Makina Emniyet Yönetmeliði

(1)

Makina Emniyet Yönetmeliði

30.12.2006 tarih ve 26392 sayýlý R.G.

Sanayi ve Ticaret Bakanlýðýndan : MAKÝNA EMNÝYETÝ YÖNETMELÝÐÝ (98/37/AT) BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliðin amacý, makinalarýn , gerektiði gibi kurulduðunda, bakýmý

yapýldýðýnda ve kendinden beklenen amaçlar doðrultusunda kullanýldýðýnda, sadece insan saðlýðýna ve güvenliðine ve söz konusu ise, evcil hayvanlara ve mallara zarar vermemeleri halinde

piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sokulmalarýný teminen , Ek I'de belirtildiði gibi tasarým ve imalat aþamasýnda uyulmasý gereken temel emniyet þartlarý ile takip edilmesi gereken uygunluk deðerlendirme prosedürlerini ve uygunluk deðerlendirmesi yapacak onaylanmýþ kuruluþlarýn görevlendirilmesinde dikkate alýnacak asgari kriterleri belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, aþaðýda belirtilenler hariç, makinalarý kapsar. Ayrýca bu Yönetmelik, makinalarýn arýza veya kötü çalýþma durumlarýnda, bunlarýn etkisine maruz kalan insanlarýn güvenliðine ve saðlýðýna yönelik riskleri bertaraf etmeye yönelik bir güvenlik fonksiyonunu yerine getirmek üzere piyasaya arz edilen emniyet parçalarýný da kapsar.

(2) Kapsam dýþý olan makinalar ve emniyet parçalarý aþaðýda belirtilmiþtir.

a) Yüklerin kaldýrýlmasý ve indirilmesi için kullanýlan makinalar hariç, güç kaynaðý sadece doðrudan uygulanan kol gücü ile çalýþan makinalar ,

b) Týbbi cihazlar,

c) Fuar alanlarýnda ve/veya eðlence parklarýnda kullanýlan özel makinalar , ç) Buhar kazanlarý, tanklar ve basýnçlý kaplar,

d) Özellikle nükleer amaçlar için tasarýmlanmýþ veya hizmete konulmuþ ve bozulmalarý halinde radyoaktivite yayan makinalar,

e) Bir makinanýn parçasýný teþkil eden radyoaktif kaynaklar, f) Ateþli silahlar,

g) Benzin, mazot, parlayýcý sývýlar ve tehlikeli maddeler için depolama tanklarý ve boru hatlarý,

ð) Sadece yolcularýn hava veya karayolu, demiryolu veya su yolu þebekeleriyle taþýnmasýna mahsus araçlar ve bunlarýn römorklarý ile eþyanýn hava ve kara yolu veya demiryollarý ve su yollarý þebekeleriyle taþýnmasý için tasarlanmýþ araçlar ve bunlarýn römorklarý. (Maden çýkarma sanayinde kullanýlan araçlar kapsam dýþý deðildir),

h) Denizde hareket eden vasýtalar ve seyyar açýk deniz tertibatlarý ile bunlarýn üzerindeki teçhizatlar,

ý) Teleferikler dahil kiþilerin kamuya açýk veya özel taþýnmalarýna mahsus kablolu taþýma hatlarý, i) Tarým veya orman traktörleri (74/150/AT - Tekerlekli Tarým ve Orman Traktörleri Tip Onayý

Yönetmeliðinde tanýmlanan),

j) Askeri amaçlarla veya emniyeti saðlamak amacýyla özel olarak tasarlanmýþ ve inþa edilmiþ makinalar ,

k) 15 dereceden daha fazla bir eðimle yerleþtirilmiþ sabit raylar arasýnda hareket eden bir kabine sahip insan ve eþyalarýn taþýnmasýna mahsus asansörler ile madenlerde kullanýlan cevher asansörleri, tiyatro asansörleri ve insan ve/veya yük kaldýrmak için kullanýlan þantiye

asansörleri,

l) Üzerlerinde küçük diþlilerin hareket ettiði ray kullanan insan taþýyýcý araçlar.

http://www.aceasansor.com Joomla! ile Güçlendirilmiþtir Oluþturan: 30 September, 2016, 03:32

(2)

(3) Makinalar veya emniyet parçalarý için, bu Yönetmelikte atýfta bulunulan risklerin kýsmen veya tamamen özel yönetmelikler kapsamýnda yer almasý halinde, bu Yönetmelik, bu tür makinalar veya emniyet parçalarý ve bu tür riskler için, bu özel yönetmeliklerin uygulanmasý için geçerli deðildir.

(4) Makinalar için, risklerin esas itibariyle elektrikten kaynaklandýðý durumlarda, bu tür makinalar , münhasýran Belirli Gerilim Sýnýrlarý Dahilinde Kullanýlmak Üzere Tasarlanmýþ Elektrikli Teçhizat Ýle Ýlgili Yönetmelik (73/23/AT) kapsamýna girer.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;

a) 4703 sayýlý Ürünlere Ýliþkin Teknik Mevzuatýn Hazýrlanmasý ve Uygulanmasýna Dair Kanuna dayanýlarak ve

b) Avrupa Birliðinin 98/37/EC direktifine paralel olarak hazýrlanmýþtýr.

Tanýmlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlýk: Sanayi ve Ticaret Bakanlýðýný,

b) Emniyet Parçalarý: Deðiþtirilebilir teçhizat olmamak kaydýyla, bir güvenlik fonksiyonu

gerçekleþtirmek üzere piyasaya arz edilen ve arýzalanmasý veya hatalý çalýþmasý durumunda, maruz kalan þahýslarýn saðlýk ve emniyetinin tehlikeye girdiði parçayý,

c) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

ç) Makina : En az bir parçasý, uygun çalýþtýrýcý, kumanda ve güç devreleri vasýtasýyla hareket eden muhtelif parça ve gruplardan oluþan, malzemeyi iþlemeye, taþýmaya veya ambalajlamaya yarayan

gereçleri; tek baþýna kullanýldýðýnda ulaþýlan amacý saðlamak için, tek bir bütünmüþ gibi çalýþmak üzere düzenlenen ve kontrol edilen makinalar grubunu, yedek parça veya gereç olmamak kaydýyla, bir

makinaya veya muhtelif makinalar grubuna veya bir traktöre kullanýcý tarafýndan monte

edilmek üzere piyasaya arz edilen ve bir makinanýn fonksiyonunu deðiþtiren deðiþtirilebilir teçhizatý,

d) Müsteþarlýk: Dýþ Ticaret Müsteþarlýðýný ifade eder. ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Temel Güvenlik Kurallarý ve Standardlar Temel güvenlik kurallarý

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliðin kapsamýna giren makinalar ve emniyet parçalarý Ek I'de belirtilen temel saðlýk ve emniyet kurallarýný yerine getirmek zorundadýr.

Standardlara uygunluk

MADDE 6 – (1) Standardlara iliþkin hükümler aþaðýda belirtilmiþtir.

a) Uyumlaþtýrýlmýþ ulusal bir standardýn temel güvenlik kurallarýndan bir veya birden fazlasýný kapsamasý durumunda, bu standarda uygun olarak imal edilmiþ makinalarýn veya emniyet

parçalarýnýn ilgili temel kurallara uygun olduklarý kabul edilir. Uyumlaþtýrýlmýþ ulusal

standardlarýn isimleri ve numaralarý Bakanlýk tarafýndan Resmî Gazete'de yayýmlanýr. Bakanlýk bu bilgileri Komisyona iletmek üzere Müsteþarlýða bildirir.

b) Bakanlýk, uyumlaþtýrýlmýþ Avrupa standardýnýn bulunmadýðý durumlarda, Ek I'de yer alan asgari güvenlik ve saðlýk kurallarýnýn gerektiði þekilde uygulanmasý için önemli ve uygulanmasýyla ilgili olduðu kabul edilen mevcut ulusal standardlar ve teknik þartnameler hakkýnda ilgili

taraflara bilgi vermek için gerekli tedbirleri alýr.

c) Bakanlýk, bu maddenin (a) bendinde belirtilen uyumlaþtýrýlmýþ Avrupa standardlarýnýn 5 inci maddede belirtilen güvenlik kurallarýný tamamen saðlamadýðýný tespit etmesi durumunda, konuyu Müsteþarlýk aracýlýðý ile Komisyona bildirir. Komisyonun konu üzerinde yapacaðý deðerlendirmeyi

müteakip, Komisyon söz konusu uyumlaþtýrýlmýþ Avrupa standardýnýn veya bunu uyumlaþtýran uyumlaþtýrýlmýþ ulusal standardýn yayýndan çekilmesi gerektiðini bildirmesi halinde, Bakanlýk söz konusu

uyumlaþtýrýlmýþ ulusal standardý Resmî Gazete yayýmlanan listeden çýkarýr.

ç) Bakanlýk uyumlaþtýrýlmýþ standardlarýn hazýrlanmasý ve izlenmesi iþleminde ulusal seviyede

(3)

sosyal taraflarýn katýlýmýný saðlayacak gerekli tedbirleri alýr. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Uygunluk Deðerlendirme Prosedürleri ve CE Uygunluk Ýþareti

Uygunluk deðerlendirme prosedürleri

MADDE 7 – (1) Ýmalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi , imal edilen

makinalarýn ve emniyet parçalarýnýn bu Yönetmeliðe uygun olduðunu belgelemek üzere, Ek II(A) veya Ek II(C)'ye göre AT Uygunluk Beyaný düzenler. Ýlaveten, sadece makinalar için geçerli olmak üzere, Ýmalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi makinalarýn üzerine 8 inci maddede belirtilen CE uygunluk iþaretini iliþtirir.

(2) Ýmalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi , makinalarý piyasaya arz etmeden önce aþaðýdaki hususlarý yerine getirmek zorundadýr;

a) Makinalarýn Ek IV'de verilen listede yer almamasý halinde, Ek V'de belirtilen AT Uygunluk Beyaný düzenler.

b) Makinalarýn EK IV'de verilen listede yer almasý ve imalatçýnýn 6 ncý Maddede belirtilen standardlarla uymamasý veya kýsmen uymasý veya böyle bir standardýn mevcut olmamasý halinde, Ek VI'da belirtilen AT Tip Ýncelemesi prosedürü için makinanýn bir örneðini verir.

c) Makinalarýn Ek IV'te verilen listede yer almasý ve 6 ncý maddede belirtilen standardlara göre imal edilmiþ olmasý halinde;

1) Ek VI'da belirtilen dosyayý düzenleyerek onaylanmýþ kuruluþa sunar ve onaylanmýþ kuruluþ dosyanýn alýndýðýný en kýsa zamanda yazýlý olarak teyit eder ve dosyayý muhafaza eder veya 2) Ek VI'da belirtilen dosyayý onaylanmýþ kuruluþa sunar ve onaylanmýþ kuruluþ sadece 6 ncý maddede atýfta bulunulan standardlarýn doðru uygulanýp uygulanmadýðýný belirleyerek, bu bendin (1) numaralý alt bendinde belirtilen dosyanýn yeterliliðini kanýtlayan bir belge düzenler veya

3) Ek VI'da belirtilen AT Tip Ýncelemesi için makinanýn bir örneðini verir.

