TOPRAK ORGANİK MADDESİ
Organik Madde
1.Besleyici Humus
Karbonhidratların ve proteinlerin mikroorganizmalar tarafından kolayca parçalanmasıyla besleyici humus oluşur. Humusun önemli bir kısmı mineralize olarak, toprakta azot, kükürt, fosfor ve CO2 kaynağını oluşturur.
2.Değişmeyen Humus(Devamlı Humus)
Mikroorganizmalar tarafından zor ayrışan bitki ve hayvan kalıntılarından oluşur. Hümin maddeleri ve lignin bu humus tipine örnek verilebilir.
Fulvic acid (pl.wikipedia.org)
Humik Asit (en.wikipedia.org)
TOPRAK ORGANİK MADDESİ
Organik materyallerin toprağın verimliliğine olan etkilerini üç ana grup altında toplamak
mümkündür.
A. Toprağın fiziksel özelliklerini düzeltir
* Toprağın su tutma kapasitesini dengeler
* Toprağın havalanma kapasitesini dengeler
* Toprağın kolay ısınmasını sağlar
* Toprakta kaymak tabakası oluşumunu ve toprağın çatlamasını azaltır
* Toprak erozyonunu azaltır
TOPRAK ORGANİK MADDESİ
B. Toprağın kimyasal özelliklerini düzeltir
* Toprakta yarayışsız olan bitki besinlerini yarayışlı hale gelmesine yardımcı olarak bitkinin beslenmesini kolaylaştırır.
* Toprağın pH değerinin dengede kalmasını sağlar
* Toprağın besin maddesi tutma kapasitesini artırır ve toprakta besin maddesi yıkanmasını azaltır.
* Toprakta tamponlama yaparak toksiteyi önler
* Toprak tuzluluğunun azalmasına yardımcı olur
* Organik madde toprakta ayrışmaya uğrarken bünyesindeki besin maddelerini toprağa vererek bitkinin beslenmesine
yardımcı olur.
* Toprakta bitkinin kök gelişmesini teşvik eder
TOPRAK ORGANİK MADDESİ
C. Toprakta mikrobiyolojik aktiviteyi artırır
* Tam parçalanmaya uğramamış organik madde toprak canlıları (mikroorganizmalar) için enerji ve besin kaynağıdır
* Toprakta mikroorganizma populasyonunun artmasına yardımcı olur
* Organik maddenin toprakta ayrışması esnasında ortama verdiği organik
bileşikler (humik ve fulvik asitler) ile bitkinin kök sisteminin gelişmesine olumlu yönde uyarıcı etkiler gösterir
Humus ve organik maddelerin bitkiler için önemi;
• 1.Humus, toprağın değişim kapasitesini yükseltir.
• 2.Topraktaki bazı minerallerin ayrışmasını, toprağın tamponluk özelliğinin yükselmesini ve bazı elementlerin bitkiler tarafından kolaylıkla kullanılmasını sağlar.
• 3.Mikroorganizmaların enerji kaynağını oluşturur.
• 4.Bitkilerin gelişmesi için elverişli bir ortam hazırlar.
• 5.Bitki besin maddelerinin kaynağını teşkil eder.
Humus ve organik maddelerin bitkiler için önemi;
• 6.Çimlenen tohumları dona, yağmur damlalarına ve dolunun sert vuruşuna karşı korur.
• 7.Yağmur ve sulama sularının yüzeyden akıp gitmesini ve erozyonu önler.
• 8.Toprağın kümeleşmesini sağlar.
• 9.Toprağın su tutma kapasitesini yükseltir.
• 10. Toprağın rengini koyulaştırır ve daha fazla ısınmasını sağlar böylece vejetasyon süresi uzar.
Toprakların C:N Oranı ve
Bazı Toprak Özellikleri İle İlişkisi
Günümüzde C ve N’un birer bitki besin elementi olma özelliği taşıması, tarımsal alanlarda depolanabilir olması ve toprağın sürdürülebilirliği açısından önem taşıması nedeni ile çalışmalar bu iki element üzerine yoğunlaşmıştır
Toprakların C:N Oranı
Toprakların C:N Oranı
Karasal ekosistemlerde topraklar geniş miktarlarda C ve N depolama özelliğine sahiptir.
Bu özelliği nedeni ile topraklar atmosferik karbondioksit (CO2) ve N gazlarının ana kaynaklarını oluşturmaktadır.
Toprakların C:N Oranı
Tarım toprakları uzun süre işlenmeden kalır veya az işlenip toprağa organik artıklar ilave edildiğinde toprakta C ve N miktarı artarken, tarıma açılmasıyla ise C ve N miktarları azalmaktadır.
Toprak organik maddesinde daima karbon azottan daha fazla miktarda bulunur.
Toprakların C:N Oranı
Toprakların C:N oranları, topraklarda humusun yapısı ve ayrışma derecesi hakkında bilgi vermektedir.
C:N oranları büyük olan topraklarda organik maddenin ayrışma ve parçalanması yavaştır.
C:N oranları küçük olan topraklarda ise fazladır.
Bu nedenle toprakların C:N oranlarının bilinmesi organik maddenin mineralizasyonu için önemlidir
Toprakların C:N Oranı
Organik materyalin C:N oranı 30’dan büyük olması halinde ayrışmanın başlangıcında azot immobilizasyonu görülür.
C:N oranı 20-30 arasında olması durumunda ise mineralizasyon ve immobilizasyon dengede olur.
Bu oranın daha düşük yani 20 den küçük olması durumunda ise ayrışmanın başlangıcında mineral azot serbest duruma geçmektedir.
Genel olarak toprak pH'ı ve C:N oranı toprak mikrobiyal topluluk yapısını belirlemede önemli bir faktördür.
Organik materyalin C/N oranı mikroorganizmalar tarafından açığa çıkarılan CO2 gazına oranla ne kadar azotun mineralize olacağını gösterir.
Orman toprakları tarım topraklarına göre daha yüksek C/N oranına sahiptir.
Toprakların C:N Oranı
Toprakların C:N Oranı
Hümik maddeler doğal olarak oluşan, biyo-genetik ve heterojen yapıda, siyahtan sarıya değişen renkleriyle kolaylıkla tanımlanabilen, yüksek moleküler ağırlığa sahip ve parçalanmaya karşı dayanıklı materyallerdir.
Hümik maddeler fulvik asit, hümik asit ve hümin olarak sınıflandırılırlar.
Fulvik asitler, hümik asitlere göre daha yüksek C/N oranına sahiptir.
Hümik olmayan organik materyaller mikroorganizmalarca kolaylıkla parçalanır ve toprakta daha kısa süre kalırlar.
Toprakların C:N Oranı
Toprakların C:N Oranı
Karbon ve azot arasındaki oran humifikasyon işleminin bir indeksi olarak değerlendirilebilir.
Bu oran ayrıca organik topraklarda degradasyonun bir ölçüsü olarak da kullanılabilir.
Bu orandaki azalmalar degradasyonun artmasının bir göstergesi olabilir.
