B İ R H A S T A N E B. A M E R İ K A D A
DAİMÎ SURETTE HASTA OLANLARI BARINDIRMAK ÜERE İNŞA EDİLEN MODERN BİR HASTAHANE
Bu makale (USİS) tarafından Arkitekt için tercüme edilmiştir.
Bazı fotoğraflar Architectural Fo- rum'dan alınmıştır.
Ziyaretçilere gösterilen Pasifik Okyanus sahili şe- hirlerinden San Francisco'da inşa edilen yeni ve güzel bina, bir kilise veya banka değildir, fakat Birleşik Amerikaya gelmeden önce dünya çapında bir şöhret elde eden Alman mimarı Eric Mendelsohn'un plânını hazırladığı bir hastanedir. 87 yataklı Maimonides Sıh- hat Merkezi binası, bir hastanenin maneviyat yüksel- tici ve inşirah verici bir yer olabileceğini isbat etmek- tedir. Gayet ince beyaz parmaklıklarla çevrili uzun balkonlu bina, yeni inşa edilen Mt. Zion Umumî Has- tanesinin köşesini döner dönmez göze çarpmaktadır.
Sıra sıra dizilen bu balkonlar adeta muallâkta durdu- ğu hissini vermektedirler.
Mimar Mendelsoh'nun Maimonides'e verdiği gü- zel görünüşün doğrudan doğruya tedavi üzerinde mü- him bir rolü vardır. Daimî surette hasta olanlara ha- yatın kaygısız olabileceğini aşılamak maksadiyle bina- nın her veçhesine azamî canlılık verilmiştir. Mendel- sohn binanın cephesini tamamen balkonlara hasret- mekle binanın zahirî ağırlığının yüzde seksenini ber- taraf etmiştir. Yekpare bir duvar yerine açık parmak- lık kullanmak suretiyle beton kısmı ince ve muntazam bir hale getirmiştir. Balkonun köşesinin ön tarafındaki beton kısmın kalınlığını 2 pusa indirmek suretiyle bi- nanın hafiflik ve zerafetini arttırmıştır. Balkonları destekleyen sütunları geriye koymuştur. Yan duvarla- rı hafifçe öne doğru inşa etmekle balkonları rüzgârdan korumakla kalmamış aynı zamanda da binanın ön kıs- mına hafifçe iki dirsek arasında tutulduğu hissini ver- miştir. Bina ince bir çizgi ile bitmektedir.
Bütün bu beyaz, hafif ve iç açıcı görünüş bir has- tanın maneviyatını yükseltmeğe kâfidir. Hastanenin cephesinde her katta yer alan aynı balkonlar neticenin
Kaliforniya eyaletinin San Francisco şehrinde bulunan Maimonides Sıhhat Merkezi, hastalara
neş'e, ümit ve rahatlık temin etmek maksadiy- le inşa edilen güzel bir binadır.
Hasta odaları önündeki teras.
COL «ALL CÖL.
S E C O N D F L O O R
36
PRİVATE ROOM F L O O R o ıo 2OFEET
Hastanenin muhtelif kat planları ve kesiti Bir hasta odası
TYPICAL FLOOR
PRİVAT:" ROOM F100U
gayret sarfedilmeden elde edildiği hissini vermektedir.
Bâriz müdevver köşe cumbalariyle nihayetlenen bal- konları süsleyen müdevver taretler belki de mimarın en güzel düşüncesiydi. Zira bunlar olmadan demir par- maklıklı balkonlar binaya bir hapishane damgası vu- rabilirdi. Bunlarla binaya yeni bir ahenk ve fantezi ilâve edilmiştir. Kimisi bu taretlerin dağlarda bulu- nan parmaklıklı yerlerden aşağıdaki manzaraların seyredildiği yerleri hatırlattığını, kimisi de San Fran- cisko şehrinin yokuşlarında sıralanan taretli evleri ha- tıra getirdiğini beyan etmişlerdir. Mendelsohn, sanat mantığı ile seri halinde basit parmaklıkların güzel bir tesir yaratmasını sağlamıştır.
Maimonides Hastanesi inşaat masraflarında yapı- lan tasarruftan ziyade bilhassa cephesinde şekil tasar- rufu bakımından hatırlanacaktır. Mamafih mimar, dar bir araziden azamî şekilde nasıl istifade edileceğini göstermiştir. Hastane resmî şahsiyetleri Mt. Zion Umu- mî Hastanesinin servislerini ve makine tamirhanesini paylaşmak suretiyle para tasarrufu etmeği tasarlamış- lardır. Yalnız o civarda bulunan yegâne arsa iki sokak arasında uzanan 300 kadem uzunluğunda ve 100 ka- dem genişliğinde dar bir saha idi. Böyle bir arsa üze- rine ancak yüksek bir bina inşa etmek suretiyle Men- delsohn her hastanın odasına rüzgârdan masun, güneş- li, Güneye nazır bir manzara sağlamıştır.
Renkler büyük bir ihtimamla seçilmiştir. Duvar- larda bilhassa canlı pembe ve sarı renkler göze çarp- maktadır. Hakikatte uzun vadeli bir ev olan bu hasta- nenin salonları filim, radyo ve televizyon gösterileri için yüksek ve havadar olarak inşa edilmiştir. Hususî bir tenvirat tesisatı ile ışık tavana aksettirilerek endi- rekt ışık veya yatakta okumak için aşağı akseden ışık sağlanmıştır.
Maimonides Hastanesini teshin etmek için ge- reken buhar Mt. Zion Umumî Hastanesinden temin edildiğinden buhar kazanı için zemin katına ihtiyaç yoktur. Bu itibarla kazının bertaraf edilmesi arzusu da yerine gelmiştir. Arsanm dar olmasına rağmen na- hoş manzara ve gürültülere tampon vazifesi görmek ü- zere binanın her iki tarafına bir sıra ağaç dikilmiştir.
Mimarın kokusuz hava tertibatını sağlayan icadı, gerek hastane idarecilerinin, gerekse desinatörlerinin alâkasını çekmiştir. Mutfakla servis kısmı araşma o- luklu bir cam asmak suretiyle Mendelsohn bu kısım-
Tek yataklı bir hasta odası
daki temiz havanın tavandaki egzostlarm boşluk mey- dana getirdiği mutfağa geçmesini temin etmektedir.
Mutfaktaki havalandırma âleti ocaklardan yükselen duman ve kokuları derhal çekmekte ve \bu suretle ge- rek mutfafeta, gerekse hastane dahilindeki hava daimî surette temiz kalmaktadır.
Sekiz kat sisteminin tetkikini müteakip mühendis- ler kısa kirişlerin ve uzun beton dilimlerin kullanılma- sına karar vermişlerdir. Duvarlar, beton dilimler ve kirişler arasında tam bir devamın elde edilmesine dik- kat edilmektedir. Bu kısa kiriş ve beton sistemi tavan yüksekliğini 9 kadem 8 pusa indirmek suretiyle takvi- ye edici çubuklar ve boru, künk, asansör şaftları ve merdiven giıbi çok masraflı olan amudî tesisatta tenzi- lât yaratmıştır. Kaliforniya eyaletinin zelzelelerine mukavemet edebilmesini temin etmek maksadiyle Do- ğudan Batıya uzanan merkezî duvar, yan duvarlarla (H) harfi şeklinde birleştirilmiştir. Öndeki ve arkada- ki sütunlarla da daha fazla desteklenmiştir.
