dise-

aro T Z,rmnbocvtgr

ger taraftan, lenfositlerle ilgili anormalliklerin varh- gt ve lenfositlerin de hastahgm patogenezinde yer alabilecegi gorti§i.i savunulmakta (6,7), hatta, art- fit§ notrofil fonksiyonlarwm, dola§tmda ytiksek seviyede bulunan aktif T lenfositleriyle ili~kili ola- bilecegi one stirillmektedir (4).

Ptirin metabolizmr.sma ait bir enzim olan adenozin deaminaz (ADA; E.C.3. 5.4.4), diger hticre tiplerine gore lenfoid hticrelerde daha ytiksek seviyede bu- lunmakta (8) ve ozellikle T hticrelerinin farkllla§- masl ve olgunla§masmda onemli rol oynamaktadtr (9). Bu ozelliginden dolay1 ADA, T lenfosit aktivasyonu i~in nonspesifik bir belirleyici olarak kabul edilmektedir (10-13).

138

(2)

Kose, Yazrcr, Dogan, A~{:zoglu

Behc;et hastalannda notrofil (14) ve plazma (15) oksidan /antioksidan sistemlerinde bozukluk oldugunu gosterdigimiz daha onceki c;ah§malanmtza Have- ten, T lenfosit aktivasyonunun varhgm1 ara§t1rmak amactyla planlanan bu c;all§mada, Behc;et hastalart- nm plazmasmda, ADA aktivitesi tayin edildi.

MATERYAL VE METOD

Erciyes Universitesi Ttp Faki.iltesi Ara§tlrma ve Uygulama Hastanesi Dermatoloji Kliniginde takip ve tedavi edilen 20 erkek Behc;et hastas1, c;ah§ma kapsamma ahnd1. ISG (Uluslararast <::alt§m,a Gru- bu) kriterleri (16)'ne gore, "Komplet Tip" Behc;et Hastaltgt tams1 konulan hastalarm ya§lart 20-42 ytl arasmda olup, ya§ ortalamast 28.6 7.81 ytl olarak bulundu.Hastallk suresi, ilk semptomun belirmesin- den c;ah§ma zamanma kadar gec;en sure olarak tammlandt. Buna gore, Behc;et hastalarmm ortalama hastahk suresi 6.15 4.42 ytl (1-18 ytl) olarak bulundu. Hastalarm kan ornekleri toplantrken, hastahgm aktif fazmda olmasma ve hastalara, en azmdan son bir hafta ic;erisinde, hic;bir tedavi uygulanmama- sma ozen gosterildi.

Ttp fakultesi ogrencileri ve personeli arasmdan se- c;ilen ve hic;bir rahats1zhg1 bulunmayan, 20 saghklt erkek (ya§ ortalamas1

=

32.8 6.75 ytl ), kontrol grubunu olu§turdu.

Hasta ve kontrol gruplarmdan elde edilen plazma orneklerinde, Bertholet reaksiyonuna dayanan, Gi- usti ve Galanti (17)'nin metoduna gore, ADA aktivitesi tayin edildi. Bir unite ADA (UIL, 37

. c ),

daki- kada 1 mikromol adenozinin deaminasyonunu katalizleyen enzim miktan olarak tammlandt (17).

Hasta ve kontrol gruplanndan elde edilen veriler, Student t testi ile degerlendirildi.

BULGULAR

Behc;et hastalarmda ve kontrol grubunda tayin edilen plazma ADA aktivitelerinin ortalama degerleri Tablo I' de sunulmu§tur.

Hasta ve kontrol·gruplan arasmda istatistiksel kar-

§tla§tmlma yaptldtgmdc;, Behc;et hastalannda, plazma ADA degerleri, saghkh kontrollere gore an-

139

laml1 olarak daha ytiksek bulundu (p<0.005).

Tablo I. Beh9et hastalannda ve saglikl..t kontrollerde plazma ADA aktivitesi

ADA aktivitesi Hasta (n=20)

Kontrol

(n=20) p

(UIL,37C) 24.30 5.61 16.81 3.17 5.198 <0.001

Tablodaki degerler, aritrnetik ortalama standart sapma (X SD) olarak verildi.

n= Denek say1s1

TARTI~MA

Behc;et hastahgt ilk defa 1937 ythnda Dr.Hulusi Behc;et (1) tarafmdan tammlanmt§tlr ve etyolojisi hala kesin olarak bilinmemektedir (2).Bununla beraber, artml§ notrofil fonksiyonlanmn yan1 Slra (3-5), immunolojik bozukluklar ve ozellikle T lenfositlerle ilgili anormalliklerin de, hastahgm patogenezinde rol oynayabilecegi du§uniilmektedir (6,7). Hatta, Behc;et hastalannda, streptokok antijenlerine kar§t, T lenfosit aktivasyonunu gosteren gecikrni§ tip deri hipersensitivitesinin varhg1 ve antijen tarafmdan sistemik semptomlarm induklenebilecegi bildirilmektedir (18, 19).

immun sistemin geli§mesinde, purin metabolizma- smm esansiyel bir rol oynad1g1 kamtlanmt§ttr.

