İhracatçı Eğilim Araştırması

(1)

İhracatçı Eğilim Araştırması

2014 2. Çeyrek Sonuçları

İSTANBUL // 5 Ağustos 2014

Nisan-Haziran Gerçekleşmeleri

Temmuz-Eylül Beklentileri

(2)

ARAŞTIRMANIN KAPSAMI // (1/2) 2

Nisan - Haziran 2014 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi, enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil), elektrik tüketimi gerçekleşmeleri,

Temmuz- Eylül 2014 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi, enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil), elektrik tüketimi beklentileri,

Nisan - Haziran 2014 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin orijinleri, Temmuz- Eylül 2014 döneminde ilk kez girilmesi planlanan pazarlar/ülkeler,

Nisan - Haziran 2014 döneminde ihracatta yeni pazarlara girebilme / mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabilme / müşteri kaybedilen pazar olup olmadığı / tamamen kaybedilen pazar olup olmadığı,

Nisan - Haziran 2014 döneminde ihracat pazarlamasında karşılaşılan sorunlar,

Nisan - Haziran 2014 dönemi ile Temmuz- Eylül 2014 döneminde dış finansman talebi dış finansman talebi,

Döviz kuru riskinden korunmak için kullanılan araçlar / Döviz kuru riskinden korunmak için herhangi bir araç

kullanmama nedenleri,

(3)

ARAŞTIRMANIN KAPSAMI // (2/2) 3

Nisan - Haziran 2014 cirosunun ihracat ve iç piyasa satışlarına dağılımı Sektörlerin ihracatta karşılaştıkları öncelikli sorunların tespiti,

2. dönem sonu itibariyle toplam çalışan sayısı / dönemde çalışan sayısındaki değişim, 2. dönemde çalışan sayısının geçen yılın aynı dönemine göre nasıl değiştiği,

Temmuz- Eylül 2014 döneminde yeni çalışan istihdam etme durumu/ istihdam öngörüleri, Nisan - Haziran 2014 döneminde yapılan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri,

Temmuz- Eylül 2014 döneminde yapılması planlanan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, Temmuz- Eylül 2014 dönemi ve 2014 yıl sonuna ilişkin piyasa tahminleri,

2014 yılı sonu itibarıyla Sektör - Türkiye - Avrupa - Dünya ekonomisinin genel durumuna ilişkin tahminler, Gümrük Birliği çerçevesinde «Askıya Alma Sistemi» bilinirliği ve Türkiye’nin rekabetine etkisi,

Yayınlanan «Ulusal İstihdam Stratejisi»nin (2014-2023) sektöre olan etkisi, Hayata geçirilmesi düşünülen «Sanayi İşbirliği Programı»nın firmalara etkisi,

Avrupa Merkez Bankası’nın mevduat faizlerini negatife indirmesinin Türkiye’de sermaye akışı ve ihracata olası etkileri.

(4)

METODOLOJİK BİLGİLER // 4

N Katılım Oranı Ortalama Cevaplanma Süresi

1. Dönem (Ocak-Mart 2010) 313 %24,0 20,52 dk.

2. Dönem (Nisan-Haziran 2010) 525 %27,4 19,40 dk.

3. Dönem (Temmuz-Eylül 2010) 500 %26,1 21,34 dk.

4. Dönem (Ekim-Aralık 2010) 527 %27,5 19,20 dk.

1. Dönem (Ocak-Mart 2011) 531 %26,8 22,55 dk.

3. Dönem (Temmuz-Eylül 2011) 509 %26,0 27,44 dk.

4. Dönem (Ekim-Aralık 2011) 520 %26,5 25,43 dk.

1. Dönem (Ocak-Mart 2012) 507 %25,5 28,55 dk.

2. Dönem (Nisan-Haziran 2012) 508 %25,5 26,15 dk.

3. Dönem (Temmuz-Eylül 2012) 505 %25,5 25,81 dk.

2. Dönem (Nisan-Haziran 2013) 500 %23,0 26,57 dk.

3. Dönem (Temmuz-Eylül 2013) 471 %21,6 25,19 dk.

(5)

GÖRÜŞÜLEN FİRMALARIN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI // 5

Sektör Toplam Oran

Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Halı 124 24%

Bitkisel Ürünler 54 11%

Demir çelik ve Demir dışı Metaller 51 10%

Makine, Elektrik- Elektronik ve Bilişim 44 9%

Ağaç Orman Ürünleri 43 8%

Toprak Ürünleri ve Madencilik 39 8%

Hububat – Bakliyat 37 7%

Otomotiv Sanayi 35 7%

Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 34 7%

Su Ürünleri ve Hayvansal Ürünler 19 4%

Dış Ticaret Sermaye Şirketi 29 6%

TOPLAM 509 100%

Firmalardan en yüksek ciro elde ettikleri sektörü belirtmeleri istenmiştir.

(6)

TEMEL BULGULAR//

(7)

Yılın 2. Çeyreğindeki “Gerçekleşmeler”// 7

S Geçen yılın aynı dönemine göre, geçtiğimiz 3 aylık dönemdeki (Nisan- Haziran 2014) gelişmeyi belirtiniz.