ç) Bu maddenin ikinci fýkrasýnýn (c) bendinin (1) numaralý alt bendinin geçerli olduðu

durumlarda, Ek VI'nýn 5 ve 7 numaralý paragraflarýnýn ilk cümlelerindeki hükümler, (2) numaralý alt bendinin geçerli söz konusu olduðu durumlarda ise, Ek VI'nýn 5 , 6 ve 7 numaralý

paragraflarýnýn hükümleri de uygulanýr.

d) Bu maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendi ile (c) bendinin (1) ve (2) numaralý alt bentlerinin geçerli olduðu durumlarda, AT Uygunluk Beyaný sadece bu Yönetmeliðin temel güvenlik kurallarýna uygunluðu belirtir, (b) bendi ile (c) bendinin (3) numaralý alt

bendinin geçerli olduðu durumlarda ise, AT Uygunluk Beyaný AT Tip Ýncelemesine tabi tutulan numuneye uygunluðu belirtir.

e) Emniyet parçalarý da bu maddenin (b), (c) ve (ç) bendlerinde belirtilen makinalara

uygulanan belgelendirme prosedürlerine tabidirler. Ayrýca, AT Tip Ýncelemesinde, onaylanmýþ kuruluþ, emniyet parçasýnýn imalatçý tarafýndan beyan edilen güvenlik fonksiyonlarýný

gerçekleþtirmeye uygun olup olmadýðýný doðrular.

CE uygunluk iþareti

MADDE 8 - (1) CE uygunluk iþareti CE harflerinden ibarettir. Kullanýlacak iþaretin þekli Ek III'te verilmiþtir. CE uygunluk Ýþaretinin iliþtirilmesinde ve kullanýlmasýnda bu Yönetmeliðin Ek I'inin 1.7.3 numaralý paragrafýnýn ve 2001/3530 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararýyla yürürlüðe konulan "CE” Uygunluk Ýþaretinin Ürüne Ýliþtirilmesine ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmeliðin 5 inci maddesinin hükümleri geçerlidir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Onaylanmýþ Kuruluþ Onaylanmýþ kuruluþlar

MADDE 9 – (1) Bakanlýk tarafýndan görevlendirilecek onaylanmýþ kuruluþlar, Ek VII'de belirtilen asgari kriterleri saðlamak zorundadýr. Bakanlýk, bu Yönetmeliðin 7 nci maddesinde belirtilen uygunluk deðerlendirme iþlemlerinde faaliyet gösterecek onaylanmýþ kuruluþlarýn tespitini, tayinini, bildirimini ve statülerinin kaldýrýlmasýný 2001/3531 sayýlý Bakanlar

Kurulu Kararýyla yürürlüðe konulan Uygunluk Deðerlendirme Kuruluþlarý ile Onaylanmýþ Kuruluþlara Dair Yönetmelikte belirtilen hükümler çerçevesinde gerçekleþtirir. BEÞÝNCÝ BÖLÜM

Piyasaya Arz ve Pazarda Serbest Dolaþým, Tedbirler Yükümlülük ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi

Piyasaya arz ve serbest dolaþým

(4)

MADDE 10 – (1) Bu Yönetmeliðe uygun olarak imal edilmiþ makinalarýn veya emniyet parçalarýnýn serbest dolaþýmýna iliþkin esaslar aþaðýda belirtilmiþtir.

a) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun makinalarýn veya emniyet parçalarýnýn piyasaya arz edilmesi veya hizmete sokulmasý yasaklanamaz, sýnýrlanamaz ve engellenemez.

b) Bu Yönetmelik kapsamýndaki makina ve emniyet parçalarý, usulüne uygun olarak

kurulduklarýnda, bakýmlarý yapýldýðýnda ve uygun þekilde kullanýldýklarýnda insanlarýn ve uygun olduðunda evcil hayvanlarýn veya mallarýn saðlýk ve emniyetini tehlikeye düþürmüyorlarsa piyasaya arz edilebilir ve hizmete alýnabilir.

c) Bu Yönetmelikte yer alan hükümlere uygun ve beraberinde Ek II (C)'de belirtilen içeriðe

göre imalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi tarafýndan düzenlenmiþ bir AT Uygunluk Beyaný bulunan, 4 üncü maddenin (b) bendinde tanýmý yapýlmýþ emniyet parçalarýnýn piyasaya arz edilmeleri yasaklanmaz, sýnýrlanmaz ve engellenmez.

ç) Ticaret fuarlarýnda, gösterilerde ve benzeri durumlarda; bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan makinalarýn veya emniyet parçalarýnýn, üzerlerinde uygun olmadýklarýna ve imalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi tarafýndan uygun duruma getirilinceye kadar satýlýk olmadýklarýna dair görülebilir bir iþaret olmasý kaydýyla, sergilenmelerine mani olunmaz.

Gösteriler sýrasýnda þahýslarýn emniyetini saðlayacak yeterli emniyet tedbirleri alýnýr.

d) Ýmalatçýnýn veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisinin Ek II (B) bendine göre, bir makinanýn , baðýmsýz olarak iþlev gösterebildiði durum haricinde, baþka bir makinaya dahil edileceðini ya da baþka bir makina ile birlikte monte edileceðini beyan etmesi halinde, söz konusu makinanýn piyasaya arz edilmesi yasaklanmaz, sýnýrlanmaz ve engellenmez. Her

halükârda, 4 üncü maddenin (ç) bendinde tanýmý yapýlmýþ deðiþtirilebilir teçhizat, CE uygunluk iþareti taþýr ve beraberinde Ek II'nin (A) bendinde belirtilen AT Uygunluk Beyaný bulunur.

Tedbirler

MADDE 11 - (1) Makinalar veya emniyet parçalarýnýn temel saðlýk ve güvenlik kurallarýný yerine getirmeleri ile ilgili þartlar ve usulsüz iþaret kullanýmýna karþý alýnan tedbirler aþaðýda belirtilmiþtir.

a) Bakanlýk; bu Yönetmelik kapsamýndaki makinalarýn veya emniyet parçalarýnýn, usulüne uygun

þekilde kurulup, bakýmlarý yapýldýðýnda ve amaçlarý doðrultusunda kullanýldýklarýnda insanlarýn ve uygun olduðunda, evcil hayvanlarýn ve mallarýn saðlýk ve emniyetini tehlikeye düþürdüðünün tespit edilmesi halinde, söz konusu makinalarýn veya emniyet parçalarýnýn piyasaya arzýný, hizmete

alýnmasýný, kullanýlmasýný ve serbest dolaþýmýný yasaklamak için uygun tüm tedbirleri alýr.

b) Bu Yönetmeliðe uygun olmayan makinalarýn CE uygunluk iþareti taþýdýklarýnýn veya AT Uygunluk Beyanýný haiz olmadýklarýnýn yahut CE uygunluk Ýþaretinin usulsüz bir þekilde konulmuþ olduðunun tespit edilmesi halinde; makinalarýn veya emniyet parçalarýnýn imalatçýsý veya Türkiye'de

yerleþik yetkili temsilcisi, Bakanlýkça belirlenen kurallar çerçevesinde bu uygunsuzluða son

vermek zorundadýr. Bakanlýk, bu uygunsuzluðun devamý halinde, ürünün piyasaya arzýný kýsýtlayýcý veya yasaklayýcý yahut ürünün piyasadan çekilmesini saðlayacak gerekli bütün tedbirleri alýr. Bakanlýk alýnan tedbirleri, kararlarýn gerekçelerini ve aþaðýdaki hususlardan kaynaklanan

uygunsuzluklarla ilgili görüþlerini Müsteþarlýk aracýlýðý ile Komisyona ve Avrupa Birliði üyesi ülkelere bildirir.

1) Uygunsuzluðun bu Yönetmelikte yer alan temel saðlýk ve güvenlik þartlarýnýn yerine getirilmemesinden kaynaklanýp kaynaklanmadýðý,

2) Uygunsuzluðun bu Yönetmelikte atýf yapýlan standardlarýn yanlýþ uygulanmasýndan kaynaklanýp kaynaklanmadýðý,

3) Uygunsuzluðun bu Yönetmelikte atýf yapýlan standardlardaki eksikliklerden kaynaklanýp kaynaklanmadýðý.

c) Bu Yönetmelik, Yönetmelikte belirtilmeyen þekilde tadil edilmemeleri kaydýyla, þahýslarýn ve özellikle de çalýþanlarýn makinalarý veya emniyet parçalarýný kullanýrken korunmalarýný saðlamaya yönelik kurallarý etkilemez.

Yükümlülük

MADDE 12 – (1) Yükümlülük esaslarý aþaðýda belirtilmiþtir.

a) Ýmalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi, uygunluk deðerlendirme prosedürlerine

riayet etmekle yükümlüdür. Ýmalatçýnýn veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisinin bu yükümlülüðü yerine getirmemesi halinde, yükümlülük makinayý veya emniyet parçasýný piyasaya arz eden kiþiye

(5)

aittir. Ayný yükümlülük, kendi kullanýmýna mahsus olmak üzere muhtelif menþeli makinalarý veya bunun parçalarýný veya emniyet parçalarýný monte eden veya makina veya emniyet parçalarý imal eden þahýslar için de geçerlidir.

b) Parçalarýn uyumlu ve monte edilmiþ makinayý oluþturan parçalarýnýn CE uygunluk iþareti taþýmasý ve beraberinde AT Uygunluk Beyaný bulunmasý kaydýyla, deðiþtirilebilir teçhizatý bir makinaya veya traktöre monte eden kiþiler için bu yükümlülükler geçerli deðildir.

