BİLİŞSEL, DUYUŞSAL VE SOSYAL AÇIDAN
PROGRAMLAMA ÖĞRETİMİ
Prof. Dr. Erkan TEKİNARSLAN
Doç. Dr. İbrahim ÇETİN
PROGRAMLAMA EĞİTİMİNDE ÖNEMLİ İKİ FİGÜR
• Seymour Papert ;
Piaget’den etkilenmiştir.
İnşacılık yaklaşımının kurucusudur.
İleri seviye düşünme becerisi olarak programlamayı önerir.
• Ed Dubinsky;
Piaget’in yansıtıcı soyutlama fikrini temel alır.
APOS teorisinin kurucusudur.
Bilgi işlemin gücünü matematik eğitiminde kullanmayı önerir.
Bilgi İşlemsel Düşünme
Bilgi işlemsel düşünme:
• ‘Bilgisayar biliminin temel kavramlarını kullanarak problem çözmeyi, sistem tasarlamayı ve insan davranışlarını anlamlandırmayı içerir’
(Wing, 2006).
• ‘Çözümlerin bir bilgi işleme birimi tarafından etkili şekilde yerine getirilebilecek şekilde formda sunulması amacıyla problemleri ve
çözümlerini formülleştirmeyi içeren düşünme sürecidir.’ (Cuny, Snyder
ve Wing, 2010)
Bilgisayar Bilimi
• Bilgisayar bilimi algoritmaları ve veri yapılarını formal ve matematiksel özellikleri, donanımsal gerçekleşimleri, dilsel gerçekleşimleri ve
uygulamaları açısından konu edinir.
Bilgisayar bilimi :
• Yalnızca bilgisayarı konu edinmez,
• Yalnızca programlamayı konu edinmez,
• Yalnızca bilişim teknolojilerinin kullanımını konu edinmez.
Bilgisayar Bilimi ve Programlama Eğitimi
• Bilgisayar bilimi sadece programlamayı içermemesine rağmen programlama bilgi işlemsel düşünmeyi pratik etmenin önemli araçlarındandır.
• Bilgisayarların pratik değerleri programlama ile ortaya çıkar.
Programlama Eğitiminde Karşılaşılan Zorluklar
• Programlamaya uyum,
• Kavramsal makine,
• Söz dizimi ve semantik,
• Standart yapılar,
• Programlama pragmatiği.
Programlamaya Girişte Kullanılan Yaklaşımlar
• Metin tabanlı,
• Blok tabanlı,
• Robotik sistemler,
• Bilgisayarsız bilgisayar bilimi,
• Harmanlanmış sistemler.
Bilişsel Alan ve
Programlama Öğretimi
Bilişsel Alan Basamakları
Programlama Etkinlikleri
Bilgi Öğrenenler bir programlama dilinin elemanlarını, sözdizimini, yapılarını ve yöntemlerini ezberler.
Kavrama Öğrenenler bir programın nasıl yürüdüğünü veya gerçekleştiğini yeniden belirtir.
Uygulama Öğrenenler bazı ifadelere göre kısmi kod veya boşluk doldurma gibi belirli bir programlama görevi gerçekleştirirler.
Analiz Öğrenenler tamamlanmış bir programın doğru olup olmadığını belirler.
Sentez Öğrenenler bir problemi çözmek için eksiksiz bir program oluştururlar.
Değerlendirme Öğrenenler diğer öğrenenler tarafından yazılan programları gözden geçirir ve yorumlar yapar, daha sonra öğretmen bu yorumları puanlandırır.
Programlama faaliyetlerinin tasarımında gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması için programlamanın zihinsel etkinlikleri kapsayan bilişsel özellikler dikkate
alınmalıdır (Hwang, Wang, Hwang, Huang,
& Huang, 2008).
Tablo 1’de genellikle üniversite lisans seviyesindeki öğrenenlerin programlama derslerinde öğrenmeleri beklenen bilişsel alandaki öğrenme kazanım veya etkinlik örneklerini verilmektedir (Lister ve Leaney (2003):
Tablo 1. Programlama dersleri bilişsel alan öğrenme kazanım veya etkinlik örnekleri
Duyuşsal Alan ve Programlama Öğretimi
• Duyuşsal alanın basamakları, (1) alma, (2) tepkide bulunma, (3) değer verme, (4) örgütleme, (5) kişilik haline getirme olarak sıralanmaktadır.