Baz: 509

43,5% 46,0%

36,5%

28,5%

68,8%

29,9%

17,7%

42,9%

18,3% 18,1%

59,6%

45,6%

31,0% 26,7%

35,8% 47,5%

21,9%

48,9%

52,5%

30,4%

36,7% 39,1%

27,3%

33,8%

19,2% 25,3% 21,5% 20,0%

5,4%

16,7%

9,2% 8,5% 40,7% 37,9%

1,7%

10,6%

6,3% 2,0% 6,3% 4,0% 4,0% 4,5%

20,6% 18,1%

4,3% 4,9%

11,5% 10,0%

Üretim İhracat Kapasite kullanım oranı

Stok durumu Girdi maliyetleri

Birim ihraç fiyatı

İthal girdi kullanım

oranı

Hammadde birim ithalat

fiyatı

Genel kârlılık düzeyi

İhracatta kârlılık düzeyi

Enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil)

Elektrik tüketimi Arttı Aynı kaldı Azaldı Bu alanda verimiz yok

Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, enerji birim girdi fiyatı ve elektrik tüketimi unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 480’dir.

(8)

Yılın 3. Çeyreğinden “Beklentiler”// 8

S Geçen yılın aynı dönemine göre, önümüzdeki 3 aylık dönem (Temmuz- Eylül 2014) için beklentinizi belirtiniz.

Baz: 509

40,8% 42,6%

32,7%

24,2%

51,7%

23,6%

17,3%

31,9%

18,9% 17,1%

46,3%

37,7%

39,8% 33,8%

45,4%

52,3%

38,3%

60,1%

54,0%

44,4%

47,7% 51,1%

39,0%

43,1%

14,0% 21,2% 15,8% 19,0%

4,6%

11,0%

9,4% 4,6% 28,7% 26,3% 2,1% 8,8%

5,4% 2,4% 6,0% 4,6% 5,4% 5,3%

19,4% 19,2%

4,7% 5,5%

12,7% 10,4%

Üretim İhracat Kapasite kullanım oranı

Stok durumu Girdi maliyetleri

Birim ihraç fiyatı

İthal girdi kullanım

oranı

Hammadde birim ithalat

fiyatı

Genel kârlılık düzeyi

İhracatta kârlılık düzeyi

Enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil)

Elektrik tüketimi Artar Aynı kalır Azalır Bu alanda verimiz yok

Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, enerji birim girdi fiyatı ve elektrik tüketimi unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 480’dir.

(9)

Yılın 2. Çeyreğinde İhracatta Yeni Pazarlar// 9

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan- Haziran 2014) döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiniz mi?

Baz: 509

41,8% 41,3% 44,1%

41,1%

Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer

Grafikte Nisan- Haziran 2014 döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiğini belirten firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir.

42%

36% 34%

32% 31% 30% 31% 31% 34% 34% 33% 34% 34%

32% 34%

40% 40%

42%

2010 - 35,9%

2011 - 30,5%

2012 - 33,6%

2013- 34,8%

(10)

Yılın 3. Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler// 10

S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül 2014) ilk kez girmeyi planladığınız 5 hedef ülkeyi yazınız.

Baz: 509 18,9%

14,5%

9,2% 9,2%

8,8%

7,5% 7,3% 6,7% 6,5% 6,5% 6,5% 5,9%

5,9% 5,5% 5,1% 5,1%

13,9%

5%’in altındaki ülkeler tabloda yer almamaktadır.

(11)

Yılın 3. Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan İlk 5 Ülke// 11

Baz_Genel: 509; Baz_{İlk 500}:143; Baz_{İkinci 500}:118; Baz_Diğer:248

Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer

Rusya [18,9%] Rusya [11,2%] A.B.D. [18,6%] Rusya [24,2%]

A.B.D. [14,5%] Çin [9,8%] Rusya [16,9%] A.B.D. [16,1%]

Afrika [9,2%] A.B.D. [8,4%] Brezilya [10,2%] Afrika [10,9%]

Almanya [9,2%] Almanya [8,4%] Almanya [9,3%] Almanya [9,7%]

Çin [8,8%] Brezilya [7,7%] Afrika [9,3%] Çin [9,3%]

(12)

Yılın 2. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// 12

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan-Haziran 2014) ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabildiniz mi?

Baz: 509

61,3% 60,8%

69,5%

57,7%

Yukarıdaki grafikte; Nisan-Haziran 2014 döneminde ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş aldığını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

(13)

Yılın 2. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// 13

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan-Haziran 2014) ihracatta; müşteri kaybettiğiniz pazar oldu mu?

Baz: 509

36,3%

29,4% 38,1%

39,5%

Yukarıdaki grafikte; Nisan- Haziran 2014 döneminde ihracatta; müşteri kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

(14)

Yılın 2 Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// 14

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan- Haziran2014) ihracatta; tamamen kaybettiğiniz pazar oldu mu?

