Abstract
Objective: To evaluate approaches of active smoker health care workers to the Law on Prevention of Harmful Effects of Tobacco and Tobacco Products, to determine smoking behaviour changes and factors associated with this changes after the law.
Methods: Study population established by 1096 active smoker health care workers that was working at state hospitals and 112 emergency department in Çorum. Questionnaires were deliv- ered by hand to the participants. The survey was created from 32 closed-ended questions associated with demographic findings, smoking habbits and smoking ban. Data were obtained through questionaires filled out by participants. Statistical Package for SPSS 16.0 was used for analysis.
Results: Response rate was 47.7%. Eighty five percent of the partic- ipants had a positive opinion toward the ban. In sociodemographic characteristics only number of years of service in healthcare was associated with the opinion toward the ban. Years smoked, pack- years and addiction level were associated with a negative opinion toward the ban. Participants who were annoyed to smoke outdoors, who had tried to quit, and who do not smoke in the same envorin- ment with children tended to express a positive opinion.
Conclusion: Approaches of active smoker health care workers to the smoking ban is similar to society. Health professionals whose role in the fight against tobacco is started by “the responsibility of being a role model” should be taken to smoking control programs as a priority and with a holistic approach.
Keywords: Health care workers, Turkey, tobacco law
Özet
Amaç: Sigara içen sağlık çalışanlarında “Tütün Ürünlerinin Zarar- larının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun” sonrası yakla- şımlarını değerlendirmek, kanundan sonra sigara ile ilgili davranış değişikliklerini incelemek ve değişiklikler ile ilişkili faktörleri be- lirlemektir.
Yöntemler: Çalışma popülasyonunu, Çorum ilindeki devlet hasta- neleri , 112 acil servisinde çalışan ve sigara içicisi olan 1.096 sağlık çalışanı oluşturmuştur. Anket formları katılımcılara elden ulaştı- rıldı. Anket, demografik veriler, sigara içme alışkanlıkları ve sigara yasağı ile ilişkili 32 kapalı uçlu sorudan oluşturuldu. Veriler, katı- lımcıların kendilerinin doldurduğu anket ile elde edildi. Verilerin istatiksel analizi SPSS 16.0 programı ile yapıldı.
Bulgular: Anketi cevaplandırma oranı %47,7 idi. Katılımcıların
%85’i yasa hakkında olumlu görüş bildirdi. Sosyodemografik ve- rilerden sadece sağlık sektöründeki çalışma yılında artış, olumsuz görüşle ilişkili bulundu. İçilen yıl sayısı, paket-yılı ve bağımlılık se- viyesi arttıkça yasaya olumlu bakış azalıyordu. Dışarıda sigara içme- ye utananlar, daha önce bırakmayı denemiş olanlar ve çocukların yanında sigara içmeyenler daha çok olumlu görüş bildirdi.
Sonuç: Sigara içen sağlık çalışanlarının sigara yasağına yaklaşımla- rı toplum ile benzerdir. Tütün mücadelesindeki rolleri “rol modeli olma sorumluluğu” ile başlayan sağlık çalışanları, sigara kontrol programlarında öncelikli olarak ve bütüncül yaklaşımla ele alınma- lıdır.
Anahtar Kelimeler: Sağlık çalışanı, Türkiye, tütün kanunu
GİRİŞ
Kronik hastalıklara sebep olan risk faktörleri ile mücadelede başarı ancak etkin ulusal politikalar ve uzun soluklu stratejilerle elde edilir. Kronik hastalıklara sebep olan risk faktörlerinden kaçınmak için hayat tarzını değiştirmeye yönelik programlar yaşam süresini ve kalitesini etkiler. Risk faktörlerinin kontrol altına alınması ile birlikte, sağlık harcamalarının ve bu hastalıklara bağlı işgücü kayıpları ve ölümlerin azalması sağlanır. Bu risk faktörlerinden biri de tütün ürünleridir. Günümüzde %80’i geliş- mekte olan ülkelerde olmak üzere dünyada 1,3 milyar kişi sigara içmektedir. Tütün kullanımına bağlı hastalıklar sebebiyle her yıl yaklaşık 6 milyon insan ölmekte ve yarım trilyon dolardan daha fazla eko- nomik zarar oluşmaktadır (1).
