Kapalı Dolaşım Yeni Biyoloji. Kapalı Dolaşım

(1)

http://www.yenibiyoloji.com/?p=3792&preview=true 1/11

Kapalı dolaşımda kan, kalp ve damarlardan oluşan b r s stem ç nde vücutta dolaşır. Atar damarlar le toplar damarlar, kılcal damarlarla bağlı olduğundan, kan vücut boşluğuna dolmaz.

Kapalı kan dolaşım s stem bütün omurgalılarda (balıklar, kurbağalar, sürüngenler, kuşlar ve memel ler) ve toprak solucanı (halkalı solucan) le mürekkep balığı g b bazı omurgasız hayvanlarda görülür.

Kapalı Dolaşım

(2)

Toprak solucanında; sırtta ve karında olmak üzere k ana damar ve bunları b rb r ne bağlayan halka şekl nde yan damarlar vardır.

Bu yan damarlardan, 7. ve 11. halkalar arasında kalan 5 ç damar, kasılıp gevşeme özell ğ nde olduklarından kalp görev yapar.

(3)

(4)

Kan dolaşımında görevl kılcal damarlar der ve bağırsak yüzey ne yayılır. Buradan (neml der ) aldıkları oks jen veya bes nler d ğer damarlarla vücudun farklı kısımlarına dağıtırlar. Kanın vücuttak hareket sırtta arkadan öne doğru, karında se önden arkaya doğrudur.

Balıklarda; b r kulakçık ve b r karıncıktan oluşan k bölmel b r kalp bulunur. Karıncıktan pompalanan k rl kan (CO2 l ) tem zlenmek üzere solungaçlara gönder l r. Solungaçlarda tem zlenen (karbon d oks t bırakıp oks jen alır) kan, buradan vücuda gönder l r.

Vücutta k rlenen kan tekrar kalbe get r l r. Bu nedenle kalpler nde her zaman k rl kan bulunur. K rl ve tem z kan ayrı ayrı dolaşır.

(5)

Solunum organında tem zlenen kan, kalbe gelmed ğ ç n balıklarda küçük kan dolaşımı yoktur. Soğuk kanlı hayvanlardır.

Kurbağalarda; k kulakçık ve b r karıncıktan oluşan üç bölmel kalp bulunur. Vücut sıcaklıkları çevre sıcaklığına göre değ şen soğuk kanlı canlılardır.

Sağ kulakçığa vücutta k rlenen CO2 l kan, sol kulakçığa se akc ğerlerden gelen O2 l kan get r l r. Kulakçıkların aynı anda kasılmasıyla, karıncığa dolan k rl ve tem z kan burada karışır.

(6)

(7)

Karıncığın kasılmasıyla karışık kanın b r kısmı tem zlenmek üzere akc ğerlere, b r kısmı da kullanılmak üzere vücuda gönder l r.

Vücutlarında karışık kan dolaşır. Yapılan son çalışmalarda, bu karışmanın yarı yarıya olmadığı, vücuda gönder len kanda oks jen oranının daha fazla olduğu görülmüştür. Vücutlarında karışık kanın dolaşması; yeterl enerj üretmeler n engelled ğ ç n, vücut ısılarını çevreye göre ayarlarlar.

Sürüngenlerde; kurbağalarda olduğu g b kalp üç bölmel d r. Sadece karıncıkta yarım perde bulunur. Bu perde sayes nde k rl ve tem z kan daha az karışır. Ancak vücutlarda y ne karışık kan dolaşır. Soğuk kanlı hayvanlardır.

(8)

B r sürüngen olan t msahlarda se kalp dört bölmel d r. Kalpte sol kulakçık ve sol karıncıkta tem z kan, sağ kulakçık ve sağ karıncıkta se k rl kan bulunur. Bu nedenle kalpler nde k rl ve tem z kan karışmaz.

(9)

Ancak kalpten çıkan atar damarlar arasında bulunan pan zza kanalında, k rl ve tem z kan karıştığı ç n vü- cutlarında karışık kan dolaşır. Soğuk kanlı hayvanlardır. Yan vücut sıcaklıklarını çevre sıcaklığına göre değ şt r rler.

Kuş ve memel lerde; d ğer omurgalılardan farklı olarak k rl ve tem z kan h çb r zaman b rb r ne karışmaz. Kuşlarda ve memel lerde kalb n sağ tarafından k rl kan, sol tarafında se tem z kan bulunur. ık canlı grubunda da vücut ısısı sab tt r (sıcak kanlı canlılar).

(10)

KAPALI DOLAŞIM – PDF

(11)