Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti

(1)

Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler

Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019:

Türkiye Yönetici Özeti

Aralık 2019

(2)

Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti

(3)

3 Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti

Giriş 4

Cihaz ve aksesuar sahipliği 6

Cihaz kullanımı ve günlük yaşam aktiviteleri 16 Mobil oyun oynama alışkanlıkları 32 Operatörlerden beklentiler ve internet tercihleri 36

Dijital sağlık 40

Bilgi gizliliği 44

(4)

Giriş

Global Mobil Kullanıcı Anketi (GMCS) Deloitte tarafından, 2012 yılından bu yana her yıl birçok ülkenin katılımı ile yapılmakta olan bir anket çalışmasıdır.

Çalışmada, mobil telefon kullanıcı tercihlerinin çeşitli sorular ile analiz

edilmesiyle bu alandaki hizmet sağlayıcılarına önemli bilgiler sunulmaktadır.

hangi yollarla sağlandığı, 5G ve

operatörlerin hizmet kanalları hakkında beklentiler, operatörlerden beklenen hizmetler hakkında kullanıcı görüşleri bulunmaktadır. “Dijital sağlık” kısmı kullanıcıların akıllı telefon bağımlılığı ve bunun kişiler üzerindeki etkileriyle birlikte kullanımı sınırlandırma yönündeki yöntemleri içermektedir. “Bilgi gizliliği”

kısmı, kullanıcıların kullanım koşulları ve kişisel verilerin gizliliği uygulamaları hakkındaki farkındalığını ölçmektedir.

Bu bölümler içinde yer alan analizlerin bir kısmı, Türkiye sonuçlarını Avrupa ülkeleri ortalamaları ile kıyaslayarak hazırlanmıştır. Anket çalışması

kapsamında kullanılan Avrupa ortalaması Almanya, Birleşik Krallık, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, İrlanda, İspanya,

• Operatörlerden beklentiler ve internet tercihleri

• Dijital sağlık

• Bilgi gizliliği

“Cihaz ve aksesuar sahipliği”, kullanıcının, eski telefonlarını nasıl değerlendirdiği, hangi cihazı ve aksesuarı, ne zaman, nereden aldığı ile ilgili cevapları içermektedir. “Cihaz kullanımı ve günlük yaşam aktiviteleri”

kısmı, hangi cihazların, ne sıklıkla ve amaçla kullanıldığı, hangi aktiviteler için hangi uygulamaların kullanıldığı ve bu uygulamalara dair kullanıcı profilleri hakkında bilgi içermektedir. “Mobil oyun oynama alışkanlıkları” bölümü, kullanıcının hangi tür oyunları hangi zamanlarda ne sıklıkla oynadığı ile ilgili verileri içermektedir. “Operatörlerden 6 kıtada, 28 ülkede, toplam 44.150

kullanıcıya uygulanan ankette, Türkiye’den mobil kullanıcılar da yer almaktadır. Türkiye’de, 1.000 kişinin katılımıyla düzenlenen online ankette katılımcılar; yaş grubu, cinsiyet, gelir seviyesi, yaşadıkları bölge, teknoloji benimseyişi, cihaz sahipliği, mevcut telefonlarının markası, mevcut telefonlarının yaşı, mobil operatörleri, çalışma durumları gibi farklı etmenlere göre sınıflanmıştır.

Anket çalışması içinde yer alan konuların bir kısmı, bu yönetici özeti kapsamında 6 ana başlık altında ele alınmıştır:

• Cihaz ve aksesuar sahipliği

• Cihaz kullanımı ve günlük yaşam aktiviteleri

(5)

Amerika

Kanada

Meksika

Kolombiya

İspanya

Lüksemburg İrlanda

Norveç

Birleşik Krallık

Almanya Güney Afrika

Suudi Arabistan Belçika

Holllanda

İtalya İsveç

Finlandiya Türkiye

Birleşik Arap Emirlikleri

Japonya

Hindistan

Avustralya Güney Kore Çin

Arjantin

Brezilya

Danimarka GMCS’in 2019 yılında uygulandığı ülkeler

Kenya

(6)

Cihaz ve aksesuar sahipliği

Dijital kapsayıcı bir toplum oluşturmada ivmelendirici güç olarak akıllı telefonlar

Türkiye’de akıllı telefon, diğer cihazlara göre penetrasyon üstünlüğünü

korumaktadır. 2019 Global Mobil Kullanıcı Pazar Araştırması'na Türkiye’den katılan kullanıcıların %90’ı akıllı telefon, %76’sı dizüstü bilgisayar, %59’u da tablet’e erişimi olduğunu belirtmektedir. Akıllı veya normal telefon sahiplerinin toplam oranı %91 iken, masaüstü bilgisayar da dahil edildiğinde katılımcıların %86’sında bilgisayar sahipliği görülmektedir. Tablet sahipliğinde kadın kullanıcılar erkek kullanıcıların oldukça önünde olmakla birlikte akıllı saatlerin 25-34 yaş grubunda daha yaygın olduğu göze çarpmaktadır.

2017 yılı verileri ile karşılaştırıldığında, en fazla penetrasyon artışı 8 puan ile akıllı saatlerde görülmektedir. Tüm yaş grupları içerisinde akıllı saat penetrasyonu artmakla birlikte özellikle 35-44 yaş grubunundaki penetrasyon 2 katına çıkmıştır.

Tablet, bilgisayar, akıllı saat gibi diğer cihazlar ile kıyaslandığında, akıllı telefonların artık vazgeçilmez ürün statüsüne eriştiğini; tüm coğrafya, yaş ve gelir gruplarında benzer oranlarda kullanıldığını görmekteyiz.

(7)

Cihaz Sahipliği

“Hangi cihazlara sahipsiniz veya erişiminiz var?”

