Tarım Bakanlığı doğal ve verimli üretim için yoğurdun protein ve katkı değerlerini değiştirdi. Ancak, akademisyenler, üretici kesim ve gıda uzmanları bunun melamin gibi tehlikeli katkı maddesi kullanımını artacağı görüşünü savunarak karşı çıkıyor.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın 16 şubatta yayımladığı tebliğle, yoğurtta protein oranının yüzde 4’ten yüzde 3’e düşürülmesi tartışmaları sürerken, böyle bir tebliğin çıkarılmasına neden ihtiyaç duyulduğu kafaları karıştırdı.
Bakanlık tebliğin çıkarılırken, sektör ve talebin dikkate alındığını ve ‘sütten doğal yoğurt üretilmesini sağlamak amacıyla protein düşürüldüğü’ savunmasını yaparken, gıda mühendisleri, akademisyenler, üretici temsilcileri bu tebliğle üretilecek yoğurdun geleneksel yoğurt yapısını bozacağını ifade ediyor.
Tebliğin neden değiştirildiğine ilişkin faili muçhul bir durum ortadayken taraflar, yoğurttaki geleneksel tadın
yakalanabilmesi ve yağsız kuru madde açığının, melamin benzeri kimyasallarla kapatılmasının gündeme gelebileceği ve bunun da ölümle sonuçlanabilecek sağlık sorunlarını ortaya çıkaracağını belirtiyor.
Melamin kullanımına dikkat
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu tebliğe ilişkin değerlendirmesinde kullanı-lacak katkı maddelerine ve beslenme değerinin düşeceğine dikkat çekiyor.
Oda, tebliğde yağsız kuru madde oranına ilişkin herhangi bir ölçütün belirlenmediğini, bunu da tüketicinin
‘aldatılması’ olarak nitelendiriyor.
Yayımlanan tebliğde protein oranının düşürülmesi ve yağsız kuru madde oranına ilişkin verinin bulunmamasının, yoğurttaki su oranının artıracağını, protein oranında yüzde 25 azaltacağını, besleyici özelliğinin düşeceği görüşünü savunan Oda, Türkiye’de süt yerine yoğurdun daha çok tüketildiğini, sütten gelen protein, mineral, vitamin gibi beslenme öğelerinin yoğurt tüketimiyle karşılandığını vurguladı.
Yapılan düzenlemeyle bir yandan geleneksel yoğurt yapısı ve tadı bozulacağına dikkat çekilen açıklamada, “Üretilen süt ve süt ürünlerine su katılarak besleyici öğelerin seyreltilmesi sonucu ortaya çıkan protein ve yağsız kuru madde açığının kapatılmasına yönelik son zamanlarda sıkça tartışılan melamin vb kimyasalların katılması olasılığını gündeme getirecektir.
Bu ürünlerin tüketilmesi de ölümle sonuçlana-bilecek önemli sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır” dendi.
‘Üretilen yoğurdu almayın’
Tebliğ değişikliği üzerinde çalışan alt çalışma grubunun Başkanı Ankara Üniversitesi Süt Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr. Emel Sezgin, tebliğ değişikliğinin, alt komitenin itirazına karşın gerçekleştirildiğini
belirtirken, Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Atakan Günay, Bakanlığın kendilerine “en az yüzde 4 protein oranı ve yüzde 12 katı madde oranı’’ öngören tebliği metnini gönderip, “‘yüzde 3 protein oranı öngören ve katı madde oranı kaldırılmış” metni çıkardığını söyledi.
Sezgin, tebliğe göre üretilecek yoğurtta kalite düşüklüğünün olacağını, uygulamayla katı madde oranının kalktığını, proteinin de düştüğünü kaydetti.
Sezgin, “Sütün proteini yüzde 3.4 yani hiç bir kuru madde artırımı yapmadan, kıvam sağlamadan çorba gibi yoğurtlar çıkabilir. Bu yoğurdu satamayacağı için, içine katılaştırıcı maddeler katacaktır. Bunların da tespiti çok zordur.
Stabilizatörler katarlar.
