ÖRGÜTLEME
Örgütün amaçlarını gerçekleştirmek üzere önce insanlar arasında işbölümü sonrasında işbirliğini sağlamak için yürütülen işlemlere verilen addır.
Örgütleme, örgütün amaç ve görevlerini en etkili bir şekilde başarmak, tüm kaynakları bir araya getirmek ve eş güdümlemek amacıyla faaliyetleri, işleri ve
çalışanlar arasındaki ilişkileri düzenlemeyi kapsar.
ÖRGÜTLEME SÜRECI
1) Yapılacak işlerin, görevlerin saptanması ve gruplandırılması
2) Örgütün tüm sahip olduğu kaynakların değerlendirilmesi
3) Birimlerde görevleri yapacak işgören niteliklerinin belirlenmesi
4) Görevlerin yerine getirilmesi için gerekli yer, araç ve yöntemlerin saptanması
5) Görev alacakların yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi
ÖRGÜTLEME VE EŞGÜDÜM
Eşgüdüm bir amacı gerçekleştirmek için kişilerin, birimlerin ve gayretlerin birbirine bağlanması, bütün haline getirilmesi, işbirliğinin kurulması demektir.
Etkili bir eşgüdüm, örgüt yapısıyla yakından ilgilidir.
Örgütlenme yapılırken çeşitli birimler arasındaki
eşgüdüm ihtiyacı dikkate alınarak, yapı bu eşgüdümü destekler biçimde düzenlenmelidir.
ÖRGÜT TASARIMI VE BÖLÜMLENDİRME
Örgüt tasarımı, örgütün varlık sebebi olan amaçlar, işbölümü ve eşgüdüm yapıları ile örgüt personeli arasında en iyi uyumu sağlama çabasıdır.
BÖLÜMLENDİRME BİÇİMLERİ
İşlevler ve Girdiler Çerçevesinde Bölümlendirme Amaç ve Çıktılar Çerçevesinde Bölümlendirme
Hizmet Sağlanan Gruplar Çerçevesinde Bölümlendirme Faaliyet Esasına Göre Bölümlendirme
Coğrafi Bölgeye Göre Bölümlendirme
İŞLEVSEL
BÖLÜMLENDIRME
Finansman, Üretim, Pazarlama, İnsan Kaynakları ve benzeri işlevler esas alınarak yapılan örgütlenme biçimidir.
SÜRECE GÖRE
BÖLÜMLENDIRME
İşletmede izlenen farklı süreçler veya sistemler ve üretim araçlarını dikkate alarak gerçekleştirilen
bölümlendirmedir. Örneğin döküm, presleme, tüpleme, bitirme gibi. Genellikle sınırlı ürün grupları olan küçük işletmelerde kullanılır.
MAL VE HIZMETE GÖRE BÖLÜMLEME
Birbirinden farklı ürünler üreten büyük kuruluşlarda , ürün grupları temel alınarak da bölümlendirme
yapılabilir.
MÜŞTERIYE GÖRE BÖLÜMLENDIRME
Müşteri esaslı bölümlendirme farklı ve önemli müşteri grupları dikkate alınarak gerçekleştirilen
bölümlendirmedir. Örneğin bankaların bireysel
bankacılık, ticari bankacılık, kurumsal bankacılık gibi bölümler oluşturmaları buna örnek olarak verilebilir.
COĞRAFI TEMELLI BÖLÜMLENDIRME
Coğrafi olarak dağılmış kuruluşlar için çok uygundur.
Marmara Bölge Müdürlüğü, İç Anadolu Bölge Müdürlüğü vb. gibi.
MATRIS VE PROJE TIPI BÖLÜMLENDIRME
Modern bölümlendirme yaklaşımlarında geleneksel dikey emir-komuta ilişkilerinin yanında yatay emir komuta yaklaşımları da yer almaktadır. Buna en iyi örnek matris
bölümlendirmedir.
Matris organizasyon yapısı, iki ayrı tür ilişki üzerine kurulmuştur: dikey ve yatay ilişkiler.
Diğer organizasyon yapılarında dikey ilişkiler (emir-komuta ilişkileri) esastır, yatay ilişkiler istisnadır ve uygulanması özel şekilde tarif edilmiştir. Buna karşılık matris yapıda hem dikey hem yatay ilişkiler aynı derecede
öneme sahiptir ve biri diğerine üstün değildir
TAKIM ESASLI BÖLÜMLENDIRME
İşletme belirli görevleri yerine getirmek üzere
çalışanlar arasında takımlar oluşturur. Oluşturulan bu takımlarda emir-komuta ilişkileri genellikle yatay olup ekip ruhuna uygun bir birlik, beraberlik içinde katılımcı bir şekilde görev yapılır.
Çeşitli bölümlerden uzmanlar farklı bölümlerdeki sorunlara çözüm getirmek veya belli görevlerin
yapılması amacıyla bir takım olarak bir araya gelirler ve sorunların çözülmesine yardımcı olurlar. Ancak
takım esaslı bölümlendirmelerde bahsedilen takımlar, bu tür belli sürede sorun çözen veya görev yaptıktan sonra dağılan takımlar olmayıp bir işlevsel veya
işbirimine göre kurulmuş bölümlerin yerine kurulan ve yerine kurulduğu bölümün işlevini yerine getiren
yapılardır.
ŞEBEKE ESASLI BÖLÜMLENDIRME
İşletmenin temel fonksiyonlarının, faaliyetlerinin ve kaynaklarının bulunduğu, işlevlere, işbirimine, matris veya takım esasına göre kurulmuş bölümlerin
kapatılarak bu faaliyet ve görevlerin işletme dışında mal ve hizmet üreten ayrı şirketlere dağıtılması
şebeke esaslı bölümlendirmeyi en iyi şekilde
tanımlamaktadır. Böyle bir durumda işletme şebekeyi oluşturan işletme dışı alt yüklenicilerin faaliyetlerini koordine eden bir merkez gibi iş görür. Şebeke esaslı bölümlendirmenin temel amacı, işletmenin rekabet üstünlüğü sağlayacak temel yetenek özelliğinde en iyi yaptığı iş ve faaliyetlere odaklanması ve geri kalan işleri alt yüklenici şirkete bırakmasıdır.
