AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI

AVRUPA BİRLİĞİ

SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE

NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI

Genel Bakış ve

Yeraltısuyu Açısından Değerlendirme Özlem YİĞİTLER

Nisan 2015

SÇD GENEL BAKIŞ

• “…Kirliliğin önlenmesi ve azaltılması, sürdürülebilir

su kullanımının teşvik edilmesi, sucul ekosistemlerin

korunması, sucul ve karasal ekosistemlerin

durumunun iyileştirilmesi, taşkın ve kuraklığın

etkisinin azaltılması işlevlerini gören ve sonuçta kıta

içi suların yüzey sularının, geçiş sularının, kıyı

sularının yer altı sularının korunması için bir çerçeve

oluşturmaktadır. ”

SÇD TEMEL ÖZELLİKLER-I

• Nehir havzalarının ve nehir havza bölgelerinin tanımlanması ve yönetimi

 Su kütleleri

 Suyun entegre yönetimi

 Kıta içi, geçiş, kıyı suları ve yeraltısuları

• Karakterizasyon, insan aktivitelerinin etkisinin gözden geçirilmesi ve izleme

 Mevcut veriler, başlangıç noktası ve düzenli izleme

• Ekonomik analiz

 Su hizmetlerinin maliyetinin karşılanmasının esasları

• Nehir havzasının entegre şekilde planlanması ve çevresel hedeflere ulaşmayı sağlayan önlemlerin belirlenmesi

-Nehir havzası bölgesinin ve çevresel hedeflerin tanımlanması

– Karakterizasyon, izleme and ekonomik analiz – Muafiyetler

– Hedeflere ulaşmak için su kütlesi seviyesinde alınacak önlemleri içeren “önlemler programı”

– Halkın katılımı

SÇD TEMEL ÖZELLİKLER-II

SÇD MADDELERi

Madde 1- Amaç

Madde2- Tanımlar

Madde 3- Nehir Havzası Sınırı Madde 4- Çevresel Hedefler Madde 5- Karakterizasyon Madde 6- Korunan Alanlar

Madde 7- İçme Suyu Koruma Alanları

Madde 8 - İzleme

Madde 9- Ekonomik Analiz

Madde 10- Emisyon Kontrolü/Limit Değerler

Madde 11- Önlemler Programı

Madde 13 – Nehir Havzası Yönetim Planları

Madde 14 – Halkın Katılımı Madde 16- Öncelikli Maddeler Madde 17- Yeraltısuları

SÇD MADDELERi

SÇD TEMEL HEDEF

• 2015 yılına kadar veya gerekçelendirmeye bağlı olarak en geç 2027 yılına kadar tüm su kütleleri için miktar ve kalite açısından “iyi su durumuna”

ulaşılmasını amaçlar.

• SÇD her bir nehir havzası Nehir havzası Yönetim Planı (NHYP)’nin hazırlanması koşulunu getirmektedir.

• NHYP’nın hazırlanması süreci uzun süreli bir veri toplama, yorumlama, planlama ve paydaş katılımı süreci gerektirmektedir.

İYİ SU DURUMUNA NASIL ULAŞILACAK?

2027 – 2033 4. Nehir Havzası

Yönetim Planı Türkiye ?

2021 – 2027 3. Nehir Havzası

Yönetim Planı AB Üye Devletlerinin pek çoğu iyi su durumuna 2027 yılına kadar ulaşacaktır 2015 – 2021 2. Nehir Havzası

Yönetim Planı

2009 -2015 1. Nehir Havzası Yönetim Planı

İyi su durumuna ulaşmak için son tarih

Her bir su kütlesi için Muafiyetler

AB Komisyonu ile müzakereler:

a. Uyumlaştırma

b. Uygulama ile ilgili perspektif

İYİ SU DURUMUNA NE ZAMAN

ULAŞILACAK?