Baz: 509

12,4%

9,1% 7,6%

16,5%

Yukarıdaki grafikte Nisan- Haziran 2014 döneminde ihracatta; tamamen kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

(15)

İhracatta Mevcut Pazar Potansiyelindeki Değişim// 15

60% 61%

63%

58%

56%

59% 57% 56%

63%

65% 65%

62%

60%

64% 65%

54%

62% 61%

65%

63% 64%

61%

58%

63%

67% 66%

65%

62% 61%

65%

69%

57%

59% 61%

71%

61%

58%

61%

59%

62%

66%

76%

71%

74%

69%

71%

68%

57%

73%

69%

57%

54%

50%

56% 56%

50%

58% 59%

61%

56% 56%

60% 61%

52%

56%

58%

Mevcut Pazarlarda Yeni Müşterilerden Sipariş Alma Oranlarındaki Değişim

(16)

İhracatta Mevcut Pazar Potansiyelindeki Değişim// 16

47%

44%

40%

37%

40%

38% 39%

34%

36% 37%

35%

33% 32%

31%

34% 33%

26%

36%

34%

25%

35%

28%

33%

26% 26%

33% 34%

23%

28%

26%

33%

30%

23%

29%

38%

40% 43%

33% 33% 34%

37%

35%

35% 35%

30%

34% 35%

39%

30%

38%

44%

42% 41%

46% 44%

38%

42% 42%

36%

38%

36%

32% 34%

32%

26%

40%

Mevcut Kaybedilen Pazar Oranlarındaki Değişim

(17)

Yılın 2. Çeyreğinde Cironun Pazara Göre Dağılımı// 17

S Geçtiğimiz 3 aylık dönem (Nisan- Haziran 2014) cirosunun ne kadarı ihracat ne kadarı ise iç piyasa satışlarından elde edilmiştir?

Baz: 509

62,2 68,0 64,7 57,7

37,8 32,0 35,3 42,3

İhracat İç Piyasa Satışları

Yukarıdaki grafikte; Nisan– Haziran 2014 döneminde elde edilen cironun ihracat ve iç piyasadan elde edilme oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

2010-Q4 2011-Q1 2011-Q2 2011-Q3 2011-Q4 2012-Q1 2012-Q2 2012-Q3 2012-Q4 2013-Q1 2014-Q1 2014-Q2

İhracat 60,1 59,9 57,9 60,9 59,4 62,4 62,3 60,9 60,7 62,4 62,5 62,2

İç Piyasa Satışları 39,8 40,1 42,1 39,1 40,6 37,6 37,7 39,1 39,3 37,6 37,5 37,8 60,1 59,9 57,9 60,9 59,4 62,4 62,3 60,9 60,7 62,4 62,5 62,2 39,8 40,1 42,1 39,1 40,6 37,6 37,7 39,1 39,3 37,6 37,5 37,8

Trend

(18)

Yılın 2. Çeyreğinde Cironun Pazara Göre Dağılımı// 18

Baz: 509

72,92 67,71 62,20 61,54 58,60 57,75 56,35 53,05 52,95 47,4

27,08 32,29 37,80 38,46 41,40 42,25 43,65 46,95 47,05 52,6

Tekstil Bitkisel Ürünler

GENEL Otomotiv

Sanayi

Toprak Ürünleri ve Madencilik

Hububat Bakliyat ve Mamulleri

Kimyevi Maddeler ve

Mamulleri

Makine Elektrik Elektronik ve

Bilişim

Demirçelik ve Demirdışı

Metaller

Ağaç Orman Ürünleri

Yukarıdaki grafikte; Nisan- Haziran 2014 dönemindeki cironun ihracat ve iç piyasadan elde edilme oranı sektörel kırılımda sunulmaktadır. Ciroda iç piyasa satışları oranının en yüksek olduğu sektörler olarak ağaç- orman ürünleri ile demirçelik/ demir dışı metaller sektörleri ön plana çıkmaktadır.

(19)

Yılın 2. Çeyreğinde İhracat Pazarlamasında Karşılaşılan 19

Sorunlar//

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan-Haziran 2014), ihracat pazarlamasında aşağıdaki sorunlardan hangileri ile karşılaştınız?

(Çok Cevap)

Baz: 509

49,9%

41,3%

38,1%

28,5%

19,4%

10,8%

9,0%

4,9%

4,1%

17,7%

Rekabetçi fiyat sunamama Hedef ülkedeki siyasi ve bürokratik engeller Hedef ülkedeki ekonomik koşullar Finansman Korumacılık politikaları Tarife dışı engeller Tanıtım sorunu Ürün kalitesi Hedef ülkenin dili Herhangi bir sorun yaşamadım

(20)

İhracat Sektörünün Öncelikli Sorunları// 20

S Aşağıdakilerden hangileri sektörünüzün öncelikli sorunlarıdır?

(Çok Cevap)

Baz: 509

43,8%

43,6%

42,0%

34,8%

34,0%

32,4%

29,9%

27,9%

26,3%

25,7%

23,2%

19,3%

16,5%

2,4%

Enerji maliyetleri Döviz kurları Hammadde ve aramal fiyatları İstihdam maliyetleri Lojistik maliyetleri Teşviklerin ve vergi uygulamalarının yetersizliği Vergi maliyetleri Finansman elverişliliği ve maliyetleri Kayıtdışı ticaret Dış pazarlardaki yüksek ithalat vergileri Nitelikli personel yetersizliği Bürokratik engeller İç pazardaki fiyat istikrarsızlığı Sektördeki kapasite fazlası Diğer

(21)

21

Yılın 2. Çeyreğinde Kullanılan Hammaddelerin Orijinleri//

S Üretimde kullanılan hammaddelerin ne kadarının yurt içinden, ne kadarının yurt dışından temin edildiğini (orijinlerini) oransal olarak belirtir misiniz?

Baz: 480

66,22

60,09 63,63 70,65

33,78

39,91 36,37 29,35

Yurt içi Yurt dışı

Yukarıdaki grafikte; Nisan- Haziran 2014 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin yurt içi ve yurt dışından temin edilme oranları firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. İlk 500 büyük firmada yerli girdi kullanım oranı ortalama %60,9 iken diğer firmalarda bu oran 10 puan daha yüksektir.