Türkiye, tütün tüketimi açısından Avrupa’da üçüncü, dünyada yedinci sırada bulunmaktadır. Yetişkin erkeklerde tütün kullanım oranı %37,4 iken kadınlarda %10,7’dir. Türkiye’de 14,8 milyon kişi sigara iç-
Received Date / Alındığı Tarih: 07.06.2014 Accepted Date / Kabul Tarihi: 17.09.2014 Available Online Date /
Çevrimiçi Yayın Tarihi: 02.12.2014 Address for correspondence / Yazışma Adresi Mustafa Hamidullah Türkkanı, Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Turkey
E-mail / E-posta: mhturkkani@gmail.com
© Copyright 2014 Turkish Respiratory Society (TRS) Eurasian J Pulmonol 2014
DOI: 10.5152/ejp.2014.43534
• Available online at www.eurasianjpulmonol.com
“Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun” Sonrası Sigara İçen Sağlık Çalışanlarında Sigara İçme
Alışkanlıklarındaki Değişimler
Alternations in Smoking Habits of Active Smoker Health Care Professionals after the ‘Law on Prevention of Harmful Effects of Tobacco and Tobacco Products’
Mustafa Hamidullah Türkkanı
1, Leyla Yılmaz Aydın
2, Tarkan Özdemir
31Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara
2Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Düzce
3Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi, Çorum
mekte, her yıl yaklaşık 100 bin kişi tütün kullanımına bağlı hastalıklar sebebiyle hayatını kaybetmektedir (1-3). Türkiye’de sigara en önemli halk sağlığı sorunudur ve önlenebilinir ölümlerin de en başta gelen nedenidir.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan ve 171 ülkenin imzaladığı
“Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi”ni Türkiye 2004 yılında imza- lamıştır. Bu doğrultuda hazırlanan “Ulusal Tütün Kontrol Programı”
Aralık 2007’de açıklanmıştır. Program gereğince 4207 sayılı “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun”da yapılan değişikliklerle sigara ve tütün ürünleri kullanımına ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir (2). Tütüne karşı önlemlerin etkisi ile sigara içen (günlük içiciler) 15 yaş ve üzeri Türk nüfusunun oranı 1980’lerin ortalarında %47 iken, 2008 yılında %27,4’e ve 2010 yılında %25,7’ye, 2012 yılında %23,8’e düşmüştür (3). Türkiye, 19 Temmuz 2009’da gerçekleştirilen sigara yasağı ile tüm sosyal yeme-içme mekanları ve toplu taşıma araçları dahil kapalı alanlarda sigara içilmeyen bir ülke haline gelmiştir. Pasif içiciliğin önlenmesini hedefleyen tedbirler
%95 oranında destek görmüştür (2). Bugün Türkiye, MPOWER (Tütün kullanımını izlemek, pasif sigara dumanının zararlarından korumak, tütün kullanımından vazgeçmeleri için yardım önermek, tütünün zararları hakkında uyarmak, tütün reklam ve promosyon yasaklarını uygulamak, tütün ürünlerinin vergilerini arttırmak) uygulamaları ile Dünya Sağlık Örgütü raporlarında diğer ülkeler için örnek olarak gös- terilmektedir (1).
Çalışmamızda sağlık çalışanlarının sigara kullanımını önlemedeki önemli rolleri dikkate alınarak; Çorum ilinde sağlık sektöründe çalışan ve aktif sigara içicisi olanların “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlen- mesi ve Kontrolü Hakkında Kanun”a yaklaşımlarını, kanundan sonra sigara ile ilgili davranış değişiklikleri olup olmadığını ve varsa bu de- ğişiklikler ile ilişkili faktörlerini belirlemeyi amaçladık.
YÖNTEMLER
Çorum ilinde 2010 yılında İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı 9 devlet has- tanesi ve 112 acil servisinde toplam 3.159 sağlık çalışanı mevcuttu.
Çalışma popülasyonunu aktif sigara içicisi olan 1.096 sağlık çalışanı oluşturdu. Çalışmaya sağlık sektöründe çalışan tüm personel (doktor, hemşire, sağlık memuru, idari kadro, tıbbi sekreter vb.) dahil edildi.
Anket formları katılımcılara elden ulaştırıldı. Veriler, katılımcıların ken- dilerinin doldurduğu anket ile elde edildi. Anket 32 kapalı uçlu soru- nun oluşturduğu 3 bölümden meydana geliyordu:
(i) Demografik veriler: Kişisel ve mesleki veriler (cinsiyet, yaş, medeni durum, çocuk sayısı, sağlık çalışanı olarak çalışma yılı, meslek).