Kaynak: Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019 Baz: Tüm erişkinler (18-50), n=1000 (Türkiye)

%91

%90

%86

%76

%59

%47

%22

%17

%15

%12

%8 Telefon (Akıllı veya standart)

Akıllı Telefon Bilgisayar (Masa/dizüstü) Dizüstü Bilgisayar Tablet Masaüstü Bilgisayar

Akıllı Saat Taşınabilir Oyun Konsolu Standart Cep Telefonu VR başlığı (kart oyunları versiyonu hariç) Fitness Bilekliği e-Okuyucu

(8)

Kullanıcıların mevcut telefonlarını satın alma tarihleri

“Şu an kullandığınız telefonunuzu ne zaman aldınız?”

Kaynak: Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019

Baz: Bir telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50), n=914 (Türkiye)

Not: Yuvarlamadan veya kapsam dışı bırakılan şıklardan dolayı toplamlar %100 etmeyebilir

Çok sık telefon değiştiriyoruz Yaygınlığının yanı sıra, kullanılan akıllı telefonların oldukça yeni olduğunu ve sık değiştirildiğini söylemek mümkündür. Öyle ki sahip olduğu telefonu son 1 yıl içerisinde almış olduğunu belirtenlerin oranı %24 iken son 2 yıl içinde almış olduğunu belirtenlerin oranı %58’dir. Bu hızlı değişim, Avrupa ortalamasından daha yukarıda gözükmektedir. Türkiye, son 1 yıl içerisinde telefon almış olduğunu belirtenlerde 7 puan, son 2 yıl içerisinde telefon almış olduğunu belirtenlerde 6 puan farkla Avrupa’nın önünde yer almaktadır.

Telefon değiştirme sıklığımızın ise 2017 yılına göre azaldığı görülmektedir. 2017 yılına göre son iki yıl içerisinde telefon değiştirenlerin oranı 6 puan azalarak

%64’ten %58’e düşmüştür. Ancak Avrupa’da 2017 yılına göre telefon değiştirme sıklığındaki düşüşün daha yüksek olmasından dolayı Türkiye ile Avrupa arasında son 2 senede telefon değiştirenlerin arasındaki fark 2019 yılında 6 puana çıkmıştır.

Son yıllarda akıllı telefon özelliklerinde inovasyon açısından önemli ilerlemeler yaşanmaması nedeniyle kullanıcıların yeni telefon modellerinden elde edebilecekleri ek faydalar mevcuda kıyasla çok büyük farklılıklar göstermemektedir. Bu nedenle Türkiye ve Avrupa’da telefon değiştirme sıklığının azaldığı gözlemlenmektedir.

Türkiye özelinde telefon değiştirme sıklığının azalmasında bazı ilave faktörlerin de öne çıktığı düşünülmektedir. 2017

yılından itibaren döviz kurlarındaki dalgalanmaların ithal telefonlar üzerinde fiyat baskısı oluşturması tüketicilerin yeni telefon alma isteğini azaltmıştır. Döviz kurlarındaki dalgalanmaların yanında 2019 yılında BDDK’nın yaptığı taksit düzenlemesiyle birlikte fiyatı 3.500 TL üzerinde olan cep telefonlarının alımında kredi taksit sayısı 6 ile sınırlandırılmıştır.

Benzer şekilde 2019 yılında yapılan bir düzenlemeyle, GSM şirketlerinin bayilerinden taksitle alınan ve borcu bulunan cep telefonlarının başkasına satılması engellenerek bazı tüketicilerin borç veya taksitlerle yeni model cep telefonlarını alıp, ikinci el piyasada başka kişilere satarak nakit veya gelir yaratmasının önüne geçilmiştir.

Türkiye Avrupa ortalaması

%4 %5

%5 %4

%11 %10

%20 %26

%34

%35

%24 %17

2019

2018

2017

2016

2015

2015 öncesi

%4 %5

%5 %4

%11 %10

%20 %26

%34

%35

%24 %17

2019

2018

2017

2016

2015

2015 öncesi -9

-6 X Δ (‘17-’19 baz

puan değişimi)

(9)

Kullanıcıların çalışma durumu göz önünde bulundurulduğunda, çalışanların %25’i ve öğrencilerin %30’u kullandıkları telefonu son 1 yıl içerisinde aldığını belirtirken, çalışmayan kesimde ise bu oran %19’a düşmektedir. Benzer şekilde, çalışanların ve öğrencilerin %61’i kullandıkları telefonu son 2 yıl içerisinde aldığını belirtirken, bu oran çalışmayan kesimde %51’dir.

Cep telefonlarının vazgeçilmez statüsüne erişmesinden dolayı, farklı gelir gruplarında benzer oranlarda telefon değiştirme sıklığı görülmektedir. Örneğin, hanehalkı geliri aylık 6.000-8.000 TL olan kişilerde son 2 yıl içerisinde telefon aldığını belirtenlerin oranı %55 iken, aylık geliri 16.000- 20.000 TL olanlarda bu oran %65 olarak gözlenmektedir.

Ankete katılan kullanıcılardan %89’u mevcut telefonlarını yeni/kullanılmamış olarak satın aldıklarını belirtmiştir. Ortalama kişi başı gelirimiz Avrupa’ya göre daha az olmasına rağmen yeni/kullanılmamış telefon satın alma oranının Avrupa ile benzer olduğu görülmektedir. Telefonun bazı kullanıcılar tarafından sosyal statü sembolü olarak görülmesi ve farklı ödeme seçeneklerinin (aylık ücretlendirme vb.) yaygınlaşması gibi sebeplerden ötürü kullanıcılar çalışma durumları veya gelirleri fark etmeksizin sıklıkla telefon değiştirmekte ve yeni telefonlara yönelmektedir.

Türkiye’deki tüketiciler telefon satın alma kanalları bakımından da Avrupa ile ayrışmaktadır. Türkiye’de kullanıcıların

%54’ü mevcut telefonlarını mağazadan alırken sadece %21’i online kanalları kullanmıştır. 2017 yılına göre mağazadan satın alma oranı 4 puan azalırken, online kanallardan satın alma oranı 5 puan artmıştır. Avrupa’da ise mağazadan alma oranı %42 iken online satın alma oranı %32 olarak dikkat çekmektedir.

