Öz-belirleme Kuramı
Motivasyon ve duygulanım
• Motivasyon bizi eyleme götüren özel yönlere iteni belirli eylemleri sürdürmemizi sağlayan içsel bir durumdur.
• İçsel ve Dışsal motivasyon
Motivasyon kuramları
• İtki (dürtü) azalması
• Uyarım arama
• Maslov ve İhtiyaçlar hiyerarşisi (büyüme ve eksiklik ihtiyaçları)
Maslow’un Hiyerarşisi
Kendini gerçekleştirme Değer görme ihtiyacı Sevgi ve aidiyet ihtiyaçları
Güvenlik ihtiyaçları Fizyolojik ihtiyaçlar
• Yeterlik ve öz değer (Robert White, 1959)
• İnsanların çevreleri ile etkin olarak ilgilenebileceklerine inanmaya ihtiyaçları vardır.
• Öz belirleme kuramı
Yeterlilik ve Öz değer
• Yeterlilik ihtiyacı, çevre ile etkin olarak baş edebileceğine ilişkin inanç ihtiyacıdır.
• Kişinin yeterlik duygusunun korunması ise öz değer olarak tanımlanabilir.
• Öz değeri sürdürmenin 2 yolu
• başarılı olmak ve başarısızlığı engellemektir.
• Başarısızlık düşün beceri inancı yarattığı için kişi bir şekilde bu başarısızlığı engellemeye çalışır.
• Örn; bir etkinlikte yer almayı reddetme, önemini azaltma, kendi
performans beklentisini düşürme, kendi inançlarında karşıt kanıtlara rağmen ısrarcı olma
Kendini engelleme
• Başarısızlık duygusunu engelleme ya da başarısızlığı haklı çıkarma davranışlarıdır.
• Yüksek hedef
• Aşırı sorumluluk
• Engeller yaratmak
• Erteleme
• Çabayı azaltma
• Kopya çekme
• Alkol uyuşturucu
Şarta bağlı özdeğer
• Burada artık sabitlenmiş olması gereken öz değerin değişkenliği söz konusudur. Başarı ve başarısızlıklara bağlı olarak değişir.
• 1- Başarı şansım düşük
• 2- Bu iş o kadar da önemli değil
Kendini engelleme olasılığını nasıl etkiler?