Nehir Havzasının Karakterizasyonu Nehir

Havzasının Sınırı

Önemli Su Yönetimi

Konuları Raporu Önlemler

Programı Nehir Havzası Yönetim Planı

5 kilometretaşı

NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI

(NHYP)

NEHİR HAVZASININ SINIRI

• ‘Nehir havzası’ yüzeyde kalan tüm yağmur suyunun bir dizi dere, nehir ve/veya göller aracılığıyla tek bir nehir ağzı, haliç ya da delta üzerinden denizle buluştuğu alana verilen addır.

• ‘Nehir havza bölgesi’ ise, bir ya da birden çok komşu nehir havzasının, nehir havza yönetiminin ana bölümü Madde 3(1) altında tanımlanmış, havza ya da havzaların ilgili oldukları yeraltı ve kıyı sularının bulunduğu alana verilen addır.

Büyük Menderes Nehir havzası

NEHİR HAVZASININ KARAKTERİZASYONU

Karakterizasyon Raporu – Madde 5

• Giriş

• Nehir havzasının genel karakterizasyonu

• Yüzey sularının karakterizasyonu

• Yeraltı sularının karakterizasyonu

• Korunan alanlar

• Baskı ve etkilerin analizi

• Ekonomik Analiz

• Veri boşlukları ve belirsizlikler

• Sonuçlar ve ilerki adımlar

• Kaynakça

• Karakterizasyon haritalarının listesi

Nehir Havzasının Genel Karakterizasyonu

• İdari-kurumsal;

• Doğal;

• Sosyo-ekonomik

YÜZEY SUYUNUN KARAKTERİZASYONU

• Yüzey suyu kategorileri;

• Tipoloji tanımlaması (metodoloji ve kriter);

• Su kütlelerinin belirlenmesi (metodoloji ve kriter);

• Su kütlelerinin listesi;

• Referans koşullar;

• Yapay ve ağır bir şekilde bozulmuş su kütlelerinin

öncelikli olarak belirlenmesi;

• Veri boşlukları ve belirsizlikler

YERALTISULARININ KARAKTERİZASYONU

• Yeraltı suyu akifer tipleri

• (Hidro)jeolojik karakteristikler

• Su tutma alanının üzerini kaplayan katmanlar

• Besleme yön ve oranı

• Yeraltı suyunun kimyasal yapısı

• Yeraltı suyu kütlelerinin belirlenmesi ve gruplanması

• Karasal ekosistemleri besleyen yeraltı su kütleleri

• Veri boşlukları ve belirsizlikler

KORUNAN ALANLAR

• İçme suyu çekimi için kullanılan alanlar (

)

• Ekonomik öneme sahip türlerin korunması için ayrılmış alanlar (

)

• Rekreasyonel sular (

)

• Nutrient-hassas alanlar (

)

• Habitat ve türlerin korunması için ayrılmış alanlar (

Habitat Direktifleri

)

• Korunan alanların hedeflerinin değerlendirilmesi

• Veri boşlukları ve belirsizlikler

BASKI VE ETKİLERİN ANALİZİ

• Noktasal kirlilik kaynakları(Kentsel + Sanayi + Tarım);

• Yayılı kirlilik kaynakları (Kentsel + Sanayi + Tarım);

• Su çekimi ve akış düzenlemeleri;

• Hidro-morfolojik değişimler;

• Diğer insan baskısı ve etki analizleri;

• Tüm baskılardan etkilenen su kütlelerinin özeti;

• Yüzey ve yeraltı sularına etkiler;

• Genel eğilimler ve gelecekteki baskılar

• Veri boşlukları ve belirsizlikler

EKONOMİK ANALİZ

• Su hizmetleriyle ilgili hacim, ücretler ve masrafların değerlendirilmesi;

• Öngörülen yatırımlar da dahil olmak üzere ilgili yatırımların değerlendirlimesi;

• Su kullanımı ile ilgili, Önlemler Programına dahil

edilecek, en maliyet-etkin tedbirler kombinasyonuyla ilgili uzman değerlendirmesi

Kim Öder?

BOŞLUK ANALİZİ

GEREKLİLİK

MEVCUDİYET

KARAKTERİZASYON RAPORU

NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI

B

O

Ş

L

U

K

ÖNEMLİ SU YÖNETİMİ KONULARI

• SÇD’nin çevresel hedeflerine ulaşmasını riske atabilecek olan baskılardır.