Baz: Yeni veya kullanılmış telefon satın alan tüm erişkinler (18-50), n=906 (Türkiye) Not: Yuvarlamadan veya kapsam dışı bırakılan şıklardan dolayı toplamlar %100 etmeyebilir Telefon satın alma kanalları

"Akıllı telefonunuzu hangi

kanallar aracılığıyla satın aldınız?"

54%

21%

13%

9%

3%

42%

32%

6%

12%

8%

Mağazadan Online Telefondan (Satış temsilcisi) Arkadaş/Akrabadan Diğer

Türkiye Avrupa X Δ (‘17-’19 baz puan değişimi)

-4 5

%54

%21

%13

%9

%3

%42

%32

%6

%12

%8

Mağazadan Online Telefondan (Satış temsilcisi) Arkadaş/Akrabadan Diğer

Türkiye Avrupa

(10)

Telefon satın alma kanalları – Mağaza ve Online kanallar

Baz: Telefonlarını mağaza veya online kanallarından satın almış tüm erişkinler (18-50), n=492; 187 (Türkiye)

“Mevcut telefonunuzu online/

mağazadan satın aldığınızı belirttiniz, bunların kanallarından hangisini kullandınız?”

Online Mağaza

Türkiye’de telefonunu mağazadan alan kullanıcılar, en çok elektronik perakende firmalarını tercih ederken elektronik perakende firmalarından sonra mobil operatörler ikinci sırayı almaktadır.

Türkiye’de online kanallarda ise e-ticaret sitelerinin payı yüksektir.

%54 %21

%42 %32

Avrupa ortalaması ^%20

%8

%40

%30

%36

%14

Türkiye’de telefonlarını mağazadan almayı tercih eden 18-24 yaş arasındaki kullanıcıların %45’i ve 35-44 yaş arasındaki kullanıcıların %39’u elektronik perakende mağazasından alışveriş yapmakta, 45- 50 yaş arasındaki kullanıcıların %36’sı, cihazlarını mobil operatörlerin bayileri üzerinden almayı tercih etmektedir.

Telefonlarını mağazadan almayı tercih eden tüketiciler arasında yaş ilerledikçe elektronik perakende mağazasından alışveriş yapma oranı azalmakta mobil operatörlerin bayileri üzerinden alışveriş yapma oranı artmaktadır.

Türkiye'de yeni telefon alımlarında online kanalın

payı Avrupa ortalamasının

altında kalmaktadır.

Elektronik perakendeci

%40

Mobil Operator

%30 Telefon

mağazası

%11 Üretici mağazası

%11

Diğer

%8

E-ticaret sitesi

%31

Elektronik perakendeci Mobil Operator %16

%11 Üretici

firma

%7 Diğerleri

%35

(11)

%2

%7

%1

%2

%3

%1

%2

%0

%4

%5

%6

%16

%44

%2

%5

%2

%3

%0

%7

%2

%1

%6

%4

%3

%7

%31

%24

Hatırlayamıyorum Diğer Daha önce bir cep telefonum yoktu Çalındı Kaybettim İşverenime geri verdim Bir aile ferdine veya arkadaşıma sattım Yeni telefonu alırken üretici firmaya sattım/takas yaptım Bir perakendeciye sattım Yeni telefonu alırken mobil operatöre sattım/takas yaptım İkinci el mağazasına sattım Online olarak sattım Farklı bir biçimde geri dönüştürdüm Elden çıkardım/attım Bir aile ferdine veya arkadaşıma verdim Yedek olarak sakladım

Türkiye Avrupa ortalaması Katılımcıların eski telefonlarını nasıl

değerlendirdiği incelendiğinde Türkiye’nin

%20’lik telefon satışı oranıyla, Avrupa’nın (%13) önünde olduğu gözükmektedir. Eski cep telefonunu yedek olarak saklama oranında ise %24 ile Türkiye, Avrupa’nın gerisinde yer almaktadır. 2017 verileri ile karşılaştırıldığında Türkiye’deki kullanıcıların el değiştiren telefon oranı 5 puan azalmıştır.

Taksitle alınan ve borcu bulunan telefon satışlarının engellenmesinin de 2017 yılına göre ikinci el telefon satışının azalmasında etkili olduğu söylenebilir.

Yeni telefon sonrası eski telefonların durumu

“En son yeni bir cep

telefonu aldığınızda, eskisi ile ne yaptınız?”

Not: Yuvarlamadan veya kapsam dışı bırakılan şıklardan dolayı toplamlar %100 etmeyebilir ve değişkenlik gösterebilir.

2%

7%

1%

2%

3%

1%

2%

0%

4%

5%

6%

16%

44%

2%

5%

2%

3%

0%

7%

2%

1%

6%

4%

3%

7%

31%

24%

Hatırlayamıyorum Diğer Daha önce bir cep telefonum yoktu Çalındı Kaybettim İşverenime geri verdim Bir aile ferdine veya arkadaşıma sattım Yeni telefonu alırken üretici firmaya sattım/takas yaptım Bir perakendeciye sattım Yeni telefonu alırken mobil operatöre sattım/takas yaptım İkinci el mağazasına sattım Online olarak sattım Farklı bir biçimde geri dönüştürdüm Elden çıkardım/attım Bir aile ferdine veya arkadaşıma verdim Yedek olarak sakladım

Türkiye Avrupa ortalaması

Telefonunu satan

Avrupa ortalaması:

%13

Türkiye ortalaması:

%20

X Δ (‘17-’19 baz puan değişimi)

-5

(12)

Türkiye’deki kullanıcıların eski telefonlarını bir aile ferdine/arkadaşına verme oranı, diğer ülkelerdeki kullanıcılara göre çok daha yüksektir. Türkiye %31’lik oranı ile çalışmanın yapıldığı ülkeler arasında 1.sırada yer almaktadır ve Avrupa

ortalamasından (%16) oldukça yukarıdadır.

Avrupa’da katılımcılar %44 oranla eski telefonlarını yedek olarak sakladıklarını ifade etmektedir.