ADA, purin metabolizmasmda, (deoksi)adenozinin (deoksi)inozine irreversibl olarak deaminasyonunu katalizleyen bir enzimdir (20). Memeli dokulannda geni§ bir dagthm gosteren ADA, en c;ok lenfoid do- kularda ytiksek aktiviteye sahiptir (8). ADA'nm immun sistemle olan ili§kisi, ilk defa 1972 ythnda Giblett ve ark (21) tarafmdan gosterilmi§tir. bzel- likle hticresel irnmliniteden sorumlu T lenfositlerin farkhla§mast ve olgunla§mast ic;in, ADA'nm ge- rekli oldugu bildirilmi§tir (9). Plazma ADA aktivitesi, T hucrelerinin aktif olarak yer ald1g1 pek c;ok hastahkta yuksek bulundugundan , T lenfosit aktivasyonu ic;in nonspesifik bir belirleyici olarak kabul edilmektedi.r ( 1 0-13 ).

Erciyes Tzp Dergisi 19(3) 138-141, 1997

(3)

Literattir taramasma dayanan bilgilerimize gore, bu yah§ma, Behyet hastalarmda ADA aktivitesinin 51- yiildiigii ilk yalt§madtr. Hastalarda, plazma ADA aktivitesini, sagltkh kontrollere gore daha yiiksek bulmaffilz, T lenfositlerin aktif olabilecegini yanstt- makta veT lenfosit aktivasyonunun varltgmt gosteren yalt§malart da (4,18,19) desteklemektedir. Bi- lindigi gibi, Behyet hastahgt erkeklerde daha slk goriilmekte (2) ve yogunlukla geny ya§larda hayati tehlike ta§tyan klinik tablolara yol ayabilmektedir (20). <;ah§ma kapsamma ahnan bastalartmtzrn erkek olmast ve ya§ ortalamastmn 30'un altmda olmast da,bulgulanffilzm onemini artttrmaktadtr.

Niwa ve Mizushima (4), Bebyet hastalarmda,bazal T lenfosit cevabmm yok ytiksek veT lenfositlerin, ozellikle streptokoklara kar§t, son derece duyarb oldugunu bildirmi§lerdir. Am ara§ttnctlar T lenfosit aktivasyonunun, fagositoz , kemotaksi ve SOR iiretimi gibi notrofil fonksiyonlanm artttrdtgmt da gostermi§lerdir. Bu yah§ma (4), Behyet hastaltgt- mn patogenezinde yer alan, artmt§ notrofil fonksi- yonlart ve T lenfosit aktivasyonunu iyeren iki hipo- tezi birbirine baglar goriinmektedir.

Dniversitemizde yaptlan yah§malarda da, Behyet bastalarmda notroftl (14) ve plazmada bulunan, (15) oksidan ve antioksidan sistemler arastndaki denge- nin bozuldugu belirlenerek, SOR iiretiminin yOk art- ttgt ve doku harabiyetine yol aytlgt kamsma vartl- mt§ttr.Bu yah§malartmtza ilaveten, plazma ADA aktivitesinde gozledigimiz artt§; Niwa ve Mizushi- ma da ( 4) benzer sonuylar elde etmi§lerdir. Notro- filler ve T lenfositler arasmda yakm bir ili§kinin va- rolabilecegi §eklinde yorumlanabilir.

Sonuy olarak, Behyet hastahgmm akul ve remisyon fazlartnm takibi Strastnda aktivasyonu onceden Sap- tayabilme ve uygulanan tedavileri izleme aylSlndan, plazma ADA aktivitesi olytimiintin yararh olacagt kanaatindeyiz.

KAYNAKLAR

1. Behfet H. Ober Residivierende aphthose, durch ein virus verursachte GeschwUre am Mund, am Auge und an den Genitalien. Dermatol Wochenschr 1937;105 :JJ52-1157.