• Konuların sebepleri şunlar olabilir:

– Devam eden insan aktiviteleri (örn. tarım, endüstri);

– Geçmiş insan aktiviteleri (örn. terk edilmiş madenler, kirlenmiş alanlar);

– Yeni gelişmeler (örn. gelecekteki altyapı projeleri).

• Konular belirlerken:

 Sorunlar tayin edilir

 Sorunlar önceliklendirilir

 Sorunlar gruplandırılır

 Olası çözümler üzerinde durulur.

ÖNLEMLER PROGRAMI

Destekleyici Tedbirler Temel Tedbir:

Direktifler Yasal

Düzenleme Ekonomik

araçlar Gönüllü düzenlemeler

Diğer destek

NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI

•

Nehir havzası bölgesinin genel karakterizasyonu

•

Yüzey ve yeraltı suları üzerindeki baskı ve etkiler (

•

Korunan alanlar (

)

• İzleme ağları (yüzey suyu, yeraltı suyu ve korunan alanlar)

• Çevresel hedefler

•

Ekonomik analiz

•

Önlemler Programı

•

Diğer program ve yönetim planlarının kaydı

•

Halkın bilgilendirilmesi ve danışma süreçlerinin özeti

•

Yetkili kurumların listesi

•

İletişim noktaları (

)

İZLEME

 Su kalitesi izleme sistemleri geleneksel olarak fiziksel ve kimyasal parametrelere dayanır. Ancak, zamanla, bu parametrelerin su kalitesinin statüsünü sadece örneklerin alındığı zamana bağlı olarak verir ve su kalitesini daha kesin bir biçimde değerlendirmek için sucul organizmaların da izlenmesi gerektiği alnaşılmıştır.

 Sucul ekosistemin bir parçası olan organizmalar, habitatlarındaki her tür değişimi, sayılarındaki, görünüşlerindeki ve bazı türler için göç paternlerindeki değişimle kolaylıkla ortaya koyabilmektedir. Belli bir nehir, göl, geçiş suyu, kıyı suyundaki balıklar, makro-omurgasızlar, algler ve bitkilerin, varlıkları, bollukları, yapıları ve bazı türler için göç paternleri o su kütlesinin su kalitesi için en sağlam bilgiyi sağlamaktadır.

• Gözetimsel : Risk altında olmayan su kütleleri.

• Operasyonel : Risk altında olan su kütleleri.

• Araştırma: İzleme programlarıyla ilgili bir sorun tespit edildiğinde, belli bir alandaki su kütlesi için daha somut bir izleme. Araştırma İzlemesi’nin önemli bir parçası Erken Uyarı & Acil Müdahale Sistemleri’dir.

İZLEME TÜRLERİ

25

RİSK DEĞERLENDİRMESİNE GÖRE İZLEME TÜRÜNE KARAR VERİLMESİ

RİSK ALTINDA OLMAYAN SU KÜTLELERİ

RİSK ALTINDA OLAN SU KÜTLELERİ

GÖZETİMSEL İZLEME

(YETERLİ VERİ YOK) MUHTEMELEN RİSK ALTINDA

OLAN SU KÜTLELERİ

GÖZETİMSEL İZLEME SONUÇLARINA GÖRE RİSK ALTINDA OLMADIĞI ONAYLANMIŞ

SU KÜTLELERİ

OPERASYONEL İZLEME

(EĞİLİMDE DEĞİŞİM OLMAYAN)

HALEN RİSK ALTINDA OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN SU KÜTLELERİ

İZLEME TÜRÜNÜN SEÇİMİ

• Yüzey suyu durumu genellikle bir yüzey su kütlesinin en kötü ekolojik ve kimyasal durumuna bağlı olarak tanımlanır.

• İyi yüzey suyu demek, bu suyun ekolojik durumunun en azından

‘iyi’ ve kimyasal durumunun ise ‘iyi’ olduğu anlamına gelir.

