UNESCO
İNSAN VE BİYOSFER PROGRAMI (MAB) İHTİSAS KOMİTESİ
Dr. Mahir KÜÇÜK
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Yönetim Kurulu Üyesi ve
MAB İhtisas Komitesi Başkanı
Komite Üyeleri
Komite Başkanı: Dr. Mahir KÜÇÜK
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Üyesi ve MAB İhtisas Komitesi Başkanı
Komite Başkan Vekili: Yıldıray LİSE
UNDP Türkiye
MAB İHTİSAS KOMİSYONU ÜYELERİ (2010 – 2014)
MAB İhtisas Komisyonu 1999 yılında UTMK altında kurulmuştur.
Üye: Hüseyin AYTAÇ
Raportör-Orman ve Su İşleri Bakanlığı - Şube Müdürü
Üye: Mustafa YURDAER
Orman Genel Müdürlüğü –Başmüfettiş Üye: Harun BAŞARA
Orman Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü Üye: Erdoğan ERTÜRK
Doğa Koruma ve Millî Parklar Gn. Müdl. - Şube Müdürü (MAB ICC Odak Noktası)
Üye: Prof. Dr. Nilgül KARADENİZ
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi - Peyzaj Mimarlığı Bölümü
Üye: Dr. Gaye TUNCER TEKSÖZ Ortadoğu Teknik Üniversitesi - Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü
Üye: Hüma ÜLGEN ZEYDANLI
Doğa Koruma Merkezi - Ormancılık ve Çevre Bilimleri Uzmanı
Üye: Dr. Sedat KALEM
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Türkiye) - Doğa Koruma Müdürü
UNESCO’nun FAALİYET ALANLARI içinde Doğal Bilimler ve MAB’ın yeri
UNESCO
EĞİTİM BİLİM KÜLTÜR İLETİŞİM
Doğal Bilimler Sosyal ve Beşeri Bilimler
UNESCO’nun DOĞAL BİLİMLER SEKTÖRÜNÜN YAPISI
Bilim ve Teknoloji Çevre Okyanus Bilimleri
Bilim Politikaları
Temel ve Mühendislik Bilimleri Uzay Çalışmaları
Su
Ekoloji Bilimleri Okyanuslar Yerbilimleri
Doğal Afetler İklim Değişikliği Ekosistem Sağlığı
Çevre Yönetimi
ÖNCELİK ALANLARI
Cinsiyet ve Bilim
Loreal-UNESCO İşbirliği
İklim Değişikliği
Eğitim Uyum Forumu Toplumsal Araştırma
Programı Gözlem ve İzleme
Afet Yönetimi
Doğal Afetler Afet etkilerinin
azaltılması
Bilim Eğitimi
Sektörlerarası Platform İbn-i Sina Programı
Küçük Ada Devletleri
İklim Değişikliği Afet Yönetimi Kültür ve Turizm Eğitim ve Kapasite
oluşturma Doğal Kaynaklar
UNESCO’nun DOĞAL BİLİMLER SEKTÖRÜNÜN YAPISI Çevre
Su Ekoloji Bilimleri Okyanuslar Yerbilimleri
Bilim ve Teknoloji Okyanus Bilimleri
İnsan ve Biyoküre Programı (MAB)
Biyolojik Çeşitlilik ve İklim Değişikliği
Kapasite Oluşturma
Uluslar arası Yerbilimleri Prog.
