DOPPLER SOL

ARAŞTIRMALAR

(Clinicallnvestigations)

ESANSİYEL HİPERTANSİYONDA

GELiŞEN

SOL

VENTRİKÜL

HİPERTROFİSİNİN

SAG

VENTRİKÜL İŞLEVİ ÜZERİNE

OLAN

ETKİSİNİN

NABlZ DALGALI DOKU DOPPLER

İLE İNCELENMESİ

Uz. Dr. Hüseyin SÜRÜCÜ, Y. Doç. Dr. Osman

AKDEMİR,

Y.

Doç. Dr. Sedat ÜSTÜNDAG, Dr. Ersan

TATLI, Dr. İbrahim

KÖKER, Prof

.

Dr Gültaç ÖZBAY

Trakya Üniversitesi

Tıp

Fakültesi, Kardiyo

l

oji Anabilim

Dalı,

Edirne

Özet

Lit

eratürde esansiyel

hipertansiyonlu hastalarda

sağ

ventrikül

fonksiyonlarını

inceleyen

çalışmalar kısıtlı

say1dad1r.

Bu

çalışmalarm

hepsinde standart ekokardiyografi (e ko)

param

etrele

ri

kullanıldığı

gibi, sol ventrikül

hipertrafısinin

(SVH) sağ

ventrikülfonksiyonları

ü

zer

ine

olan e

tkisi de

incelenmemiştir. Çalışmamızda

esansiyel

hipertansiyon/u 114 olguda gelişen

SVH'nin

sağ

ventrikü

l

işlevleri

üzerine olan etkisi standart eko ve

doku

Doppler

görüntüleme

(

DDG

) yöntemleri

kullanılarak incelenmiştir.

Sonuçlar sistemik bir

hastalığı

olmayan,

Bruce protokolüne

göre maksirnal efor

testi negatif

sonuçlanan

34

sağlıklı

bireyle

(g

rup-I)

karşılaştırılmıştır.

Olgular

elektrokardiyografi

(EKG) ve

eka'da

SVH olmayan

(grup-2),

eka'da SVH

saptanmasına rağmen

EKG'de olmayanlar

(grup-3) ve

EKG ve

eka'da

SVH saptananlar olarak (grup-4)

sınıflandırılmıştır.

Standart eko

parametrelerinden hiç biri SVH'nin

sağ

ventrikül

işlevlerini bozduğunu

tespit

edememiştir.

Oysa

DDG parametrelerinden

İVRa

hm ve Ea

yavaşlama

süresi (

Ea -

DT) SVH

gelişen

gurupta

daha

bü

yük

bulunmuştur. Sağ

ventrikül

miyokardından

elde edilen

İVRa hızı

grup-4'de

diğer

guruplara göre

daha

y

üks

ek

saptanmiştır (sırc/Siyla p değerleri

0

.

010, 0.002

ve

0.001

)

. Ea-DT

süresi de grup-4'de

sağlıklı

bireyler

ve

SVH'sı

olmayan

esans

i

yel

hipertansiyon/u olgu/ara göre

anlamlı

olarak uzun

bulunmuştur (sırasıyla

p:0.

020 ve

p:0.037

)

.

Bu

değişikliklerin sağ

ventrikül diyastolik

işlev bozukluklarını yansıttığı

ka

bul

edildiğinde sağ

ventrikül

işlevlerinin gelişen

SVH'den etkilendiği ve bu

değişikliklerin

de standart

ek

o

parametreleri ile tespit

edilemediği,

aynca

EKG'd

e

saptanan SVH'nin

sağ

ventrikiil diyastolik

işlev bozukluğuna işaret ettiği

sonucuna

varılabilir.

(Türk

Kardiyol Dern

Arş

2003;31

:249-61)

Anahtar kelime/er: Esansiyel hipertansiyon, doku Doppler görüntüleme, sağ ventrikül işlevleri

Summary

Assessment

of the Effect of

Left Ventricular Hypertrophy

on Right Ventricular Functions Using

Pulsed Wave Tissue Doppler

Imaging in Patients with Essential Hypertension

Ttıere

are limited number of studies evaluating

right

ventricular

functions in patients

w

ith

essential hypertension.

Standard

echocardiographic

parameter

s

have be en us

ed

in all those studies,

and

data on effects of left

ventricular

hypertrophy (LVH) on right

ven.tricularf

unctions

are

lacking. This

paper seeks the effect of

LVH

on. the

rig

ht

Yazışma adresi: Uz. Dr. Hüseyin Sürücü. Çakmak malı. Tavukçuyolu cad. No:32 C-2 blok 0:36, Ümraniye, İstanbul Telefon: (02 ı 6) 499 19 50

e-posta: huseyinsurucu@hotmail.com

Alındığı tarih: 28 Temmuz 2002, revizyon tarihi: 1 Nisan 2003, kabul tarihi: 1 Nisan 2003

Türk Kardiyol Dem Arş

2003;3

1

:249-61

ventricular

functions with standard

echocardiograplıy

(echo) and

puls

ed

wave tiss

u

e

Doppl

er

inıaging

(TDI)

in Jl4

patients with

essenf

iat

hyperte

n

s

i

on. Fi

n

dings we

r

e compw·ed

to 34 hea

l

thy subjec

t

s w

h

o

had no

sys

t

emic

disea

se

a

nd n

ega

ti

ve exerc

i

se

test

,

accord

i

ng

to the Bru

ce

protocol

(group

1

).

Pa

t

i

ents we

r

e

classified as

n

o

LVH

in

electrocardiography (ECG) and echo (g

r

oup-2),

LVH

by

ec

h

o

but

not

by ECG (group-3) and

th

ose who

had

LVH

both

by

ECG and echo (group-4).

None

of the standard echoca

r

diographic parameters

cou

l

d de

t

ec

t

an abnorma

/

ity

in ri

ght

vetricıılarfunctions

due

to LV H. H

owever;

riglıt

ventric

ul

a

r TDT

parometers of

I

V

R

a speed and Ea

d

eceleration

tim

e were

lıigher

than

in patients

wit

h LVH. IVR

a

speed data

co

lle

c

ted in right

ven.t

r

icular

nıyocardium

(g

roup

4)

wer

e

greate

r than in

ot

h

er g

r

o

up

s (p

0.01,

0.02

and <0,00

1

,

respective

l

y).

The

Ea

decel

era

tion

tim

e

in

grou

p 4 was

a

l

so

prolong

e

d

compa

r

ed to

the healthy

group

and

essen.tiallıypertensie

g

roup

whiclı

had no LVH

(

?:0

.

0

20 a

nd

p:0.037). Assumin

g

tlıese

cha

n

ges

reflect right

ven

tri

cular dias

r

olic disfunction, following results

can

be concluded: right ventricular

f

un

ctions were injluenced by

left

ventricular

h

ype

rtrophy

and these changes cou

l

d not

be detected

by s

t

anda

r

d

ec

ho

param

e

ters,

and thus

it

is

concluded

that LVH

in ECG

indicat

es

right ventricular diasto

li

c dysfunct

i

on.