Soru, ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir.

(22)

22

Kullanılan Hammaddelerin Orijinleri// Trend

2010- Q4

2011- Q1

2011- Q2

2011- Q3

2011- Q4

2012- Q1

2012- Q2

2012- Q3

2012- Q4

2013- Q1

2013- Q3

2013- Q4

2014- Q1

2014- Q2 Yurt içi 65,5 65,5 66,1 67,1 66,5 67,7 67,1 64,9 64,2 63,1 65,6 65,1 67,2 66,2 Yurt dışı 34,5 34,5 33,9 32,9 33,5 32,3 32,9 35,1 35,8 36,9 34,4 34,9 32,8 33,8 65,5 65,5 66,1 67,1 66,5 67,7 67,1 64,9 64,2 63,1 65,6 65,1 67,2 66,2

34,5 34,5 33,9 32,9 33,5 32,3 32,9 35,1 35,8 36,9 34,4 34,9 32,8 33,8

Yurt içi Yurt dışı

(23)

23

Yılın 2. Çeyreğinde Dış Finansman Talebi//

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan- Haziran 2014), dış finansman talebiniz oldu mu?

Baz: 509

29% 27% 30% 33% 32%

39%

34%

41% 39% 40%

43%

39% 42% 41% 42% 41% 41%

39%

Yukarıdaki grafikte; Nisan-Haziran 2014 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

2010 – 30,0%

2011 – 36,6%

2012 - 40,4%

2013 - 41,6%

39,1%

36,4% 39,8% 40,3%

(24)

24

S

Yılın 2. Çeyreğinde Dış Finansman Kaynakları//

Dış finansman ihtiyacınızı hangi kaynaklardan karşıladınız?

(Çok Cevap)

Baz_Genel: 199; Baz_{İlk 500}:52; Baz_{İkinci 500}:47; Baz_Diğer:100 75%

57%

33%

15% 13%

5% 4%

71%

65%

29%

17%

12% 12%

6%

79%

60%

26%

21%

13%

4% 2%

75%

52%

38%

11% 14%

2% 3%

Özel bankalar Eximbank Kamu bankaları

(Eximbank hariç)

Faktoring Leasing Yurtdışı Finans

Kurumları

Diğer kaynaklar

Soru, Nisan- Haziran 2014 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmalara yöneltilmiştir.

(25)

25

Yılın 3. Çeyreğinde Finansman Talebi//

S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül 2014), dış finansman talebiniz olacak mı?

Baz: 509

42,2%

38,5% 36,4%

47,2%

Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 döneminde dış finansman talebi olacağını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

(26)

26

Döviz Kuru Riskinden Korunmak İçin Kullanılan Araçlar//

S Döviz kuru riskinden korunmak için aşağıdaki araçlardan/ hedging yöntemlerinden hangilerini kullanıyorsunuz?

(Çok Cevap)

36%

26%

9% 9%

6% 4%

43%

40% 36%

14% 16%

6% 8%

29% 34%

24%

8% 8%

6% 4%

47%

38%

21%

6% 4% 5%

2%

46%

Döviz kredisi / Vadeli işlemler

Forward işlemler SPOT Piyasalar Opsiyon SWAP Future işlemler Hiçbiri Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer

Baz: 509

(27)

27

Döviz Kuru Riskine Karşı Araç Kullanmama Nedenleri//

S Döviz kuru riskinden korunmak için herhangi bir araç kullanmama nedenlerinizi belirtir misiniz?

(Çok Cevap)

Baz: 217

32,7%

27,2%

20,7%

18,9%

6,9%

6,5%

4,6%

2,8%

2,3%

2,8%

İthalatımız da olduğundan Dövizde artış beklentisinden dolayı Araçlar hakkında bilgim yok Yüksek komisyon oranları Gerek duyulmadı/Risk yok Kredi limiti yetersizliği Gelir / Gider döviz olduğu için Hizmet veren kurumlara duyulan güvensizlik Müşteri memnuniyetsizliği Diğer

Soru, döviz kuru riskinden korunmak için hiçbir araç kullanmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir.

(28)

28

Yılın 2. Çeyreğinden İstihdam Verileri//

S 2. Çeyrek sonu itibariyle firmanızdaki toplam mevcut çalışan sayısını belirtiniz.

Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 35

(n:509)

82 (n: 143)

50 (n: 118)

17 (n: 248) Mavi Yakalı 135

(n: 473)

338 (n: 126)

233 (n: 114)

80 (n: 233) Ar-Ge Personeli 5

(n: 266)

12 (n: 74)

5 (n: 62)

3 (n: 130)

Firma büyüklüğüne bağlı olarak çalışan sayısındaki değişkenlik nedeniyle ortalama olarak medyan kullanılmıştır.

2014 yılı 2. çeyrekte sektörde ortalama çalışan sayısı 175 olarak hesaplanmaktadır. Bu dönemde, beyaz ve mavi yakalı çalışan sayısında azalma dikkat çekmektedir. Yandaki grafikte dönemlere göre ortalama çalışan sayısındaki değişim incelenmektedir.