Yer Gözlemleri
Jeoparklar Biyosfer
Rezervleri
UNESCO MAB PROGRAMININ YAPISI
UNESCO (Paris)
Doğal Bilimler
MAB Sekreteryası MAB
Uluslararası Koordinasyon
Konseyi MAB
Danışma Komitesi Genel Konferans
İcra Konseyi
UNESCO Millî Komisyonu
Orman ve Su İşleri Bakanlığı
Camili Biyosfer Rezervi MAB Komitesi
İNSAN VE BİYOSFER PROGRAMININ (MAB) YAPISI
MAB Ödül ve Bursları MAB Genç Bilimadamları Ödülü
Michel Batisse Biyosfer Rezervleri Yönetimi Ödülü Sultan Qaboos Çevre Koruma Ödülü
UNESCO Bursları
MAB Danışma Konseyi MAB Büro
MAB Sekretaryası
MAB Uluslararası Eşgüdüm Konseyi (MAB ICC)
İNSAN VE BİYOSFER PROGRAMININ (MAB) YAPISI
Biyosfer Rezervleri
İnsan ve Biyoküre Programı (MAB) MAB Networkü Ekosistemler
AfriMAB İberoMAB
EuroMAB (Türkiye) EABERN PacMAB
SACAM SeaBRnet ArabMAB REDBIOS
Asya-Pasifik
EkosistemleriDağ Deniz, kıyı ve Ada ekosist.
Tropikal Ormanlar Kurak Bölgeler
Kentsel Alanlar Savan Ekosistemleri
Tarım Ekosistemleri
Biyosfer Rezervleri Küresel Ağı Biyosfer Rezervleri İlan Süreci
Sevilla Stratejisi ve Madrid Eylem Planı Bölgesel ve Uluslararası
İşbirliği
MAB PROGRAMININ AMACI
• MAB Programı “UNESCO Doğal Bilimler Sektörü”nün
“Çevre Bölümü” başlığı altındaki “Ekoloji Bilimleri”
bölümünde yer almaktadır.
• MAB Programı’nın amacı ;
-İnsan ile doğal kaynak kullanımı arasında sürdürülebilir ve dengeli ilişkilerin kurulması
-Biyolojik çeşitliliğin korunması -Sürdürülebilir kalkınma ve eğitim -Sınırötesi işbirliğinin teşvik edilmesi,
-Kurumsal ve kişisel kapasitenin arttırılması
MAB İHTİSAS KOMİTESİ’NİN GÖREVLERİ
• Ülkede UNESCO MAB Programı ile ilgili politika ve planların oluşturulmasında ilgili kamu kurumlarına danışmanlık yapmak
• UNESCO MAB Programı hakkında toplumun ilgili kesimlerini bilgilendirmek
• UNESCO MAB Programı kapsamında yürütülen uluslararası, bölgesel ve ulusal çalışmaları izlemek, değerlendirmek, katkı yapmak ve biçimlendirmek
• Ulusal düzeyde MAB ile ilgili yapılan çalışmaların eşgüdümünü gerçekleştirmek
• Ülke adına MAB ICC ile gerekli iletişimi sağlamak
• Biyosfer Rezervi ilan ve yönetim süreçlerinde destek sağlamak
İhtisas Komitelerinin Yapısı
Başkan /Başkan Vekili Raportör
Komitesi Üyeleri
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
“Sürdürülebilir Kalkınmada Eğitim Alanı Olarak Camili Biyosfer Rezervi”
projesi çalışmaları devam etmektedir.
Söz konusu proje kapsamında ilk alan ziyaretleri 27-30 Eylül 2012
tarihlerinde Camili Biyosfer Rezervi’ne gerçekleştirildi.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı (Rio+20)
(16-22 Haziran 2012, Rio de Janeiro)
“Sürdürülebilir Kalkınmada Bir Başarı Öyküsü: Camili Biyosfer Rezervi ”poster gösterimi ve sunumu yapıldı.
UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı Uluslararası Eşgüdüm Konseyi 24. Dönem Toplantısı (9-13 Temmuz 2012, Paris)
Ülke raporu sunuldu ve
toplantı gündemindeki konulara ilişkin ülke görüşleri beyan edildi.
Biyosfer Rezervlerde Ekosistem Hizmetleri Çalıştayı (13-14 Eylül 2012, İsveç)
Çalıştayda , ekosistem hizmetleri konusunun biyosfer rezervlerinde uygulanması hususunda daha aktif bir çalışma ortaya koyulmasına yönelik deneyimler paylaşılmıştır.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
Korunan alanlar ve biyosfer rezervler konulu çocuklara yönelik
broşür hazırlandı.