Piyasa gözetimi ve denetimi

MADDE 13 – (1) Bakanlýk makinalarýn ve emniyet parçalarýnýn piyasa gözetimi ve

denetimini 2001/3529 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararýyla yürürlüðe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ile 9/5/2003 tarihli ve 25103 sayýlý Resmi Gazete'de

yayýmlanan Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý Tarafýndan Gerçekleþtirilecek Piyasa Gözetimi ve Denetimine Ýliþkin Usul ve Esaslar Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine uygun olarak Bakanlýk

tarafýndan yapýlýr. Denetim sonuçlarýnýn olumsuz olmasý halinde, bu Yönetmeliðin 17 nci maddesi hükümleri uygulanýr. ALTINCI BÖLÜM

Çeþitli ve Son Hükümler Bildirimler

MADDE 14 – (1) Bildirimlere iliþkin hususlar aþaðýda belirtilmiþtir.

a) Bakanlýkça, bu Yönetmeliðin uygulamaya konulduðu Müsteþarlýk aracýlýðý ile Komisyona ve Avrupa Birliði üyesi ülkelere bildirilir.

b) Bu Yönetmelik hükümleri gereðince, herhangi bir makinaya veya emniyet parçasýna 11 inci maddeyle getirilen her türlü sýnýrlama, yasaklama ve tedbirlerin alýnmasýný gerektiren sebepler belirtilerek, Bakanlýkça en kýsa süre içinde ilgili taraflara Müsteþarlýk aracýlýðý ile Komisyona ve Avrupa Birliði üyesi ülkelere bildirilir.

Avrupa Birliði daimi komitesi

MADDE 15 - (1) Bu Yönetmeliðin uygulamasý ve iþleyiþi hususunda bu Yönetmelikle ilgili Avrupa Birliði Daimi Komitesinin çalýþmalarýna iþtirak edilir.

Ulusal daimi komite

MADDE 16 - (1) Bu Yönetmeliðin uygulanmasý ve iþlerliðinin saðlanmasý amacýyla, gerektiðinde, Bakanlýk koordinasyonunda ilgili kamu ve özel kurum ve kuruluþlarýnýn temsilcilerinden oluþan daimi komite kurulabilir. Bu komiteye iþtirak edecek kurum ve kuruluþlar ve komitenin çalýþma usul ve esaslarý yayýmlanacak teblið ile belirlenir.

Aykýrý davranýþlarda uygulanacak hükümler

MADDE 17 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý davranýþta bulunanlara 4703 sayýlý Ürünlere Ýliþkin Teknik Mevzuatýn Hazýrlanmasý ve Uygulanmasýna Dair Kanun hükümleri uygulanýr.

Düzenlemeler

MADDE 18 - (1) Bakanlýk, bu Yönetmeliðin uygulanmasý ile ilgili ulusal mevzuat düzenlemelerini yapmaya yetkilidir.

Yürürlükten kaldýrýlan mevzuat

MADDE 19 - (1) 5/6/2002 tarihli ve 24776 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan Makina Emniyeti

Yönetmeliði (98/37/AT) yürürlükten kaldýrýlmýþtýr. Daha önce diðer düzenlemelerde söz konusu Yönetmeliðe yapýlan atýflar, bu Yönetmeliðe yapýlmýþ kabul edilir.

Yürürlük

MADDE 20 - (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.

Yürütme

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakaný yürütür.

Ek I MAKÝNALARIN VE EMNÝYET PARÇALARININ TASARIMI VE ÝMALÝ ÝLE ÝLGÝLÝ TEMEL SAÐLIK VE GÜVENLÝK KURALLARI

Bu Ekin amacý bakýmýndan " makina " terimi, bu Yönetmeliðin 4 üncü maddesinde belirtildiði gibi makina veya emniyet parçalarý anlamýna gelir.

ÖN GÖZLEMLER

1 - Temel saðlýk ve güvenlik kurallarý ile konulan mecburiyetler, söz konusu makina için

imalatçýsý tarafýndan belirtilen kurallar altýnda kullanýldýðýnda sadece ortaya çýkan tehlikeler için uygulanýr. Her durumda, bu Ekin 1.1.2, 1.7.3 ve 1.7.4 numaralý paragraflarý bu

(6)

Yönetmeliðin kapsadýðý bütün makinalara uygulanýr.

2 - Bu Yönetmelikte yer alan temel saðlýk ve güvenlik kurallarýna riayet edilmesi mecburidir.

Bununla beraber, teknolojinin seviyesi itibariyle, belirledikleri amaçlara ulaþmanýn mümkün olmayabileceði düþünülmelidir. Bu durumda, makinalar olabildiðince bu amaçlara eriþilmesini saðlayacak þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

3 - Temel saðlýk ve güvenlik kurallarý kapsadýklarý tehlikelere göre gruplandýrýlýr. Makinalar , bu Ek içinde birden fazla baþlýkta belirtilen bir seri tehlike arz eder. Ýmalatçý, bunlardan makinasýna uygulanabilecek olanlarýn tamamýnýn tanýtýlmasý amacýyla, bu tehlikeleri

deðerlendirmekle yükümlüdür ve makinayý tasarýmlarken ve imal ederken yaptýðý bu deðerlendirmeyi mutlaka göz önüne almalýdýr. 1 - TEMEL SAÐLIK VE GÜVENLÝK KURALLARI

1.1 - GENEL DÜÞÜNCELER 1.1.1 - Tarifler

Bu Yönetmeliðin amacý bakýmýndan;

1 - "Tehlike bölgesi": Bir kiþinin saðlýðýna zararlý olma veya yaralanma riskine maruz kaldýðý makina içinde ve/veya civarýndaki herhangi bir alaný,

2 - "Maruz kalmýþ kimse": Bir tehlike bölgesinde kýsmen veya tamamen kalmýþ bir kimseyi, 3 - "Operatör": Bir makinanýn yerleþtirme, çalýþtýrma, ayarlama, bakým, temizleme, onarým veya taþýma görevi verilen kiþi veya kiþileri,

ifade eder.

1.1.2. Güvenlik bütünlüðü prensipleri

a) Makina, fonksiyona göre yapýlmýþ olmalý ve imalatçý tarafýndan önceden tahmin edilen kullanma kurallarý altýnda, bu iþlemler yapýldýðýnda, hiçbir kimsenin risk altýnda kalmayacaðý þekilde ayarlanabilmeli ve kullanýlabilmelidir.

Alýnacak tedbirlerin amacý, makinanýn tahmin edilebilir bütün ömrü boyunca, montaj ve sökülme aþamalarý dahil, hatta tahmin edilebilir anormal durumlardan kaynaklanan kaza riskleri

durumunda da her türlü kaza riskinin ortadan kaldýrýlmasý olmalýdýr.

b) En uygun metotlarýn seçiminde imalatçý aþaðýda belirtilen ilkeleri veriliþ sýrasýyla uygulamak mecburiyetindedir:

- Riskleri olabildiðince ortadan kaldýrmak veya azaltmak (güvenlikli makina tasarýmý ve imali),

- Giderilemeyen risklere karþý gerekli koruma önlemlerini almak,

- Ýlgili koruma tedbirlerinin herhangi bir arýzasýnýn sebep olduðu bakiye riskler hakkýnda kullanýcý bilgilendirilmeli, herhangi bir özel eðitim gerekip gerekmediði ve kiþisel korunma gereçlerin teminine olan ihtiyaç belirtilmelidir.

c) Makinanýn tasarýmý ve yapýmý ve de talimatlarýn hazýrlanmasý esnasýnda imalatçý sadece makinanýn normal kullanýmýnýn deðil, ayný zamanda beklenen makul kullanýlmasýný da dikkate almalýdýr.

Makinalar, bir risk doðurabilmelerinin mümkün olduðu durumlarda anormal kullanýmý önleyebilecek þekilde tasarýmlanmalýdýr. Diðer durumlarda, talimatlar kullanýcýnýn dikkatini tecrübe ile elde edilebilen makinanýn kullanýlmamasý gerektiði yönünde çekilmelidir.

d) Amaçlanan kullanma koþullarý altýnda, operatörün maruz kalacaðý rahatsýzlýk, yorgunluk ve psikolojik stres ergonomik ilkeler dikkate alýnarak mümkün olan en alt seviyeye

indirilmelidir.

e) Makina tasarým ve yapýmý sýrasýnda imalatçý kullanýlmasý tahmin edilen kiþisel korunma malzemesi (ayakkabý kundura ve eldiven gibi) ihtiyacýnýn bir sonucu olarak, operatöre getireceði kýsýtlamalarý dikkate almalýdýr.

f) Makinalar herhangi bir risk söz konusu olmaksýzýn ayarlanmalarý, bakýmlarýnýn yapýlmalarý ve çalýþtýrýlmalarý için gereken bütün önemli özel teçhizat ve aksesuarlarýyla birlikte verilmelidir.

(7)

1.1.3 - Malzeme ve mamuller

Makinanýn yapýmýnda kullanýlan malzemeler veya makinanýn çalýþmasý esnasýnda kullanýlan ve ortaya çýkan mamuller, "maruz kalmýþ" kiþilerin saðlýðýný veya güvenliðini tehlikeye sokmamalýdýr.

Özellikle de sývýlarýn kullanýldýðý yerlerde makinalar , doldurma, kullaným, geri kazanma ve boþaltma sýrasýnda risk meydana getirmeyecek þekilde tasarýmlanmalý ve yapýlmalýdýr.

1.1.4 - Aydýnlatma

Ýmalatçý, normal yoðunluktaki ortam aydýnlatmasý olsa bile, muhtemel bir riske sebep

olabilecek bir aydýnlatma yetersizliði olduðu yerlerde ilgili iþlemler için, uygun entegre edilmiþ aydýnlatma saðlamalýdýr.

Ýmalatçý, ne sorun yaratabilecek gölgeli bir alan, ne de rahatsýz edecek parlamalar bulunmamasýný ve saðlanan aydýnlatma olanaklarýnýn tehlikeli etki meydana getirmemesini saðlamalýdýr.

Sýk aralýklarla muayene gerektiren iç parçalar ile ayarlama ve bakým alanlarý uygun ýþýklandýrma olanaklarýyla donatýlmalýdýr.

1.1.5 - Makinalarýn kullanmayý kolaylaþtýracak biçimde tasarýmlanmasý Makina veya her bileþeni;

- Emniyetle kullanýlabilir olmalýdýr,

- Ambalajlanabilmeli veya emniyetle ve hasara uðramadan depolanabilecek þekilde

tasarýmlanmalý veya ambalajlanmýþ olmalýdýr (örneðin, yeterli kararlýlýk, özel destekler vesaire).

Makinalarýn veya deðiþik parçalarýnýn aðýrlýðý, büyüklüðü veya þeklinin el ile taþýnmasýna müsaade etmediði durumlarda, makina veya her elemaný;

- Yük kaldýrma tertibatý tarafýndan kaldýrmak için bir ataþman taþýmalý veya

- Böyle bir ataþmanýn tutturulacaðý þekilde tasarýmlanmalý (örn. taþýma delikleri olacak), veya - Mutat bir kaldýrma tertibatýna kolayca baðlanabilecek bir þekle sahip olmalýdýr.