• Ekolojik durum sucul ekosistemlerin yapı fonksiyonlarının kalitesini tanımlar.

DURUM SINIFLANDIRMASI

ÇEVRESEL HEDEFLER

• SÇD’nin 4. Maddesi kapsamında listelenen “çevresel hedefler"

ağırlıklı olarak Madde 4.1 altındadır. Ana çevresel hedefler şu başlıklardan oluşur:

• Yüzey ve yeraltı sularının statülerinde hiçbir bozulma olmamalı ve tüm su kütleleri korunmalı, iyileştirilmeli ve restore edilmelidir;

• 2015’e kadar, yüzey suları için iyi ekolojik statü (ya da potansiyel) ve iyi kimyasal statü gibi iyi statülerin sağlanması ve yeraltı suları için iyi kimyasal statü ve iyi kantitatif statünün sağlanması;

• Yüzey sularında öncelikli maddeleriden oluşan kirliliğin aşamalı bir şekilde azaltılması ve öncelikli tehlikeli maddelerin tamamen yok edilmesi ve yeraltı sularına kirleticilerin salımının önlenmesi ve sınırlandırılması;

• Yeraltı sularında var olan tüm önemli kirlenme eğilimlerinin tersine çevrilmesi

• Topluluk yetkisi altındaki korunan alanlar için belirlenen standart ve hedeflerin sağlanması

• Son tarihlerin uzatılması, başka bir deyişle, iyi statünün en geç 2021 ya da 2027’de ya da 2027’den sonra doğal şartların el verdiği en erken zamanda sağlanması

• Daha az katı hedeflerin belirlenmesi

• Doğal nedenler ya da “mücbir" şartlar nedeniyle statünün geçici olarak kötüleşmesi

• Yüzey suyu kütlelerinin fiziksel özelliklerinde yeni değişimler veya yeraltı su kütlelerinin seviyesinde değişimler, ya da yeni insan kaynaklı sürdürülebilir kalkınma faliyetleri sonucu olarak bir yüzey suyu kütlesi iyi statüsü bozulmasının önlenememesi

MUAFİYETLER

SINIR AŞAN SULAR

• Sınır aşan sular konusunda öncelikler ve ortak hedeflerden başlayarak, bütün havza ülkeleri birlikte uzun dönemli bir sınır ötesi strateji

hazırlamalı ve onaylamalıdır.

• Bütün faaliyetler için ulusal veya uluslararası sözleşme makamları net biçimde tanımlanmalı ve finansman paketleri geliştirilmelidir.

• Sınır aşan ölçekteki strateji ve planlama çalışmalarına sivil toplam dahil edilmelidir.

HALKIN KATILIMI

Bilgi sağlama Danışma Aktif katılım

Yapılmalı Teşvik edilmeli

Su Çerçeve Direktifi yaptırımları, en baştan itibaren, halkın ve kullanıcıların doğru bilgilendirilmemesi ve farklı çıkar gruplarının süreçlere tam olarak dahil edilmemesi durumunda başarılı olması mümkün değildir.

Kasım 2012 AB Sularının

Korunması için Mavi Belge Report on 2009

River Basin

Management Plans Review

Water Scarcity

& Droughts Strategy Climate Change Vulnerability

& Adaptation Report on 2009 River Basin

Management Plans Review

Water Scarcity

& Droughts Strategy Report on 2009

River Basin

Management Plans

Climate Change Vulnerability

& Adaptation Review

Water Scarcity

& Droughts Strategy Report on 2009 River Basin

Management Plans

Review

Water Scarcity

& Droughts Strategy Report on 2009 River Basin

Management Plans

İklim Değişikliği Hassasiyeti &

Uyum

Su Kıtlığı &

Kuraklık Stratejisi Gözden

Geçirilmesi 2009 Nehir Havzası Yönetim Planları Raporu

AB su kaynakları sürdürülebilirlik

ve hassasiyet durumu

« Uygunluk Kontrolü»

AB su politikaları

araçları

Politika Olasılıkları Etki Analizi

MAVİ BELGE NEDİR?