160 132

159 139

174

139 142

165 162 176

169 166

147 152 159

177 196 175

25 29 35

25 30 30 30 30 35 35 35 36 35 30 35 38 42 35 130

100

120 110 140

105 110

130 123

136 129 125

107 118 119 134

149 135

5 3 4 4 4 4 2 5 4 5 5 5 5 4 5 5 5 5 0

50 100 150 200

Genel Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge

Dönemlere Göre Ortalama Personel Sayısındaki Değişim

(29)

29

Yılın 2. Çeyreğinden İstihdam Verileri// Genel

S 2. Çeyrekte çalışan sayınızdaki değişimi ve net gerçekleşmeyi (kaç kişi azaldığı ya da arttığını yazar mısınız?

Baz: 509

25,0%

12,4%

62,7%

30,3%

19,6%

50,1%

10,0%

4,7%

85,3%

Arttı Azaldı Değişmedi

Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer

Beyaz Yakalı 25,0% 35,0% 28,8% 17,3%

Mavi Yakalı 30,3% 33,6% 36,4% 25,4%

Ar-Ge Personeli 10,0% 16,8% 7,6% 7,3%

BAZ 509 143 118 248

Tablodaki oranlar; dönemde çalışan sayısının arttığını belirten firmaları ifade etmektedir.

Net değişim Ortalama

+5 personel

(30)

30

Yılın 2. Çeyreğinde İstihdam Değerlendirmesi//

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan- Haziran 2014) çalışan sayınız, geçen yıla göre nasıl değişti?

Baz: 509 34,0%

39,3%

14,1% 12,6%

33,6% 34,4%

18,7%

13,4%

13,8%

55,0%

7,1%

24,2%

Arttı Aynı kaldı Azaldı Cevap vermek istemiyorum

Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli

Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 34,0% 39,9% 41,5% 27,0%

Mavi Yakalı 33,6% 37,1% 42,4% 27,4%

Ar-Ge Personeli 13,8% 18,9% 16,1% 9,7%

BAZ 509 143 118 248

Tablodaki oranlar; dönemde çalışan sayısının geçen yılın aynı döneminde göre arttığını belirten firmaları ifade etmektedir.

(31)

31

Yılın 3. Çeyreğine İlişkin İstihdam Beklentisi//

S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül 2014) yeni çalışan istihdam edecek misiniz? Evet ise, kaç yeni çalışan istihddam edeceğinizi belirtiniz.

Baz: 509

21,0%

43,4%

35,6%

25,9%

40,1%

34,0%

7,7%

56,8%

35,6%

Evet Hayır Bilmiyorum / Fikrim yok

Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli

Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 21,0% 22,4% 23,7% 19,0%

Mavi Yakalı 25,9% 24,5% 22,9% 28,2%

Ar-Ge Personeli 7,7% 6,3% 5,9% 9,3%

BAZ 509 143 118 248

Tablodaki oranlar; gelecek dönemde yeni çalışan istihdam edeceğini belirten firmaları ifade etmektedir.

Ortalama +10 personel

(2 Beyaz Y.+ 8 Mavi Y.)

(32)

32

Yılın 2. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar//

S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Nisan- Haziran 2014) yaptığınız yurt içi/ yurt dışı yatırımın türlerini belirtiniz.

(Çok Cevap)

Baz: 509 34,2%

26,7%

17,9% 15,5% 15,1%

4,5%

47,7%

10,4% 9,0% 6,9% 5,3%

15,7%

2,4%

71,5%

Modernizasyon Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon yatırımı

Yeni tesis kurma / Satın alma

Satış- dağıtım ağı genişletme

Şirket satınalma Hiçbir yatırım yapılmadı Yurt İçi Yurt Dışı

(33)

33

Yılın 3. Çeyreğinde Gerçekleştirilmesi Planlanan Yatırımlar//

S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül 2014) yurt içi/ yurt dışı yatırımlarınız hangi alanda olacak?

(Çok Cevap)

Baz: 509 32,0%

24,8%

13,4% 14,3% 13,6%

3,5%

51,1%

8,6% 8,6%

4,5% 5,5%

16,1%

2,0%

73,5%

Modernizasyon Kapasite artırımı Yeni tesis kurma / Satın alma

Ar-Ge / inovasyon yatırımı

Satış- dağıtım ağı genişletme

Şirket satınalma Hiçbir yatırım yapılmayacak Yurt İçi Yurt Dışı

(34)

34

Yılın 3. Çeyreğinde Yurt İçinde Yatırım Planı Yapmama Nedenleri

S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül) yurt içinde herhangi bir yatırım planı yapmama nedenlerinizi belirtir misiniz?

(Çok Cevap)

Baz: 260

31,9%

30,8%

28,8%

27,7%

20,8%

8,8%

Piyasada yetersiz talep

Kurulu fazla kapasite

Dünya ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik

Halihazırda (mevcut) yatırımların devam etmesi

Ülke ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik

Diğer

Soru, yılın 3. çeyreğinde yurtiçinde yatırım planı olmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir.

(35)

35

Yılın 3. Çeyreğinde Yurt Dışında Yatırım Planı Yapmama Nedenleri

S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Nisan- Haziran) yurt dışında herhangi bir yatırım planı yapmama nedenlerinizi belirtir misiniz?

(Çok Cevap)

Baz: 374

30,5%

28,6%

25,1%

21,9%

16,0%

7,8%

5,9%

Dünya ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik

Halihazırda (mevcut) yatırımların devam etmesi

Piyasada yetersiz talep

Kurulu fazla kapasite

Ülke ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik

Yatırım planı yok/Gerek duyulmuyor

Diğer

Soru, yılın 3. çeyreğinde yurtdışında yatırım planı olmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir.