(Arch Turk

S oc Cardio/2003;31

:249-61

)

K ey words: Essentiallıypertension, riglıt vellfricular functions, tissue Doppler imaging

Esans

i

ye

l hi

pertansiyon

lu

olgu

l

a

rda

gelişen

SYH

'

nin

gene

l

martalit

ey

i dört

kat

,

kard

i

yo-vaskü

l

e

r

moıtaliteyi

i

se yed

i

i

l

e

se

ki

z

kat

artttrdığı

bilinm

ekted

ir

(

!

)

_

Mortalite

ve

morbitideki

artış

diya

s

t

o

lik

işlev bozukluğu ve

SYH

'

ye

ikin

c

il

o

l

abi

l

ecek

mi

yokar

d i

skem

i

s

i

,

bozulmuş kontraktİlite

veya ar

itmi

sebeb

i

y

le

o

l

ab

ilir

(2)

_

Bu n

ede

nle

esans

iyel hipert

a

n

s

i

yo

nlu

o

l

g

ul

arda

yapılan çalışmaların çoğu

so

l

ventrikül

işlev

bozukluklarına odaklanmıştır. Sağ

ve

ntrikül

işlevlerinin araştmJması

ise

ikinci

plana itilmi

ştir.

Lit

era

türd

e esa

n

siye

l hip

e

rtan

siyo

nlu

hasta

l

arda

sağ

ventr

ikül

işlevlerini

in

ce

le

ye

n

çalışmaların

h

e

p

s

ind

e

d

e

s

tand

ar

t

eko parametre

l

e

ri

kullarulıruştırC3-LO)_ Yapılan çalışmalarda pulm

o

n

e

r

akım hızının arttığı,

p

ulm

oner kapak

ase

l

e

r

asyo

n

za

man indek

s

inin

azaldığıC3), sağ

ve

ntri

kü

l

i

sovo

lumi

k

r

e

lak

sasyo

n

z

amanının

(İYRZ)

uzadığı(4,9), sağ

ven

trikül

doluş akımlanndan

A

dalga

hızının

ve

sağ

ve

n

trikü

l

doluş frak

s

i

yo

nunun

arttığı(S) bulunmuştur. SYH'nin sağ

ve

ntrikül

doluş akımiarına

o

l

an

e

tki

s

i lit

era

türd

e

h

a

l

a

tartışma

konusu

olmaktadır<S-7)_

Çalışmamızda

so

l

ventrik

ül h

iper

trofi

s

inin

sağ

v

e

n

trikü

l

fonksiyonları

ü

zeri

n

e o

lan

etkis

i

ve

k

lini

k

yaklaşımda

çok

sık kullanılan

EKG'ni

n

ö

n

em

i

araştırılmış

o

lup

, yö

ntem

olarak

h

em

250

sta

nd

art eko,

hem de

nabız dalgalı

DDG

parametre

l

eri kullan

ıl mıştır.

MATERYEL VE

METOD

Bu çalışma Eylül 2000 Kasım 2001 tarihleri arasında

gerçekleştirildi. Yaşları 31 ile 85 arasında değişen,

göğüs yapısı ekokardiyografi k incelemeye izin veren, EKG'sinde sinüs ritmi tespit edilen, JNC VI raporunda( I I) tanımlanan kriteriere göre esansiyel hipertansiyon tanısı konulmuş ve ilaç kullanan 114 olgu çalışmaya alındı. Tipik angina pektoı·is anamnezi, anamnez ve/veya EKG'de geçirilmiş miyokard infarktüsü şüphesi, yüksek üre, kreatinin ve açlık kan

şekeri düzeyleri, özgeçmişte diabetes mellitus varlığı,

EKG'de sinüs ritmj dışındaki ritim özelliği, EKG'de komplet dal bloku, kronik obstruktif akciğer hastalığı

(KOAH) anamnezi ve/veya fizik muayene bulguları,

eko'da bölgesel duvar hareket bozukluğu gözlenmiş olması ve oıta ileri derece kapak yetersizlikleri olanlar

çalışma dışı bıralaldı. Olgular EKG ve eko'nda SYH olmayan (grup-2), eko'da SYH saptanmasına rağmen EKG'de olmayanlar (grup-3) ve EKG ve eko'nda SYH saptananlar olarak (grup-4) sınıflandırıldı.

H Sürücü ve ark: Sol ventrikül hipertrofisinin sağ ventrikül işlevi üzerine olan etkisi

değerlendirilmiş, ventrikül işlevlerini etkileıne olasılığı bulunan diabetes nıellitus, KOAH ya da bir sistemik

hastalık anamnezi olmayan 34 sağlıklı gönüllü ye kontrol

grubuna dahil edilmeleri amacıyla eko ve egzersiz testi uygulandı. Eksersiz testi Bruce protokolüne göre Nihon

ı

Kohden Cardiofax V - ECG 9320 K Cihazı ve Parker Treadınili Co. Model PM yürüme bandı kullanılarak yapıldı. Maksiınal efor, testi negatif olanlar kontrol

ı

grubu olarak kullanıldı. Kontrol grubu da grup-i olarak

ifade edildi.

SVH'nin

EKG kriterleri

Çalışınaya dahil edilen tüm bireylerin Nihon Kohden

Cardiofax ECG 655 I cihazı ile 12 deıivasyonlu EKG kayıtları alındı. Romhilt Estes02) tarafından tanımlanan EKG kriterleri dikkate alınarak yapılan puanlama

sisteminde dört ve daha fazla puan alan olgulara elektrokardiyografik SYH tanısı konuldu.

Standart eko incelemeleri

Sırtüstü ve sol yana yatar konumda, 2,5 Mhz'lik

transduser ve Hewlet-Packard Sonos 2500 sistemi ile yapıldı. Ekstrasistolik vunı öncesi ve sonrası

görüntülerden kaçmarak ortalama

6

ila 8 vuru

değerlendirmeye alındı. Alınan görüntüler daha sonra

ölçüm yapılmak üzere SVHS video kasetiere kaydedildi. Kaydedilen görüntülerden en az 3 ardışık ölçüm

yapılarak bu ölçümleri n oıtalaması alındı. Sol ventrikül diyastol sonu çapı (solVDÇ), sol ventrikül sistol sonu

çapı (soiVSÇ) ve EF parastenıal uzun eksen göıününıde Teicholtz yöntemi ile ölçüldü(13). Sol ventrikül kitle

indeksi Devereux ve ark.C14) tarafından tarif edilen

formül kullanılarak, Amerikan Ekokardiyografi Cemiyeti (AEC) tarafından önerilen C l5) parastern al kısa eksen göıüntüleri üzerinden ölçüldü. Sol ventrikül kitle indeksinin (SVKİ) erkeklerde 134 grfnı2, kadınlarda ı 10 grfnı2 ve üzeri bulunması SYH olarak kabul edildi. Parasternal kısa eksen görüntüleri

kullanılarak pulmoner kapak üzerinden CW-Doppler ile pulmoner akım hızlan, PW-Doppler ile sağ ventıikül doluş akımları incelendi. Bu görüntüler yardımıyla pulmoner arter akını hızı ve hız zaman integralleri (HZİ), pulmoner arter "aselerasyon zaman indeksi",

sağ ventrikül ejeksiyon zamanı, pre-ejeksiyon periyodu ve İVRT'si hesaplandı. Apikal dört boşluk görüntüleri

kullanmak suretiyle sağ ventrikül doluş akınıları tespit edildi. Bu görüntüler kullanılarak transtriküspit E, A dalga hızları, E-dalga yavaşlama zamanı, bu dalgaların HZİ'leri ve sağ atriyal doluş fraksiyonu hesaplandı. Nabız dalgalı