%31 %30

%26

%23

%21 %20 %20

%19 %19

%18 %18

%16 %16 %16

%15 %15

%13 %13

%10

%8

%3

Türkiye Brezilya

Meksika

Arjantin Çin Hindistan

Lüksemburg İspanya

İrlanda Almanya

Avustralya Avrupa Ortalaması

İtalya İsveç

Birleşik Krallık Kanada

Norveç Dan

imarka Finlandiya

Güne y Kore

Japonya

Eski cep telefonunu bir aile ferdine veya arkadaşına verenlerin oranı

“En son yeni bir cep telefonu aldığınızda, eskisi ile ne yaptınız?”

(13)

Telefon kullanımını kolaylaştıran yardımcılarımız: aksesuarlar

Katılımcıların, telefon aksesuarları sahipliği incelendiğinde ilk iki sırayı %67 ile telefon kılıfı ve %65 ile ekran koruyucu almaktadır.

Türkiye’deki kullanıcıların ekran koruyucu sahipliği oranı, Avrupa’daki kullanıcıların

%43 olan oranının üzerinde yer almaktadır.

Kullanıcıların yüksek orandaki telefon kılıfı ve ekran koruyucu sahipliği, kullanıcıların telefonlarının tamir maliyetinden kaçınma amacı taşıdığını ve aksesuara önem verdiğini göstermektedir.

Kullanıcıların ayrıca aldığı aksesuarlarda 3.sırada yer alan hafıza kartı sahipliği %56 oran ile Avrupa’daki kullanıcılarının %39’luk sahiplik oranına göre yüksek olması, Türkiye’deki kullanıcıların telefonlarında saklanan fotoğraf, müzik, video gibi içerik sayısının daha fazla olduğunu göstermektedir. Bulut depolamanın yaygınlaşması ile birlikte hafıza kartı sahipliğinin Avrupa ortalamasına yaklaşması beklenmektedir.

Kullanıcıların telefonlarını günlük hayatta sürekli kullanma ihtiyacı aksesuar sahipliğine de yansımaktadır. Yaklaşık her 2 kişiden 1’inde (%48) bulunan taşınabilir güç üniteleri, telefonların uzun süreli kullanımının getirdiği mobil şarj etme ihtiyacının yüksek olduğunu göstermektedir. Genellikle araba sürerken hoparlör aracılığıyla telefon konuşmalarını yürütmek veya navigasyon için kullanılan telefon standlarının sahipliği, %30’luk oran ile Avrupalı kullanıcıların %13’lük oranının oldukça üzerindedir. Bu durum, araba sürerken bile telefonlarımızdan kopamadığımızı göstermektedir.

Anket katılımcıları arasında en az alım oranına sahip aksesuar olan kablosuz kulaklıkların ise globalde bu alana giriş yapmaya başlayan büyük oyuncularla (Amazon, Microsoft vs.) birlikte rekabetin artmasına bağlı olarak büyüme potansiyeli içeren bir pazar olduğu öngörülmektedir.

Aksesuar sahipliği

“Telefonuzla ilgili belirtilen aksesuarlardan hangilerini kendiniz ayrıca aldınız?”

Avrupa ortalaması

%67

%43

%39

%15

%25

%24

%13

%15

%23

%30

%31

%33

%37

%48

%56

%65

%67

Kablosuz kulaklıklar Telefon standı Kablolu kulaklıklar Taşınabilir hoparlör Kamera aksesuarları Güç ünitesi Hafıza kartı Ekran koruyucu Telefon kılıfı

(14)

TV ile ilişkili akıllı nesnelerin yükselişi Akıllı cihaz sahipliğinde Türk insanının TV izleme alışkanlığına paralel olarak ilk üç sırayı TV ile ilişkili akıllı nesnelerin tuttuğu görülmektedir. 2017 yılına göre kullanıcılar arasında penetrasyonunu en çok arttıran cihazlar akıllı televizyonlar ve oyun konsollarıdır.

Telefon, bilgisayar, tablet dışındaki akıllı nesnelere bakıldığında katılımcıların yarısından fazlası (%59) akıllı televizyon sahibi olduğunu belirtmektedir. Akıllı televizyonun 2017 yılına göre kullanıcı

Akıllı nesne sahipliği

“Hangi akıllı nesnelere

sahipsiniz veya erişiminiz var?”

Baz: Tüm erişkinler (18-50), n=1000 (Türkiye) X Δ (‘17-’19 baz puan değişimi)

%59

%31

%26

%21 %19 %18 %17 %16

Akıllı TV Oyun konsolu TV'ye bağlanan

video oynatıcılarıİnternetten veya uygulamadan kontrol edilebilen

akıllı ev uygulamaları

Ses destekli

hoparlör Ev güvenlik

sistemleri Ev cihazlarını birbirine bağlayan aktarma merkezi

Bağlı set üstü kutusu / PVR penetrasyonu 9 puan artış göstermiştir.

Akıllı televizyonu, %24 sahiplik oranı ile 2017 yılına göre penatrasyonu 10 puan artan oyun konsolu takip etmektedir. 2017 yılına göre en büyük artışı gösteren bu iki akıllı nesneyi %26 sahiplik oranı ile TV’ye bağlanan video oynatıcılar izlemektedir.

Oyun konsolu sahipliğinde 25-34 yaş grubu öne çıkmaktayken, internetten veya uygulamadan kontrol edilebilen akıllı ev uygulamalarında kadınların sahiplik oranı daha yüksektir.

9 10

(15)

15 Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti

15

(16)

Cihaz kullanımı

ve günlük yaşam aktiviteleri

Gün içerisinde en çok telefon kullanıyoruz

En sık kullanılan cihaz olan telefonda kullanıcıların içerik tükettikleri günlük aktiviteler incelendiğinde ise kullanıcıların en sık anlık mesajlaşma ağlarında video ve kısa video/canlı yayın/hikaye izledikleri görülmektedir. Kullanıcıların bu davranışı, sosyal medyanın içerik tüketiminde önemli bir kanal haline geldiğini göstermektedir.