(36)

36

Piyasa Beklentileri//

2014 Temmuz- Eylül Dönemi Beklentileri Temmuz- Eylül Dönemi 2014 Yılı Sonu

USD/TL kur tahmini 2,12

n: 505

2,13

n:500

Euro/TL kur tahmini 2,73

n: 463

2,86

n:460

Euro/USD parite tahmini 1,32

n: 502

1,33

n:500

Enflasyon oranı tahmini (%) - 8,51

n:506

MB politika faiz tahmini (%) - 8,02

n:509

Büyüme Beklentisi (%) 2,85

n: 509

4,02

n:509

Rekabetçi ideal USD/TL kur seviyesi 2,10

n: 409

Rekabetçi ideal EURO/TL kur seviyesi 2,85

n: 314

(37)

37

2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri// Trend (Daha iyi olacak)

2010 /Q1

2010 /Q2

2010 /Q3

2010 /Q4

2011 /Q1

2011 /Q2

2011 /Q3

2011 /Q4

2012 /Q1

2012 /Q2

2012 /Q3

2012 /Q4

2013 /Q1

2013 /Q2

2013 /Q3

2013 /Q4

2014 /Q1

2014 /Q2 Sektör 50,8% 49,3% 42,1% 57,9% 52,4% 41,4% 35,2% 34,8% 36,5% 29,4% 22,0% 40,6% 37,1% 27,6% 28,0% 27,4% 32,4% 33,2%

Türkiye Ekonomisi 45,4% 46,9% 50,7% 56,7% 49,9% 42,7% 30,1% 28,1% 35,1% 26,5% 19,2% 40,8% 36,3% 19,8% 26,8% 15,8% 21,4% 28,5%

Avrupa Ekonomisi 25,6% 16,8% 19,0% 18,2% 17,7% 9,0% 6,9% 9,6% 12,8% 7,3% 6,5% 18,8% 11,6% 8,4% 19,1% 22,8% 25,4% 26,3%

Dünya Ekonomisi 42,2% 27,4% 25,9% 30,4% 25,2% 11,9% 8,1% 11,2% 17,6% 9,1% 7,5% 23,2% 16,3% 10,8% 21,0% 20,2% 23,6% 21,6%

51% 49%

42%

58%

52%

41%

35% 35% 37%

29%

22%

41%

37%

28% 28% 27%

32% 33%

45% 47%

51%

57%

50%

43%

30% 28%

35%

27%

19%

41%

36%

20%

27%

16%

21%

28%

26%

17% 19% 18% 18%

9% 7%

10%

13%

7% 7%

19%

12%

8%

19%

23%

25% 26%

42%

27% 26%

30%

25%

12%

8%

11%

18%

9% 8%

23%

16%

11%

21% 20%

24% 22%

Sektör

Türkiye Ekonomisi

Avrupa Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

(38)

38

2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri//

S 2014 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir?

Baz: 509

33,2% 28,5% 26,3% 21,6%

51,1%

52,5% 57,4%

60,7%

15,7% 19,1% 16,3% 17,7%

Sektör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi

Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak

(39)

39

2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri//

S 2014 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir?

33,2%

28,5%

26,3%

21,6%

35,7%

30,1%

19,6%

23,8%

38,1%

33,9%

29,7%

22,9%

29,4%

25,0%

28,6%

19,8%

Sektör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi

Baz: 509

Yukarıdaki grafikte; sektör, Türkiye, Avrupa ve Dünya ekonomisine ilişkin olumlu beklenti içerisinde olan firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

(40)

GÜNDEM BÖLÜMÜ//

40

(41)

41

63%

55%

64% 68%

29%

31%

28% 28%

8% 14% 8% 4%

G E N E L İ LK 500 İ KI NCI 500 DI ĞER

Sistem hakkında bilgim yok Evet, haberdarım. Ancak yeterli bilgim yok Evet haberdarım ve yeterli bilgim var

«ASKIYA ALMA SİSTEMİ» BİLİNİRLİK//

S Firmaların bir hammaddenin AB ve Türkiye’de yeteri kadar üretilmediğini ispat etmesi halinde Gümrük Birliği çerçevesinde ‘Askıya Alma Sistemi’ sayesinde gümrük vergileri sıfırlanmaktadır.

Türkiye’de doğrudan veya dolaylı olarak 50 milyon Euro düzeyinde yararlanılabilen bu sistemden haberdar mısınız?

(42)

42

66% 73%

60% 63%

26% 17%

31% 31%

8% 10% 10% 6%

Olumlu yönde etkileyeceğini düşünüyorum Herhangi bir etkisinin olmayacağını düşünüyorum Olumsuz yönde etkisi olacağını düşünüyorum

«ASKIYA ALMA SİSTEMİ» NİN ETKİSİ//

S ‘Askıya Alma Sisteminin’ Türkiye’nin rekabetçiliğini ne yönde etkileyeceğini düşünüyorsunuz?

Soru, Askıya Alma Sistemi’nden haberdar olduğunu belirten firmalara yöneltilmiştir.