12-13 Haziran 2012 tarihlerinde Artvin Borçka Kaymakamlığı’nda
“Camili Biyosfer Rezervi Yönetim Toplantıları” düzenlendi.
Camili Biyosfer Rezervi için yönetişim modelleri tartışıldı ve taslak strateji geliştirildi.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
II. Dönem UNESCO Herkes İçin Eğitim Stratejisinin Uygulanması Konferansı (07-08 Aralık 2010, Moskova-Rusya)
Konferansta Türkiye deneyimleri sunumu yapıldı.
Güneydoğu Avrupa ve Kafkasya Biyosfer Rezervleri Ağı'nın
Geliştirilmesi Çalıştayı (15-19 Şubat 2010, Antalya-Türkiye)
Çalıştayda bölgesel işbirlikleri konusunda adımlar atıldı.
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
MAB İHTİSAS KOMİTESİ ETKİNLİKLERİ
UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı Uluslararası Eşgüdüm Konseyi 22. Dönem Toplantısı (31 Mayıs-4 Haziran 2010, Paris) Ülke raporu sunuldu ve
toplantı gündemindeki konulara
ilişkin ülke görüşleri beyan edildi. Camili Biyosfer Rezervi Yöresel
Ürünler Sertifikasyon Projesi başarıyla tamamlandı (2010-2011, Borçka-Artvin)
Camili Biyosfer Rezervi ismi ve logosu Türk Patent Enstitüsü tarafından Orman ve Su İşleri Bakanlığı adına onaylandı ve bunların kullanımı ücretsiz olarak yöre halkına sözleşme ile verildi .
UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı Uluslararası Eşgüdüm Konseyi 23. Dönem Toplantısı
(26 Haziran -1 Temmuz 2011, Dresden-Almanya)
Ülke raporu sunuldu ve
toplantı gündemindeki konulara ilişkin ülke görüşleri beyan edildi.
Bölgesel işbirliği ağı: EuroMAB Toplantısı (04-08 Temmuz 2011, Lundsbrunn-İsveç)
Grup çalışmalarında kolaylaştırıcılık
yapılarak Türkiye deneyimleri paylaşıldı.
Ormancılık ve turizm çalışma gruplarına katılım sağlandı.
BİYOSFER REZERVLERİ
Biyosfer Rezervler insan ve doğa arasındaki ekolojik, ekonomik, kültürel ve sosyal Açıdan dengeli ve sürdürülebilir ilişkilerin kurulduğu ve UNESCO'nun İnsan ve Biyosfer (MAB) Programı içerisinde yer alan karasal ve/veya kıyı ekosistemlerine sahip alanlardır.
Biyosfer rezervlerinin üç temel işlevi vardır;
Koruma; genetik varyasyonların, türlerin, ekosistemlerin ve peyzajların korunmasına katkıda bulunmak,
Kalkınma; ekonomik kalkınmayı ve insan gelişimini sürdürülebilir şekilde sosyo- kültürel ve ekolojik olarak desteklemek,
Lojistik; yerel, ulusal ve küresel ölçekte doğa koruma ve kalkınma çabalarına dönük bilimsel araştırma, izleme, eğitim ve bilgi değişimini
desteklemektir.
BİYOSFER REZERVLERİNİN TEMEL KARAKTERİSTİKLERİ
1- Koruma, sürdürülebilir kalkınma ve eğitim alanlarında hizmet vermek,
2- Klasik doğa koruma alanlarının ötesinde uygun bir bölgeleme sistemi ile insan ile doğa arasında kalıcı ve dengeli ilişkiler kurulmasını sağlamak,
3- Doğal kaynak yönetiminde katılımcı yaklaşım sistemi içerisinde tarafların ve yöre halkının katılımını sağlamak,
4- Doğa kaynak yönetiminde ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümünde diyalog sürecine önem ve ağırlık vermek,
5- Ekosistem yönetiminde doğal ve kültürel çeşitliliği ön plana çıkararak geleneksel bilgiye önem vermek,
6- Araştırma ve izlemeye dayalı uygulama ve politikalarla sürdürülebilir kalkınma için model alanlar olarak işlev görmek,
7- Eğitim ve örnek uygulama alanları olarak işlev görmek, 8- Dünya Biyosfer Rezervleri Ağına katılmak.
