TAM PROTEZLERİN HASTA AĞZINA TAM PROTEZLERİN HASTA AĞZINA
UYUMLANDIRILMASI UYUMLANDIRILMASI
Prof.Dr.A.Cavidan AKÖREN Prof.Dr.A.Cavidan AKÖREN
Protezlerin takılması aşamasıProtezlerin takılması aşaması
Hekimin değerlendirmesiHekimin değerlendirmesi
Hastanın değerlendirmesiHastanın değerlendirmesi
Arkadaşlarının değerlendirmesiArkadaşlarının değerlendirmesiHekimin değerlendirmesi Hekimin değerlendirmesi
Hekim tarafından yapılan Hekim tarafından yapılan değerlendirmeler en
değerlendirmeler en kritikkritik olanlarıdır. olanlarıdır.
Hekim hastanın tedavisinin Hekim hastanın tedavisinin sınırlılıklarını
sınırlılıklarını en iyi bilen kişidir. en iyi bilen kişidir.
Bazı sorunlar anında belli olurken Bazı sorunlar anında belli olurken bazıları kullanım sonucu zamanla bazıları kullanım sonucu zamanla ortaya çıkar.
ortaya çıkar.
Hekim ne tip gözlemler yapacağı Hekim ne tip gözlemler yapacağı konusunda
konusunda bilgilibilgili olmalı ve hastayı da olmalı ve hastayı da yönlendirmelidir
yönlendirmelidir
Hastanın değerlendirmesi Hastanın değerlendirmesi
Ağıza ilk yerleştirildiğinde tam Ağıza ilk yerleştirildiğinde tam proteze verilen reaksiyonla, ilk proteze verilen reaksiyonla, ilk anda
anda korkukorku ve ve endişeendişe duyar. duyar.
Anatomik yapısına bağlı Anatomik yapısına bağlı
limitasyonlar hakkında önceden limitasyonlar hakkında önceden bilgilendirilmesi halinde, protezin bilgilendirilmesi halinde, protezin takılması safhasındaki
takılması safhasındaki beklentileri beklentileri azalmış
azalmış olacağından, uyum olacağından, uyum
sağlama ve kabullenme de kolay sağlama ve kabullenme de kolay olacaktır.
olacaktır.
Arkadaşlarının değerlendirmeleri Arkadaşlarının değerlendirmeleri
Arkadaşların beğenmesi düşüncesi hastada Arkadaşların beğenmesi düşüncesi hastada ayrı bir
ayrı bir endişe endişe doğururdoğurur
En yakın arkadaşın dişli prova aşamasında En yakın arkadaşın dişli prova aşamasında çağrılmış olması yarar sağlar
çağrılmış olması yarar sağlar
Arkadaşların olumsuz görüşleri hastanın Arkadaşların olumsuz görüşleri hastanın proteze
proteze adaptasyonunu zorlaştıracakadaptasyonunu zorlaştıracak belki de belki de olanaksız hale getirecektir
olanaksız hale getirecektir
Arkadaşlar olumsuz tepkileri ile hekimin Arkadaşlar olumsuz tepkileri ile hekimin
suçlanmasına varan etkilere de neden olurlar suçlanmasına varan etkilere de neden olurlar
Alt protezin üst proteze göre kullanım Alt protezin üst proteze göre kullanım
güçlüğü nedenleri güçlüğü nedenleri o Aynı çiğneme yüküne karşın alt Aynı çiğneme yüküne karşın alt
protezin kapladığı alan üstün
protezin kapladığı alan üstün yarısıyarısı hatta
hatta 1/3’ü1/3’ü kadardır kadardır
o Alt protez hem lingual hem bukkalden Alt protez hem lingual hem bukkalden kaslarla
kaslarla çevrilidir çevrilidir
o En önemlisi En önemlisi dildil gibi hareketli bir gibi hareketli bir organın kenar örtücülüğünü
organın kenar örtücülüğünü bozmasıdır
bozmasıdır
Doku yüzeyindeki uyumsuzlukların Doku yüzeyindeki uyumsuzlukların
düzenlenmesi düzenlenmesi
Protezin doku yüzeyi dikkatli incelenmeli, dokularda Protezin doku yüzeyi dikkatli incelenmeli, dokularda travmatik etki yaratabilecek bir
travmatik etki yaratabilecek bir yabancı maddeyabancı madde varsa varsa belirlenmeli,
belirlenmeli, akril çapaklarıakril çapakları, alçı artıkları , alçı artıkları kaldırılmalıdır.
kaldırılmalıdır.
Keskin bitiş çizgileri yuvarlatılmalıdır.Keskin bitiş çizgileri yuvarlatılmalıdır.
Sorun var iseSorun var ise stop noktalarında stop noktalarında ve ve incisive papilincisive papil bölgesinde rahatlatma yapılmalıdır.
bölgesinde rahatlatma yapılmalıdır.
İç yüzeyde yapılacak değişiklik İç yüzeyde yapılacak değişiklik
minimum olmalı ve iç yüzey cilalanmamalıdırminimum olmalı ve iç yüzey cilalanmamalıdır
FrenilumlarFrenilumlar hekimin ilk dikkat hekimin ilk dikkat etmesi gereken oluşumlardır.
etmesi gereken oluşumlardır.