DDG ölçümleri

3.5 MHz frekanslı transdüser ile, filtre düzeyi 50 Hz' e

düşürülerek, transtriküspid akım ve diğer ultrasonografik gürültü sinyallerini hertaraf edebilecek

en düşük optimal kazanç ayarlarıyla kaydedildi. Doppler trasesinin hız sınırları mümkün olan en düşük düzeylerde, sıklıkla 20 ile+ 20 cm/sn arasında tutuldu. Eş zamanlı EKG kayıtları 100 mm/s hızında alındı. Triküspid lateral anulusunun kalp siklusu boyunca gösterdiği dinamik değişinıleri temsil eden pozitif ve

negatif hız dalgaları, Doppler örnek hacmi apikal 4 boşluk penceresinde triküspid kapak lateral yaprakçığımn sağ ventrikül dış duvarı ile birleştiği

köşeye yerleştirilerek kaydedildi. Bu işlemi takiben

örnek hacim sağ ventrikül serbest duvarının orta

segmentine d6ğru kaydınldı ve bu bölgenin DDG

spektrumu en uygun Nyquist limitinde kaydedildi (Şekil 1).

Şekili: Hipertansif hastalardan alınan mi yokarda ait nab1z

dalgalı DDG örneğidir

Nabız dalgalı DDG parametrelerinden sistolik döneme ait olan İVCa mitral kapağın kapannıası, İVCb triküspit kapağın kapanması ile eş zanıanlıdır. Sa dalgası ise

Türk Kardiyol Dern Arş 2003;31 :249-61

il

e

birlikte so

nlanır.

Diya

stolik

döneme ait

İVRa dalgası

aoıt kapağın

kapanm

as

ı, İVRb dalgası

triküspit

kapağın açıldığı

döneme

d

e

nk

ge

li

r.

Ea v

e

Aa

dalgaları

i

se

tr

a

ns

trikü

spi

t

olarak

alınan

D

o

ppl

er akım

ö

rn

ekle

rin

e

be

nz

e

r.

İstatistik

analizleri

Bil

g

i

sayar

ortamında

SPSS

10:0

versiyonu kullanarak

yapıldı.

Sonuçl

ar

ortal

a

m

a ±

SD

şeklinde if

ade

e

d

ildi.

Gurupların karşılaştırılmasında

tek

yö

nlü

ANOVA

te

sti

kullanıldı.

Gö

z

l

e

mci

l

er

arası değişkenlik

i

ki

farklı

k

a

rdiyolog

tarafından

(

HS

ve

OA

), göz

l

em

i

çi

değişkenlikler

ise

bir

kard

i

yo

l

og

tarafından

(HS) Pearson

kore

l

asyon

tes

ti

kullanılarak araştırıldı.

p d

eğerinin

0.05

'den küçük

olması anlamlı

olarak

kabul

e

dildi.

BULGULAR

Çalışmaya alınan olguların

temel

öze

llikl

e

ri

tablo

1

'de

gösterilmiştir.

Esans

iyel hipertan

s

iyonlu hasta

grupları arasında

i

s

tati

stiksel

anlamlı

bir sonuç

bulunmazken kontrol

grubunda kardiyet

orasik

oran

(KTO),

s

i

s

tolik

ve

diyastolik

kan

basıncı anlamlı

olarak

daha

düşük

bulundu

(Tablo

1

).

Çalışma gruplarının

so

l

ve

sağ

ve

ntrikü

l

e

a

it

sta

ndart eko indeksl

e

rinin

karşılaştırılması

tablo

2'de

gösterilmiştir.

Sol

ventrikül

kitle indeks

i

(SVKİ) değerleri,

SVH

bulguları

olmayan grup

2

ile kontrol

grubu

arasında anlamlı farklılık

göstermezken

,

diğer

tüm

karşılaştırmalarda

en

yüksek dü

zey

ine grup 4'de

ulaşacak

biçimde

istatistik

se

l

anlamlılığa rastlanmaktaydı.

So

l

ventrikül

s

i

stolik

ve di

yastol

ik

çapları

i

se

grup

2'de

grup

3

ve

4

'

e

o

ranl

a

dah

a küç

ük

bulund

u

(SolV

SÇ i

ç

in

p

değerleri sırasıyla

0.008

,

0.003

,

SolVDÇ için

sırasıyla

0.0 10, 0.003).

Tüm gruplar

arasında

pulmoner

arter

hızı, sağ

ventrikül

ejeks

iyon

süresi,

sağ

ventrikül PEP'u,

pulmone

r

arter

HZİ

'

i

, s

ağ

ventrikül

İVRT

's

i

,

pulmoner

a

ı1

e

r

akım hızı

asele

ra

syo

n

zamanı

ve

aselera

syo

n

indeksi

bakımından

i

stat

i

s

tikse

l

anlamlılık

yaratacak bir fark

yoktu.

Dopp

l

er

ekokardiyografik

olarak

hesa

planan

pu

lmoner ar

ter

sistolik

basınçlarının

gruplar

arasında farklı olmadığı

görüldü (Tablo

2).

Apikal

dört

boşluk

görüntülerind

en

elde

edil

en,

sağ

ventri

kül boyut

ve

işlevlerini

tems

il

ede

n

para

metreler ise Tablo 3

'

de

göste

rilmi

ş

tir

.

İki

boyutlu

görüntülerden

e

l

de edilen

sağ

atriyum

,

sağ

ventrikül s

i

stolik ve

diyastolik çaplan

gruplar

arasında farklı değildi.

Triküspi

t kapak

üzeri

nden

alınan sağ

ve

ntrikül

doluş akımlarından

E ve A

dalga

il

e

bu

dalgaların HZİ

a

r

as

ın

da

da

bir

farklılık

bulunamadı

(Tablo

3)

.

Trikü

s

pit anulus ve

sağ

ventrikül serbest

duvar

sev

i

ye

l

e

rinden

kayded

il

en

nabız dalgalı

DDG

spektrumlarının

s

istolik

işlev

parametreleri

Tablo

4

'd

e

göst

erilmektedir.