Makinalarýn veya parçalarýnýn elle taþýnmalarýnýn söz konusu olduðu durumlarda bu makinalar veya parçalarý;

- Kolaylýkla taþýnabilir olmalý veya

- Tamamen emniyetli bir tarzda kaldýrmak ve taþýmak için donatýlmalý (el tutamaðý vesaire).

Tehlikeli olabilecek (þekil, malzeme vb.) aletlerin ve/veya makina parçalarýnýn, hatta hafif aðýrlýkta bile olsalar, el ile taþýnmasý için özel tertibatlar yapýlmalýdýr.

1.2 - KUMANDALAR (Kontroller)

1.2.1 - Kumanda sistemlerinin güvenliði ve güvenirliði

Kumanda sistemleri emin ve istenilen fonksiyonlarý yerine getirirken hiçbir tehlikeli duruma sebep olmayacak þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir. Bu hususlara ilaveten, kontrol sistemlerinin;

- Normal kullanýma ve dýþ faktörlere dayanacak ve

- Kendi mantýðýnda hatalar tehlikeli bir duruma sebep olmayý önleyecek biçimde tasarlanmalarý ve imal edilmeleri gereklidir.

1.2.2- Kumanda tertibatlarý Kumanda tertibatlarý;

- Açýkça görülebilmeli, tanýnabilmeli ve gerektiðinde amacýna uygun bir þekilde iþaretlenmeli, - Tereddüde mahal býrakmadan veya zaman kaybý olmadan ve bir karýþýklýða sebep olmadan, emin bir

(8)

iþletme için konumlanmalý,

- Kumanda hareketi yapacaðý tesir ile tutarlý olacak þekilde tasarýmlanmalý,

- Acil durum durdurmasý, seyyar kumanda tablosu gibi gerekli bazý kumandalar istisna olmak üzere, tehlike bölgesi dýþýna yerleþtirilmeli,

- Çalýþmasýnýn ilave bir risk meydana getirmeyeceði konuma yerleþtirilmiþ olmalý,

- Bir riskin söz konusu olduðu hallerde, bilerek çalýþtýrma haricinde söz konusu etki meydana çýkmasýný engelleyecek tasarým ve koruma yapýlmalý,

- Tahmin edilebilir zorlamalara dayanabilecek þekilde yapýlmalý, makul zorlamalara maruz kalmasý muhtemel acil durum durdurma tertibatýna özel önem verilmelidir.

Bir kontrol gerecinin birkaç deðiþik görevi yerine getirmesi istendiði durumlarda, yani

birebir iliþki bulunmayan hallerde (klavye gibi) gerçekleþtirilecek faaliyet açýkça belirlenmiþ olmalý ve gerekli hallerde doðrulama teyidi alýnmalýdýr.

Kumandalar, ergonomik prensiplerin dikkate alýnmasýyla yerleþtirilmesi, hareket doðrultularý ve iþletmeye dayanýklýlýðý, ifa edecekleri hareket ile tutarlý olacak þekilde tertip

edilmelidir. Gerekli veya gerekli olabilecek koruma ekipmanýnýn (ayakkabý, eldiven v.s.

gibi ) sebep olacaðý kýsýtlamalar mutlaka dikkate alýnmalýdýr.

Makinalar, emniyetli kullanýmlarý için gerekli göstergelerle (kadranlar, sinyal lambalarý ve benzerleri) donatýlmalýdýr. Operatör bu göstergeleri kumanda yerinden kolaylýkla

okuyabilmelidir.

Operatör, bulunduðu kontrol noktasýndan, tehlike bölgelerinde tehlikeye maruz kimsenin olmadýðýndan emin olabilmelidir.

Eðer bu mümkün deðilse, kontrol sistemi bir makinanýn çalýþmaya baþlamasý anýnda sesli ve/veya ýþýklý bir sinyal verecek þekilde tasarlanmalý ve imal edilmelidir. Riske maruz þahýslar, makinanýn

çalýþmaya baþlamasýný önlemek için hýzla gerekli tedbirleri alabilmelidirler.

1.2.3 - Çalýþmaya baþlama

Makinanýn çalýþmaya baþlamasý, ancak bu amaç için saðlanan kumandalarýn kasýtlý olarak, bilerek isteyerek tahrik edilmesi ile mümkün olmalýdýr.

Ayný kural;

- Her ne sebeple olursa olsun, makinanýn bir durmasýný müteakip çalýþmaya baþlamasý, - Çalýþma kurallarýný etkileyen önemli deðiþiklikler olmasý (hýz, basýnç vesaire.)

durumlarýnda da geçerlidir. Ancak, bu tekrar çalýþmaya baþlama veya çalýþma þartlarýndaki deðiþikler, kiþilerin tehlikeye maruz kalma riskini meydana getirmemelidir. Bu ana kurallar, makinanýn

tekrar çalýþmaya baþlamasýna veya bir otomatik çevrimin normal kumanda sýrasýyla yapýlan iþlemler sonucu ortaya çýkan iþletme þartlarýndaki deðiþikliklere uygulanmaz.

Makinalarýn birden çok çalýþmaya baþlama kumandalarýna sahip olduðu durumlarda ve bu yüzden operatörler tehlikeye girdiklerinde, bu gibi riskleri bertaraf etmek gayesiyle, ilave

tertibatlar (mesela takviyeli kumanda tertibatý veya bir anda baþlama mekanizmasýný sadece bir kýsmýnýn tahrik edilmesine izin veren seçme anahtarlarý) mevcut olmalýdýr.

Otomatik tesislerde bir durdurmayý müteakip kolayca tekrar çalýþmaya baþlatýlmasý (yol verilmesi) güvenlik kurallarýnýn yerine getirilmesinden sonra ancak mümkün olmalýdýr.

1.2.4 – Durdurma tertibatý Normal durdurma

Her makina , tam olarak emniyetli bir þekilde durdurulabilmesi için, bir kumanda ile mutlaka donatýlmalýdýr.

Her iþ yerinde makinalarýn hareketli parçalarýnýn tamamýný veya bir kýsmýný, tehlikenin cinsine baðlý olarak, durduracak bir durdurma kumandasý bulundurulmalýdýr. Makinanýn durdurma

kumandasý, baþlama kumandasýna göre önceliðe sahip olmalýdýr.

(9)

Makina veya tehlikeli parçalarý durdurulduðunda, ilgili tahrik edicilerin enerji beslemesi mutlaka kesilmelidir.

Acil durum durdurmasý

Aþaðýda verilenler istisna olmak üzere, her makina üzerine, gerçek veya vukuu bulmasý beklenen tehlikeli durumlardan kaçýnmayý saðlamak maksadýyla bir veya birkaç acil durum durdurma

tertibatý takýlmalýdýr.

Bunlar;

-Durdurma zamanýnýn azaltamadýðýndan ya da, risk ile ilgili alýnmasý gereken özel tedbirleri alamadýðýndan, acil durum durdurma tertibatý ile riski azaltamayacak,

- Elde tutularak kullanýlan taþýnabilir makinalar ve el ile yönlendirilen, makinalardýr .

Bu tertibatlar;

- Açýkça tarif edilmeli, net olarak görülebilmeli ve süratle ulaþýlabilen el kumandasýna sahip olmalý (tahrik ediciler),

- Mümkün olduðu kadar çabuk olarak, ilave bir tehlike meydana getirmeden makinayý durdurmalý, - Gerektiði yerlerde, bazý güvenlik koruyucularýnýn hareketini tetiklemeli veya tetiklemeye izin vermelidir.

Bir durdurma komutunu müteakiben acil durum durdurma tertibatýnýn faaliyeti kesildiðinde, tertibatýn meþgul durumu, hususi olarak devre dýþý edilinceye kadar; acil durum durdurma tertibatýnýn meþguliyeti ile bu durdurma komutu devam ettirilmelidir. Tertibatý, meþgul duruma getirmek, bir durdurma komutunun tetiklenmesi olmaksýzýn mümkün olmamalýdýr. Bu

tertibatý devre dýþý etmek, sadece uygun bir iþlem ile mümkün olmalýdýr. Devre dýþý etme iþlemi, makinanýn yeniden kendiliðinden çalýþmasýna sebep olmamalý, ancak sadece yeniden çalýþtýrýlmasýna engel olmalýdýr.

Karmaþýk tesisler

Makina veya makina parçalarýnýn beraber çalýþmak üzere tasarýmlandýðý durumda, onun sürekli çalýþmasý tehlike meydana getirebildiði takdirde, imalatçý makinanýn , durdurma kumandalarýný, acil

durum durdurma tertibatý dahil, makinanýn sadece kendisini deðil, ayný zamanda makinanýn

çalýþmasýndan önce ve çalýþma sonrasýnda devreye girecek olan bütün donanýmý da durduracak þekilde makinayý tasarýmlamalý ve imal etmelidir.

1.2.5 - Ýþletme tarzý ( modu ) seçimi

Seçilmiþ kumanda tarzý, acil durum durdurma tertibatý istisna olmak üzere, bütün diðer kumanda sistemlerine göre önceliklidir.

Makina, deðiþik güvenlik seviyelerini temsil eden birden çok kumanda veya çalýþma tarzlarýnda kullanýlmaya izin verecek þekilde tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ ise (mesela, ayar, bakým, muayene vb. için izin vermek), her konuma kilitlenen bir tarz ( mod ) seçim anahtarý ile teçhiz edilmelidir. Seçim anahtarýnýn her konumu sadece tek bir iþletme veya kumanda tarzýna karþýlýk gelmelidir.

Bu anahtar, operatörün belli sýnýflar için (mesela, belli nümerik kontrollu fonksiyonlarýn

ulaþma kotlarý vesaire için) makinanýn bazý fonksiyonlarýnýn kullanýlmasýný kýsýtlayan baþka bir anahtar tertibatý ile deðiþtirilebilir.

Belirli çalýþmalar için, makinanýn çalýþmasý, koruma tertibatlarýnýn nötr hale getirilmesi ile mümkün oluyorsa, çalýþtýrma tarzý ( mod ) seçim anahtarý eþ zamanlý olarak;

- Otomatik kumanda modunu kesmeli,

- Ancak, desteklemiþ hareketi gerektiren kumandalar tarafýndan olan hareketlere izin vermeli,

- Birbirine baðlý sýralý iþlemlerden kaynaklanan tehlikeler önlenmiþse, tehlikeli hareketli

(10)

parçalarýn çalýþmasýna, ancak geliþmiþ güvenlik kurallarýnda (azaltýlmýþ hýz, azaltýlmýþ güç, kademe- kademe iþletme veya yeterli tedbirler) izin vermeli,

- Makinanýn dahili aygýlayýcýlarýnda kasti veya kasti olmayan hareket tarafýndan herhangi bir tehlikeye maruz hareketi önlenmelidir.