Fonksiyonel hareketler korunmalı Fonksiyonel hareketler korunmalı
ve doku hareketlerinde
ve doku hareketlerinde rahatlık rahatlık sağlanmalıdır.
sağlanmalıdır.
Kenarlar uyumlandırılırken Kenarlar uyumlandırılırken hareketin yönü hesaba
hareketin yönü hesaba
katılmalıdır. Böylece labial katılmalıdır. Böylece labial
frenilum dik yönde
frenilum dik yönde U şeklindeU şeklinde
açılmalı ve bukkal ataşmanlar ise açılmalı ve bukkal ataşmanlar ise
oblik antero-posterior yönde oblik antero-posterior yönde
rahatlatılmalıdır.
rahatlatılmalıdır.
Alt protezin kontrolü Alt protezin kontrolü
(Hastaya ağzını kapatıp yutkunup yavaşça açması söylenir) (Hastaya ağzını kapatıp yutkunup yavaşça açması söylenir)
o Ön bölge yükseliyorsa, Ön bölge yükseliyorsa, labial kalınlık azaltılır labial kalınlık azaltılır
o Tümüyle yükseliyorsa, Tümüyle yükseliyorsa, labial ve bukkal kenarlar labial ve bukkal kenarlar
kısaltılır kısaltılır
o Protez yükselip bir tarafa Protez yükselip bir tarafa dönüyorsa, masseterik
dönüyorsa, masseterik çentik kısmı rahatlatılır çentik kısmı rahatlatılır
Alt protez ağızda durmuyor ise Alt protez ağızda durmuyor ise
o Protez kenarları ve sınırlar düzgün Protez kenarları ve sınırlar düzgün değildir
değildir
o Lingual frenilum kısmı uzun veya kısa Lingual frenilum kısmı uzun veya kısa olabilir
olabilir
o Okluzal düzlem doğru belirlenmemiştirOkluzal düzlem doğru belirlenmemiştir
o Dişler ark içine veya dışına dizilmiştirDişler ark içine veya dışına dizilmiştir
o Dilini geride tutma alışkanlığı vardırDilini geride tutma alışkanlığı vardır
o Prematür temaslar Prematür temaslar
o Laboratuvar hataları olabilirLaboratuvar hataları olabilir
Üst protez ağızda durmuyor ise Üst protez ağızda durmuyor ise
o Sınırlar kısa veya Sınırlar kısa veya uzundur
uzundur
o Posterior bölge kısa Posterior bölge kısa veya uzundur
veya uzundur
o Prematür temaslarPrematür temaslar
o Laboratuvar hataları Laboratuvar hataları olabilir
olabilir
Hastaya protezi teslim etmeden önce Hastaya protezi teslim etmeden önce,,
Palatal, lingual ve bukkal yüzeylerde Palatal, lingual ve bukkal yüzeylerde materyalin kütlesinde
materyalin kütlesinde düzensizliklerdüzensizlikler varsa yumuşatılmalıdır.varsa yumuşatılmalıdır.
Gingival konturlar ve kök formları gerekli Gingival konturlar ve kök formları gerekli şekilde düzeltilmelidir.
şekilde düzeltilmelidir.
Okluzal uyum sağlanıp dikkatlice polisaj Okluzal uyum sağlanıp dikkatlice polisaj yapılmalıdır.
yapılmalıdır. Cilalanmamış okluzalCilalanmamış okluzal yüzeyleryüzeyler, , sürtünmesel kuvvetler ortaya çıkararak,
sürtünmesel kuvvetler ortaya çıkararak, alttaki dokuya zarar verirler.
alttaki dokuya zarar verirler.
Cilalanmamış akrilik yüzeyler kolaylıkla Cilalanmamış akrilik yüzeyler kolaylıkla temas ettiği dokuları
temas ettiği dokuları travmatize travmatize ederler.ederler.
Bitmiş protezin uyumlandırılmasında nelere Bitmiş protezin uyumlandırılmasında nelere
dikkat edilmeli dikkat edilmeli
o Oturmuyorsa zorlanmamalıOturmuyorsa zorlanmamalı
o Kenar uzunlukları ve şekilleri incelenmeliKenar uzunlukları ve şekilleri incelenmeli
o Frenilumlar kontrol edilmeliFrenilumlar kontrol edilmeli
o İnterokluzal aralık incelenmeliİnterokluzal aralık incelenmeli
o Sentrik ilişkide dişler arasında oynama olmamalıSentrik ilişkide dişler arasında oynama olmamalı
o Bilateral balanslı okluzyon değerlendirilmeliBilateral balanslı okluzyon değerlendirilmeli
o Ön dişler arasında temas olmamalıÖn dişler arasında temas olmamalı
o Cilalı yüzeyler ve estetik Cilalı yüzeyler ve estetik
incelenmeliincelenmeli
Teşekkürler Teşekkürler
Kaynak. 1. Zarb Bolender. Prosthodontic Treatment for Edentulous Patients, 2004
2. Çalıkkocaoğlu S.Dişsiz Hastaların Protetik Tedavisi, 2013