Avrupa’nın Su Kaynaklarını Korumaya yönelik Mavi Belge, sorunlar karşısındaki politik yaklaşımları ortaya koymaktadır:

Uzun vadeli amaç: sürdürülebilir ve adil bir su kullanımı için yeterli iyi kalite su varlığını sağlamak

KLAVUZ BELGELER

No. 1. Ekomoni No. 2. Su Kütleleri No. 3. Baskı ve Etkiler

No. 4. Büyük Ölçüde Değiştirilmiş ve Yapay Su Kütleleri No. 5. Geçiş ve Kıyı Suları-Tipoloji, Referans Koşullar No. 6. İnterkalibrasyon Ağı

No. 7. İzleme

No. 8. Halkın Katılımı

No. 9. Coğrafi Bilgi Sistemleri

No. 10. Nehirler ve Göller-Tipoloji, Referans Koşullar, Sınıflama No. 11. Planlama Prosesi

No. 12. Sulak Alanlar

No. 13. Ekolojik Durum ve Ekolojik Potansiyel No. 14. İnterkalibrasyon Projesi

TEKNİK RAPORLAR

N° 15 – Yeraltısuyu İzleme

N° 16 –İçme Suyu Koruma Alanlarında Yeraltısuyu

N° 17 - 2006/118/EC Direktifi Işığında Doğrudan ve Dolaylı Girdiler N° 18 – Yeraltısuyu Durum ve Eğilim Değerlendirmesi

N° 19 – Yüzeysuyu Kimyasal İzleme

N° 20 – Muafiyetler ve Çevresel Hedefler N° 21 – Raporlama

N° 22 - WISE CBS Klavuzu N° 23 – Ötröfikasyon

http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework

AB üye devletleri yeraltısuyu açısından nehir havzası içinde aşağıdaki işlemleri yapmak zorundadır.

 YAS kütlelerini belirlemek ve izleme planını oluşturmak,

 İzleme: miktar (YAS seviyesi) ve kalite (YAS kimyasal analizi),

 YAS kütlelerinin miktar ve kalite açısından durumunu belirlemek (iyi veya kötü),

 YAS kütlelerinin kimyasal parametre eşik değerlerini saptamak,

 YAS kütlesinin kimyasal durumu kötü ise önlem programını hazırlamak.

SÇD ve YERALTISULARI

Madde 6 Ek IV

Korunan Alanların Belirlenmesi

Madde 8 Ek V İzleme

Madde 10 Ek IX Bütünleşik Yaklaşım

Madde 4 Ek V Çevresel Hedefler Madde 5 Ek II & III

Karakterizasyon

Madde 7 Ek V İçme suyu

Madde 13 Ek VII

Nehir havzası yönetim planları

Madde 9 Ek III

Su Kullanımının Ekonomik Analizi

Madde 11 Ek VI Önlemler programı

SÇD ve YERALTISULARI

ÖNCE

YERALTISUYU

KÜTLELERİNİN

BELİRLENMESİ

2-Yeraltısuyu: Yerin altında, doygun zonda yer alan ve doğrudan yüzey (ground) veya toprak altıyla (subsoil) temas halinde olan tüm sular.

Groundwatermeans all water which is below the surface of the ground in the saturation zone and in direct contact with the ground or subsoil.

11-Akifer: Yüzey altında, hem önemli miktarda yeraltısuyu akışına hem de çekimine (abstraction) izin veren, yeterli porozite ve permeabiliteye sahip kayaç veya jeoloji tabakaları (strata) içeren katman (layer) veya katmanlar.

Aquifermeans a subsurface layer or layers of rock or other geological strata of sufficient porosity and permeability to allow either a significant flow of groundwater or the abstraction of significant quantities of groundwater.

12- Yeraltısuyu Kütlesi: Akifer veya akiferler içindeki belirgin yeraltısuyu hacmi.

Body of groundwatermeans a distinct volume of groundwater within an aquifer or aquifers.

