DİABETES MELLİTUS

(1)

DİABETES MELLİTUS

(2)

Hipoglisemi

• Kan şekerinin 70 mg/dL den daha düşük olduğu durumlarda, bazen daha ciddi olarak 50 mg/dL’nin altına düştüğünde karşılaşılan durumdur.

Fonksiyonel tanımlama

• Hipoglisemi ; nörolojik disfonksiyonun başladığı kan glukozu düzeyidir.

• Nörolojik disfonksiyon için bireyler arasında düzey

değişebilir.

(3)

Hipoglisemi bulgularının nedenleri

• Otonomik aktivasyon

• Nöroglikopeni

(4)

Hipoglisemi için sınır değerler

70 mg/dl

(5)

Hipogliseminin Bulgu ve Belirtileri

• Evre 1 (Hafif Hipoglisemi <70 mg/dl)

• Evre 2 (Orta derece hipoglisemi 50-70 mg/dl)

• Evre 3 (Şiddetli hipoglisemi <50 mg/dl)

(6)

Gece hipoglisemileri

• DCCT çalışmasında hipoglisemi % 70 oranında gece ortaya çıkıyor.

• Genellikle bulgu yoktur

• Uyku değişikliğinin olması şart değildir

• Karşıt hormon sistemi uyku sırasında yetersiz

yanıt verebilir

(7)

• Rebound Fenomeni

• Somogy Fenomeni

• Dawn Fenomeni

(8)

Hipoglisemi Tedavi

• Amaç: Hipoglisemik atağın durdurulması, semptomların düzeltilmesi, bilincin yerine getirilmesi, tekrarının önlenmesidir.

• Hafif-orta derecede hipoglisemi: Oral yolla 15-20 g hızlı etkili CHO, Çocuklarda 0.3g/kg

• 3-6 adet kesme şeker, 100 ml meyve suyu, kuru üzüm, glukoz tablet

• Ciddi hipoglisemi: Parenteral glukoz ve glukagon

• IV 50 ml %20 dekstroz veya 100 ml %5-10, dekstroz 100 ml/st stabilleşinceye kadar devam edilir.

(9)

Hipoglisemi Tedavi Evre 1-2

15-20 g glukoz veya sukroz

(3-6 adet kesme şeker, veya 100 cc glukoz sukroz içeren meyve suları)

Yanıt (+) / ≥70 mg/dl Yanıt (-)/<70mg/dl

15 dk bekle

Glukoz-sukroz Bir sonraki öğüne ≥30 dkdan fazla bir zaman varsa CHO içeren öğün önerilir.

(10)

• Acil tedavi

• Glukogon

– <12 yaş 0.5 mg (yarım flk)

– >12 yaş 1 mg (1 flk) IM veya SC

• Glukogon yok veya yetersiz yanıt

• IV % 10-20 glukoz (2-5 ml/kg % 10 Desktroz için)

Tedavi

Evre 3

(11)

• Etkisini 10-15 dk içinde gösterir.

• Etkisi ~ 1 saat sürer.

• Tek yan etkisi kusmadır.

• Tedavi için tek enjeksiyon yeterlidir. İkinci kez tekrarı yapılmamalıdır.

• Diyabetliler piknik, yolculuk vb durumlarda yanında glukagon götürmelidir.

• Diyabetlilerin yakınları da glukagon enjekte etmeyi öğrenmelidir

Glukagon

(12)

SONUÇ

• GLUKOZ veya SUKROZ daima yanlarında olmalıdır.

• Kan glukoz ölçüm cihazları kolay ulaşılabilir yerde olmalıdır.

• Diyabetlinin yakın çevresindekiler hipoglisemi konusunda bilgilendirilmelidir.

• Glukagon okul, iş ve evde bulunmalı ve kullanım

konusunda diyabetlinin yakın çevresindekiler

eğitilmelidir.

(13)

HİPOGLİSEMİ TEDAVİSİNDE GERÇEKLER

• Çikolato hipoglisemi tedavisinde kullanılmaz

• Kan şekeri 40 mg/ dL olan ve bulgusu

olmayan diyabetli olabilir

(14)

HİPOGLİSEMİ TEDAVİSİNDE GERÇEKLER

• Saf meyve suları kesme şekere göre kan glukozunu daha yavaş yükseltir

• Hipoglisemi ölüm ile sonuçlanabilir

(15)

Reaktif Hipoglisemi

• Özellikle karbonhidrattan zengin bir yemekten 3-5 saat sonra ortaya çıkan hipoglisemidir.

• Uygunsuz bir insülin salınımından ziyade

uyarana karşı aşırı, abartılmış insülin salınımı

söz konusudur.

(16)

• Glikoz verilmesinden sonra bazı bireylerde hiperinsülizm ve hipoglisemi görülebilir. Bu tip reaktif hipogliseminin 2 tipi vardır.

 DİYABETİK REAKTİF HİPOGLİSEMİ VE

 NONDİYABETİK (İDYOPATİK) REAKTİF HİPOGLİSEMİ

(17)

DİYABETİK REAKTİF HİPOGLİSEMİ

• Oral glukoz uyarısına başlangıçta zayıf bir insülin yanıtı vardır.

• İnsülinemi yavaş yavaş yükselmeye başlar, glisemi normale indikten sonra da bir süre yüksek kalır.

• Bu durum oral glukoz testinin geç döneminde

(4-6. saat) bir hipoglisemiye neden olur.

(18)

NON-DİYABETİK REAKTİF HİPOGLİSEMİ

• Özellikle yemeklerden 1-3 saat sonra sinirlilik, baş ağrısı, terleme, yorgunluk, baygınlık hissi gibi şikayetlerle kendini gösterir.