Grup

lar

arasın

da

İVCa

,

İVCb

ve Sa

hızları,

Q-S

a

s

ür

esi ve Sa

dalgasının HZİ bakımından

triküspid

anulu

su ve sağ

ventrikül

Tablo 1: Çalışmaya alman olguların temel özelliklerinin gösterilmesi

Parametr

e

l

er

Grupl

Grup

2

Grup

3

Grup4

Olgu say

ısı

3

4

47

38

29

Yaş

50±7

49±7

5

3

±9

53±10

Erk

ek

cins

iyet

(

%)

41

4

3

42

69

VKİ

29±6

29±5

30±5

29

±4

Si

s

tolik

KB

(

mm

H

g)

1

26±

1

ı*

13

6±

13

137±17

144±1

7

Diya

s

tolik

KB (mmHg)

79±3

*

8

4±

6

83

±

6

83±

7

Kalp

hızı

(

dak)

78±

11

77

±1

3

74

±12

73±13

KTO

(

%

)

45±5

**

4

8±

5

49±6

51±5

VKİ: viicılt kitle indeksi, KB: kan basmcı, KTO: kardiyotorasik oran

*

3 gmba oranla p<0.05,

**

Gmp 3 ve 4 'e oranla p<0.05

H Sürücü ve ark: Sol ventrikül hipeıtrofisinin sağ ventrikül işlevi üzerine olan etkisi

mi

yokardı

dü

zey

ind

e

h

er

hangi bir

anlamlı farklılık

te

s

pit

e

dil

e

medi

(Tablo 4). Trikü

s

pit

a

nulu

s

u

ve

sağ ventıikül miyokardında

k

ay

dedilen di

yas

tolik

işlev

p

a

rametrelerinin

karşılaştınlması

i

se

T

a

blo

5'de gös

t

er

ilm

ekte

dir

.

Triküspit a

nu

lusun

u

n

nabız

dalgalı

DDG

spe

ktrumund

a

kayded

il

e

n

ve

i

zovo

lu

m

ik

r

e

lak

sasyo

n d

ö

neminin

erken

fazını

ya

n

s

ı

tan

poz

itif

yö

nlü

İVR

a

dalga

sı

ekokardiyografik SYH'nin

esa

n

s

i

yel

hip

e

rtan

s

i

yona

eşlik ettiği

grup 3

ve 4'de

ko

ntrol

grubuna

ora

nl

a

artmış

b

ulu

ndu

(g

rup

3

v

e

4

iç

in

g

ru

p

1

'e

kıyasla sırasıyla

p=0.007

ve

p<O

.OOl).

Grup 4 il

e

gr

up

3

arasında

i

se

anlamlı

bir

fark

bulunamadı

(p:0.075)

(

T

ab

l

o

5

)

.

Sağ

ventr

i

kül

Tablo 2: Sol ve sağ ventrikiile ait standart ekokardiyografi indeksleri

Parametreler

Grup

1

Grup

2

Grup

3

Grup4

SVDÇ

(

mm)

47±5

46±5

*

49±5

50±7

SVSÇ (mm)

32±4

30

±4

*

33

±5

34

±

5

EF(%)

69±8

72

±

7

70±7

69±8

SVKİ

(g

r

/

m2

)

**

89±

1

3

89±

1

6

141

±32

1

67±42

PA

z

i

r

ve

hızı

(

m/

s

n

)

0

,9

±0

,2

0

,

9±0

,

2

0,9±0,2

1

±0,2

PA

-

AZ (msn)

1

07±22

1

14±29

11

0±23

11

0

±

26

Sağ

ve

n

tr

ikül

EZ

(ınsn)

273±35

282±38

290±34

286±34

Sağ

PEP

(ms

n

)

91±15

86±24

90±

1

8

93±2

1

Sağ

AZ

in

deks

i

0,4±0,1

0,4±0

,9

0,4±0,

8

0,4±0,8

PA-

HZİ

(c

m)

1

7,9±4

1

7,6±3,6

18,7±3

,7

19

,7

±3

,3

Sağ İVRT

(ms

n

)

57±16

59±22

66±22

65

±

23

PA

S

i

sto

l

ik

Basınç

(

mmHg)

13,36±

1

,6

4

1

3,27±

1

,

50

1

3,36

±

1,37

13

,

99±1,86

SVDÇ: sol vemrikiil diyasto/ik çap1, SVSÇ: sol ventrikiil sisro/ik çap1, EF: ejeksiyonfraksiyonu, SVKİ: sol ventrikiil kitle indeksi, PA: pulmoner ar/el; AZ: ase/erasyon zwnaJu, EZ: ejeksiyon zamam, PEP: preejeksiyon periyot, HZİ: illz-zaman integrali, İVRT: izovolımıik relaksasyon zamw11, *Grup 3 ve 4'e k1yas/a p < 0.05, **Grup 1 2 karşılaştlmıasl cbşında tümünde p<0.05.

Tablo 3: Apikal görüntülerden elde edilen sağ ventrikiile ait standart ekokardiyografi parametreleri

Parametreler

Grup

1

Grup2

Grup3

Grup4

SV

diyastolik çapı

(

mm)

37

±5

35

±5

37

±5

37

±5

SV

s

i

st

olik

çapı

(

mm

)

29

±5

28±5

29±4

29±5

Sağ

atriyum

çapı

(mm)

32

±

5

31±5

32

±5

32±5

E

(m/sn)

0.5±0

,

1

0

,

5±0

,

9

0.5±0.

8

0.5

±0.1

E-

D

Z (ms

n

)

252±55

274±70

272

±5

6

27

1

±69

A

(m/s

n

)

0,4±0.1

0.4±0.2

0.4±0.1

0.4

±

0

.1

Sağ

ve

ntr

ikül E

/

A

oranı

1.3±0

.

3

1.2±0.4

1.2±

0.4

1.1±0.3

HZİ

E (cm)

8

.

8

±

2.

7

9.8±2.7

9

.

3

±2.9

9.

1±

2.4

HZİ A (c

m

)

4.7±1.7

5

.1

±2.5

5.2±2.1

5.5±2.0

Atriyal

doluş

fraksiyon

u

0.35±0.1

1

0.34±0.1

1

0.36±0.10

0.38±0

.1

0

SV: sağ ventrikiil, E ve A: erken ve geç di yasto/ik akmı/uz/an, DZ: deselerasyon zama m, HZİ: /uz-zaman integra/i

Türk Kardiyol Derıı Arş

2003;3

1

:249-61

miyokardından

kaydedilen

nabız dalgalı

DDG

spektrumunda ise İYRa hı

zı artışının ayırt

edici

özelliğinin belirginleştiği ve hem

EKG hem de

ekokardiyografide SYH

saptanmasının yanı sıra

grup 4 ha

stalarında diğer

tüm

gruplara

göre

anlamlı

o

l

arak

yüksek

olduğu

gözlendi

(grup 3,2 ve

1

'e

kıyasla sırasıyla

p

değerleri

0.010,

0.002 ve

0

.001

).

Grup

4'

ü grup

1

ve

2

'den ayıran bir di

ğer

DDG parametresi

yine

sağ

ventrikül

mi

yokardında

ö

l

çülen Ea- DT

süresi

olmuştur.

Bu

s

üre hem

EKG hem de ekokardiyografide

SYH

bulgularına

rastlana

n

grup 4'de

sağlıklı

birey

l

er

ve SYH

olmayan

esansiyel hipertansiyon

hastalarına

göre

anlamlı

olarak u

zamış olduğu

bulundu

(sırasıyla

p=0.020

ve p=0.037)

(Tablo

5).

