Dr. Ercan BAŞTU
İ.Ü. İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Reprodüktif Endokrinoloji ve İnfertilite Bilim Dalı
(ACOG, 2002)
1. Weight loss: If BMI >30 kg/m
22. Clomiphene citrate (CC).
3. CC + corticosteroids if DHES > 2ug/ml 4. CC + Metformin
5. Low dose FSH injection
6. Low dose FSH injection + Metformin
7. Ovarian drilling
Hayat tarzı değişikliği ( Diet, egzersiz, farmakolojik tedavi ve bariatrik cerrahi )
Klomifen sitrat (CC)
Insulin duyarlaştırıcı ajanlar ( Metformin)
Aromataz inhibitörleri ( Letrozol)
Gonadotropinler
Laparoskopik overyan drilling (LOD)
Erken menarş
Oligo-amenore, düzensiz sikluslar Kronik anovulasyon
Abortus risk artışı
ART sonrası düşük gebelik oluşumu Gebelikte morbidite artımı
PCOS’ lu obez kadınlarda 6 aylık dönemde
% 5-10 kilo verme üreme fonksiyonlarını
%55-90 oranında düzeltir.
Obesite tedavileri;
Davranış terapileri
Yaşam stili değişiklikleri (diyet ve egzersiz) Farmakolojik tedavi
Bariatrik cerrahi
Minimum %5 kilo
vermesini sağlamak
500 Kcal/eksik, karbonhidrattan fakir diyet.
Egzersizin tek başına etkisi de bilinmiyor.
Orlistat
Sibutramine
Rimonabant
Kilo kaybının uzun süreli kalmasını sağlayan tek yöntem.
Altı hf süre ile egzersiz ve hipokalorik diyet, tek başına ve CC ile ovulasyon olasılığını artırmada
etkin bulunmuştur
Kilo verme ucuz, yan etkisi olmayan, etkili bir yöntem olup PCOS’lu anovulatuar infertilitesi olan obez kadınlarda FIRST LINE tedavi
seçeneği olabilir.
Six weeks of structured exercise training and hypocaloric diet increases the probability of ovulation after
clomiphene citrate in overweight and obese patients with polycystic ovary syndrome: a randomized controlled trial.
Palomba S, Hum Reprod. 2010
►
1962’den beri
minimal yan etki
triphenylethylene derivative►
dihydrogen citrate salt (clomiphene citrate)
►
İki stereoisomer: zu-clomiphene
(38%) and en-clomiphene (62%)
Oral yoldan kullanılan zayıf estrojenik etkili bir ilaçtır
Estrojen reseptörlerine bağlanır:
reseptörlere bağlı kalır ve yeniden
doldurulmayı engelleyerek reseptör sayısını azaltır.
Klomifen Sitrat ile Ovülasyon Klomifen Sitrat ile Ovülasyon
İndüksiyonu
İndüksiyonu
Etki mekanizması :
Gerçek estrojen sinyallerinde yalancı düşme
GnRH sekresyonunun aktivasyonu
GnRH üzerinden ve doğrudan pitüitere etkiyle FSH ve LH’da yükselme
Uterus, serviks ve vajene antiestrojen etki
Servikal mukus ve endometriuma
antiestrojenik etkisi klinik etkinliğine zarar vermez??
Teratojenitesi yoktur
Oligoovulasyon veya anovulasyona bağlı infertilite primer endikasyonudur
Normogonadotropic, normoprolactinemic, euthyroid women (WHO class 2).
Bu grup polikistik over sendromlu olguları kapsar.
•
Ovulasyonun gebelikle sonuçlanması
•
Düşük abortus oranı olması
•
Çoğul gebeliği önlemek
Amaç Amaç
Gebeliklerin çoğu ilk 6 ovulatuar sikluste olur
Yaklaşık %50’si 50 mg doz ile oluşur
Diğer %25’i 100 mg ile oluşur
meta-analizde 50 mg dozla %46 ovulasyon bildirilirken,
%21’de 100 mg ile,
%8’de ise 150 mg ile ovulasyon sağlanmıştır.
Homburg R. 2005. Human Reproduction.
Homburg R, Human Reprod 2005
KLOMİFEN SİTRAT UYGULAMA GÜNLERİ
5 gün
50-150 mg/gün
ovulasyon
FSH WINDOW
5.
gün
9.
gün
Kullanım:
Kullanım:
Adetin 5. Günü başlanarak 5 gün süreyle 50 mg gün şeklinde Adetin 5. Günü başlanarak 5 gün süreyle 50 mg gün şeklinde başlanır.
başlanır.
Hastaların % 50Hastaların % 50’’sinde 50 mg ile ovulasyon sağlanır. sinde 50 mg ile ovulasyon sağlanır.
Ovulasyon olmazsa doz arttırılır.(150 mg Ovulasyon olmazsa doz arttırılır.(150 mg ‘ a kadar)‘ a kadar)
Son dozdan 5 gün sonra başlayarak bir hafta süreyle koitus Son dozdan 5 gün sonra başlayarak bir hafta süreyle koitus önerilir.
önerilir.