(ii) Sigara içme alışkanlıkları (kullanılan sigaranın nikotin sevi- yesi, sigara içme yasağı öncesi ve sonrasında kapalı yerlerde mesai saatlerinde ve sonrasında içilen sigara sayısı, anne ve babada sigara içiciliği, çocukların yanında sigara içme, top- luma açık alanlarda içme vb.), sigaranın zararları ile ilgili bil- gi düzeyleri (örn; hastalıklar ile ilişkisi) ve bu konuda eğitim alıp almadıkları, başlama nedenleri, sigaranın bağımlılık ya- pıcı etkisi konusunda bilgileri olup olmadığı, bırakma isteği ve girişimi olup olmadığı, bağımlılık seviyeleri (Fagestrom nikotin bağımlılık testi), sigara içtikleri için çevrelerinden tepki alıp almadıkları ile ilgili sorular.
(iii) Sigara yasağı ile ilişkili görüş: “Sigara içen birisi olarak kapalı yerlerde sigara yasağı ile ilgili tepkiniz nedir (Olumlu/Olum- suz)?”
İstatistiksel Analiz
Verilerin istatistiksel analizi SPSS 16.0 programı ile yapıldı. Tanımlayıcı istatistikler yüzde, ortalama ve standart sapma olarak verildi. Kate- gorik değişkenler için Ki-kare testi, süreğen değişkenler için T-testi kullanıldı.
BULGULAR
Anketi cevaplandırma oranı % 47,7’dir (n=523). Anketi yanıtlayanların
% 66,9’u erkek, % 33,1’i kadınlardan oluşmaktadır. Tüm katılımcıların sosyodemografik karakteristikleri Tablo 1’de verilmiştir. Sosyode- mografik verilere göre sağlık sektöründe çalışanların kapalı alanlarda sigara içme yasağına bakışları Tablo 2’de yer almaktadır. Bu kapsamda yaş, cinsiyet, meslek, çocuk sayısı ve medeni durum ile kapalı alanlar- da sigara yasağı ile ilgili tepkilerde anlamlı bir farklılık görülmemiştir.
istatistiksel anlamlı farklılık gösteren tek faktör, sağlık çalışanı olarak görev yapma yılıdır. Kapalı alanlarda sigara yasağına olumlu bakan- ların çalışma süresi 10,9±7,15 yıl (ortalama±SD) iken, olumsuz tepki verdiğini ifade edenlerin çalışma yılı 13,3±8 yıl olarak bulunmuştur (ortalama±SD) (p=0,009).
Ankete katılanların, sigara ile ilişkili tutum ve davranışlarını, ailelerin- de sigara içiciliği olup olmadığını ve sigara içtikleri için çevrelerinden tepki alıp almadıklarını sorgulayan sorular ile kapalı alanlardaki siga- ra içme yasağına karşı oluşan olumlu bakış arasındaki ilişki incelen- diğinde; topluma açık alanlarda sigara içmekten rahatsız olanların, bırakmayı denemiş olanların ve çocukların yanında sigara içmeyen- lerin yasağa olumlu tepki verdiği görülmüştür (p<0,001; p<0,001;
p=0,025) (Tablo 3).
Tüm katılımcılar aktif sigara içicisi olmalarına rağmen %85’i kanunu olumlu olarak değerlendirmişlerdir. Ancak sigara içilen yıl, paket-yılı ve bağımlılık düzeyi arttıkça kapalı alanlarda sigara içme yasağına verilen olumsuz tepki de artmıştır (p=0,042; p=0,001; p<0,001) (Tablo 4, Tablo 5).