İYRa hızı

ve

Ea-

DT süres

i hariç

diyastolik

döneme a

it

diğer

tüm parametrelerin

ise

gruplar

arasında farklı

olmadığı

görüldü.

İnt

e

rv

e

ntrikül

e

r

septum

u

n

(İYS)

sağ

ventrikülün

bir par

çası olduğu

kabul ed

i

lerek İYS

kalınlığı

il

e

sağ

ventrikülün diyas

t

olik parametreler

i

karşılaştırıldı (Şekil

1

).

İYS kalınlığı

i

l

e

transtr

i

k

ü

spit

akımlar arasında

bir korelasyon

gösterilemezken

nabız dalgalı

DDG

parametrelerinden

sağ

ventrikül

ınİyokardından

elde

edile

n

İYRa hızı,

Ea

-

DT,

Aa

HZİ

ve anuler

seviyedeki İYRa hı

zı arasında

i

statistiksel

anlamlı

o

l

acak

biçimde

farklılıklar

tespit

edildi

(sırasıyla

p

değerleri

0.008,

0.011

,

0.010

ve

0

.004).

Sağ

ve

ntrikü

l

e

ait DDG param

e

tre

le

r

i

nin

gözlemciler

arası değişkenliği

z

aman

sürele

ri

dikkate

alındığındar

=

0,99

%

5,3,

zirve hı

zlan

dikkate

alındığında

i

se

t

rikü

sp

i

t

l

atera

l

anul

u

s

seviyesinder

=

0,96

%8,7 ve

sağ

ventrikü

l

serbest

duvarı

seviyesinde r = 0,88

%

14,9

o

l

a

r

a

k

bulundu. Gözlem içi deği

şkenlik

a

n

a

li

zle

r

i i

se

sağ

ventrikül serbest

duvarından alınan parametreleri kullanılmış

o

lu

p,

zaman

süreleri

i

ç

in r = 0.98

%

6.2

, zirve hı

zları

iç

in r = 0

.

90

%11.2

o

l

arak

te

spit edildi.

TARTIŞMA

Pek

çok

çalışmanın sağladığı

deliller

l

e iy

i

bi

l

iniyor

olan

"ventr

i

kü

ll

er

arası

diyasto

l

ik

etkileşim"

göz

önünde b

ulundumlduğunda

so

l

ve

n

tri

kül

işlev bozukluklarının sağ

ka

l

b

i

etkileyebileceği

fikr

in

e

ulaşmak

güç

değildir(I6-24l.

Ne va

r

k

i

hipertansiyonda

sağ

ve

n

trikül i

şlevlerini

etki

J

enme

biçimini ince

l

eyen

araştırmaların sayısı şaşırtıcı

bir biç

i

mde

azdır(3-IO).

Esasen

tari

h

se

l bir

perspektiften

bakıldığında

tüm

ka

l

p ha

stalıklannda

Tablo 4: Sağ ventrikiil anıı/us ve sebest duvar üzerinden alman sisto/ik döneme aitnablZ da/galt DDG parametreleri

Parametreler

Grup ı

Grup2

Grup 3

Grup4

An

İYCa

(cm

/s

n)

ı 5.0±6.6 ı4.7±4.3

1

4.4

±

4.6

ı4.4±4.2

A

n

İYCb

(cm/sn)

3.8±2.

1

4.7±1.9

4

.8±2

.

3

5 .0±

ı

.8

A

n

Sa (cm/s

n

)

14.1±2.8

ı5.0±2.9

1

4.4±3.3

1

5.3±2.5

An

Q

-

Sa (ms

n

)

222±34

215±34

206±42

209±49

A

n

Sa-

HZİ

(cm)

2.64±0.46

2.69±0.39

2

.

65±0.57

2

.

74±0.41

Lat

İVCa

(cm/

s

n)

13.4±4.6

13.6±4.9

13.8±4.6

ı

3.7±4.4

Lat

İYCb

(cm/sn)

4.7±1.4

4.8±

1

.8

5.5±1.9

5.9±2.3

Lat

Sa

(cm/sn)

11.7±2.6

1

2.7±3.4

12.4±4.

1

ı

2.4±2.6

Lat Q

-

Sa

(msn)

219±38

214±39

209±53

2

1

2±

4

8

Lat

Sa-

HZİ

(cm)

2.02±0.42

2.20±0.

36

2.

1

1±0.48

2.13±0.4

1

An: lriküspid wıu/usu, La1: sağ velllrikii//a/era/ duvarı, iVCa ve iVCb: izovolumik kontraksiyon döneminin erken negatif ve geç po:itif /uz

H Slirücü ve ark: Sol venıriklil hiperırofisinin sağ ventrikül işlevi üzerine olan etkisi

Tablo 5: Sağ ventrikül an ulus ve serbest duvar üzerinden alınan diyastolik döneme ait nabız dalgalı DDG parametreleri

Parametre

l

er

Grup

1

Grup2

Grup3

Grup4

An

İVRa

(cm/s

n

)

2.2±2.6

3.6±2.7

4.1±2,9

*

5.7±

1.

7*

A

n

İYRb

(cm/

sn)

2.8±4.1

4.8±5.0

3.8

±

4.5

5.0±4.6

A

n

Ea

(cm/s

n

)

13.7±3.8

1

4.3±3.6

1

4

.

3

±

3.4

12.9±3.8

A

n

Ea- DZ

(msn)

154±61

162±42

1

85±53

1

78±58

A

n

Ea -

HZİ

(s

n

)

2.2±0

.

7

2.3±0.6

2.4±0.7

2.2±0.7

An Aa

(cm/s

n

)

1

8.3±4.4

17.5±4.8

1

7.7±4.6

1

8.5

±6.4

An Aa - D

Z (

m

s

n

)

85±15

84±15

90±23

92±21

An Aa -

HZİ

(s

n

)

1

.8±0.4

1.

6±0.4

1.

7±0.4

1

.9±0.5

An Q -

Ea

(ms

n

)

529±59

552±56

542

±55

552

±

63

An Q-

Aa

(

m

s

n

)

765±

1

24

823±130

833±140

835

±

139

Lat

İVRa

(cm/

s

n

)

3.6

±2.

1

4.9±2.4

5.0±2

.

5

6.8

±

1.8**

Lat

İVRb

(c

m/

s

n

)

5.8±4.4

7

.

3±3.8

6

.4

±4

.

5

7.2±3

.

2

Lat Ea

(c

m/sn

)

11

.3±2.3

1

2.8±5.6

11.

8±2,9

1

1.

8

±2.

7

L

at

Ea- DZ

(msn)

1

38±5

1

1

42±

37

1

60

±

48

1

71

±4

7***

L

a

t Ea

-

HZİ

(s

n

)

1.

7±0.5

1.

8±0.6

1.

9±0.6

1.