Klomifen Sitrat ile Ovülasyon Klomifen Sitrat ile Ovülasyon
İndüksiyonu
İndüksiyonu
Ovulasyon tespit edilmiş ise daha sonra da aynı günlerde olma olasılığı yüksektir
LH piki son CC dozundan 5-12 gün sonra oluşabilir
Çifte son CC tabletinden 5 gün sonra başlayarak bir hf süre ile günaşırı koitus önerilir
Ovulasyon oranları:
1.Yaş,
2.Vücut kitle indeksi
3.Serbest androjen indeksi arttıkça azalır.
Parametre p değeri AUC*
Parametre p değeri AUC*
Univariate analiz Univariate analiz FAI(T*100/SHBG)
FAI(T*100/SHBG) <0.0001 <0.0001 0.760.76 BMI(kg/m2)
BMI(kg/m2) <0.0001 <0.0001 0.700.70 Ortalama ovarian vol
Ortalama ovarian vol 0.0001 0.0001 0.670.67 Hyperandr(yüksek T ve/veya AD) 0.0007
Hyperandr(yüksek T ve/veya AD) 0.0007 0.640.64 Oligomenore veya amenore
Oligomenore veya amenore 0.0005 0.0005 0.620.62 Ortalama follikül
Ortalama follikül 0.10.1 0.580.58
Kanama intervali
Kanama intervali 0.42 0.42 0.53 0.53 LH(IU/L)
LH(IU/L) 0.5 0.5 0.520.52 Multivariate analiz **
Multivariate analiz **
Prediction model for CRA
Prediction model for CRA 0.820.82
FAI, BMI, siklus hikayesi, FAI, BMI, siklus hikayesi,
ortalama ovaryen volümortalama ovaryen volüm
Imanı et al. 1998; J Clin Endocrinol Metab 83:2361
PCOS trial, (Rausch et al., 2007 J Clin Endocrinol Metab.)
baseline free androgen index (FAI),
baseline proinsulin level,
body mass index (BMI)
duration of attempting conception
were significant predictors of ovulation, conception, pregnancy and live birth,
CC ile Ovulasyon İndüksiyonu Sonrası CC ile Ovulasyon İndüksiyonu Sonrası
Canlı Doğum Oranı Canlı Doğum Oranı
OC/CC grup Kontrol grup POC/CC grup Kontrol grup P Ovulasyon (No)
Ovulasyon (No) 17/24 (71%) 2/24 (8 %) 0.00117/24 (71%) 2/24 (8 %) 0.001 Ovulatuar siklus (No)
Ovulatuar siklus (No) 40/62 (64.5%) 3/27 (11%) 0.00140/62 (64.5%) 3/27 (11%) 0.001 Endometrium (mm)
Endometrium (mm) 9.4 9.4 ±± 2.4 7.1 2.4 7.1 ±± 2 NS 2 NS Gebelik oranı (No)
Gebelik oranı (No) 13/24 ( 54%) 1/24 ( 4%) 0.001 13/24 ( 54%) 1/24 ( 4%) 0.001
Branigan FE. 2003 Am J Obstet Gynecol. 188:1424
Androjen LH
Estradiol
Dexamethazon Dexamethazon
Hiperandrojenik kadınlarda DHEAS
CC+Dexamethason 0.5 mg/yatmadan önce
Adrenal androjen sekresyonu
CC cevabı İştah
Kilo alımı
Daly et al., 1984
CC kullanımı 12 siklüsten daha az kullanım ile sınırlanmalıdır
PCOS ta kümülatif olarak %80
ovulasyon ve %30 - 40 gebelik beklenir .
Aromataz İnhibitörleri
Aromataz İnhibitörleri
Letrozole (Femara), anastrozole (arimidex) potent aromataz
inhibitörleridir.
Siklusun 3-7. günleri arası letrozole 2.5- 5 mg/gün kullanılır
Mitwally and Casper, 2001 Al-Omari et al., 2004
• CC ye rezistan olgularda etkili olabilir
(Mitwally et al. 2001)
• Endometrıuma olumsuz etkisi izlenmemekte (Cortinez et al. F&S 2005)
•Benzer abortus, ektopik gebelik oranları ve daha düşük çoğul gebelik oranları
görülmektedir (Mitwally et al. Am J Obstet Gynecol 2005)
Aromataz inhibitörleri (AI) ovulasyon
indüksiyonunda CC ile yarışabilecek tedavi seçeneğidir.
Randomize ve non randomize çalışmalara göre aromataz inhibitörleri PCOS ta ovulasyon
indüksiyonunda rol oynayabilir
Aromatase inhibitors for female infertility: a systematic review of the literature.
Polyzos NP, .Reprod Biomed Online. 2009
Öneriler:
Weight loss, exercise, and lifestyle modifications should be the first-line option for these women.
Clomiphene citrate has been proven effective in
ovulation induction for women with PCOS and should be considered the first-line therapy.
Patients should be informed that there is an increased risk of multiple pregnancy with ovulation induction using clomiphene citrate. (I-A)
Consensus on infertility treatment related to polycystic ovary syndrome
The Thessaloniki ESHRE/ASRM-Sponsored PCOS Consensus Workshop Group* March 2–3, 2007, Thessaloniki, Greece