• Programlama veya kodlama becerilerinin kazandırılmasında duyuşsal eğitimin yeri oldukça önemlidir ve duyuşsal eğitim sürecinde öğrenenlerinin programlamaya yönelik istek ve ilgilerini artırıcı
etkinliklere yer verilmesi gerekir.
• Duyuşsal alanda bahsedilen bu aşamalı seviye ve alt seviyelerine üniversite lisans seviyesindeki öğrenenler için nesne tabanlı programlamaya ilişkin aşağıdaki gibi kazanım örnekleri verilebilir (Halland ve Malan, 2004):
• 1. Alma: Nesne tabanlı programlamayla ilgili bir uyaranı (kavram veya etkinlik) algılayabilme.
• Farkındalık: Nesne tabanlı programlamayla ilgili uyaran dikkat çeker, farkındalık oluşur.
• Almada isteklilik: Nesne tabanlı programlamayla ilgili uyaran diğerlerinden ayırt edilir; dikkatin bu uyarıcıya yoğunlaşması için bir istek oluşur.
• Kontrollü ya da seçici dikkat: Nesne tabanlı programlamayla ilgili uyaran diğerlerin arasından aranır ve seçilir.
Duyuşsal Alan ve Programlama Öğretimi
• 2. Tepkide Bulunma: Düzenli olarak nesne tabanlı programlamayla ilgili bir uyarana yanıt verilir.
• Uysal davranma: Nesne tabanlı programlamayla ilgili öğretmenin beklentilerine uygun davranma.
• Karşılık verme isteği gösterme: Nesne tabanlı programlamayla ilgili bir uyarıcı veya etkinliğe sürekli olarak içsel bir arzuyla tepkide bulunma.
• Karşılık vermekten tatmin olma: Nesne tabanlı programlamayla ilgili bir uyarıcı veya etkinliğe tepkide bulunmaktan duygusal olarak tatmin olma.
• 3. Değer Verme: Nesne tabanlı programlamayla yönelik bir inanç veya tutum özelliğini gösterecek kadar sebatkâr bir şekilde tutarlı bir davranış gösterme.
• Bir değeri kabullenmişlik: Nesne tabanlı programlamayla ilgili etkinliklerde yer almak için veya bulunmak için sürekli isteklilik.
• Bir değere düşkünlük: Bir problemi çözmek için nesne tabanlı bir yaklaşım kullanmayı tercih etme.
• Adanmışlık: Nesne tabanlı programlamanın gücü ve kullanışlılığına inanma.
Duyuşsal Alan ve Programlama Öğretimi
• 4. Örgütleme: Nesne tabanlı programlamayla ilgili etkinlikler düzenleme.
• Değeri Kavramsallaştırma: Nesne tabanlı programlamanın belirli bir durumda neden daha iyi bir yaklaşım olduğunu açıklayabilir.
• Değeri örgütleme: Nesne tabanlı programlama ilkelerini, iyi programlamanın diğer ilkeleriyle bütünleştirir.
• 5. Bir değer ya da değerler bütünüyle nitelenmişlik: Bireyler, tutarlı bir şekilde nesne tabanlı programlamayla ilgili bir değer ve ilkeler kümesine göre hareket eder.
• Genellenmiş örüntü: Programlama prensiplerini ve uygulamalarını, hayattaki diğer değerler veya değerler dizileri ile uyumlu hale getirir.
• Karakterlenme: Nesne tabanlı programlamada kendini yetkin olarak görür, nesne yönelimli programlama onun yaşamının doğal bir parçası olur.
Sosyal Alan ve Programlama Öğretimi
Programlama öğretimini sosyal açıdan incelendiğinde yapılan çalışmalar aktif olarak grup içerisinde çalışan öğrenenler için sosyal bağlam içinde öğrenmenin yararlı olduğunu
önermiştir. Sosyal açıdan programlama öğretimi üzerine yapılan çalışmalarda sıklıkla eşli programla kullanılmaktadır.
• Eşli Programlama:
Hem eğitimde hem de sektörde kullanılır,
Programlama iki kişi tarafından yapılır,
Sürücü ve kılavuz bulunur,
Sürücü ve kılavuz düzenli olarak görev değiştirir,
Verimli bir yöntemdir,
Eşlerin bilgi ve beceri seviyesi birbirine yakın olmalıdır.