Günlük cihaz kullanım sıklıkları göz önüne alındığında, akıllı telefon, dizüstü bilgisayar ve masaüstü bilgisayar sırasıyla ilk üç sırayı almaktadır. Ekranı 9 inçten büyük olan tabletler, ekranı 7-9 inç arasındaki tabletlere göre günlük olarak daha sık kullanılmaktadır.

(17)

“Seçeneklerdeki cihazları en son ne zaman kullandınız?”

Cihaz kullanım sıklığı

“Akıllı telefonunuzla içerik bağlantılı aktivitelerden hangilerini ne sıklıkla yapıyorsunuz?”

Kullanıcıların cep telefonlarında içerik tükettiği aktiviteler Kaynak: Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019

Baz: İlgili cihazlara sahip tüm erişkinler (18-50), n=900 (Türkiye)

Baz: Bir akıllı telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50), n=900 (Türkiye)

%94

%70 %75

%63

%52 %60

%40 %34 %43 %42

%2

%19 %13

%21

%29 %19

%38 %41 %31

%14

%1

%4 %6

%9 %7 %8 %13 %12

%12

%11

%7 %5 %6 %9 %10 %8 %11 %15

%28

Akıllı telefon Masaüstü

bilgisayar Dizüstü

bilgisayar Akıllı saat Küçük tablet (7-

9 inç) Büyük tablet

(>9 inç) Fitness bandı Taşınabilir oyun

oynatıcılar eOkuyucu Standart cep telefonu Son 1 gün Son 1 hafta Son 1 ay 1 Aydan daha uzun Asla Bilmiyorum

%28

%32

%34

%39

%45

%47

%49

%67

%75

%35

%29

%23

%25

%23

%17

%19

%14

%30

%18

%24

%20

%15

%16

%14

%10

%9

%6

%18

%17

%14

%15

%12

%4

%3

Navigasyon için harita kullanımı Film/dizi izleme Canlı TV İzleme Haber uygulamalarında video haber izleme Sanal gerçeklik içeriği izleme Müzik dinleme Oyun oynama Haber okuma Kısa video/canlı yayın/hikaye izleme Anlık mesajlaşma ağlarında paylaşılan video izleme

Günde en az 1 kere Haftada en az 1 kere Çok sık değil Asla

(18)

Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti

(19)

Telefon tarafından çevrelenmiş bir yaşam ve farklı cihazlarda öne çıkan kullanıcı tercihleri

Dijital ortamda sunulan hizmet, uygulama ve ürünlerin artışıyla birlikte günlük aktivitelerimizi dijital ortama taşımak daha cazip gözükmektedir. Türkiye’de cep telefonunun birçok aktivitede öncelikli olarak tercih edilen cihaz olduğu gözlenmektedir. Kullanıcılar haber okuma, sosyal medyaya erişim, banka hesabını kontrol etme gibi birbirinden farklı alanlardaki günlük aktivitelerini çoğunlukla telefonları üzerinden gerçekleştirmektedir.

Alışveriş sitelerine göz atma, online satın alma, canlı TV izleme ve film/dizi streaming aktivitelerinde ilginç kullanıcı tercihleri göze çarpmaktadır.

Kullanıcıların online alışveriş yaparken satın almak istedikleri ürünleri telefon üzerinden araştırdıktan sonra alışverişlerini sonlandırmak için bilgisayarı tercih etme davranışlarının değiştiği gözlenmektedir.

Kullanıcıların alışveriş sitelerine göz atma ve online satın alma oranlarının aynı cihazlar için yakın oranlara sahip olmasından yola çıkarak yapılan kişi bazlı

analizde, alışveriş sitelerine göz atmak için telefonlarını kullananların %79’u online satın almaları da telefon üzerinden yapmaktadır. Benzer şekilde, alışveriş sitelerine göz atmak için bilgisayarını kullananların %65’i satın almaları da bilgisayar üzerinden yapmaktadır. Analize göre kullanıcıların alışveriş araştırması için kullandığı cihazlarda alışveriş yolculuğunu sonlandırmayı tercih ettiği görülmektedir.

Tüketicilerin bu davranışı göz önüne alındığında bilgisayar, tablet ve telefon gibi farklı cihazlarda online satış deneyimi sunan firmaların, farklı cihazlarda aynı kalitede uçtan uca online deneyim sunmalarının önemi ortaya çıkmaktadır.

Müşterilerin aynı siteler için farklı cihazlarda yaşayabileceği ödeme, ürün görüntüleme, tarayıcı sorunları gibi problemler göz önünde bulundurularak müşteri deneyimi tasarlanmalıdır.

Her ne kadar cep telefonu birçok aktivitede öncelikli olarak tercih edilmekteyse de canlı TV izlemede, televizyonun diğer cihazlara göre açık ara üstünlüğü %45 oranla sürmektedir. Diğer cihazlar incelendiğinde ise masaüstü ve dizüstü

Akıllı nesnelerin aktivitelere göre kullanımı

“Mobil bir ağa bağlı iken aşağıdaki aktiviteleri genellikle hangi cihazda yapmayı tercih edersiniz?”

bilgisayarlarla birlikte tabletin toplam tercih edilme oranının (%24), cep telefonunun

%26’lık tercih edilme oranına yakınlığı dikkat çekmektedir. 2017 yılı verileriyle karşılaştırıldığında cep telefonundan canlı TV izleme oranının 9 puan arttığı, dizüstü bilgisayarın tercih edilme oranının 6 puan azaldığı görülmektedir.

Özellikle son yıllarda yaygınlaşan film/dizi streaming’de cihaz tercihi incelendiğinde ise canlı TV izlemeye ve diğer günlük aktivitelere kıyasla cihazlar arasında dağılımın daha yakın olduğu göze çarpmaktadır. Film/dizi streaming’de cep telefonu %31 ile en çok tercih edilen cihaz konumundadır ve dizüstü bilgisayar ile aralarında 7 puanlık fark bulunmaktadır.

2017 verileri ile karşılaştırıldığında film/dizi streaming’de telefonun tercih edilme oranı 11 puan artarken dizüstü bilgisayarın oranı 11 puan azalmıştır.