BİYOSFER REZERVİ BELİRLEME ÖLÇÜTLERİ
1 - Ana biyocoğrafik bölgeleri karakterize eden, insan müdahalelerinden az etkilenmiş bir ekosistemler mozaiğini kapsamalı,
2 - Biyolojik çeşitlilik açısından önemli bir yer olmalı,
3 - Bölgesel düzeyde sürdürülebilir kalkınma çabalarına model olabilecek imkanlar sunabilmeli,
4 - Biyosfer rezervlerinin üç temel işlevini (koruma, kalkınma ve eğitim) yürütebilecek büyüklüğe sahip olmalı,
5 - Biyosfer rezervlerinin işlevlerinin yerine getirmek amacıyla mutlak koruma bölgesi, tampon bölge ve geçiş bölgesi biçiminde tasarlanmalı,
6 - Biyosfer rezervlerinin belirlenmesi ve işlevlerinin yürütülmesinde yerel idareler, yöre halkı ve özel sektör katılımını sağlayıcı düzenlemeler desteklenmeli,
7 - Tampon bölgede insan kullanımı ve faaliyetlerinin yönetilmesine yönelik mekanizmalar ile biyosfer rezervi olarak belirlenecek alan için bir yönetim planı ya da politikası, bu plan veya politikayı uygulayacak yönetim birimi veya mekanizması ile eğitim, izleme ve araştırma için programlar geliştirilmelidir.
8 - Hali hazırda 109 ülkede 598 Biyosfer Rezervi bulunmaktadır.
CAMİLİ BİYOSFER REZERVİ’nin İLANI
• Artvin İli Borçka İlçesi sınırları içerisindeki Camili Havzası, 29 Haziran
2005’te UNESCO tarafından (MAB ICC) Biyosfer Rezervi olarak ilan
edilmiştir.
• 2007 yılında EUROMAB toplantısı Antalya’da gerçekleştirilmiştir.
• 6-22 Ekim 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen UNESCO 35.
Genel Konferansında Türkiye MAB Uluslararası Eşgüdüm Konseyi
(ICC) üyeliğine seçilmiştir.
ULUSLARARASI STRATEJİ VE EYLEM PLANLARI
İspanya’nın Sevile kentinde 1995 yılında düzenlenen Biyosfer Rezervleri Kongresi “Sevile Stratejisi ve Biyosfer Rezervleri Ağı’nın Yasal Çerçevesi”;
4-8 Şubat 2008 yılında Madrid’de düzenlenen III.
Dünya Biyosfer Rezervleri Kongresi ise “Madrid Eylem Planı” adlı belgeyle sonuçlanmıştır.
Seville Stratejisi Madrid Eylem Planı
MAB İHTİSAS KOMİSYONU RAPORLAMALARI
• MAB ICC toplantıları öncesi ülke raporları
• EUROMAB toplantıları öncesi ülke raporları
• Madrid Eylem Planı orta dönem değerlendirme raporu
• Camili Biyosfer Rezervi periyodik raporlaması (2015 yılı)
36. UNESCO GENEL KONFERANSI KARARLARI
Beklenen Sonuç 19: Sürdürülebilir Kalkınmada Biyosfer
Rezervlerin Öğrenme Platformu ve Alanı Olarak Kullanılması
Performans Göstergeleri Neler Yapılıyor/Yapabiliriz?