(43)

43

47% 41%

50% 49%

37% 42%

39%

33%

14% 15% 9%

16%

2,0% 2,2% 1,7% 2,0%

Strateji ile ilgili bilgim yok Olumlu yönde etkileyeceğini düşünüyorum Herhangi bir etkisinin olmayacağını düşünüyorum Olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyorum

«ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ»NİN SEKTÖRE ETKİSİ//

S En son yayınlanan Ulusal İstihdam Stratejisi’nde (2014-2023), büyüme potansiyeli veya büyümenin istihdam esnekliği yüksek olan veya gelecekte yüksek olacağı öngörülen sektörlere göre sektörel istihdam stratejileri belirlendi. Bu istihdam stratejilerinin daha esnek işgücüne kavuşması doğrultusunda sektörünüzü ne yönde etkileyeceğini düşünüyorsunuz?

(44)

44

46% 42% 46% 48%

21% 19% 20% 22%

4% 6% 6% 2%

29,1% 31,7% 28,6% 28,0%

Olumlu yönde etkileyeceğini düşünüyorum Herhangi bir etkisinin olmayacağını düşünüyorum Olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyorum Fikrim yok

«SANAYİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI»NIN FİRMALARA ETKİSİ//

S Türkiye’de 5 milyon doların üzerinde yabancı menşeli mal ve hizmet alımlarında en az yüzde 30 oranında yerli iştirak-işbirliği aranması doğrultusunda bir taslak hazırlanıyor. Bu taslağa göre

“Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik mal ve hizmet alım ihalelerinde sanayi işbirliği programı uygulamaları” yapılması zorunlu olacak. Hayata geçirilmesi düşünülen Sanayi İşbirliği Programı’nın firmanıza etkilerinin ne yönde olacağını düşünüyorsunuz?

(45)

45

37% 30% 34% 42%

42% 49% 47% 36%

16% 18% 11% 18%

5,0% 3,6% 7,7% 4,5%

Türkiye’de de faizler düşerse daha olumlu yansır Evet, olumlu yansımasını bekliyorum Herhangi bir etkisinin olmayacağını düşünüyorum Hayır, olumsuz yansımasını bekliyorum

AVRUPA MERKEZ BANKASI UYGULAMALARININ ETKİSİ//

S Avrupa Merkez Bankası'nın mevduat faizlerini negatife indirerek parasal genişleme sinyali vermesinin Türkiye’ye sermaye akışını hızlandıracağını ve/veya ihracatımıza olumlu yansıyacağını düşünüyor musunuz?

(46)

TREND//

46

(47)

47

Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge

2011/Q1 47,7 32,5 14,8 32,9

2011/Q2 43,8 33,3 16,2 27,6

2011/Q3 40,9 34,6 17,7 23,2

2011/Q4 37,2 34,4 20,7 16,5

2012/Q1 41,1 34,6 15,1 26,0

2012/Q2 35,3 37,7 18,5 16,8

2012/Q3 33,3 38,5 20,1 13,3

2012/Q4 35,3 39,4 17,2 18,0

2013/Q1 43,6 34,9 13,9 29,7

2013/Q2 37,7 34,8 18,5 19,2

2013/Q3 36,9 41,8 15,6 21,3

2013/Q4 33,9 36,2 22,8 11,1

2014/Q1 44,0 36,1 13,4 30,6

2014/Q2 40,8 39,8 14,0 26,9

2014 3.çeyreğine ilişkin üretim beklentisi

37,4%

32,2%

28,7%

31,1% 32,9%

27,6%

23,2%

16,5%

26,0%

16,8%

13,3%

18,0%

29,7%

19,2%

21,3%

11,1%

30,6%

26,9%

Üretim Beklentisi

(

Denge= Artacak-Azalacak)

(48)

48

2014 3.çeyreğine ilişkin ihracat beklentisi

2011/Q1 51,2 28,8 18,3 32,9

2011/Q2 45,4 32,8 19,2 26,2

2011/Q3 44,8 32,0 21,4 23,4

2011/Q4 38,1 35,2 23,8 14,3

2012/Q1 45,4 35,1 17,9 27,5

2012/Q2 37,6 36,8 24,2 13,4

2012/Q3 38,4 36,4 23,3 15,2

2012/Q4 38,6 37,2 22,0 16,6

2013/Q1 42,4 34,3 20,5 21,9

2013/Q2 39,0 36,4 21,4 17,6

2013/Q3 41,4 39,1 17,0 24,4

2013/Q4 38,6 39,0 20,2 18,4

2014/Q1 47,2 36,6 14,2 33,0

2014/Q2 42,6 33,8 21,2 21,4

38,3%

32,7%

27,8% 28,6% 32,9%

26,2%

23,4%

14,3%

27,5%

13,4% 15,2% 16,6%

21,9%

17,6%

24,4%

18,4%

33,0%

21,4%

İhracat Beklentisi

(

(49)

49

2014 3.çeyreğine ilişkin kapasite kullanım oranı beklentisi

2011/Q1 41,9 37,5 14,6 27,3

2011/Q2 40,0 36,2 17,5 22,5

2011/Q3 36,6 39,7 18,5 18,1

2011/Q4 29,4 42,7 21,3 8,1

2012/Q1 36,7 39,3 15,5 21,2

2012/Q2 30,6 42,2 20,1 10,5

2012/Q3 29,4 40,6 21,7 7,7

2012/Q4 29,3 45,9 18,7 10,6

2013/Q1 37,1 38,2 16,8 20,3

2013/Q2 33,5 40,4 18,5 15,0

2013/Q3 31,9 44,4 17,1 14,8

2013/Q4 27,8 41,8 22,0 5,9

2014/Q1 36,7 40,9 14,5 22,2

2014/Q2 32,7 45,4 15,8 16,9

32,6%

30,0%

25,4%

22,8%

27,3%

22,5%

18,1%

8,1%

21,2%

10,5%

7,7% 10,6%

20,3%

15,0%

14,8%

5,9%

22,2%

16,9%

Kapasite Kullanım Oranı Beklentisi

(

(50)