Kullanıcıların canlı TV izleme ve film/dizi streaming aktivitelerinde dizüstü bilgisayar yerine cep telefonunu tercih etmeleri, kullanıcıların bu aktivitelerde geçmişe göre daha mobil hale geldiğini göstermektedir.

Not: Yuvarlamadan veya kapsam dışı bırakılan şıklardan dolayı toplamlar %100 etmeyebilir.

%26

%31

%55

%61

%65

%74

%81

%86

%5

%7

%4

%5

%7

%3

%14

%24

%17

%20

%19

%13

%15

%8

%5

%10

%8

%7

%8

%6

%5

%3

%45

%1

%5

Canlı TV izleme Film/dizi streaming Oyun oynama Online satın alma Alışveriş sitelerine göz atma Haberleri okuma Arama motorlarını kullanma Banka hesabını kontrol etme Sosyal medyayı kontrol etme

Cep telefonu Tablet Dizüstü bilgisayar Masaüstü bilgisayar Televizyon Oyun konsolu Bunlardan hiçbiri N/A

%19

(20)

Farklı cihazların belirli aktiviteler için yaş gruplarına ve cinsiyete göre kullanım önceliğine bakıldığında telefonun üstünlüğü açıkça ortaya çıkmaktadır. 2017 verilerine göre alışveriş sitelerine göz atma, online satın almada ağırlıkla dizüstü bilgisayar kullanan 45-50 yaş grubu 2019 verilerine göre bu aktivitelerde ağırlıklı olarak telefonu tercih etmektedir.

Akıllı nesnelerin aktivitelere göre kullanımında yaş kırılımı

"Belirtilen aktiviteler için tercih ettiğiniz cihaz hangisidir?"

Toplam Erkek Kadın 16-17 18-24 25-34 35-44 45-50

Alışveriş sitelerine göz atma Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

(önceden Laptop) Online satın alma Telefon Telefon

(önceden Laptop) Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

(önceden Laptop) Telefon (önceden Laptop)

Arama motorlarını kullanma Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Kısa video izleme Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Banka hesabını kontrol etme Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Video görüşmeleri Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Sosyal medyayı kontrol etme Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Haberleri okuma Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

(önceden Laptop)

Oyun oynama Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

İnternet kullanımı ile sesli arama (VoIP) Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Fotoğraf çekme Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Video çekme Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon Telefon

Film / Dizi izlemek (önceden Laptop)^Telefon Telefon

(önceden Laptop) Telefon

(önceden Laptop) Laptop Televizyon programlarını sonradan izleme

hizmetleri kanalı ile seyretme (önceden Laptop)^Telefon Telefon

(önceden Laptop) Telefon

(önceden Laptop) Telefon (önceden Laptop)

Canlı TV izleme TV TV TV TV TV TV TV TV

(21)

Mobil eğlence servislerine üyelik daha çok tercih ediliyor

Günde en az 1 kere telefondan canlı TV izleme konusunda Türkiye, Hindistan’ın ardından %34 oranıyla ikinci sırada yer almaktadır. Telefondan canlı TV izleyen Türkiye’deki kullanıcıların oranı, Avrupalı kullanıcıların oranına (%11) göre oldukça fazladır. Türk kullanıcılar, film/dizi streaming için diz üstü bilgisayarı tercih edenler oranında ise çalışmanın yapıldığı ülkeler arasında %24 oranıyla birinci sıradadır.

Canlı TV için telefonu, film/dizi streaming için diz üstü bilgisayarı tercih eden kullanıcıların oranları

"Telefonda hangi sıklıkla canlı TV izliyorsunuz?"

"Film/dizi streaming için hangi cihazı tercih edersiniz?"

Baz: Bir akıllı telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50), n=900;

Bir telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50) n=914 (Türkiye)

Telefondan canlı TV izleme

(Günde en az 1 kere) Diz üstü bilgisayardan film/dizi streaming

%6%7%7%7

%8%10%11%12

%12

%12%17

%19%23%25%25

%29%30%31%34

%50

İsveç Almanya Norveç Danimarka Finlandiya Hollanda Avrupa Ortalaması Birleşik Krallık Avustralya Kanada İrlanda İtalya İspanya Japonya Güney Kore Arjantin Çin Brezilya Meksika Türkiye Hindistan

%8

%10

%11

%12

%12%13

%13

%13%14

%14%15

%16

%17

%18%19%24

Hollanda Birleşik Krallık Japonya Almanya Finlandiya Meksika Avustralya Brezilya Güney Kore Danimarka İspanya Lüksemburg Avrupa Ortalaması Kanada İsveç Arjantin Norveç Çin İtalya Hindistan İrlanda Türkiye

(22)

“Cep telefonunuz aracılığıyla belirtilen üyelik servislerinden hangilerine erişiminiz vardır?”

Telefonda kullanılan üyelik servisleri Son yıllarda Türkiye’de eğlence içeriği üreten ve üyelik bazlı hizmet sunan yerel ve uluslararası firma sayısı artmıştır. Türkiye’de diğer ülkelere göre daha yüksek oranda eğlence içeriği izlenmesi eğlence içeriği üyeliklerinde de kendini göstermektedir.

Bu durumun yansıması olarak kullanıcıların açık ara en çok tercih ettiği üyelik servisleri,

%76 oranıyla video/TV streaming platformları olup bu oran Avrupa’daki kullanıcıların video/TV streaming platformlarına üye olma oranından (%45) oldukça yüksektir. Video/TV streaming servisleri, Türkiye’deki kullanıcıların üyelik tercihinde birinci sırada olmasına rağmen Avrupalı kullanıcıların tercihinde ikinci sıradadır. Türkiye’de video/TV streaming platformları üyeliğini %58 oranıyla müzik streaming platformları üyeliği izlemektedir.

Müzik streaming platformları üyeliği, Avrupalı kullanıcıların tercihinde birinci sıradadır. Türkiye’de Video/TV ve müzik streaming platformları üyeliğini ise %36 oranıyla gazete/dergi platformları üyeliği

%76

%58

%36

%18 %20

%45 %49

%25

%17 %19

Video/TV streaming

platformları Müzik streaming

platformları Gazete/dergi Bulut depolama Diğer

Türkiye Avrupa

(23)

“Akıllı telefonunuzla ilgili aktiviteleri hangi sıklıkla yapıyorsunuz?”