• Reaktif hipoglisemi prediabetik dönemde, gastrik boşalma zamanının kısaldığı durumlarda, duedonum ülserinde, gastrojejunostomi operasyonlarından sonra da ortaya çıkar.

Hipertiroidi gibi gastrointestinal motiliteyi

hızlandıran hastalıklar da aynı tabloyu ortaya

çıkarırlar

(19)

DİABETES MELLİTUS’ UN KRONİK KOMPLİKASYONLARI

Diyabetik hastalarda, doku ve organlarda biyokimyasal, morfolojik ve fonksiyonel değişikliklerdir.

• MİKROANJİOPATİ-Mikrovasküler hastalıklar Retinopati, Nöropati, Nefropati

• MAKROANJİYOPATİ-Makrovasküler komp.

Arterioskleroz ve sekelleri

(SVO,MI,gangren)

(20)

Hiperglisemi,

kronik komplikasyonların oluşumunda

temel faktör.

(21)

HİPERGLİSEMİ HİPERGLİSEMİ

POLYOL YOLU

OKSİDATİF STRESS

PROTEİN GLYC.

NEFROPATİ RETİNOPATİ

NÖROPATİ

ARTERİOSKLEROZ NEFROPATİ RETİNOPATİ

NÖROPATİ

ARTERİOSKLEROZ

(22)

HİPERTANSİYON VE DİYABET

HT; diyabetiklerde, diyabetik olmayanlardan 2 kat fazla görülür.

Tip 1 DM’da ; HT nefropati ile ilişkili

Tip 2 DM’da ; genetik özellikler öncelikli rol oynar.

HT  mikrovasküler komplikasyonlar  Kan basıncının   KAH morbidite ve

mortalitesini 

(23)

Hipertansiyon Tedavi Prensipleri

Yaşam Tarzı Değişimi

• Hedef kan basıncına ulaşmak için yaşam biçimi değişimi şarttır.

• Birey kilolu ve obez ise ideal kiloya getirilmesi sağlanmalıdır

• Diyet sebze ve meyveden zengin olmalı, posa içermeli, doymuş yağlar ve kırmızı etten fakir olmalı (DASH diyeti, Akdeniz mutfağı),

• Ek tuz kullanımına izin verilmemeli, sigara kesinlikle yasaklanmalıdır.

• Sınırlı alkol alımına izin verilebilir

(24)

DİYABETİK AYAK

Diyabetik ayak lezyonları; mortalite ve

morbiditeyi arttıran komplikasyonlarından biridir.

Neden olan etmenler:

1. İskemi

a. Ateroskleroz

b. Kapiller anomaliler

c. Küçük damarlarda dolaşım bozukluğu

(25)

2. Nöropati

a. Duyusal nöropati -anestezi

b. Motor nöropati – basınç artması

c. Otonom nöropati – anormal dolaşım, terleme azalma

3. İmmün sistem bozukluğu

4. Yetersiz hijyenik önlemler, ayak bakımı 5. Anormal lökosit fonksiyonunun varlığı 6. Görmede azalma, yaşlanma

DİYABETİK AYAK

(26)

Gebelikte Diyabet

• Pregestasyonel Diyabet (PGDM): Gebelik öncesi diyabeti bulunan

• Gestasyonel Diyabet (GDM): Gebelik

sırasında ilk kez çıkan diyabet

(27)

Gestayonel Diyabet

• GDM tüm kadınlarda ortalama insidansı %2.5-4

• PGDM insidansı 1/200

• Gebe kalmadan önce obez olan kadınların %40’ında GDM gelişir ve bu kadınlarda 4 yıl içinde Tip 2 DM tablosu ortaya çıkar.

• Genellikle gebeliğin 3. trimesterinde ortaya çıkar.

• Önceki gebelikte GDM varlığı

• Gebelik öncesi glukoz inoleransı tanısı

• Ailede (öz.le 1 derecede) Tip 2 DM öyküsü

• Önceki gebelikte makrozomi ve polihidramnios öyküsü

• Önceki gebelikte annenin fazla kilo artışı (>20 kg)

• >25 yaş

• >25 BKI kg/m²

• Birden fazla doğum yapmış olması

• PCOS öyküsü

GDM risk faktörleri

(28)

Gebelikte Diyabet TEDAVİ

• DİYET

• DİYET + ORAL ANTİDİYABETİK KULLANIYOR İSE KESİLMELİ, İNSÜLİNE BAŞLANMALI

• İNSÜLİN: 0.7 IU/kg/gün Başlangıçta

1 IU/kg/gün Gebelik sonuna kadar

(29)

Diyabet Eğitimi

• Diyabetin nedenleri

• İnsülinin saklanması

• İnsülin enjeksiyon teknikleri

• Kan şekeri ölçümü

• İnsülin dozlarının ayarlanması

• Beslenme ilkeleri

• Psikososyal destek ve aile desteği

• Hipoglisemi ve tedavisi

• Yolculukta diyabet bakımı

• Diyabet ve egzersiz

• Doğum kontrolü

• Alkol ve diyabet

• Diyabetin komplikasyonları

(30)

Gestasyonel Diyabet Tedavi Planı

AKŞ <95 mg/dl

Diğer değerler <140 mg/dl AKŞ <95 mg/dl

Diğer değerler <140 mg/dl

AKŞ <95 mg/dl 1 değer >140 mg/dl

AKŞ 95 mg/dl 1 değer >140 mg/dl

TBTTBT

TBT¹ sıkı kontrol TBT¹ sıkı kontrol

İnsülin Başla^2,3 İnsülin Başla^2,3 1 hafta

(1) Açlıklar normal, tokluklar yüksekse kısa etkili regüler insülin başla.

(2) Açlık ve tokluk yüksekse bazal-bolus insülin başla (3) Kan şekeri ölçümleri kapiller glukoz değerleridir.