TARTIŞMA
Toplumda rol model olan sağlık çalışanlarının sigara kontrol prog- ramlarında tartışmasız önemli yerleri bulunmaktadır. Sağlık çalışan- larının sigara kullanımını önlemedeki önemli rollerini dikkate ala-
Demografik değişkenler % (n)
Cinsiyet
Erkek 66,9 (350)
Kadın 33,1 (173)
Yaş Dağılımı
20-30 30,8 (161)
31-40 47,6 (249)
41-50 17,6 (92)
>51 4,0 (21)
Meslek
İdari görevli 15,3 (80)
Sağlık personeli 49,3 (258)
Hizmet alımı 35,4 (185)
Tablo 1. Çalışma popülasyonunun sosyodemografik karakteristikleri
rak; sigara içen sağlık çalışanlarının “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunu” sonrası kapalı alanlarda sigara içme yasağına yaklaşımlarını, yasadan sonra sigara ile ilgili davranışlarında değişiklik olup olmadığını, varsa değişiklikler ile iliş- kili faktörleri araştırdığımız çalışmamızda sigara içen sağlık çalışanla- rının %85’i kapalı alanlarda sigara içme yasağı ile ilgili kanunu olumlu olarak değerlendirmişlerdir. Sigara içilen yıl, paket.yılı ve Fagerström bağımlılık düzeyi arttıkça olumsuz tepki de artmıştır. Kapalı alanlarda sigara içme yasağına bakışta istatistiksel anlamlı farklılık gösteren tek sosyodemografik faktör ise, sağlık çalışanı olarak görev yapma yılı bu- lunmuştur. Topluma açık alanlarda sigara içmekten rahatsız olanların, bırakmayı denemiş olanların ve çocukların yanında sigara içmeyenle- rin yasağa olumlu tepki verdiği görülmüştür.
Türkiye’de 1996’da uygulamaya başlanan 4207 sayılı yasadan sonra doktor, hemşire ve tıp fakültesi öğrencileri arasında yapılmış 22 ça- lışmayı içeren derlemeye ve Günay ve ark.larının (6) çalışmasına göre sigara içme prevalansı sırasıyla doktorlar arasında %32,6-66,2, hemşi- reler arasında %40,3-68,6 ve tıp fakültesi öğrencileri arasında %15,1- 36,6 olarak bulunmuştur (5). 2009 yılında uygulamaya başlanan ve tüm kapalı alanlarda sigara yasağı uygulayan kanundan sonra yapı- lan Türkiye genelinde birinci basamakta çalışan 1.233 aile hekimi ve 1.063 hemşireyi kapsayan çalışmalarda sigara içme prevalansı sırası ile %34,1 ve %30,1’dir (7, 8). On iki tıp fakültesinde üçüncü sınıf oku- yan toplamda 1.217 öğrenciden oluşan anket çalışmasına göre ise tütün kullanım yaygınlığı %28,5 olarak tespit edilmiştir (9).
Bu veriler, toplumda rol model olan sağlık çalışanlarının sigara içme prevalanslarının tütün kontrolü ile ilişkili yasa sonrası toplumla ben- zer şekilde azaldığını ancak halen toplumdan yüksek olduğunu orta- ya koymaktadır (3).
Politik irade ile ortaya konan yasaların uygulaması ancak bireylerden başlayıp topluma yayılan değişim ile olur. Toplumda tütün bağımlı- lığı ile savaşta politik kararlılık ve toplumsal duyarlılık oluşturmada en temel bileşenlerden biri sağlık çalışanlarıdır. Ancak tüm bireylerde olduğu gibi sağlık çalışanlarında da değişim dıştan gelen baskılardan (kanun koymak gibi) ziyade bireyin iç motivasyonu ve değişme isteği ile olduğu zaman daha başarılıdır.
Demografik değişkenler “Sigara içen birisi olarak kapalı yerlerde sigara yasağı ile ilgili tepkiniz nedir?”
Olumlu (%) p değeri
Yaş 0,758
20-30 87,6
31-40 84,7
41-50 89,1
>51 76,2
Cinsiyet 0,377
Erkek 85,7
Kadın 86,7
Meslek 0,198
İdari görevli 87,5
Sağlık personeli 83,3
Hizmet alımı 89,2
≥1 çocuk (n) 0,985
Evet (357 ) 86,4
Hayır (66) 86,3
Medeni durum (n) 0,635
Evli (426) 86,4
Bekar (97) 84,5
Tablo 2. Sosyodemografik özelliklerine göre çalışma popülasyonunun kapalı alanda sigara yasağı ile ilgili görüşleri
Soru “Sigara içen birisi olarak kapalı yerlerde sigara yasağı ile ilgili tepkiniz nedir?”
