pavyonlardan çoğunun temelleri atılmış veya yerleri tayin edilmiştir. Y e n i nehir rıhtımı üzerindeki inşaa-

Güney sahilinin kuşbakışı görünüşü. John Lansdell tarafından yapılmıştır.

1951 Y I L I İ N G İ L T E R E F E S T İ V A L İ N İ N M İ M A R İ S İ

Official Architect, Mart 1950 sayısından

Battersea P a r k ' m güzelliğine ve yahut Poplar'daki mimarinin gösterişine rağmen 1951 sergisinin merkezi güney sahili olacaktır. Burada bulunan daimî iki bina- dan biri Shot kulesidir ve 1789 danberi bir deniz ke- narı işaret kulesidir, diğeri ise konser salonudur ki, ha- len L.C.C. nin başmimarı Mr. Matthew'in plânına göre yeniden inşa edilmektedir. Bu binanın bundan sonra en aşağı 160 yıl daha kuruluş gayesine hizmet edece- ğini tahmin etmek yanlış olmaz. Plânlar ve perspek- tifler çıktıkça, iskeleler, pavyonlar, pilonlar ve eğlen- ce bahçeleri henüz bilfiil meydana çıkmadan serginin şekli ve İngiliz terakkiyatınm nasıl anlatılabileceği hakkında bir fikir edinmek m ü m k ü n olabilmektedir.

Wesminister, Hungelford veya Waterloo köprüsünden geçenlerin gördüğü gibi, sergi henüz bir şekil almış de- ğildir, konser salonunun duvarları her gün biraz daha sür'atle yükseliyor; muazzam keşifler kubbesinin için- deki galerilerin beton ayakları meydana çıkmıştır;

pavyonlardan çoğunun temelleri atılmış veya yerleri tayin edilmiştir. Y e n i nehir rıhtımı üzerindeki inşaa-

SHOT KULESİ. Aşağıda balkonu, yukarıda fener ve şemsiye şek- lindeki radyo teleskop tertibatı.

Plânı yapanlar: Hugh Casson ve James Kardner.

FK8TIVAL OP BRITAIN 1951

1 — Giriş yerindeki sundurma (Canopy)

2— İnformasyon, postahane v.s..

3 — Lokanta

4 — Waterloo tarafındaki giriş ka- pısı, yer altından giriş için Escalator Hail

5 — Britanya ülkesi 6 — Memleket 7 — Tabii kaynaklar 8 — Sanayi

9 — Lokanta (Hususî teşebbüse tah- sis edilebilecek)

10 — Denizcilik ve Gem cilik 11 — İht ralar kubbesi 12 — Nakliyat

13 — Lokanta ve Bailey Köprüsü giriş kapısı

14 — Şakulî Cephe (Hususi teşeb- büse tahsis edilebilecektir) 15 — İskele

16 — İdare ve Chichley caddesi gi- riş kapısı.

17 —İngiliz halkı.

18 •— Karakter ve gelenek.

19 — Kahvehane.

20 — F İm ve Televizyon.

21 — Telesinema.

22 — Lokomotif sergisi.

23 — İdare.

24 — Evler ve bahçeler.

25 — Kreş.

26 — İdare ve Dükkânlar.

27 — L.C.C. Konser salonu.

28 — Deniz kenarı.

29 — Lokanta.

30 — 1851 pavyonu.

31 — Shot kulesi.

32 — L.C.C. Konser salonuna giden köprü

33 — Waterloo köprüsünden giriş Köprü

Yeni okullar Aşağı sergi.

34 — Kahvehane.

35 — Sağlık.

36 — Lokanta.

37 — Spor.

38 — İskele.

tın 1950 eylülüne kadar biteceği; 1951 yılının başların- da b ü t ü n pavyonların dahilî dekorasyon için hazır bir hale geleceği tahmin olunmaktadır. B u dahilî m i m a r î serginin mimarisinde görülen stil ve malzeme çeşitle- rine yeni temaşa zevkleri ilâve edecektir.

Y o r k yolundaki giriş ve çıkış yerlerinde polislerin mevcudiyeti ve Hungerford demiryolu köprüsünün ser- gi yerini ortadan ikiye bölmüş olması komitenin plânı- n ı ve teşhir şeklini b ü y ü k mikyasta değiştirmesine se- bep olmuştur. Belli başlı giriş yerleri şuraları olacak- tır: Waterloo yeraltı istasyonundan gelen Y o r k yolu ü- zerindeki köprü; nehir üzerinde Northemberland Ave- nue bahçelerinden gelen Baily köprüsü; nehirden ge- lenler için Şehir Meclisi altına muvakkaten konulacak olan bir iskele; kara yolu olarak Chicheley caddesi ve Waterloo yolu. Son iki girişten doğrudan doğruya kon- sen salonuna girilecektir. Komite serginin ikiye ayrıl- mış olan sahasından serginin tarihini de ikiye ayırıp a n l a t m a k suretile de istifadeye karar vermiştir: Hun- gerford köprüsünün yukarısında kalan pavyonlar Ül- keyi, b u n u n altında kalan kısım da m u h i t i ve faaliyet- leriyle beraber h a l k ı anlatacaktır.