8

±0.4

Lat Aa

(cm/s

n

)

1

5.7±3.8

1

5.6±5.4

1

6.9±5.5

17±4.8

Lat Aa-

DZ

(

m

s

n)

69±

1

5

73±

1

9

70±

1

6

75±2

1

L

at Aa -

HZİ

(sn)

1.5±1.4

1.2±0.4

1.3±0.4

1.

5

±

0.4

L

at

Q-

Ea

(

m

sn)

548±56

565±56

565±54

563±48

L

a

t Q

-

Aa (m

sn

)

776±130

823±

1

35

858±134

837±

1

39

An: trikiispid amt!usu, Lat: sağ ventrikiillateral duvarr, iV Ra ve iVRb: izovolumik retaksasyon döneminin erken pozitif ve geç negatif /uz

dalgalarr, Ea ve Aa: doku Doppler Irasesinin erken ve geç diyastolik /uz/an, HZİ: /uz-zaman integra/i, DZ: deselerasyon zamam, *Grup 1 'e

ktyasla p<0.05, **tiim gruplara ktyasla p<0.05, ***Gmp 1 ve 2'ye ktyasla p<0.05

sağ

kalbin

so

lun

gö

l

ges

ind

e

kalmış olduğu

gö

rülü

r

k

i Ri

gol

in

ve ar

k.

(25)

sağ

ve

ntrikülü

konu

a

la

n

maka

l

e

l

er

ind

e

"unutulmuş odacık" başlığını

kullanınışlardır.

Ö

n

e

minin

farkına

p

r

im

er o

l

a

rak

işlevlerinin bozolduğu sağ

ven

tri

kül

miyokard

infarktüsü

ve

kor

pulınanale

gibi

duruml

ar

da

vardığımız sağ

ve

ntrikül

,

s

on

zaman

l

ar

da

işlevlerinin başta ağır

kalp yetersiz

liğinde

prognoz

u

belirlediğinin göste

rilm

es

i il

e ye

nid

e

n

g

ünd

e

me

gelınektedir(4,9,26-34).

Çalışmamızda da

esa

n

s

i

ye

l hip

ertans

i

yon

lu

h

astal

ar

da

gelişen

SYH

'

nin

sağ

ve

ntrikül

fonksiyonları

ü

ze

rin

e

o

l

a

n

e

tki

s

i

incelenmiştir.

Araştırınaya

d

a

hil

ettiğimiz

tüm

grupların t

e

mel

öze

lli

k

l

e

ri

bakımından

benze'f

·

öze

llikl

e

r

e sa

hip

255

olmasına

özen

gösterilmiştir.

Böylelikle

esansiye

l

hip

erta

n

s

if

olguların kontrol

gu

rubunun

sağlıklı

bir

ey

l

er

i il

e

karşılaştırılabilir olması sağlanrruştır.

Temel

öze

llikl

e

r açı

sından

gr

upl

a

r

arasında t

ek

farklılık

kan

basıncı

düzey

l

er

in

de

görülmüş,

çalışma

g

rubundaki

olgu

l

arda (g

rup

2,3,4)

kon

t

r

o

l

gurub

un

a gö

r

e (g

rup

1

)

daha

yüksek

dü

zey

l

ere

rastlanrruştır.

Bu

son

u

ç

çalışmanın

kurgusu dikkate

alındığında beklen

en bir

farklılık

o

l

a

rak

kabul

ed

ilm

e

lidir

.

Standaıt

e

k

oka

rdiyogr

afi

ile

e

ld

e

edilen bul

guların

yorumlanmasında

para

s

t

erna

l

ve

apika

l

gö

rüntül

erde

n elde

ed

il

en

l

er

şeklinde

ikiye

ayrılarak

incelenebi

l

ir. Para

s

t

e

rn

al

pencerede

n

Türk Kardiyol Dern Arş 2003;31:249-61 ,7 ,6 ,5 ,4 ,3 o o o o B Ib o~ o o 0o -_{--~~--~g--~~o~B B}

~--,

~--~----

---B o B 0

6

o o .2~--~~--~---~----~----4 8 12 10 8 6 4 2

o

-2 300 200 100

o

o o 8

8

10 12 14 16 18

iıııerveıııriküler septum kalınlığı (mr) Anüler İYRa (cm/sn)

p:0.004 korelasyon katsayısı: 0.26

o o o o DO O O

10 12 14 16 18

inıerventriküler septuru kalınlığı (mr)

Sağ ventrikül Ea yavaşlama zamanı (mn) p: 0.011 korelasyon katsayısı: 0.23

10 12 14 16 18

lıııeı·ventriküler septum kalınlığı (mr)

20

20

20

Transtriküspit A akım hızı (m/sn)

p:0.315 korelasyon katsayısı: 0.09

1,2 .,...._---'---~'---<---, 1,0

,8

,6 o o ,4 o B o

1

• o o • o o B .2~--~----~--~~--~---~ 14 12 10 8 6 4 2

o

-2 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 ,5 8

8

8 10 12 14 16 18 20 inıerventriküler sept um kalınlıJlı (mr) Sağ ventriküler IVRa (cm/sn)

p: 0.008 korelasyon katsayısı: 0.24

10 12 14 16 18 İntcrvcntriküler septtım kalınlıgı (mr)

Sağ ventrikül Aa hız-zaman integral i (cm) pO 0.011 korelasyon katsayısı: 0.2

o g

10 12 14 16 18

İntervenıriküler septum kalınlığı (mr)

20

20

Şekil 1: İnterventrikiiler septımı kalınlığı ile sağ ventrikiiltranstrikiispit okun/an ve nabtz dalgalı DDG parametreleri arasındaki ilişkinin gösterilmesi

ventrikül ejeksiyon fraksiyonlan

açısından

benzer

özelliklere sahip

olduğu görülmüştür.

Böylelikle

sol ventrikül sistolik

işlev bozukluğuna bağlı sağ

ventrikül

işlevlerinin

etkilenme

olasılığı

256

azaltılmaya

sa

dece SYH

'nin etkil

e

ri

in

ce

l

e

nmey

e

çalışılmıştır. Sağ

ventikül pulmoner arter

akım

hı

z

ı,

pulmoner arter

HZİ

, ak

ım hı

z

ı

aselerasyon

H Sürücü ve ark: Sol veııtrikül hipertrofisinin sağ ventriklil işlevi üzerine olan etkisi

g

ruplar

arasında farklı olmadığı görülmüştür.

Pulmoner

arter

basıncı

da Doppler

ekokar

di

yografik

olarak

hesaplanmış, g

rupl

a

r

arasında farklı olmadığı görülmüştür.

Pulmoner

a

rter

basınçlarının farklı olmaması

da SYH'nin

sağ

ve

ntrikül

işlevlerine

olan etkisini

değerlendirmek açısından

önemli

bir bul

gudur.

Çünkü

bu

so

nu

ç

etkileşirnin

pulmoner

aıter

yoluyla

değil

d

e

int

e

rv

e

ntrikül

e

r

septum yoluyla

olduğunu

göstermesi

açısından değerli

olabilir. Diyastolik

parametre

ola

n

sağ

ventrikül

İVRT'si ölçülmüş,

bu param

etre

de d

e anlamlı

bir

fark

bulunaıııaınıştır.