Ýlave olarak, operatör ayarlama noktasýnda çalýþýrken, çalýþtýðý kýsýmlarýn iþletmesine kumanda edebilmelidir.

1.2.6 - Güç beslemesinin rýzasý

Makinanýn güç beslemesinde her ne suretle olursa olsun meydana gelen kesilme, bir kesilmeden sonra tekrar enerji beslemesinin kurulmasý veya dalgalanmalar bir tehlikeli duruma yol açmamalýdýr.

Özelikle;

- Makina beklenmedik þekilde çalýþmamalý,

- Komut verilmiþ ise durmaktan alýkonulamamalý,

- Makinanýn hiçbir hareketli parçasý veya makina tarafýndan tutulan hiçbir parça düþmemeli veya fýrlamamalý,

- Hareket eden parçalar, her ne olursa olsun, otomatik veya elle durdurulmalarý engellenmemeli,

- Koruma tertibatlarý tam faal kalmalýdýr.

1.2.7 - Kumanda devrelerinin arýzasý

Kumanda devre mantýðýnda bir hata veya kumanda devresinde bir arýza veya hasar tehlikeli bir duruma yol açmamalýdýr.

Özellikle;

- Makina beklenmeyen þekilde çalýþmamalý, - Emir verilmiþ ise durmaktan alýkonulamamalý,

- Makina tarafýndan tutulan, makina veya bölümünün hiç bir hareketli parçasý düþmemeli veya fýrlamamalý,

- Hareket eden parçalar, her ne olursa olsun, otomatik veya elle durdurulmalarý engellenmemeli,

- Koruma tertibatlarý tam faal olarak kalmalýdýr.

1.2.8 - Yazýlým

Operatör ile bir makinanýn kumanda veya kumanda ve ayar sistemleri arasýndaki diyaloga ait yazýlým, mutlaka kullanýcý için kolay ve kullanýþlý olmalýdýr.

1.3 - MEKANÝK TEHLÝKELERE KARÞI KORUMA 1.3.1- Kararlýlýk

Makina , parçalarý ve ekleme parçalarý tahmin edilen çalýþma þartlarý altýnda (gerekirse iklim þartlarý da nazarý dikkate alýnarak), devrilme, düþme veya beklenmeyen hareket riski olmaksýzýn kullanma için kararlý olacak þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

Makinanýn kendisini þekli veya amaçlanan tesisi yeterli derecede kararlýlýðý saðlamýyorsa, uygun ankraj vasýtalarý beraber verilmeli ve bunlar talimatta açýklanmalýdýr.

1.3.2 - Çalýþma esnasýnda kýrýlma riski

Makinanýn çeþitli parçalarý veya birbiriyle ilgili baðlantýlarý, imalatçý tarafýndan belirtildiði gibi kullanýldýðýnda maruz kalacaðý zorlamalara dayanabilmelidir.

(11)

Kullanýlan malzemenin dayanýklýlýðý iþyerinin imalatçý tarafýndan öngörülen yapýsý, özellikle de yorulma, eskime, yaþlanma, korozyon ve aþýnma olaylarý konusunda yeterli olmalýdýr.

Ýmalatçý, güvenlik sebebiyle gereken muayenenin tipini ve sýklýðýný ve bakýmýný talimatta belirtmelidir.

Uygun olan yerlerde, aþýnmaya maruz kalan parçalar ve parça deðiþtirme kriterleri belirtilmelidir.

Alýnmýþ tedbirlere raðmen, patlama veya daðýlma risklerinin (mesela, taþlama taþý) olduðu yerlerde, hareketli parçalar, patlama veya daðýlma durumunda kýrýklarýn tutulup

yakalanabileceði bir þekilde tasarýmlanmalý ve yerleþtirilmelidir.

Akýþkan taþýyan, özellikle yüksek basýnç altýnda olan, rijit ve esnek borular, önceden tespit edilen dahili ve harici zorlamalara dayanabilmeli ve/veya dahili gerilme ve zorlamalarýn her durumuna karþý korunmalý; bir patlamaya (mesela, ani hareketler, yüksek basýnç) maruz kalýndýðýnda bir risk olmamasýný saðlayacak tedbirler alýnmýþ olmalýdýr.

Ýþlenecek malzemenin takýma otomatik olarak verildiði durumlarda, kiþileri maruz kalacaðý risklerden (mesela, aletin kýrýlmasý) sakýndýrmak amacýyla;

- Ýþ parçasýnýn takým ile temasa girdiði zaman, bir sonraki iþ parçasý normal þartlar altýnda ulaþmýþ olmalý,

- Takým çalýþmaya baþladýðý ve/veya durduðunda (isteyerek veya istemeyerek) besleme hareketi ve takým hareketi koordineli olmalýdýr.

1.3.3 - Düþen ve fýrlayan nesnelerin sebep olduðu riskler

Düþen veya fýrlayan nesnelerin sebep olduðu riskleri önleyecek tedbirler alýnmalýdýr (iþ parçasý, kesici takýmlar aletler, kesiciler, cisim kýrýklarý, atýklar vesaire).

1.3.4 - Yüzeyler, kenarlar veya köþelerin sebep olduðu riskler

Amacý izin verdiði sürece, makinanýn ulaþýlabilen parçalarý herhangi bir yaralanmaya sebep olabilecek keskin kenara, keskin köþelere ve kaba yüzeylere sahip olmamalýdýr.

1.3.5 - Kombine edilmiþ birden çok makinalarla ilgili riskler

Her iþlem arasýnda parçalarýn elle alýndýðý birden çok farklý iþlem amacýyla yapýlmýþ makinalarda (kombine makinalarda ), diðer elemanlar bir tehlike meydana getirmeksizin veya maruz kalmýþ

personel riski olmaksýzýn her elemanýn ayrý ayrý kullanýlmasýný mümkün kýlacak bir tarzda makinalar tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalýdýr.

Bu amaçla, korunmamýþ her elemaný ayrý ayrý çalýþmaya baþlatmak ve durdurmak mümkün olmalýdýr.

1.3.6 - Aletlerin dönme hýzlarýndaki deðiþiklikler ile ilgili riskler

Makinalarýn deðiþik kullanma kurallarý (mesela, farklý hýz, veya enerji beslemesi vesaire.) altýnda iþlem ifa etmek üzere tasarýmlandýðý durumda, bu kurallarýn seçim ve ayarlarý güvenli ve güvenilir bir þekilde makina tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalýdýr.

1.3.7 - Hareketli parçalarla ilgili risklerin önlenmesi

Makinalarýn hareketli parçalarý, tehlikeden kaçýnmak amacýyla tasarýmlanmýþ, imal edilmiþ veya tehlikenin sürekli mevcut olduðu durumlarda, kazaya yol açan bütün temas etme risklerini

önleyecek þekilde koruyucular veya koruyucu tertibatlarla donatýlmýþ olmalýdýr.

Hareketli iþ parçalarýnýn istenmeyen bloklanmasýný (týkanmasýný) önlemek amacýyla gerekli bütün tedbirler alýnmalýdýr. Alýnan tedbirlere raðmen, bir týkanmanýn muhtemel olduðu durumlarda, donanýmýn týkanýklýlýðýn emniyetli bir biçimde giderilmesini saðlamak amacýyla özel koruma tertibatlarý saðlamalý ve bu durum talimat el kitabýnda ve makina üzerinde bir etiket halinde verilmelidir.

1.3.8 - Hareketli parçalarla ilgili risklere karþý koruyucularýn seçimi

Hareketli parçalar ile ilgili risklere karþý korunmayý saðlamak amacýyla kullanýlan koruyucu veya koruma tertibatlarý, mutlaka riskin tipini esas alarak seçilmelidir. Aþaðýdaki kýlavuz, bu seçimin yapýlmasýnda yardýmcý olmak üzere verilmiþtir.

(12)

A. Hareketli aktarma parçalarý

Hareketli aktarma parçalarý (makaralar, kayýþlar, kasnaklar, kramer diþliler, diþliler, þaftlar vb.) ile ilgili risklere maruz personelinin korunmasý amacýyla tasarýmlanmýþ koruyucular;

- Bu Ekin 1.4.1 ve 1.4.2.1 numaralý paragraflara uygun sabit veya

- Bu Ekin 1.4.1 ve 1.4.2.2.A numaralý paragraflara uygun, hareketli tipte koruyucu olmalýdýr.

Hareketli koruyucular sýk ulaþma olmasýnýn tahmin edildiði yerlerde kullanýlmalýdýr.

B. Ýþlem içinde yer alan hareketli parçalar

Ýþlem içinde yer alan hareketli parçalarla (mesela, iþ parçalarýný iþlemesinde kullanýlan takýmlar, preslerin hareketli parçalarý, silindirler, makina ile iþlem gören parçalar vb.) ilgili olan

risklere karþý tehlikeye maruz kalmýþ personeli korumak amacýyla tasarýmlanmýþ olan koruma tertibatlarý veya koruyucular;

- Bu Ekin 1.4.1 ve 1.4.2.1 numaralý paragraflarýnda verilen kurallara uygun sabit koruyucular olmalý,

- Bu mümkün deðilse, hareketli koruyucular veya hassas algýlama tertibatý (mesela, metal olmayan tamponlar, algýlayýcý keçeler) gibi koruma tertibatlarý, uzak tutma koruma

tertibatlar (mesela, iki el kumanda tertibatý) veya bu Ekin 1.4.1 ve 1.4.3 numaralý paragraflarýna uygun olarak tehlike bölgesi içerisine giren operatörün bir uzvunun veya tamamýný otomatik olarak korumayý amaçlayan, bu Ekin 1.4.1 numaralý paragrafý ve 1.4.2.

numaralý paragrafýnýn (B) bendinde verilen kurallara uygun koruyucu tertibatlarla, Bununla beraber, operatörün yakýn müdahalesini gerektiren iþlem içinde yer alan, iþletme esnasýnda kýsmen veya tamamen ulaþýlmaz olmayan ve operatörün yakýn müdahalesini gerektiren belirli hareketli parçalar teknik olarak mümkün olan durumlarda;

- Ýþlem içinde kullanýlmayan hareketli parçalarýn ulaþýlmayý önleyen bu Ekin 1.4.1 ve 1.4.2.1 numaralý paragraflarýnda verilen kurallara uygun olan sabit koruyucular ile,

- Ýþlem için gereken hareketli parçalarýn bu bölümlerine ulaþmayý kýsýtlayan bu Ekin 1.4.1 ve 1.4.2.3 numaralý paragraflarýna uygun olan hareketli tipte koruyucuyla,

teçhiz edilmelidir.