Thaemes nehrinden dört acre'lık bir saha elde e- dilmiş olmasına rağmen serginin bütün sahası 27 acre'ı geçmemektedir. 1937 Paris sergisi 220 acre ,bu sergi- yi takiben ertesi sene açılan New Y o r k sergisi ise 1200 acre'lık bir saha işgal ediyordu. Binaenaleyh festival komitesi gayet m a h d u t bir saha dahilinde çalışmak mecburiyetindedir. F i l h a k i k a h a l k ı n b u g ü n k ü alâka- sızlığının yerini şiddetli bir istek alırsa ve tahmin e- dildiği gibi yabancı ziyaretçiler de gelirse bu hal zaru- rî olarak izdihama yol açacaktır. G ü n ü n hareketli sa- atlerinde Waterloo istasyonundan geçenler 1951 mayı- sından Eylülüne kadar devam edecek olan festival ay- larını biraz endişe ile beklemektedirler.

Serginin t a m a m ı n ı n ancak bir günde görülebile- ceği tahmin edilmektedir.

Vasatî tipik bir ziyaretçi plânda 4 numara ile

gösterilen ve deseni Gordon Tait tarafından yapılmış

olan kapıdan girdiği zaman b ü t ü n sahayı ve nehre ka-

dar uzanan ve çeşit çeşit sular,, bahçeler ve çeşmeler-

le süslenmiş olan manzarayı görecektir. B u kapı bir

toprak zemin, bir asma kat ve bir de birinci kattan

ibaret olacaktır. Kısmen beton, kısmen çelik olarak

1951 İngiltere festivalinin en şayanı dikkat binası -İhtiralar kubbesi» nin plân. kesit ve kubbe inşaatının görünüşü...

Mimar Ralph Tubbs.

yapılacak ve kaplama tahtadan kemerlerin üzerine ko- n u l m u ş bir damı bulunacaktır. Sonra ziyaretçi 5 nu- maralı pavyondan, 9 n u m a r a l ı pavyonda biraz istirahat edip dinlendikten sonra 12 numaralı pavyona kadar gidecektir. Serginin iki kısmının giriş yerleri de çifter konik şekilde sundurmalı (canopie) olacaktır. Bunla- rın projesini H. T. Cadbury yapmıştır. Kendisi ayni za- manda 5rve 17 n u m a r a l ı Ü l k e ve H a l k pavyonlarının da projelerini yapmıştır. Birinci. Birinci katında bir galerisi bulunan ve bir Hollanda çiftliği stilinde yapıl- mış olan 6 n u m a r a l ı köy pavyonu da Brian O'Rorke tarafından yapılmıştır. B u bina haricen ondüle am- yant, kanaviçe, havalandırıcı vedekoratif levhalarla örtülecektir (50 kadem yükseklikte, plândaki ölçüye göre 100X250 kadem mesahasında olacaktır).

Projesi M i m a r l a r Kooperatifi tarafından yapılmış olan 7 n u m a r a l ı Tabiî K a y n a k l a r Pavyonu kısmen toprak altında olup 80 kadem kare kadar bir yer işgal edecektir. Üzerinde 70 kadem kadar yükseklikte be- ton ehram bulunacaktır.

Projesi H . J . Reisenberg ile beraber G. Grenfell Baines tarafından yapılmış olan 8 n u m a r a l ı Sanayi Pavyonu haricen cam, ondüle amyant ve tuğla levha- larla örtülmüş uzun çelik bir bina olacaktır.

İngiltere tarihinde b ü y ü k bir yer işgal eden de- nizcilik ve gemicilik, 10 n u m a r a l ı pavyonda gösteri- lecektir. Pavyonun resmini Basil Spence yapmıştır. Bu pavyon yumuşak çelik iskeletten 40 kadem yükseklik- te, 50 kadem genişlikte ve 300 kadem uzunlukta olarak inşa edilecektir. A y n i zamanda toprak seviyesinden 12 kadem yükseklikteki bir k ö p r ü ile bağlanacak olan m u n z a m bir kısmı da ihtiva edecektir. Pavyon kısmen a l ü m i n y u m , kısmen amyant ve kısmen de kaneviçe ile örtülecektir.