Biz halkın doğal yoğurt tüketmesini istiyoruz ama bu durumda, stabilizatörler katmadan yoğurdun kıvamını tutturmak mümkün olmayacak” dedi.
Sezgin, vatandaşa tebliğ düzelene kadar bu yöntemle üretilen yoğurttan almamalarını önerdi.
Avrupa’nın yoğurdu farklı
Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz da Avrupa’da genellikle meyveli yoğurtlar yaygın olduğunu ve AB’nin yoğurt temel kriterlerini içeren bir standardın da bulunmadığını belirtti.
Yılmaz, bu ülkelerin tümünün kendilerine baz aldıkları codex alimantarius protein miktarını düşük tutarken, yoğurtları meyveli ve meyvesiz olarak ayırım yapmaksızın değerlendirdiğini ve tüm diğer ürünlerde olduğu gibi kıvam
problemini ortadan kaldırmak için kıvam artırıcı kullanımına da izin verdiğini ifade etti.
Türkiye Süt, Et, Gıda, Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Genel Sekreteri Melek Us, Bakanlığa ‘farklı görüşler var, inisiyatifi size bırakıyoruz’ dediklerini belirterek, “Daha makul oranlar, yüzde 3.5-3.8 olabilirdi.
Sektörün ilgililerini çağırıp değerlendireceğiz. Yüzde 3 proteinli ürün yoğurt değil, başka bir adla pazarlanması daha uygun olur” görüşünü aktardı.
KIVAM İÇİN DEĞİŞİK STABİLİZATÖRLER KONULABİLİR
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü’nden Prof. Dr. Celalettin Koçak, yoğurtta kuru madde oranının kaldırılmasının, sanayicinin maliyetini düşürüp, karını artıracağını belirterek, şu bilgiyi verdi:
“Sütün yüzde 12-12.5’i kuru maddedir. Toplam kuru madde olarak, inek sütünde yüzde 3.4 protein, yüzde 4.7 laktoz, yüzde 3.5 yağ, 0.75-0.80 civarında da mineral madde vardır. Normal inek sütünde protein oranı 3’ün üzerindedir.
Bunları koymadan, 100 kg sütten, içine stabilizatör koyarak, 100 kg yoğurt üretebilecek. Tüketici stabilizatör konduğunu, kıvamdan anlayamaz. Sanayici kıvamını tutturmak için stabilizatörler koyacak. Sanayicileri suçlamak istemem ama değişik stabilizatörler koyabilirler.”
MELAMİN NELERDE VAR
Melamin, sıklıkla beyaz kristal formda olan ve nitrojenden içeriğinden zengin organik bir kimyasal. Plastik ürünlerde, yapıştırıcılarda, tezgahlarda, tabak-çanakta, beyaz yazı tahtalarında yaygın olarak kullanılır.
Gıdanın hacmini arttırmak amacıyla melaminin çiğ süt ve bol miktarda suyla karıştırılması, sulandırmanın etkisine bağlı olarak sütün protein miktarını azaltıyor.
Bu sütü, yoğurt, dondurma, kahve, çikolata gibi ileri ürünleri üretmek üzere kullanan şirketler, normalde protein içeriğini tespit etmek amacıyla nitrojen miktarını ölçen bir test kullanırlar.
Ortama melamin eklenmesi, sütün nitrojen miktarını artıracağından protein miktarını da görünürde yükseltiyor.
Öte yandan, ürünlerinde çin’de alt bebeğin ölümüne, 300 bin küçük çocuğun da hastalanmasına neden olan melamin malzemesini kullanan Sanlu şirketi 61 milyon avroya satıldı.
Yeni Zelandalı süt üreticisi Fonterra’nın da bir kısmına sahip olan şirketin satışı ise açık artırma yöntemiyle gerçekleşti.
Süt skandalına adı karışmayan birkaç şirketten biri olan Pekin Sanyuan Grup, Sanlu şirketinin tüm varlıklarını satın alarak, pastörize süt üretime yeniden başladı.
06/03/2009 TARAF