Cep telefonundan alışveriş yapılan kategoriler

Akıllı telefonların yoğun bir şekilde kullanılması sonucu en önemli günlük aktivitelerimizden olan market alışverişleri de dijital ortama taşınmıştır. Kullanıcıların

%31’i ayda en az 1 kere market ve temel ihtiyaç alışverişlerini cep telefonlarından yaptığını belirtmiştir. Ayda en az 1 kere market alışverişi yapan tüketiciler arasında 25-34 yaş grubundaki anket katılımcılarının öne çıktığı görülmektedir. Akıllı telefondan en sık alışveriş yapılan diğer kategoriler ise giyim, ayakkabı, aksesuar ile sağlık ve güzelliktir.

Market alışverişlerimizi de

artık dijital ortamda yapıyoruz.

%10

%11

%12

%13

%14

%15

%18

%19

%21

%31

%10

%9

%11

%12

%14

%15

%16

%12

%13

%16

%21

%17

%24

%23

%22

%9

%15

%10

%13

%15

%13

%12

%9

%16

%13

%12

%17

%20

%11

%10

%7

%14

%10

%15

%9

%8

%13

%10

%9

%10

%8

%11

%4

%14

%11

%18

%12

%14

%11

%12

%7

%15

%13

%10

%13

%10

%6

%8

%4

%20

%15

%11

%13

%11

%10

%13

%11

%10

%7

%5

%6

%26

%35

%18

%29

%17

%26

%25

%31

%18

%28

%20

%15

%19

%17

%11

%19

%1

%3

%2

%1

%2

%1

%2

%1

%2

Ev eşyaları Araba, motosiklet, bisiklet Tatil ve seyahat Ev, bahçe Akıllı telefon aksesuarı Spor,egzersiz ve dış mekan ekipmanları Oyuncak, hobi Çocuk, bebek (Giyim dışı) Elektronik Finansal ürünler Etkinlikler Dijital servisler Eğlence (Dijital servisler dışında) Sağlık ve güzellik Giyim, ayakkabı, aksesuar Market & temel ihtiyaç

Ayda 1 kereden fazla Ayda 1 kere 3 ayda 1 kere 6 ayda 1 kere Yılda 1 kere Yılda 1 'den daha az Asla Bilmiyorum

(24)

Türkiye’de market alışverişi, yemek dağıtımı, kurye, taksi hizmetlerini mobil uygulamalar üzerinden sağlayan yerel ve uluslararası firmaların sayısının son 2 yıl içerisinde artmasıyla birlikte artan rekabet ve kullanıcılara sunulan cezbedici promosyonlar, cep telefonundan alışverişi daha cazip hale getirmiştir.

Türkiye’deki kullanıcıların, en fazla alışveriş yaptıkları kategoriyle uyumlu olarak market ihtiyaçları ve yemek dağıtımı hizmetleri gün içerisinde en sık kullanılan kategorilerdir.

Kullanıcıların %68’i şimdiye kadar en az 1 defa market ve yemek dağıtımı hizmetlerini kullandığını belirtmiştir. Taksi hizmetlerini sağlayan uygulamalar kullanıcıların %42’si, kurye hizmetleri ise kullanıcıların %33’ü tarafından en az 1 defa kullanılarak tecrübe edilmiştir.

“Cep telefonunuz aracılığıyla aşağıdaki uygulamaları hangi sıklıkla kullanırsınız?”

Telefonda kullanılan uygulamalar ve kullanılma sıklığı

%68

%42

%33

%13 %9

%6 Market & yemek dağıtımı Taksi uygulamaları Kurye hizmetleri

Şimdiye kadar en az 1 defa Günde en az 1 defa

(25)

İnternet üzerinden sesli ve görüntülü konuşmanın yükselişi

SMS, WhatsApp, Facebook Messenger gibi anlık mesajlaşma uygulamaları, e-posta ve sosyal ağlar kullanıcıların şimdiye kadar en az bir defa kullandıkları haberleşme yollarında başı çekmektedir.

Anlık mesajlaşma uygulamalarının yaygınlaşmadığı yıllarda sık kullanılan SMS ve MMS’in günümüzde günlük kullanımının artık anlık mesajlaşma uygulamalarına ve sosyal medyaya kaydığı görülmektedir.

Ancak halen kullanıcıların yarısından fazlasının SMS’i günlük olarak kullanması dikkat çekmektedir.

2017 verileri ile karşılaştırıldığında internet üzerinden sesli ve görüntülü aramaların oranında ciddi bir artış olması dikkat çekmektedir. 2017 yılına göre günlük kullanım sıklığında internet üzerinden sesli aramaların 20 puan, görüntülü aramaların 24 puan arttığı görülmektedir. Kullanıcılar tarafından oldukça yoğun kullanılan anlık mesajlaşma uygulamaları ve sosyal medya ağlarının, internet üzerinden sesli ve görüntülü görüşme yapılabilmesine olanak sağlayarak entegre iletişim platformlarına dönüşmesinin bu oran artışlarında etkili olduğu söylenebilir.

“Cep telefonunuz aracılığıyla aşağıdaki haberleşme yollarını hangi sıklıkla kullandınız?”

Haberleşme yöntemleri

Baz: Bir telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50), n=914 (Türkiye) X Δ (‘17-’19 baz puan değişimi) (Günde en az 1 defa kullanımda)

20 24

Türkiye’deki kullanıcıların, internet üzerinden yaptıkları sesli ve görüntülü görüşmelerdeki artışla birlikte, raporda

“Mobil eğlence servislerine üyelik daha çok tercih ediliyor” alt başlığında belirtildiği üzere video/TV ve müzik streaming servislerini sıklıkla tercih etmesinin veri kullanımını tetiklediği düşünülmektedir. BTK verilerine¹ göre mobil genişbant internet abonelerinin aylık ortalama kullanım miktarı 2017 yılı ikinci çeyreğinde 3,0 GByte’dan 2019 yılı ikinci çeyreğinde %86 artışla 5,6 GByte’a ulaşmıştır. Operatörlerin sağladığı daha yüksek limitli ve esnek veri tarifeleriyle internet üzerinden sesli ve görüntülü iletişim ile video/TV ve müzik streaming servislerinin kullanımındaki artış trendlerinin devam edeceği öngörülmektedir.