1.4 - KORUYUCULARIN VE KORUMA TERTÝBATLARININ GEREKLÝ OLAN ÖZELLÝKLERÝ 1.4.1 - Genel kurallar

Koruyucularýn ve koruma tertibatlarý;

- Saðlam ve kararlý yapýda olmalý, - Ýlave bir riski ortaya çýkarmamalý,

- Kolayca yan geçit durumuna ( by - pass ) getirilememeli, devre dýþý edilmemeli veya iþlemez duruma getirilmemeli,

- Tehlike bölgesinden yeterli uzaða yerleþtirilmeli,

- Üretim iþlemlerini gözlenmesi için en az mania teþkil etmeli,

- Sadece yapýlmasý gereken iþin olduðu alana ulaþmayý sýnýrlayarak yürütülmesi gereken tesis etme, ve/veya aletlerin deðiþtirme ve bakým iþlemlerinin esas iþlerini, mümkünse koruyucu veya koruma tertibatlarý sökülmeden yapabilmelidir.

1.4.2 - Koruyucular için özel kurallar 1.4.2.1 - Sabit koruyucular

Sabit koruyucular, yerinde güvenli olarak tutturulmalýdýr. Sabit koruyucular, sadece alet

(13)

kullanýlarak sökülebilecek sistemler ile sabitlenmelidir. Mümkün olduðu durumlarda, sabitlemeleri olmaksýzýn koruyucular yerinde kalmamalýdýr.

1.4.2.2 - Hareketli koruyucular A. A tipi hareketli koruyucular:

- Açýk olduðunda, mümkün olduðu kadar makinaya sabit kalmalý ve

- Hareketli parçalara eriþebildiði sürece bu parçalarýn hareketini engelleyen ve kapalý kalmadýðý her an için durdurma talimatý veren kilitleme tertibatlý olmalýdýr.

B. B tipi hareketli koruyucu:

- Hareketli parçalar, operatörün çalýþma alaný içerisinde iken hareketli parçalarýn çalýþamayacaðý, - Maruz kalmýþ personelin çalýþmaya baþlamýþ olan hareketli parçalara eriþmeyeceði,

- Parçalarýndan birinin yokluðunun veya arýzasýnýn hareketli parçalarýn çalýþmaya baþlamasýný önleyecek veya durmasýný saðlayacak,

- Fýþkýrma/fýrlama risklerine karþý uygun bir engelle korumanýn saðlanacaðý, þekilde tasarýmlanmýþ ve kumanda sistemi içine dahil edilmiþ olmalýdýr.

1.4.2.3 - Ulaþmayý kýsýtlayan ayarlanabilir koruyucular

Ulaþmayý kýsýtlayan ayarlanabilir koruyucular, iþ için kýsýtlayýcý olan hareketli parçalarýn bu bölümlerine ulaþmayý kýsýtlayan ayarlanabilir koruyucu;

- Ýlgili iþin tipine göre otomatik olarak veya el ile ayarlanabilmeli, - Alet kullanmaksýzýn kolayca ayarlanabilmeli,

- Fýrlama / fýþkýrma riski mümkün olduðu nispetle azaltýlmalýdýr.

1.4.3 - Koruyucu tertibatlarý için özel kurallar Koruyucu tertibatlar;

- Hareketli parçalar operatörün çalýþma alaný içerisinde iken hareketli parçalarýn çalýþamayacaðý, - Maruz kalmýþ personelin çalýþmaya baþlamýþ olan hareketli parçalara eriþmeyeceði,

- Parçalarýndan birinin yokluðunun veya arýzasýnýn hareketli parçalarýn çalýþmaya baþlamasýný veya durdurmasýný önleyeceði þekilde tasarýmlanmýþ ve kumanda sistemi içine dahil edilmiþ,

þekilde olmalýdýr.

1.5 - DÝÐER TEHLÝKELERE KARÞI KORUMA 1.5.1 - Elektrik beslemesi

Elektrik beslemesinin bulunduðu makinalarda , elektriðin tabiatýndan kaynaklanan bütün

tehlikelere karþý korunmuþ veya korunabilecek þekilde tasarýmlanmýþ, imal edilmiþ ve donatýlmýþ olmalýdýr.

Bazý gerilim sýnýrlarý dahilinde kullanmalar için tasarýmlanmýþ elektrik donanýmlarý ile ilgili yürürlükteki özel besleme kurallarý, bu sýnýrlara maruz makinalara mutlaka uygulanmalýdýr.

1.5.2 - Statik elektrik

Makinalar birikmiþ potansiyel ve elektrostatik elektrik yüklerini önlemek veya sýnýrlamak

amacýyla ve/veya bir boþaltma sistemi ile donatýlmýþ olarak tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

1.5.3 - Elektrik kaynaðýndan baþka çeþit enerji beslemesi

Elektrikten baþka enerji beslemesi (hidrolik, pnomatik veya termal enerji vesaire) olan makinalarda , makinalar bu tip enerji kullanýlmasý ile ortaya çýkan bütün potansiyel

(14)

tehlikelerden kaçýnacak þekilde tasarýmlanmýþ, imal edilmiþ ve donatýlmýþ olmalýdýr.

1.5.4 - Takýlma hatalarý

Takýldýðýnda veya çýkartýlýp tekrar takýldýðýnda risk kaynaðý olabilen bazý parçalarýn olmasý muhtemel hatalarý, bu parçalarýn tasarýmý yoluyla giderilmelidir. Ancak, bu mümkün olmuyorsa, parçalarýn

kendisi ve/veya koruyucularý (yuva) üzerinde bilgi verilerek, bu hatalardan sakýnýlmalýdýr.

Bir riskden kaçýnmak amacýyla hareket doðrultusunun bilinmesi gereken yerlerde, hareketli parçalarý ve/veya yuvalarý üzerinde ayný bilgilendirme verilmelidir. Gerekli olduðunda ilave bilgilendirme, talimatta mutlaka verilmelidir.

Bir hatalý baðlantýnýn baðlantýlarýn risk kaynaðý olduðu yerlerde, elektrik iletkenleri dahil,

akýþkanýn yanlýþ baðlantýsý, tasarým yoluyla imkansýz hale getirilmelidir. Ancak, bunu yapmak mümkün deðilse, boru, kablo, vb. üzerinde ve/veya baðlantý üzerinde mutlaka açýklayýcý bilgiler

verilmelidir.

1.5.5 - Aþýrý sýcaklýk

Yüksek veya düþük sýcaklýktaki makina parçalarý veya malzemeleri ile temas etmenin veya yaklaþmanýn sebep olduðu yaralanma risklerini bertaraf etmek için tedbirler alýnmalýdýr.

Fýrlayan çok soðuk veya kýzgýn malzemenin sebep olacaðý riskler, mutlaka deðerlendirilmelidir.

Bu gibi riskin mevcut olduðu durumlarda, onu önleyici tedbirler mutlaka alýnmalý veya bu teknik olarak mümkün deðilse, o tehlikeli olmayan duruma çevrilmelidir.

1.5.6 - Yangýn

Makinalar, kendisinin veya makina tarafýndan üretilen veya kullanýlan gazlar, tozlar,

sývýlar, buhar veya diðer maddelerin sebep olduðu yangýn veya aþýrý ýsýnma risklerinden kaçýnmak amacýyla tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalýdýr.

1.5.7 - Patlama

Makinalar, kendisinin veya makina tarafýndan üretilen veya kullanýlan gazlar, tozlar, sývýlar, buhar veya diðer maddelerin sebep olduðu patlama risklerinden kaçýnmak amacýyla tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalýdýr.

Bunlara ek olarak imalatçý aþaðýda verilen gayeleri saðlamak amacýyla;

- Ürünlerin tehlikeli konsantrasyonundan kaçýnmak,

- Potansiyel olarak patlayýcý atmosferin yanmasýný önlemek,

- Çevreyi tehlikeye sokmamak için patlamalarý olabildiðince en aza indirmek, için gerekli tedbirler uygulanmalýdýr.

Ýmalatçý, makinanýn potansiyel patlayýcý atmosfer içerisinde kullanýlmasýný belirtmiþ ise ayný önleyici tedbirler alýnmalýdýr.

Bu makinanýn kýsýmlarýný teþkil eden elektrik donanýmlarý, patlama riski bakýmýndan geçerli özel direktiflerdeki tedbirlere uygun olmalýdýr.

1.5.8 - Gürültü

Makinalar, havada yayýlan gürültü emisyonundan kaynaklanan riskleri, teknik geliþmeleri ve mevcut vasýtalarýn mevcudiyetini nazarý dikkate alarak, gürültüyü bilhassa kaynaðýnda en az seviyeye indirecek þekilde, tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalýdýr.

1.5.9 - Titreþim

Makinalar, havada yayýlan titreþim emisyonundan kaynaklanan riskleri teknik geliþmeleri ve mevcut vasýtalarýn mevcudiyetini nazarý dikkate alarak titreþimi bilhassa kaynaðýnda en az seviyeye indirecek þekilde, tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalýdýr.

1.5.10 - Radyasyon

Makinalar, fonksiyonlarýnýn gerektirdiði ölçüde, radyasyonun yayýlmasýný sýnýrlayacak veya maruz personel üzerindeki etkisinin olmayacaðý veya tehlikesiz oranlara düþüreceði þekilde

(15)

tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

1.5.11 - Harici radyasyon

Makinalar, hariçten gelecek bir radyasyon ile çalýþmasýnýn bozulmayacaðý þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

1.5.12 - Lazer donanýmlarý

Lazer donanýmlarýnýn kullanýldýðý yerlerde, aþaðýdaki tedbirler nazarý dikkate alýnmalýdýr;

- Makina üzerindeki lazer donanýmlarý, kazaen olabilecek radyasyonu önleyecek þekilde tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalý,

- Makina üzerindeki lazer donanýmlarý, etkili radyasyon, yansýma veya difüzyon ile üretilen radyasyonun ve sekonder radyasyonun saðlýða zararlý olmayacaðý þekilde siperlenmeli,

- Makina üzerindeki lazer donanýmlarýnýn ayar veya gözlemlenmesi için kullanýlan optik

donanýmlar, lazer ýþýnlarýnýn saðlýða zararlý bir risk meydana getirmeyeceði özellikte olmalýdýr.

1.5.13 - Tozlarýn, gazlarýn ve benzerlerinin emisyonlarý

Makinalar, ürettikleri gazlar, sývýlar, tozlar, buharlar ve diðer atýk malzemelere baðlý olan risklerin önleneceði þekilde tasarýmlanmalý, imal edilmeli ve/veya donatýlmalýdýr.