Olumlu (%) p değeri
Ebeveyniniz sigara içer 0,758
miydi? (n)
Evet (174) 87,9
Hayır (349) 85,1
Eşiniz sigara içiyor mu? (n) 0,270
Evet (287) 89
Hayır (136) 85
Çocuklarınız ile aynı 0,025
ortamda sigara içer misiniz? (n)
Evet (61) 77
Hayır (359) 87,7
Bırakmayı denediniz mi? (n) <0,001
Evet (326) 90,8
Hayır (197) 78,2
Topluma açık alanlarda <0,001
sigara içerken rahatsız oluyor musunuz? (n)
Evet (255) 94,9
Hayır (268) 77,6
Çocuklar/gençler 0,221
tarafından sigara içtiğiniz için tenkit edildiğiniz oldu mu? (n)
Evet (264) 87,9
Hayır (259) 84,2
Sağlık alanında görev 0,374
yapan biri olarak sigara konusunda tenkit edildiğiniz oldu mu? (n)
Evet (367) 86,9
Hayır (156) 84
Tablo 3. Sigara ilişkili özelliklere göre kapalı alanlarda sigara yasağına bakış
Çalışmamızın sonuçları bu görüşü desteklemektedir. Sigara bırakma- yı denemiş olan sağlık çalışanları yasaya daha olumlu bakmaktadır.
Sigara bırakmayı denemiş olanlar değişim modelinde eylem aşama- sını yaşamış kişilerdir.
Bu kişilerin yasağı daha olumlu karşılaması sigara içen sağlık perso- nelinde değişim aşamalarının (düşünme öncesi, düşünme, hazırlık, eylem, sürdürme) eylem ve sürdürme yönünde ilerletilmesi için ge- rekli faaliyetlerin yürütülmesinin yasanın toplumsal kabulü açısından önemli olduğunu düşündürmektedir. Çünkü sağlık çalışanlarının tütün mücadelesindeki rolleri “rol modeli olma sorumluluğu” ile başlar (10).
Bu nedenle sağlık çalışanları sigara kontrol programlarında öncelikli olarak ele alınmalıdır. “Tütün kontrolünü içselleştirmiş sağlık çalışanları”
için eğitim müfredatı revizyonu dahil geniş kapsamlı yenilikler geliş- tirilmelidir. Ayrıca sağlık çalışanlarında sigara içme davranışının sosyal bir norm olarak yerleşmemesine yönelik aktiviteler yürütülmelidir.
Çalışmamızda sağlık hizmetine bütüncül bir yaklaşımla bakılarak sa- dece doktor ve hemşirelerin değil, hastanede hizmet veren tüm per- sonelin görüşü sorulmuştur. Çalışmamızın bu yönü ile ilk olduğunu düşünüyoruz. Bu çalışmada, hastanede verilen hizmet türünün kanu- na bakışı değiştirmediği tespit edildi. Bunu, kanuna toplumsal kabu- lün yüksek olmasına ve çalışmamızda çıkan sonuçların diğer toplum gruplarında elde edilen sonuçlara benzer olmasına bağladık (11).
Ancak profesyonel eğitimini sağlık alanında yapmış hastane çalışanı grubunda diğer çalışanlardan anlamlı fark olmaması, tütün müca- delesi ile ilişkili mezuniyet sonrası eğitimlerin arttırılması gerektiği- ni düşündürmektedir. Mezuniyet sonrası eğitimin, aile hekimlerinin sigara müdahalesinde tutumunu değiştiren tek faktör olduğu tespit edilmiştir (12).
Çalışmamızın sınırlılıkları:
Çalışmamızda “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun”un kamuoyunda en çok bilinen ve tartışılan, pasif
içiciliği önlemeye yönelik, kapalı alanlarda sigara içme yasağı hak- kında soru soruldu. Kanunun içerdiği diğer sınırlamalar ile ilgili soru sorulmadı.
Çalışmaya katılım gönüllülük esasına bağlı idi. Cevapların güvenilir- liğini arttırmak için katılımcıların kimlik bilgilerini içeren soru sorul- mamıştı. Bu nedenle çalışmaya katılmayan sağlık çalışanı aktif sigara içicilerin özellikleri ile ilgili herhangi bir bilgiye ulaşılamadı. Bununla birlikte çalışmaya katılmama nedeni, yasa hakkında olumsuz düşün- me veya tütün ürünlerinin zararlarını önleme ile ilgili çalışmalara du- yarsızlık gibi faktörler olabilir.
Çalışma kontrol grubu içermemektedir. Sonuçlar literatürde mevcut çalışmalar ile karşılaştırılmıştır.