H i ç bir pavyon R a l p h Tubbs'ın 11 n u m a r a l ı İhti- ralar Kubbesi kadar seyircinin üzerine tesir etmiye- cektir. A l ü m i n y u m ile kaplanmış olan bu yuvarlak pavyona yukarıdan bakıldığı zaman bir sirk çadırını andıracaktır. B u pavyonun 1851 sergisindeki Kristal Saray gibi hususî bir dikkati ve hayreti çekecek şekil- de olması arzu edilmiştir. M i m a r , dahilî hiç bir destek olmadan Royal Albert Hall'ın dört misli b ü y ü k l ü k t e bir sahayı kaplamak istemiştir. K u b b e 365 kadem kut- runda dünyanın en b ü y ü k kubbesi olacaktır. K u b b e saçağa kadar 45 kadem, zirveye kadar da 93 kadem olacaktır. M i m a r , ayni zamanda hararetten dolayı vu- kua gelecek 3 inçlik genişlemeyi ve 200 ton satıh taz- yikine m u a d i l bir rüzgâr tazyikini de hesaplamıştır.

K u b b e n i n altındaki galerilerde İngilizlerin keşif ve ihtira sahalarındaki başarıları gösterilecektir. Fizik, kimya, modern araştırmalar, astronomi âletleri meş- herlerini ve ayni zamanda radyo-astronomideki son gelişmeleri ve ilmî biyolojik araştırma âletlerini ihti- va edecektir.

Ziyaretçi serginin birinci kısmını bitirdikten son- ra 13 n u m a r a l ı pavyonda istirahat edecek ve yahut Baily köprüsünün üzerinden nehri geçecektir. Eğer bacaklarında kâfi derecede kuvvet kalmışsa gezinti- sine devam ederek 17 sayılı İngiliz H a l k ı pavyonuna girecek ve 18 n u m a r a l ı pavyondan 37 sayılı pavyona kadar gezecektir. Bu kısma giriş pavyonu, yani 18 nu- maralı pavyon, R. Y. Goodden ile R. D. Russell tara- fından yapılmış ve burada İngiliz karakteri ile gelene- ği belirtilmeğe çalışılmıştır. Bu müstatil binanın ta- vanı kısmen m ü n h a n i olacak, duvarları metal tel üze- rine p ü s k ü r t ü l m ü ş çimento ile kaplanacaktır.

21 n u m a r a l ı pavyon, deseni Wellcoates tarafın- dan yapılmış bir tele-sinemadır. P l â n d a 22 ve 23 nu- mara ile gösterilmiş olan pavyonlar ise halen mevcut bir döner tabla ve idare binası üzerine kurulacak olan bir lokomotif sergisidir.

24 n u m a r a l ı pavyon evler ve bahçelerdir, desen Bronik Katz, F.S.I.A., ve R. Vaughan, A.R.I.B.A. nın- dır: A m y a n t levhalarla kaplı ince boru şeklinde çelik bir iskeletten yapılmış bir bina olacaktır. B u n u n ya- nında deseni Deniş Clarke H a i l tarafından yapılma bir kreş aile pavyonu bulunacaktır. Eric Brown ve Peter Chamberlin'in desenini yaptıkları 28 n u m a r a l ı sahil pavyonu ise denizcilik ve gemicilik pavyonunu tamam- layacaktır. Sahil pavyonunda deniz kenarındaki eğlen- ce yerleri ve k ü ç ü k balıkçı limanları gösterilecektir.

Sergide konser salonu ile deniz kenarı arasında bir te- ras bulunacaktır. 31 n u m a r a l ı pavyon H u g h Casson ve James Gardner tarafından değiştirilmiş b u l u n a n halen mevcut shot kulesi olacaktır. K u l e n i n üzerine bir fe- ner tertibatı ile radyoteleskop konulacak, etrafı da de- koratif bir balkonla çevrilecektir. B u n u n yanındaki bir pavyonda da geçmiş tarihi ve cenup sahilinin ge- lecekteki p l â n ı gösterilecek ve bilhassa 1851 sergisine hususî bir yer ayrılacaktır.

Diğer pavyonlar eğitim, sıhhat ve spor ve bir res-

torana tahsis edilecek, pavyon 36 ve Waterloo köprü-

süne kadar gidecektir. B u pavyon bir dok kenarı kah-

vesi, bir nehir kenarı lokantası, spor pavyonu ve Wa-

terloo köprüsü girişi Maxwell Fry ve J a n e Drew ta-

rafından yapılmıştır.