Literatürdeki

bu

konuya ait tek

yayın

Mittal

ve

ark.(3)

tarafından yapılmıştır.

Bu

yayında

tedavi

a

lm

ayan

orta

derecedeki

3

1

esansiye

l

hipeıtansiyonlu

olguda

karşılaştınlabilir

öze

llikl

ere

sa

hip

kontrol

g

urubun

a göre

sağ

ve

ntrikül

pulmoner

akım hızının arttığı

ve

pulmon

er

akım

hızı

ase

l

erasyon

zamanın

i

se azaldığı

gösterilmiş,

SYH'

s

inin

sağ

ve

ntrikül

işlevleri

üzerine olan

etkileri

i

se

adı

geçe

n

yayında incelenmemiştir.

Apikal

gör

üntülerde i

se

öncelikle

sağ

a

triyum

çapı, sağ

ventr

i

kü

l

s

i

s

tolik

ve

diyastolik

çapları

ölçülmüş,

g

uruplar

arasında anlamlı

bir

farklılık

t

esp

it

edilememiştir. Çalışmamızda ayrıca sağ

ve

ntrikül

doluş akımlan

da

incelenmiş,

Ve

akım hızı,

Va

akım hızı,

Ve

akım hızı yavaşlama

zamam

,

bu

dal

ga

l

a

rın HZİ

'

Ieri,

ve

sağ

atriyum

doluş

fraksiyonu

g

rupl

ar

arasında karşılaştırılmıştır.

Sayılan

bu parametrelerin

hi

ç

birinin

gelişen

SYH'den

etkilenmediği görülmüştür.

Oysa Spring

ve

ark.(7)

hip

e

rtan

s

if

olgularda

sağ

ventr

ikül

diy

as

t

o

li

k

işlevlerini araştırmışlaı·

ve

so

l

ve

ntr

ik

ül

kitl

es

i il

e

triki.i

sp

it

doluş akımlarının değiştiğini,

Ve

azalırkenYa'nın aıttığım bulmuşlardır.

Benzer

bir

çalışınanın

so

nu

c

unda

Cuspidi ve

ark

.

'da(6)

aynı

yorumu

yapmışlardır.

Literati.irde

aks

i

görüş

bi

l

diren

yay

ınl

ar

da

va

rdır.

Örneğin Habib

ve

ark.(IO) tedavi

edilmemiş

43

esa

n

s

iyel

hipeıtansiyonlu

o

l

g

ud

a

tı·iküspit doluş akımlarını

42

kontrol

g

urubu

olgusu

ile

karşılaştırmış, sol

ventrikü

l

kitlesi

ile

sağ

ven

trikül

doluş akımları

aı·asında

bir

bağlantı bulamamışlardır.

Bu

yönüy

l

e

çalışmamızda ulaşılan

so

nu

ç

lar

Habib

ve ark.

(

IO)

çalışınalarına

ben

ze

m

ekte

dir.

Çalışmamızın

257

sonuçlarına

göre

esa

n

siye

l

hip

erta

n

siyo

nlu

olgularda

gelişen

SYH

's

inin

s

tandart

ekokard

i

yografi

parametre

l

e

ri il

e

tespit

edi

l

eb

ile

cek

sağ

ventrikül

s

i

sto

lik

ve

diya

s

tolik

işlevlerinde

bir

bozukluğa

yol

açmadığı

yo

rumu

yapılabilir.

Çalışmamızın

temel

metodu olan

nabız dalgalı

DDG yöntemi

literatürde ilk kez inf

er

ior mi

yokard

in

fa

rktü

s

ü

(28),

kalp transplantasyonu

(35),

kronik

obs

trukti

f akciğer

hastalığı(36),

ki

s

tik fibro

z

i

s(37),

sağlıklı

çoc

uklarda

<38)

ve il

er

i derecede

so

l kalp

yetersizliğinde(39) sağ

kalbe

uyarlanmıştır;

esansiye

l

hipertansiyonda

ilk kez

kullanılmış

olması çalışmarnızın özgünlüğünü sağlamaktadır.

Caso ve ark.(36

)

KOAH tanı

sı alınış

fakat pulmoner

hipertansiyon

gelişmeyen

20 olgu

il

e

hem KOAH

tanısı almış

h

e

m

de

pulmoner hipertansiyon

gelişmiş

23

olguyu

sağlıklı

20

birey

l

e

kaı·şıJaştırmış, sağ

ve

ntrikül

işlevlerini nabız dalgalı

DDG yöntemi

ile triküspit anulu

s se

viye

s

ind

e

incelemiştir.

Bu

çalışmanın

s

onucunda

nabız

dalgalı

DDG

parametrelerinin (özellikle E/Ea

oranının)

pu

lm

oner

arter

basıncı

ile

ilişkili olduğu

gösterilmi

şt

ir

.

lone

sc

u

ve

ark.(37)

'

da kistik

fibrozis

tanısı

alan

olgulaı·da sağ

ve

ntrikül

a

nulu

s

sev

i

yes

ind

e

n

alınan nabız dalgalı

DDG

parametrelerini

sağlıklı

bireylerle

karşılaştırm1ştır.

Bu

o

l

gu

l

arda

Sa

hızında

aza

lm

a ve

i

zovo

lumik

re

l

aksasyo

n

periyodunda

u

za

ma te

s

pit

edilmiş,

bu

değişikliklerin

de

akut faz

reaktanları

(CRP

ve

int

erlöki

n

-6)

ile

ilişkili olduğunu göstermiştir.

Bu

iki

yayın sağ

ventr

ikül

a

nulu

s s

eviye

s

ind

e

n

alınan nabız dalgalı

DDG param

e

trelerinin

h

e

m

sağ

kalp

boşlukları

içindeki

basınç

il

e

hem de

pu

lm

oner

a

rt

er s

istemini tutan

in

f

l

amat

uar

hastalığın

aktivasyo

nu ile

ilişkili olduğunu

göste

rme

s

i

bakımından

il

g

i

çek

icidir

.

İ

s

kemik

kalp

hastalığı tanısı

konan

o

l

gu

l

ar

d

a

sağ

ventrikül

işlevleri

ise

Alam

ve ark.(28)

tarafından

incelenmiştir. İlk

ke

z

inf

e

riyor m

i

yokard

enfarktüsü geç

iren

olgu

lar

ilk ke

z

a

nt

er

i

yo

r

mi

yokar

d

e

nfarktüsü

geçiren o

l

g

ul

a

rla

kaı·şılaştınlrnış,

aym

yaş

gurubu

n

da

olan

sağlıklı

bireylerde kontrol gurubu olarak

kullanılmıştır.

Çalışmanın sonuçlarında

inf

er

i

yor

miyokard

Türk Kardiyol Dern Arş

2003

;3

1:249-61

Sa

hızının

hem

anteri

yor

miyokard

e

nf

a

rktü

s

ü

geçiren

olgulara hem de

sağlıklı

bireyler

e

göre

daha

düşük olduğu saptanmıştır. Aynı çalışmada

inf

e

ri

yor

miyok

a

rd

e

nfarktü

s

ü geçiren

hastaların

b

e

r

a

berinde

sağ

ventri

kül

tutulumu

olan alt

g

urubunda tirkü

s

pit

a

nulu

s

u Sa

ve

E

a hı

zlannın

d

a

ha

düşük olduğu gösterilmiştir.