1 “Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü Üç Aylık Pazar Verileri Raporu” 2019 yılı 2.çeyrek verilerine dayanmaktadır.

%98 %96 %97 %98 %95 %98 %95

%86 %84 %81

%77

%64 %60

%54

Anlık mesajlaşma

uygulaması Sosyal ağlar Sesli aramalar E-posta Internet üzerinden

sesli iletişim SMS Görüntülü arama Şimdiye kadar en az 1 defa Günde en az 1 defa

(26)

Sosyal medyayı diğer ülkelere göre daha çok seviyor ve kullanıyoruz Cep telefonunda bulunan haberleşme uygulamaları incelendiğinde anlık mesajlaşma uygulamaları ve sosyal medya platformlarının e-posta ile birlikte en sık kullanılan uygulamalar olduğu görülmektedir. Kullanıcıların bu uygulamaları günlük kullanma sıklığı Avrupalı kullanıcıların ortalamasından oldukça yüksektir. Bu uygulamaların saatlik kullanım sıklığı incelendiğinde, WhatsApp, Snapchat, Instagram ve Twitter gibi uygulamaları, 18-24 yaş grubundaki kullanıcıların daha sık kontrol ettiği ve kullanım sıklığının kullanıcıların yaşı arttıkça azaldığı görülmektedir.

"Cep telefonunda bulunan aşağıdaki haberleşme uygulamalarından hangilerini ne sıklıkla kullanıyorsunuz?"

Haberleşme uygulamalarının kullanım sıklığı

Avrupa ortalaması (günlük)

%55

%73

%35

%59

%44

%38

%13

%17

%19

Anlık mesajlaşma uygulamaları nerdeyse herkes tarafından günlük olarak kullanılıyor.

%22

%27

%53

%55

%68

%70

%80

%83

%94

%26

%25

%26

%19

%18

%10

%14

%5

%48

%43

%19

%18

%11

%12

%9

%2

%1

Snapchat iMessage Twitter Facebook Messenger İş e-posta Facebook Instagram Kişisel e-posta WhatsApp

Günlük Daha seyrek Bilmiyorum/Asla

(27)

27 Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti Hayatımızın Merkezindeki Mobil Teknolojiler | Deloitte Global Mobil Kullanıcı Anketi 2019: Türkiye Yönetici Özeti

27

(28)

Türkiye’deki kullanıcılar analiz edildiğinde günlük sosyal medya kullanımında 2017 yılına göre 6 puan artış gözlenmektedir.

Yaş gruplarına göre sosyal medya kullanımı incelendiğinde tüm yaş

gruplarında kullanım sıklığında artış olduğu görülmektedir. Cinsiyete göre sosyal medya ve haberleşme uygulamalarının kullanımı incelendiğinde kadınlar ve erkeklerin kullanım sıklığının farklılaştığı uygulamaların Instagram, Facebook Messenger, Snapchat ve TikTok olduğu görülmektedir. Kadınların kullanım sıklığı oranları, erkeklere göre Facebook Messenger ve Snapchat’te 14 puan, Instagram ve TikTok’ta 12 puan daha fazladır.

Sosyal medya kullanımı

(Günde en az 1 kere) Uygulamaların kullanılma oranı

(Günde en az 1 kere)

"Cep telefonunuz aracılığıyla aşağıdaki haberleşme uygulamalarını hangi sıklıkla kullanırsınız?"

Anlık mesajlaşma ve sosyal medya uygulamalarının kullanım sıklığı

Baz: Bir telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50), n=914; Bir akıllı telefona sahip olan tüm erişkinler (18-50), n=900 (Türkiye)

%78 %77 %80 %80

%72

%84 %82

%87 %86

%77

Toplam 18-24 25-34 35-44 45-50

2017 2019

%13

%15

%20

%16

%15

%22

%54

%48

%65

%85

%74

%92

%12

%25

%26

%28

%29

%31

%53

%62

%75

%86

%95

Tanışma uygulamaları

Skype LinkedIn Tik Tok Snapchat iMessage Twitter Facebook Messenger

Facebook YouTube Instagram Whatsapp

Kadın Erkek

2017 yılına göre sosyal medya

kullanımı, tüm yaş gruplarında

artış göstermiştir.

(29)

Türkiye’deki kullanıcılar, Instagram ve Twitter’ı oldukça sık kullanmakta ve bu konuda diğer ülkelerdeki kullanıcılara göre öne çıkmaktadır. Türkiye her iki uygulamanın da saatte en az 1 kere kullanımında birinci sırada yer almaktadır.

"Cep telefonunda bulunan aşağıdaki

haberleşme uygulamalarından hangilerini ne sıklıkla kullanıyorsunuz?"

Instagram ve Twitter’ın kullanım sıklığı

Instagram

(Saatte en az 1 kere) Twitter

(Saatte en az 1 kere)

%6

%7

%8

%9

%11

%17

%25

%33

%36

%49

Japonya Almanya Finlandiya Danimarka Hollanda Avustralya Norveç İsveç Birleşik Krallık Kanada Avrupa Ortalaması İrlanda Lüksemburg İtalya Güney Kore Meksika Hindistan Brezilya Arjantin Türkiye

%1

%2

%3

%4

%5

%6

%7

%9

%10

%12

%15

%20

%23

Finlandiya Lüksemburg İsveç Norveç Danimarka Avrupa Ortalaması

Almanya Hollanda Avustralya Kanada İtalya İrlanda Birleşik Krallık Güney Kore Japonya Brezilya Meksika Arjantin Hindistan Türkiye