Bir tehlikenin mevcut olduðu durumlarda, makina , yukarýda bahsedilen maddeleri tutabilecek/ yakalayabilecek ve/veya tahliye edecek þekilde donatýlmalýdýr.

Normal çalýþma sýrasýnda makina kapatýlmadýðýnda, yakalama/tutma veya tahliye tertibatlarý, emisyon kaynaðýna mümkün olduðu kadar yakýn yere yerleþtirilmelidir.

1.5.14 - Bir makina içinde tutulma/yakalanma riski

Makinalar, yakalanma tehlikesine maruz kalan kiþinin içinde mahsur kalmasýný önleyecek þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmeli; bunu yapmak mümkün deðilse, imdat vasýtasý ile teçhiz

edilmelidir.

1.5.15 - Kayma, tökezleme veya düþme riski

Kiþilerin etrafýnda hareket edeceði veya ayakta duracaðý makina bölümleri, bu bölümlerin üzerine veya dýþýna kaymalarý, tökezlemeleri veya düþmelerini önleyecek þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

1.6 - BAKIM

1.6.1 - Makinanýn bakýmý

Ayarlama, bakým ve yaðlama noktalarý, tehlike bölgesini dýþýna yerleþtirilmelidir. Makina durur iken ayar, bakým, onarým, temizlik ve hizmet iþlemlerini ifa etmek mümkün olmalýdýr.

Teknik sebeplerle yukarýdaki kurallarýn en azýndan birisi, uygun olarak gerçekleþmiyorsa, bu iþlemler tehlikesiz olarak yapýlmalýdýr (bu Ekin 1.2.5 numaralý paragrafýna bakýnýz).

Otomatik makinalarýn olduðu durumlarda ve gerektiðinde, diðer makinalarda , imalatçý hata bulma teþhiþ donanýmý için bir baðlantý tertibatý saðlamalýdýr.

Özellikle imalattaki deðiþiklikler veya aþýnmaya maruz veya bir kazayý takip eden muhtemel

tahribat olduðu durumda, sýk sýk deðiþmesi gereken otomatik makina parçalarý, güvenlik içerisinde kolayca sökülüp deðiþtirilebilmelidir.

Bu makina parçalarýna ulaþma, imalatçý tarafýndan tespit edilmiþ iþletme þartlarý ile uyum halinde gerekli aletlerle (aletler, ölçme cihazlarý vb.) ile ifa edilecek þekilde tasarýmlanmalýdýr.

1.6.2 - Ýþletme noktalarýna ve servis noktalarýna ulaþma

Üretim, ayar ve bakým iþlemleri için kullanýlan bütün alanlara emniyet içerisinde ulaþmak için ulaþma vasýtalarý (sabit merdivenler, taþýnabilir basamaklar, çalýþma platformlarý vb.), imalatçý tarafýndan saðlanmalýdýr.

(16)

1.6.3 - Enerji kaynaðýnýn ayrýlmasý

Bütün makinalar , kendi enerji kaynaklarýndan ayrýlabilecek bir tertibatla donatýlmalýdýr. Bu gibi ayýrýcý tertibatlar açýkça tanýnabilmelidir. Devrenin tekrar kurulmasý kiþilerin hayatýný tehlikeye soktuðunda bu ayýrma tertibatý kilitlenebilmelidir. Devreye baðlý prize sokulan bir fiþ vasýtasýyla elektrik enerjisi ile beslenen makinalar , fiþin prizden çekilmesi suretiyle devre dýþý edilebilmelidir.

Bir operatörün enerjinin kesik olup olmadýðýný ulaþabileceði herhangi bir noktadan kontrol etmesinin mümkün olmadýðý durumlarda, ayýrma tertibatý mutlaka kilitlenebilmelidir.

Enerjinin kesilmesinden sonra makinanýn devreleri içerisinde kalan veya depolanmýþ enerjinin normal þekilde personelin bir riske maruz kalmaksýzýn sönümlenmesi mümkün olmalýdýr.

Yukarýdaki kurallar istisna olmak üzere, bazý enerji devrelerinin; mesela, bazý parçalarý

tutmak, bilgileri muhafaza etmek ve iç parçalarýn aydýnlatýlmasýný saðlamak amacýyla enerji kaynaðý ile baðlantýsý devam edebilir. Bu durumda operatörün güvenliðini saðlamak amacýyla özel tedbirler alýnmalýdýr.

1.6.4 - Operatör müdahalesi

Makinalar, operatör müdahalesine olan ihtiyacýn sýnýrlandýrýlacaðý þekilde tasarýmlanmalý, imal edilmeli ve donatýlmalýdýr.

Operatörün müdahalesinden kaçýnýlmaz ise, bu iþlem kolay ve emniyetli olarak yürütülmelidir.

1.6.5 - Ýç parçalarýn temizlenmesi

Makinalar, tehlikeli maddeleri veya hazýrlanan malzemeleri tutabilen ve içine

girilmeksizin temizlenemeyen iç parçalarýn temizlenmesini mümkün kýlacak þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir. Ayrýca, dýþarýdan gereken boþaltmalarýn yapýlmasý mümkün olmalýdýr.

Makinanýn içerisine girmekten kaçýnmak mutlak surette imkansýz ise, imalatçý temizlemenin en az tehlike ile ifa edilmesine izin verecek tedbirleri imalat safhasýnda mutlaka almalýdýr.

1.7 - GÖSTERGELER

1.7.0 - Bilgilendirme tertibatlarý

Makinalarýn kontrol edilmesi için ihtiyaç duyulan bilgilendirme, bir yanlýþ anlamaya imkan vermeyecek þekilde tek anlamlý ve kolay anlaþýlýr olmalýdýr.

Operatörün bilgi yükünün aþýrý derecede aðýrlaþtýrýlmamasýna da dikkat edilmelidir.

Ýþletilmesi kontrol edilemeyen makinanýn çalýþmasýndaki bir hata sebebiyle tehlikeye maruz kalmýþ bir personelin güvenliðine ve saðlýðýna halel gelebilecek durumlarda, makinalar, ikaz

mahiyetinde uygun sesli veya ýþýklý bir sinyal verecek þekilde donatýlmalýdýr.

1.7.1 - Ýkaz tertibatlarý

Makinalarýn ikaz tertibatlarý (sinyaller gibi) ile donatýldýðý durumlarda, bunlar bir yanlýþ anlamaya meydan vermeyecek þekilde tek anlamlý ve kolayca idrak edilebilecek þekilde

olmalýdýr.

Operatör, bu ikaz tertibatlarýnýn çalýþmasýný her zaman kontrol edebilecek imkanlara sahip olmalýdýr.

Emniyet sinyalleri ve emniyet renkleri, alakalý özel direktiflerdeki kurallara uygun olmalýdýr.

1.7.2 - Bakiye riskler hakkýnda ikaz

Bütün alýnan tedbirlere raðmen, bakiye risklerin olduðu durumlarda veya herhangi bir emare göstermeyen potansiyel risklerin (elektrik tablosu, radyoaktif kaynaklar, hidrolik

devrelerin boþalmasý, görünmeyen alandaki tehlikeler vb.) olduðu durumda, imalatçý gereken ikazlarý saðlamalýdýr.

1.7.3 - Ýþaretleme

(17)

Bütün makinalar, açýkça ve en az aþaðýdaki bilgileri ihtiva edecek þekilde iþaretlenmelidir;

- Ýmalatçýnýn adý ve adresi, - CE iþareti ( Ek III'e bakýnýz),

- Serisinin veya tipinin kýsa gösteriliþi, - Varsa seri numarasý,

- Yapým yýlý.

Ayrýca, imalatçýnýn makinayý potansiyel patlayýcý ortamda kullanýlmasýnýn amaçlandýðý durumlarda, bu durum, makina üzerinde mutlaka belirtilmelidir.

Makinalar, ayrýca tipine ait ve emniyetli kullanýlmasý için esas olan bilgileri (mesela, bazý

dönen parçalarýn en yüksek devir hýzlarý, baðlanan aletlerin en büyük çaplarý, kütle vb.) taþýmalýdýr.

Bir makinanýn , kaldýrma makinalarý kullanýlarak taþýnmasýnýn gerektiði durumlarda, makinanýn kütlesi açýkça okunur ve bir yanlýþ anlamaya mahal vermeyecek þekilde belirtilmelidir.

Bu Yönetmeliðin 4 üncü maddesinin (ç) bendinde atýf yapýlan deðiþtirilebilir parçalar ayný bilgiyi taþýmalýdýr.

1.7.4 - Ýþletme talimatlarý

a) Her makinada en azýndan aþaðýdaki bilgileri ihtiva eden iþletme talimatý bulundurulmalýdýr:

- Makinanýn bakým imkanlarýna (ithalatçýnýn, tamircinin vs. adresleri) ait uygun ilave bilgiler ile beraber makina üzerinde iþaretlenmiþ bilgilerin (bu Ekin 1.7.3 numaralý paragrafýna bakýnýz) tekrarý,

- Bu Ekin 1.1.2 numaralý paragrafýnýn (c) bendi anlamý dahilinde makinanýn öngörülen kullanýmý, - Operatörler tarafýndan kullanýlabilecek çalýþma yerleri,

- Güvenliði saðlamak amacýyla aþaðýdaki talimatlar bulundurulmalýdýr;

- Ýþletmeye alma, - Kullanma,

- Makinanýn ve ayrý ayrý taþýnacak çeþitli parçalarýnýn kütlesinin verilmesiyle elle taþýma, - Takma ve sökme,

- Ayar,

- Ýdame ettirme, bakým (servis ve onarým), - Gerekli olduðu yerlerde, eðitim talimatlarý,

- Gerekli olduðu durumlarda makinaya baðlanabilen takýmlarýn temel karakteristikleri.

Gerekli olduðu durumlarda, talimatlar makinanýn kullanma güçlüklerine de dikkati çekmelidir.

b) Talimatlar, imalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi tarafýndan, Avrupa Birliðinin resmi dillerinden birisi ile hazýrlanmalýdýr. Bütün makinalar , servise

alýndýklarýnda, orijinal dilindeki bir talimat veya bu talimatýn makinanýn kullanýlacaðý ülkenin dili veya dillerindeki bir tercümesi ile verilmelidir. Bu talimatlar, imalatçý veya

Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi tarafýndan veya makinayý söz konusu dil bölgesine getiren kiþi tarafýndan mahalli dile tercüme edilmelidir. Bu þarttan farklý olarak, imalatçý veya Türkiye'de yerleþik yetkili temsilcisi tarafýndan istihdam edilen uzman personel

tarafýndan kullanýlacak bakým talimatlarý, bu kiþilerin anladýðý Avrupa Birliðinin resmi dillerinin birisinde hazýrlanabilir.

c) Talimatlar, hizmeti alma, bakým, muayene, düzgün çalýþýp çalýþmadýðýnýn kontrolü ve uygun olduðu durumlarda, makinanýn onarýmý ile ilgili teknik resimleri ve diyagramlarý ve özelikle

güvenlikle ilgili olan faydalý talimatlarý ihtiva etmelidir.