Madde 2:

Su Çerçeve Direktifi (SÇD) (2000/60/EC)

Water Framework Directive (WFD) (2000/60/EC)

 YAS kütlelerinin belirlenmesi ve

tanımlanmasından önce, birimlerin jeolojik ve

hidrojeolojik özellikleri kullanılarak akiferlerin belirlenmesi gerekir.

 SÇD’ne göre; jeolojik birimin akifer olabilmesi için şu sorulara cevap aranır.

AKİFERLERİN BELİRLENMESİ

 YAS kütlesi tanımlama süreci başlıca önceki araştırmalara, eldeki mevcut tanımlamalara ve haritalara dayanmaktadır.

 Birçok ülkede YAS kütlesi tanımlaması:

 İlk olarak jeolojik sınırların belirlenmesiyle ve sonrasında hidrojeolojik özellikler, topografya, gerçek ve potansiyel kullanım, koruma alanı, risk potansiyeli, ekonomik önem ve su yönetimi dikkate alınarak gerçekleştirilmektedir.

 YAS kütlesi tanımlamasındaki en önemli amaç: etkili, verimli ve uygulanabilir envanter ve yönetim birimleri (YAS kütleleri) oluşturmaktır.

YERALTISUYU KÜTLESİ BELİRLEME SÜRECİ

Nehir havzasının özelliklerine bağlı olarak YAS kütlelerini alt bölümlerini belirlemek üye devletlerin tasarrufu altındadır. Fakat bu yapılırken YAS kütlesi yönetilmeyecek kadar çok alt bölümlere de ayrılmamalıdır.

YAS kütlelerinin belirlenmesi tekrarlanan ve sürekli bir süreç olmalıdır.

YERALTISUYU KÜTLESİ BELİRLEME SÜRECİ

 YAS Kütlelerinin Başlangıç Karakterizasyonu (SÇD, Ek II, 2.1) Her bir YAS kütlesinin:

Yeri ve sınırı

 YAS kütlesinin maaruz kalabileceği baskılar:

- Yaygın kaynaklı kirlilik - Noktasal kaynaklı kirlilik - YAS çekimi

- Suni beslenim

 Beslenim alanındaki tabakaların genel karakteri ve

 YAS kütlesine doğrudan bağımlı yüzey suyu veya karasal eko sistemler belirlenmelidir.

YERALTISUYU KÜTLELERİNİN

BAŞLANGIÇ KARAKTERİZASYONU

 YAS Kütlelerinin İleri Karakterizasyonu (SÇD, Ek II, 2.2)

Risk altında olan YAS kütleleri için yapılması gerek çalışmalar:

 YAS kütlesinin içerdiği jeolojik birimin tipi, yayılımı vb. jeolojik karakteristikleri,

 YAS kütlesinin hidrojeolojik karakteristikleri (K, n),

 YAS kütlesinin beslenim alanındaki yüzey toprak örtüsünün kalınlığı, n, K ve absorptive özellikleri,

 YAS kütlesindeki YAS’nun tabakalaşma karakteristikleri,

 YAS kütlesinin dinamik olarak bağlantılı olduğu karasal ekosistemler ve yerüstü su kütlelerini içeren yerüstü sistemlerinin bir envanteri,

 YAS kütlesi ile ilgili yerüstü sistemleri arasındaki su akım yönü ve oranlarının değerlendirilmesi,

 Genel beslenimin uzun dönem yıllık ortalamasını hesaplamaya yetecek veri,

 İnsani faaliyetlerden gelen katkıların belirlenmesi de dahil olmak üzere YAS’nun kimyasal içeriğinin tanımlanması.

YERALTISUYU KÜTLELERİNİN

İLERİ KARAKTERİZASYONU

YERALTISUYU HEDEFLERİ

Önemli Hususlar:

– Yeraltısuyu ile yeraltısuyuna bağımlı sucul ve karasal ekosistemler arasındaki ilişki önemlidir.

– Yeraltısuyu temiz içme suyu kaynağıdır.

– Yeraltısuyu yenilenebilir ancak yavaş bir sistemdir, önlemlerin zamanında alınması gerekir.