Sürdürülebilir Kalkınma İçin Biyosfer Rezervlerin Öğrenme Alanı Olarak Kullanılmasına Yönelik Yayınlar
Hazırlanması
“Sürdürülebilir Kalkınmada Eğitim Alanı Olarak Camili Biyosfer Rezervi” Projesi
Yeni Biyosfer Rezerv İlanı Yeni Biyosfer Rezervi Alanı Seçilmesi ve Önerilmesi Çalıştayı (Şubat 2013) MAB Genç Bilim Adamları ve
Michel Batisse Ödülleri İçin Adaylıklar
Bu konuda adaylık duyuruları yapılıyor.
Beklenen Sonuç 21:Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem Hizmetlerinin Sürdürülebilir ve Adil Kullanımı
Performans Göstergeleri Neler Yapılıyor/Yapabiliriz?
IPBES’e (Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri
Hükümetlerarası Bilim ve Politika Platformu) Yönelik Araştırma ve İzlemelerin Desteklenmesi
“Ekosistem Hizmetlerinin Değerlendirilmesi ve
Kıymetlendirilmesi” Konusunda Bir Çalışma Grubu Kurulmuş Olup, Camili Biyosfer Rezervi’nde Bu Konuda Bir Çalışma Yapılması Düşünülmektedir.
Doğal Kaynak Yönetimi ve Yeşil Ekonomi Konusunda Pilot
Çalışmalar
“Sürdürülebilir Kalkınmada Bir Başarı Öyküsü: Camili Biyosfer Rezervi ”
Biyolojik Çeşitlilik Bilimleri, Çevre Koruma ve İnsan Refahı Konusunda Çalıştaylar ve
Yayınlar
İleriki yıllarda bu konuda çalıştay ve yayınlar planlanmaktadır.
Beklenen Sonuç 22:Biyosfer Rezervler ve Doğal Dünya Miras
Alanlarının Entegrasyonu (UN-REDD ve Benzeri İklim Değişikliği Azaltım ve Adaptasyon Finans Mekanizmaları İşbirliği ile)
Performans Göstergeleri Neler Yapılıyor/ Yapabiliriz?
Biyosfer Rezervler ve Doğal Dünya Miras Alanları
Arasında Ortak Araştırma ve Koruma Faaliyetleri
Çalışmalar planlanmaktadır
UN-REDD ve UN-REDD++
Kapsamında Biyosfer
Rezervler ve Doğal Dünya Miras Alanları Arasında Girişimler
MAB İHTİSAS KOMİTESİ
UNESCO 37. GENEL KONFERANSI HAZIRLIK DİSPOZİSYONU
UNESCO GENEL KONFERANS HAZIRLIK RAPORU İÇERİĞİ 1 - ÖZET
2 – GİRİŞ
3 - GERÇEKLEŞMELER
3.a. MAB İhtisas Komitesi’nin Katıldığı Uluslararası Süreçler
3.a.1. UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı Uluslararası Eşgüdüm Konseyi (MAB ICC) Toplantıları 3.a.2. EUROMAB Konferansı
3.b. Bölgesel veya İkili İşbirliği Dahilinde Projeli Çalışmalar
3.c. Bölgesel Deneyim Paylaşımı için Yapılan Çalıştay, Toplantı ve Uygulama Gezileri
3.d. MAB İhtisas Komitesi Ulusal Uygulamaları (komitenin uyguladığı projelerin çıktıları, toplantılar, yayınlar)
3.e. Madrid Eylem Planı Uygulamaları 3.e.1. İşbirlikleri, Yönetim ve İletişim 3.e.2. Bölgeleme
3.e.3. Kapasite Geliştirme ve Bilim 3.e.4. Ortaklıklar
3.f. Dresden Deklarasyonu Uygulamaları
3.g. Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Uygulamaları
4 - KONU İLE İLGİLİ ÖNEMLİ ULUSLARARASI SÜREÇLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 5 - GENEL DEĞERLENDİRMELER VE EDİNİLEN DERSLER
6 - ÖNERİLER VE GELECEĞE BAKIŞ