50

2014 3.çeyreğine ilişkin stok durumu beklentisi

2011/Q1 21,9 52,3 21,5 0,4

2011/Q2 25,3 47,6 20,8 4,5

2011/Q3 20,4 52,1 23,0 -2,6

2011/Q4 21,9 51,1 21,7 0,2

2012/Q1 22,8 50,7 20,2 2,6

2012/Q2 23,3 49,5 22,1 1,2

2012/Q3 19,9 53,2 21,5 -1,7

2012/Q4 21,8 54,4 20,1 1,7

2013/Q1 24,1 50,8 20,5 3,5

2013/Q2 27,1 46,7 19,8 7,3

2013/Q3 22,4 52,3 20,7 1,7

2013/Q4 19,9 53,8 21,5 -1,7

2014/Q1 18,7 55,1 21,0 -2,3

2014/Q2 24,2 52,3 19,0 5,2

-3,5%

2,0%

-2,4% -2,4%

0,4%

4,5%

-2,6%

0,2%

2,6%

1,2%

-1,7%

1,7%

3,5%

7,3%

1,8%

-1,7% -2,3%

5,2%

2010-Q1 2010-Q3 2011-Q1 2011-Q3 2012-Q1 2012-Q3 2013-Q1 2013-Q3 2014-Q1

Stok Durumu Beklentisi

(

(51)

51

2014 3.çeyreğine ilişkin girdi maliyetleri beklentisi

2011/Q1 57,3 35,8 3,8 53,5

2011/Q2 53,0 35,6 6,5 46,5

2011/Q3 60,9 30,2 6,6 54,3

2011/Q4 55,1 33,8 6,6 48,5

2012/Q1 51,1 40,3 3,1 48,0

2012/Q2 42,6 45,4 7,9 34,7

2012/Q3 49,1 41,4 6,2 42,9

2012/Q4 50,4 41,3 4,8 45,6

2013/Q1 38,6 46,7 9,8 28,8

2013/Q2 47,5 39,8 7,1 40,4

2013/Q3 46,4 45,1 4,2 42,2

2013/Q4 61,5 29,3 5,4 56,1

2014/Q1 48,2 41,7 5,0 43,2

2014/Q2 51,7 38,3 4,6 47,1

56,2%

44,4%

53,7%

59,9%

53,5%

46,5%

54,3%

48,5% 48,0%

34,7%

42,9% 45,6%

28,8%

40,4% 42,2% 56,1%

43,2%

47,1%

Girdi Maliyetleri Beklentisi

(

(52)

52

2014 3.çeyreğine ilişkin birim ihraç fiyatı beklentisi

2011/Q1 31,5 53,7 10,7 20,8

2011/Q2 28,4 54,4 12,5 15,9

2011/Q3 29,3 51,3 16,1 13,2

2011/Q4 27,9 51,9 15,0 12,9

2012/Q1 24,7 59,2 12,6 12,1

2012/Q2 23,0 57,7 15,9 7,1

2012/Q3 18,0 62,2 16,2 1,8

2012/Q4 22,0 62,4 12,5 9,5

2013/Q1 17,5 62,0 16,1 1,4

2013/Q2 23,0 56,8 14,2 8,8

2013/Q3 20,2 63,5 10,8 9,3

2013/Q4 28,6 52,8 13,2 15,4

2014/Q1 24,8 61,6 9,0 15,8

2014/Q2 23,6 60,1 11,0 12,6

14,7%

3,8%

15,4%

27,0%

20,8%

15,9% 13,2% 12,9%

12,1%

7,1%

1,8%

9,5%

1,4%

8,8% 9,3%

15,4%

15,8%

12,6%

Birim İhraç Fiyatı Beklentisi

(

(53)

53

2014 3.çeyreğine ilişkin ithal girdi kullanım miktarı beklentisi

2011/Q1 21,2 54,4 5,8 15,4

2011/Q2 20,4 50,7 10,1 10,3

2011/Q3 17,7 53,3 10,5 7,2

2011/Q4 15,7 54,7 8,7 7,0

2012/Q1 16,3 55,2 6,7 9,6

2012/Q2 15,8 56,0 9,5 6,3

2012/Q3 18,8 54,7 8,9 9,9

2012/Q4 14,3 57,7 8,3 6,0

2013/Q1 15,8 53,3 8,3 7,5

2013/Q2 17,9 51,0 9,2 8,8

2013/Q3 17,8 57,1 5,3 12,5

2013/Q4 17,6 54,0 8,4 9,2

2014/Q1 15,1 58,5 6,5 8,6

2014/Q2 17,3 54,0 9,4 7,9

17,2%

11,5%

14,7%

15,3% 15,4%

10,3% 7,2% 7,0%

9,6%

6,3%

9,9%

6,0% 7,5% 8,8%

12,5%

9,2%

8,6% 7,9%