Hedefler- Madde 1 :

Yeraltısuyunda kirliliğin azaltılması Daha fazla kirlenmenin önlenmesi Çevresel Hedefler -Madde 4

– Kirletici girdisinin önlenmesi veya kısıtlanması

– Yeraltısuyu kütlesinin durumunun bozulmasının önlenmesi – Yeraltısuyu kütlesinin korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi – Yeraltısuyu beslenimi ve çekimi arasında denge oluşturulması

– Kirleticilerdeki önemli ve sürekli artan eğilimlerin tersine çevrilmesi

43

Risk Değerlendirmesinin Geliştirilmesi

Kimyasal Durum Sınıflaması

• Su Kütlelerinin Belirlenmesi

• Karakterizasyonu

• Baskıların tanımlanması

• Mevcut izleme sonuçlarının derlenmesi

Risk Değerlendirmesi

• Karakterizasyonun geliştirilmesi

• Baskılarıla ilgili verinin geliştirilmesi

• Yeni izleme

sonuçlarının derlenmesi Gözetimsel

İzleme Programının Oluşturulması

Miktar için İzleme Programının Oluşturulması Operasyonel

İzleme Programının Oluşturulması

İzleme Programının Gözden geçirilmesi

İzleme İzleme

Programının Gözden geçirilmesi İzleme

İzleme Programının Oluşturulması İzleme

Miktar için Durum Sınıflaması Yeraltısuyu Kütlelerinin Durum

Sınıflaması

NHYP için hem durum hem de kirleticilerdeki artan eğilimleri gösterir haritaların hazırlanması Önemli Derecede Artan Eğilimlerin Ortaya

Konması

Risk Değerlendirmesinin Geliştirilmesi

YERALTISUYU METODOLOJİ

YERALTISUYU MİKTAR AÇISINDAN DURUM DEĞERLENDİRMESİ

• Ortalama çekim miktarı, uzun dönemli mevcut yeraltı su beslenimini, geçmemelidir.

• Antropojenik su seviyesi değişimleri

– Hiçbir ilişkili yüzey su kütlesinde, 4.madde hedeflerine

ulaşılmasını engelleyecek, ciddi bir kimyasal ve/veya ekolojik azalma olmaması

– Yeraltı sularına bağımlı karasal ekosistemlerde ciddi bir zarar olmaması

– Tuzla veya diğer bir müdahelenin olmaması

Başlangıç Karakterizasyonu

Risk seviyesini tanımlamak için İleri Karakterizasyon

Risk Potansiyeli?

Hedefler Baskı ve Etkiler

Miktar ve kalite açısından iyi durum

Önlemler

Her bir Yeraltısuyu Kütlesi için: •Yeraltısuyu Kütlesinin yeri ve sınırı

•Potansiyel Baskılar (yayılı ve noktasal kirlilik kaynakları, çekim, suni besleme)

Toprak tipi ve arazi kullanımı

Yeraltısuyu kütlesine beğımlı sucul ve karasal ekosistemlerin tanımlanması.

•Jeolojik ve hidrojeolojik

kaarakteristikler (formasyonlar,iletkenlik, porozite, )

Jeomorfoloji ve toprak karakteristikleri (kalınlık, porozite, iletkenlik,)

Yüzey suyu kütleleri ve karasal ekosistemle olan ilişki

Yüzey suyuna olan yeraltısuyu akışı

Uzun dönem yıllık ortalama beslenim

İnsan aktivitelerinin etkileri nedeniyle yeraltısuyunun kimyasal içeriğindeki değişimler

Risk Altında:

•Yeraltısuyu beslenimi ve çekimi arasında denge olmaması

İnsan aktiviteleri nedeniyle kirletici konsantrasyonlarında önemli ve sürekli artan eğilim

Su çekimi yapılana kuyular (10 m3/gün)

Yıllık ortalam çekilen su miktarı

Çekilen suyun kimyasal içeriği

Noktasal kaynakların boşalım miktarı ve yeri

Yeraltısuyu kütlesine boşalımların kimyasal içeriği

Kirliliği içeren ve beslenim özelliklerinde insan aktivitlerinin neden olduğu

değişikliklerin tanımlanması.