Erciyes Tip Dergisi 19(3) 138-141, 1997

Behfel hastalarmda plavna adenozin deaminaz aktiveitesi

2. O'Duffy JD.Behfet's syndrome. N Eng J Med 1990; 322:326-327.

3. Niwa Y, Miyake S, Sakane T, Shingu M, Yoko- yama M. Auto-oxidative damage in Behfet's disease-endothelial cell damage following the elevated oxygen radicals generated by stimu- lated neutrophil. Clin Exp Immunol, 1982;

49:247-255.

4. Niwa Y, Mizushima Y. Neutrophil-potentiating factors released from stimulated lyrnphocy-

tes;special reference to the increase in neut- rophil-potentiating factors from streptococcus- stimulated lymphocytes of patients with Beh- fet'S disease.Clin Exp Irnmunol 1990;79:353- 360.

5. Pronai L, Ichikawa Y, Nakazawa H, Arimori S.

Enhanced superoxide generation and the decreased superoxide scavenging activity oj peripheral blood leukocytes in Beh{:et's disea- se-effects of colchicine. Clin Exp Rheumatol 1991; 9:227-233.

6. Sakane T, Kotani H, Takada S. Functional aberration ofT-cell subsets in patients with Behfet's Disease. Arthritis Rheum 1982;

185:187-192.

7. Yamana S, Katsuyuki A, Michinori Y, Tadaski 0. Studies on the pathogenesis of Behret's Disease: Is Beh{:et's disease mediated by mononuclear cells ? In :Inaba G ( ed),Beh{:et's Disease. lap Med Res Found Pub Japan 1982, pp 459-475.

8. Van der Weiden MB, Kelley WN. Human adenosin dearninase distr[bu.tion and properti- es. J Biol Chern 1976, 251: 5448-5453.

9. Koizumi H, Izuka H, Aoyagi T, Miura Y.

Characterization of adenosine deaminase from normal human epidermis and squamous cell carcinoma of the skin. J Invest Dermatol 1984, 84: 199-202.

10. Galanti B, Nardiello S, Russo M, Fiorentino F.

Increased lymphocyte adenosine deaminase in typhoid fever. Scand J Infect Dis 1981; 13:47- 50.

11. Bovomkitti S, Pushpakom R, Maranetra N, et al. Adenosine deaminase and lymphocytic populations. Chest 1991; 99:789-790.

12. Klosla SN, Kumar D, Singh V. Lymphocytic adenosine deaminase activity in thyphoid

140

(4)

Kose, Yazzcz, Dogan, A;t;zoglu

fevers. Postgrade Med J I992;68:268-27I.

13. Chiang CS, Chiang CD, Lin JW, Huang PL, Chu JJ. Neopterin, soluble interleukin-2 recep- tor and adenosine deaminase levels in pleural effusions. Respiration I994; 6I:I50-I54.

I4. Dogan P, Tanrtkulu G, Soyuer

0,

Kose K.

Oxidative enzymes of polymorphonuclear leukocytes and plasma fibrinogen, ceruloplas- min and copper levels in Behret's disease. Clin Biochem I994; 27: 4I3-418.

I5. KtJse K, Dogan P, A;rwglu M, Erktltr K, A;rzoglu

0.

Oxidative stress and antioxidant defenses in plasma of patients with Behret's disease. Tohoku J Exp Med I995;176:239-248.

16. International Study Group for Behret's Disea- se: Criteria for diagnosis of Beh~·et's disease.

Lancet 1990; 335:1078-1080.

17. Giusti G, Galanti B. Colorimetric method. In:

141

Bergmeyer HU (ed), Methods of enzymatic analysis. 3rd ed, Verlag Chemie, Weinheim 1984, pp 315-323.

18. Kaneko F, Kubota K, Adachi K, Miura Y.

Immunological studies on aphthous lesions in Behret's disease. In: Inaba G ( ed), Behret's Disease. lap Med Res Found Pub Japan 1982, pp 420-428.

19. Mizushima Y, Hoshi K, Matsuda T ,et al. Skin hypersensitivity to streptococcal antigens and the induction of systemic symptoms by the anti- gens in Behret's disease.A multicenter study. J Rheumatol1989;16:506-514.

20. Dornand J, Favero J, Mani JC. Adenosine deaminase,AMP-deaminase and lymphocyte maturation: Jmmundeficiencies and leukemias.

Adv Clin Enzymoll987; 5:53-63.

21. Giblett ER, Anderson JG, Cohen F, Pollara B, Meuwissen HJ. Adenosine deaminase defici- ency in two patients with severely impaired cellular immunity. Lancet 1972; 2:1067-1069.

22. Zouboulis Ch C. Morbus Adamantiandes- Behret: Nekrotisierende system vasculitis mit letalemAusgang. Hautarzt 1991; 42:45I-454.

Erciyes Tzp Dergisi 19(1), 1997