SONUÇ
Sigara içen sağlık çalışanlarının “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Ön- lenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunu” sonrası yasaklara yaklaşımları toplum ile benzerdir. Tütün mücadelesindeki rolleri “Rol modeli olma sorumluluğu” ile başlayan sağlık çalışanları sigara kontrol programla- rında öncelikli olarak ve bütüncül yaklaşımla ele alınmalıdır. Eğitimler ile sağlık çalışanlarının öncelikle içsel değişimlerinin ve tütün kontro- lüne bakışının değiştirilmesi kanunların kabulüne ve uygulanmasına desteği arttıracaktır.
Etik Komite Onayı: N/A.
Hasta Onamı: N/A.
Hakem değerlendirmesi: Dış bağımsız.
Yazar Katkıları: Fikir - M.H.T., L.Y.A.; Tasarım - L.Y.A.; Denetleme - M.H.T.; Kay- naklar - T.Ö.; Veri toplanması ve/veya işlemesi - T.Ö.; Analiz ve/veya yorum - M.H.T., L.Y.A.; Literatür taraması - M.H.T.; Yazıyı yazan - M.H.T.; Eleştirel İnceleme - M.H.T., L.Y.A., T.Ö.
Çıkar Çatışması: Yazarlar çıkar çatışması bildirmemişlerdir.
Finansal Destek: Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir.
KAYNAKLAR
1. WHO Report on the global tobacco epidemic, 2013: enforcingbans on tobacco advertising, promotion and sponsorship. World Health Organi- zation, 2013.
2. Turkey Health Transformatıon Program Assesment Report (2003 - 2011), Republic of Turkey Ministry of Health, Ankara, 2012.
3. Turkish Statistical Institute. Global Adult Tobacco Usage Statistics 2012.
4. Turkish Statistical Institute. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.
do?id=15847 Erişim tarihi: 15 Nisan 2014.
5. Tezcan S, Yardım N. Prevalence of smoking between the doctors, nurses and medical faculty students at some health facilities in Turkey. Tuberk Toraks 2003; 51: 390-7.
6. Günay E, Simşek Z, Kutucularoğlu G, Metinyurt G. Smoking prevalence, nicotine dependence and effects of low cost cigarette sale among mili- tary healthcare personal in Turkish Republic of Northern Cyprus. Tuberk Toraks 2010; 58: 393-400.
7. Baltaci D, Bahcebasi T, Aydin LY, Ozturk S, Set T, Eroz R, et al. Evaluation of smoking habits among Turkish family physicians. Toxicol Ind Health 2014; 30: 3-11. [CrossRef]
8. Yilmaz Aydin L, Baltaci D, Ozturk S, Saritas A, Eroz R, Celepkolu T, et al.
Smoking habits of nurses and midwives and their attitudes tobacco control; a primary care based study from four major cities of Turkey. He- althmed 2012; 6: 3920-8.
“Sigara içen birisi olarak kapalı yerlerde siga- ra yasağı ile ilgili tepkiniz nedir?”
Olumlu (%) Olumsuz (%) p değeri Sigara içme yılı 14,42±8,35 16,6±9,3 0,042 Paket-yılı 10,98±10,43 15,67±12,11 0,001 Tablo 4. Sigara içme süresi ve yüküne göre kapalı alanlarda sigara yasağına bakış
Fagerström Bağımlılık “Sigara içen birisi olarak kapalı yerlerde Derecesi sigara yasağı ile ilgili tepkiniz nedir?”
Olumlu (%) Olumsuz (%) P değeri
Düşük 89,6 10,4 0,000
Orta 82,4 17,6
Yüksek 57,1 42,9
Tablo 5. Fagerström bağımlılık seviyesine göre kapalı alanlarda sigara yasağına bakış
9. Inandi T, Caman OK, Aydin N, Onal AE, Kaypmaz A, Turhan E, et al. Global Health Professions Student Survey - Turkey: second-hand smoke expo- sure and opinions of medical students on anti-tobacco law. Cent Eur J Public Health 2013; 21: 134-9.
10. Consensus Guidelines for Diagnosis and Treatment of Smoking Cessati- on, 2014. Turkish Thoracic Society - Tobacco Control Workgroup, Ankara, 2014.
11. Cakir B, Buzgan T, Com S, Irmak H, Aydin E, Arpad C. Public awareness of and support for smoke-free legislation in Turkey: a national survey using the lot quality sampling technique. East Mediterr Health J 2013; 19: 141- 50.
12. Yilmaz Aydin L, Baltaci D, Alasan F, Tanriverdi MH, Deler H. Smoking ces- sation practice in male versus female family physicians in Turkey. ERJ 2013; 42: 642s.