M

e

luzin

ve

ark.(39) ileri

derecede kalp

yetersizliği tanısı almış

44 olguda

sağ

ventrikül i

şlevlerini nabız dalgalı

DDG

yö

ntemi il

e

incelemişler sonuçları

h

e

m

s

tandart

ekokardiyogarafı

ile

hem

de

"fırst

-

pa

ss"

radyonüklid

ventrikü

lo

g

rafi il

e

karşılaştır­

mışlardır.

Triküspit anul

u

s

u

sev

iyesinden

ö

l

ç

ülen

Sa

hızı

ve

Q-Sa

s

üre

aralığının

sistolik, Ea

hızının

ve

Ea/Aa

oranının azalmasını

da diyastolik i

şlev

bozuklukları ile uyumlu olduğunu göstermişlerdir.

Esansiyel hipertansiyon

lu

olgularda

gelişen

SYH

'

nin

sağ

ventrikül

fonksiyonları

ü

ze

rin

e

olan

et

ki

s

ini

araştırdığımız

bu

çalışmada sağ

ve

ntrikül

s

i

sto

lik dönem

e

ait

nabız dalgalı

DDG

param

e

trelerinin

SYH'de

n

etkilenmediği

gözlenmiştir.

Oy

sa

diya

s

tolik

param

e

trel

e

r

incelendiğinde

i

se g

ruplar

arasında bazı

farklılıklar

dikkat

çek

mektedir.

En önem

li

değişiklik

izo

vo

lumi

k

relak

sasyo

n dön

e

m

ine

ait

İYRa dalga

s

ında

göz

l

enmiştir.

Ö

ze

llikle

sağ

ventrikül serbest

duvarından alınan

ölçüml

e

rde

İYRa hızının hem

EKG

'

de hem de eka

'

da SYH

gösteren

olgularda bütün

guruplara

gör

e

anlamlı

oranda yüksek

olduğu görülmüştür.

Bu

farklılığın

se

bebi

sağ

ventrikülün

s

ol

ventrikülün

aksine

se

pturo

yönünden

daha

z

iyade taban-tepe

ekseninde

kasılıp gevşemesine bağlı

olabilir.

Taban-tepe

eksen

ind

e

kasılıp gevşemesinin

mekanizmasını

da Ru

s

mer

ve ark

.<40)

sağ

ventrikülün

serbest

duvar

miyokardının

büyük

çoğunlukla

longitudin

al

dizilimli ka

s

liflerinden

oluşmasıyla açıklamışlardır.

Grup-3

ile grup-4

arasında

İYRa hı

z

ının farklı olu

ş

u

sağ

ventrikül

diyastolik

işlev bozukluklarının

gösterilme

s

inde

EKG

'

nin

de önemli

olabileceğini

düşündürtmektedir.

Bu

s

onuç EKG

'

de

sa

ptanan

SYH'nin

sağ

ventrikü

l

diyastolik

işlev

bozukluğunu işaret

e

tme

s

i

bakımından

ilgi

çe

ki

c

idir.

258

Çalışmamızda İYRa

d

a

l

ga hızlarını

kullan

arak

eld

e ettiğimiz

sonuçları

destekler

bir

başka

so

nu

ç

i

se sağ

ventrikül serbest

duvarından

e

lde

edi

l

e

n

Ea

-

DT

s

üre

s

i

incelendiğinde görülmüştür. EKG

ve ekokar

di

yog

r

a

fid

e

SYH bulunan grupta

Ea-DT

s

ür

es

i hem

EKG

ve ekokardiyograf

i

si

nd

e

SYH bulunmayan

gruba

ve ko

ntr

o

l

g

rubuna

göre

daha u

z

un

bulunmuştur. Diğer

diy

as

t

o

lik

par

a

m

e

trel

e

rin ise

g

urupl

a

r

arasında farklı

olmadığı

te

s

pit

edilmiştir.

Benzer

bir

çalışma Dağdelen ve

ark.

<

4

ı) tarafından 35

olguda

ve

Balcı

ve

ark.

<42l

tarafından

da

50 olguda

hip

erta

n

s

i

f

h

as

talarda

sol

ventrikül için

yapılmış,

Ea-DT

s

üre

s

ind

e

ki

uzamanın

diyastolik

fonk

s

iyon

bozukluğunu yansıttığı bulunmuştur.

Bu

so

nuç il

e

b

e

rab

e

r

diya

s

tolik

işlevierin

i

lk

önce

i

sovo

lumi

k

relak

sasy

on

zamanında

bozulduğu

bilgi

s

i

(37,43l

birleştirildiğinde

çalışmamızda

e

lde

e

dil

en

so

nucun

sağ

ven

t

rikü

l

diya

s

tolik

işlev bozukluğunu yansıttığı

son

u

c

un

a

varılabilir. İsovolumik

r

e

lak

sasyo

n dönemine

ait

İYRa dalgasındaki değişiklikte

bu

so

nu

c

u

destekler niteliktedir.

İYS'nin sağ

ve

ntrikülün

bir

parçası

o

larak

kabu

l

edildiğinde, İYS kalınlığı arttıkça sağ

ventrikül

işlevlerinin değişmesi gerektiği

b

ek

lenebilir.

Çalışmamızda İYS kalınlığı

ile

sağ

v

entrikül

diya

s

tol.ik

işlev

param

e

tr

e

l

e

ri

karşılaştırılmış,

stand

a

rt

e

kokardiyog

ra

fi parametrelerind

e

n

tran

s

mitral

akımların etkilenmediği

oysa

DDG

param

e

trelerinden

sağ ve

n

t

ri

k

ül

sev

iy

esi

nd

ek

i

İVR

a

hı

z

ının

,

Ea-DT'n

i

n

ve

Aa

HZİ'nin

anla

mlı

olarak

etkilendiği

tespit

edilmiştir.

Bu

son

u

çta

esa

n

s

iye

l

hipertan

s

iy

on

lu

ol

g

ul

ar

da

gelişen

SYH'nin

sağ

ventrikül

işlevlerinin etkilediği

ve

bu

değişikliklerinde

en

iy

i

nabız dalgalı

DDG

param

e

tr

e

leri

tespit

edilebildiğini

teyit etmektedir.

Çalışmamızın sınırlayıcı

un

s

url

a

n

ise

iki

başlık altında

toplanabilir. Birin

cis

i

çalışmaya alınan

olgulard

a

kullanılan ilaçların hom

ojen

olmaması

nedeniyle

değerlendirmeye alınmamış olmasıdır.

İkinci

önemli

sınırlayıcı

un

s

ur i

se

h

iper

t

ansif

olgularda beraberinde

çok

sık

rastl

a

nan koroner

arter

hastalığının dışlanması aşamasında