Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bazı firmaların baskısı ile halkın ve çocukların en temel besin maddelerinden olan çiğ süt ve yoğurttaki yağsız kuru madde şartını kaldırdı. Diğer taraftan, yoğurttaki süt proteini oranını ise yüzde 4’ten yüzde 3’e indirdi.
Bilim insanlarından aldığımız görüşlere göre, ilgili tebliğ değişikliklerini konuyla ilgili alt komisyonlar önermediği halde, Bakanlık yetkililerinden oluşan üst komisyon böyle bir değişiklik getirmiştir.
Süt Tebliğindeki Değişiklik
14.02.2000 tarih ve 23964 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütleri Tebliği’nde çiğ sütün bileşiminde yağsız kuru madde zorunluluğu bulunmaktaydı. Ancak, 22.08.2006 tarih ve 26267 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan mevcut tebliğdeki değişiklik ile çiğ sütteki yağsız kuru madde zorunluluğu kaldırılmıştır.
Yoğurt Tebliğindeki Değişiklik
03.09.2001 tarihli 24512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Fermente Sütler Tebliği’nde yoğurt bileşimindeki süt proteini için ağırlıkça en az yüzde 4, yağsız kuru madde için ağırlıkça en az yüzde 12 olması zorunluluğu getirilmişti.
Ancak, 16 Şubat 2009 tarihli 27143 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili tebliğ değişikliğinde, yoğurtta
bulunması zorunlu olan süt proteini oranı ağırlıkça yüzde 4’den yüzde 3’e düşürüldü. Yoğurdun bileşiminde ağırlıkça en az yüzde 12 olması gereken yağsız kuru madde zorunluluğu ise kaldırılmıştır.
KALİTE DÜŞECEK TÜKETİCİ SAĞLIĞI TEHLİKEYE GİRECEK
Konuyla ilgili bilim insanları ve uzmanların görüşlerine göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ilgili tebliğlerde yapmış olduğu değişikliklerle çiğ sütün sulandırılmasının ve doğal yoğurtta kullanımı yasak olan katkıların kullanılmasının yolu açılarak, firmalara hile yapma ve daha çok kâr yapma olanağı sağlamıştır.
Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Tarım Örgütü’nün belirlediği standardın altına düşerek çiğ sütte ve yoğurtta yağsız kuru madde zorunluluğunu kaldıran, yoğurttaki süt proteini oranını düşüren Tarım ve Köyişleri Bakanlığı sütün ve yoğurdun besin değerinin ve kalitesinin düşmesine, sağlık açısından risk ve tehlike oluşturabilecek katkı maddelerinin kullanılmasına yol açmıştır.
Konuyla ilgili olarak, başvuruda bulunduğumuz bilim insanları ve uzmanların görüşlerine göre; sütteki yağsız kuru madde içinde protein, laktoz ve mineral madde bulunmaktadır. Kuru maddenin içindeki bu maddelerin ağırlıkça oranı yüzde 8,5-9 dolayındadır. Bu oranın yüzde 12’ye çıkması için ya sütün üzerine süt tozu ilave ediliyor ya da sütün suyu uçuruluyor.
Önerilen ve kaliteli olan, bizim damak tadımıza uygun olan sütün suyunun uçurularak elde edilen vakumlu yoğurttur.
Bu, aynı zamanda ülkemizdeki süt üreticilerinin de lehine olan bir yöntemdir. Oysa, sütteki ve yoğurttaki kuru madde zorunluluğunun kaldırılmasıyla sütte ve yoğurtta hileye yol açılmıştır. Yoğurdun kıvamını tutturabilmek için daha çok, ithal edilen, kalitesiz ve sağlık açısından riskli olabilecek süt tozu ile gene sağlık açısından tehlike
oluşturabilecek kıvam arttırıcı kimyasal madde kullanımının önü açılmış oluyor.
Bu uygulama ile ülkemize özgü olan geleneksel yoğurt, yani “Türk Tipi Yoğurt” ortadan kaldırılarak toplum ve tüketiciler firmaların daha çok kâr elde edebilecekleri yoğurt tipine yönlendirilmek istenmektedir.
Bu uygulamayla tüketiciler kullandıkları hazır yoğurtta yüzde 25 daha az protein alacaklardır. Yoğurdun besleyicilik değeri düşecektir. Diğer taraftan, sütlerin bileşiminde yağ dışında bileşimle ilgili hiçbir kriterin tebliğde olmaması her türlü hileye yol açacağından proteinsiz sütün üretilmesine de neden olunacaktır. Tüketiciler aldatılacak, sağlıkları olumsuz yönde etkilenecektir. Toplumun beslenmesine büyük bir darbe vurulacaktır.
Bu uygulama kalitesiz süt tozu ve çeşitli katkı maddelerinin ithalatını ya da çeşitli yollardan ülkeye girişini
arttıracağından süt hayvancılığına ve ülke ekonomisine büyük bir darbe vurulacaktır. Çiftçi, tüketici ve ülkemiz çok
büyük zarar görecektir.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın bu uygulaması tam bir skandaldır. Bakanlık ivedi olarak bu yanlış uygulamayı durdurmalıdır.
Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Cumhuriyet Ankara 20.3.2009