(18)

d) Makinayý tarif eden herhangi bir doküman, güvenlik bakýmýndan, talimatlarla ters düþmemelidir. Makinayý tarif eden teknik dokümanlar, bu paragrafýn (f) bendinde verilen havada yayýlan gürültü emisyonlarýna ve elde tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makinalar olmasý durumunda, bu Ekin 2.2 numaralý paragrafýnda verildiði gibi titreþimle ilgili bilgiler vermelidir.

e) Gerekli olduðu durumlarda talimat, titreþim ve gürültüyü azaltmak için gereken tesisat ve montajla ilgili kurallarý saðlamalýdýr (titreþim sönümleyicilerinin, gürültü soðurucularýnýn kullanýlmasý, temel bloklarýn tipi ve kütlesi vb.).

f) Talimatlar, makinanýn çýkardýðý havada yayýlan gürültü ile ilgili olarak, gerçek deðer ya da eþ deðer makina üzerinde yapýlan ölçmelere dayandýrýlmýþ bir deðer olarak aþaðýdaki bilgileri

vermelidir;

- Ýþ yerlerindeki eþ deðer sürekli A aðýrlýklý esas basýnç seviyesi, (70 dB (A)‘ yý aþan durumlarda). Bu deðer 70 dB (A)' yý aþmýyorsa bu husus belirtilmeli,

- Ýþ yerlerindeki C aðýrlýklý sürekli ses basýncý tepe deðeri, [63 Pa (20 µ Pa göre 130 dB ) ulaþýldýðý durumlarda],

- Makinadan yayýlan ses basýnç seviyesidir (iþ yerlerindeki eþ deðer sürekli A aðýrlýklý bu basýnç seviyesinin 85 dB (A)' yý aþtýðý durumlarda ).

Çok büyük makinalarda sesin güç seviyesi yerine makina etrafýndaki belirli bir konumdaki eþ deðer sürekli A aðýrlýklý ses basýnç seviyesini verebilir.

Harmonize edilmiþ standardlarýn uygulanmadýðý yerlerde, ses seviyesi, makina için en uygun metot kullanýlarak ölçülmelidir.

Ýmalatçý, ölçme sýrasýndaki makinanýn çalýþma kurallarýný ve ölçme için hangi metodun kullanýlacaðýný belirtmelidir.

Çalýþma yerinin belirtilmediði veya tarif edilemediði durumlara da, ses basýnç seviyesi makinanýn yüzeyinden 1 metre uzakta, döþemeden veya ulaþma platformundan 1,60 metre yukarýda ölçülmelidir. Maksimum ses basýnç seviyesi ve ölçme noktalarýnýn konumu belirtilmelidir.

g) Ýmalatçý, makinayý muhtemel patlayýcý ortamda kullanýlmasýný amaçladýðý durumlarda, talimatlarda gerekli bilgiler verilmelidir.

h) Makinalarýn meslekten olmayan kiþilerce kullanýlmasýnýn önceden tahmin edildiði durumlarda, yukarýda verilen diðer ana kurallara uyularak, kullanma için talimatlarýn yerleþtirilmesi ve ifade edilmesindeki kelime seçilmesi bu gibi operatörlerden beklenen makul anlama ve genel eðitim seviyesi dikkate alýnmalýdýr.

2 - BELÝRLÝ MAKÝNA SINIFLARI ÝÇÝN ÝLAVE TEMEL GÜVENLÝK VE SAÐLIK KURALLARI 2.1 - ZÝRAÝ GIDA MAKÝNALARI

Makinalarýn gýda hazýrlamak, iþlemek (piþirme, soðutma, dondurma, yýkama, elle iþleme, paketleme, depolama, nakliye veya daðýtým) için kullanýlmasýnýn amaçlandýðý durumlarda, bu makinalar , herhangi bir enfeksiyon, hastalýk veya bulaþýcý hastalýktan kaçýnacak þekilde tasarýmlanmýþ ve imal edilmiþ olmalý ve ayrýca aþaðýda verilen hijyen kurallarýna mutlaka uyulmalýdýr:

a) Gýda maddeleriyle temas eden veya temas etmesi amaçlanan malzemeler, ilgili

direktiflerde verilen kurallarý saðlamalýdýr. Makinalar, her kullanmadan önce bu malzemelerin temizlenebileceði þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

b) Bütün yüzeyler, baðlantýlar dahil olacak þekilde, düzgün olmalý ve organik malzemelere yataklýk yapacak herhangi bir girinti çýkýntý bulundurmamalýdýr.

c) Montaj, çýkýntýlarý, kenarlarý ve girintileri en aza indirecek þekilde tasarýmlanmalýdýr.

Bunlarýn kaynakla veya derzsiz sürekli baðlantýlý olarak imal edilmeleri tercih edilmelidir.

Teknik olarak kaçýnýlamayan yerler hariç olmak üzere, vida veya vida baþý ve perçinleri kullanýlmamalýdýr.

d) Kolayca ayrýlabilen parçalarýn sökülmesinden sonra gýda maddeleri ile temas eden bütün yüzeyler, kolayca temizlenebilmeli ve dezenfekte edilebilmelidir. Ýç yüzeylerin tam olarak

(19)

temizlenebilmesi için, köþeler, yeterli yarýçapta yuvarlatýlmalýdýr.

e) Gýdalardan kaynaklanan sývýlar ve temizlik dezenfekte edilme ve durulama sývýlarý engellenmeden dýþarý atýlmalýdýr (mümkünse temiz bir durumda).

f) Makinalar, herhangi bir sývý veya canlý yaratýklarýn, özellikle böceklerin, temizlenemeyen alanlara giriþlerini veya herhangi bir organik maddenin burada birikmelerini önleyecek

þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir (mesela, ayaklarý veya tekerlekleri üzerine monte edilmemiþ makinalar için makina ile tabaný arasýna sýzdýrmazlýk malzemeleri yerleþtirerek, sýzdýrmazlýk birimlerini kullanarak vesaire).

g) Makina, iþletme ile ilgili maddenin (yaðlama yaðlarýnýn vesaire) gýdalarla temas etmesini önleyecek þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir. Gerektiði yerlerde, bu kurala devamlý

olarak uyulup uyulmadýðýnýn kontrolü yapýlacak þekilde makina tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

Talimatlar

Bölüm 1'de (bu Ekin 1 numaralý paragrafý) verilen bilgilere ilave olarak, talimatlarda tavsiye edilen temizleme, dezenfekte etme ve durulama metotlarý ve maddeleri yer almalýdýr (Sadece kolayca ulaþýlabilen alanlar deðil ayný zamanda ulaþýlmasý imkansýz veya tavsiye edilmeyen boru tesisatý gibi yerler de temizlenmelidir).

2.2 - ELDE TAÞINAN VE/VEYA ELLE YÖNLENDÝRÝLEN MAKÝNALAR

Elde taþýnan ve/veya elle yönlendirilen makinalar, aþaðýda verilen saðlýk ve güvenlik kurallarýna uygun olmalýdýr;

- Ýmalatçý tarafýndan belirtilen iþletme þartlarý altýnda, makinanýn tipine baðlý olarak yeterli bir boyutta destek yüzeyine sahip olmalý ve yeterli sayýda kollarý ve makinanýn kararlýlýðýný saðlayacak þekilde uygun boyutta destekleri olmalý,

- Teknik olarak imkansýz olan yerler veya baðýmsýz bir kontrolün olduðu yerler hariç, güvenlik açýsýndan serbest býrakýlmayan kollarýn olmasý durumunda, operatörün makinayý kollarý býrakarak

çalýþtýrmasýnýn mümkün olamayacaðý bir þekilde tertip edilmiþ olan çalýþtýrma ve durdurma kumandalarý ile makina donatýlmalý,

- Makina, operatörün kollarý býrakmasýndan sonra istenmeyen çalýþma ve/veya çalýþmaya devam etme risklerinin bertaraf edecek þekilde tasarýmlanmýþ, imal edilmiþ ve donatýlmýþ olmalýdýr. Bu kural teknik olarak yapýlamýyorsa eþ deðer tedbirler alýnmalý,

- Elde taþýnan ve/veya elle yönlendirelen makinalar , gerektiði durumlarda, iþlenen

malzemenin alet ile temasýnýn gözle kontrolünün yapýlmasýna izin verecek þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir.

Talimatlar

Elde taþýnan ve/veya elle yönlendirilen makinalar tarafýndan nakledilen titreþimle ilgili aþaðýdaki bilgiler iþletme talimatlarýnda verilmelidir:

- Uygun deney ile tayin edilen deðer, 2,5 m/s 2 yi geçtiðinde elin maruz kaldýðý aðýrlýklý ivme ortalama karekök (k.o.k.) deðeri. Ývmenin k.o.k deðeri 2,5 m/s 2 yi geçmediði durumlarda, buna dikkat edilmelidir.

Uygulanacak deney kodunun olmadýðý durumlarda, imalatçý ölçme metotlarý ve ölçmenin hangi þartlar altýnda yapýlacaðý belirtmelidir.

2.3 - AÐAÇ VE BENZERÝ MALZEMELERÝ ÝÞLEME MAKÝNALARI

Aðaç iþleme makinalarý ve fiziki ve kimyevi karakterleri aðaca benzeyen mantar, kemik,

sertleþtirilmiþ lastik, sertleþtirilmiþ plastik ve benzeri diðer katý, sert malzemeleri iþleyen makinalar , aþaðýda verilen temel saðlýk ve güvenlik kurallarýna da uygun olmalýdýr:

a) Makinalar, iþlenen iþ parçalarýnýn emniyetli bir þekilde yerleþtirileceði ve sürüleceði þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmelidir. Ýþ parçasýnýn el ile tezgaha konduðu durumlarda, tezgah iþ esnasýnda kararlý olmalý ve iþ parçasýnýn herhangi bir hareketini engellememelidir.

b) Aðaç parçalarýnýn fýrlama riskin bulunduðu þartlarda kullanýlmasý muhtemel olan makinalar, bu fýrlamanýn bertaraf edilmesini saðlayacak þekilde tasarýmlanmalý ve imal edilmeli veya bu

durum gerçekleþmez ise, operatörün ve/veya tehlikeye maruz personelin fýrlamadan zarar