İZLEME

•Hedeflerin Tanımlanması:

•Yeraltısuyu Direktifi Ek I ve II

İçme suyu ve ekosistemler için problem oluşturabilecek kirleticiler için eşik değrlerin belirlenmesi.

İZLEME

İZLEME İZLEME

İZLEME

EŞİK DEĞER

SÇD hedeflerine ulaşma açısından risk oluşturan ya da belirtilen gereksinimleri karşılamayacak durumda olan parametreler için Üye Ülkeler tarafından belirlemesi gereken kalite standartlarıdır.

Eşik değerin belirlenmesi konusunda, suyun kullanım amacı da dikkate alınmalıdır!

Su, içme suyu olarak mı kullanılacak?

Bağlı olan sucul ve karasal ekosistemin korunmasını mı amaçlıyoruz?

Tuzlu su girişi ile mi mücadele ediyoruz?

Sulama amaçlı mı kullanılacak?

Adım 1

Adım 2

Adım 3

Tüm ilgili parametreler ve GWB'deki tüm izleme sahaları için ortalama değeri hesaplayın

En katı eşik değer veya kalite standartından daha yüksek ortalama değeri olan en az 1

izleme noktası var mı?

Evet _Hayır

"uygun bir inceleme” yapın

İlgili TEST (veya testleri) uygulayın:

-tuz ve diğer girişler -yüzey suyu -GWDTE -DWPA

-Genel kalite değerlendirme

GWB durumu en az BİR

test için kötüyse GWB durumu TÜM

testler için iyiyse

Kötü durum İyi durum

GWD Madde 4(5)'i dikkate alın

Önlem programı

Yeraltısuyu Kimyasal Durum Değerlendirmesi

EĞİLİM TESPİTİ VE TERSİNE ÇEVRİLMESİ

• WFD Madde 17: kirlenmeye dönüşüm başlangıç noktalarının belirlenmesi ve tersine çevrilmesi

• Tersine çevirme yükümlülükleri: AB dahilindeki yeraltı suyu kalite standartları ve/veya eşik değerlerin %75’ine erişildiğinde tersine çevrilir. Yerel şartlar bu yüzdelerin farklılaşmasını açıklamalıdır.

• Eğilim ters çevrilmesi önlemler programı kapsamında uygulanır: etkin eylemler için ana mevzuat uygulama araçları (Örn. Nitrat Direktifi vb.)

İYİ ^KÖTÜ

TEST Yüzey suyu

TEST

Yeraltısularına Bağımlı Ekosistemler

TEST

İçme Suyu Koruma Alanları

TEST

Genel Kalite Değerlendirmesi

TEST Su Dengesi

İYİ ^KÖTÜ

İ K

K

K

K

K

K

K

K

K

Tüm ilgili testler tamamlanmalıdır.

(Risk altındaki sınıflandırma öğeleri dikkate alınmalıdır) Yeraltı suyu kütlesi için en kötü sonuç rapor edilir.

Yeraltısuyu Durum Değerlendirme

Yeraltı Sularının Kimyasal Durumu

Yeraltı Sularının Miktar Durumu

İ

İ İ

İ İ

İ

İ

İ

TEST

Tuz veya diğer girişler

KAYNAKLAR

• ÇOB, (2010) Türkiye’de Su Sektörü için Kapasite Geliştirilmesi Projesi, Ankara

• EC, (2000), Directive 2000/60/EC sayılı Su Çerçeve Direktifi

• WISE (Water Information System for Europe), http://ec.europa.eu/environment/water/index_en.htm

• Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC) Ortak Uygulama Stratejesi Klavuz Belge No:02, Su Kütlelerinin Belirlenmesi

• Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC) Ortak Uygulama Stratejesi Klavuz Belge No: 03, Baskı ve Etkilerin Analizi

• Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC) Ortak Uygulama

Stratejisi Klavuz Belge No:18 , Teknik Rapor, Yeraltısuyu

Durum ve Eğilim Değerlendirmesi